Υπογλυκαιμία: Από τι προκαλείται

Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ένωση Αγώνος κατά του Νεανικού Διαβήτη (ΠΕΑΝΔ), η υπογλυκαιμία είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα στην καθημερινή αντιμετώπιση και θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη.

Οι κυριότερες αιτίες που την προκαλούν είναι:

– Πρόσληψη ανεπαρκούς ποσότητας υδατανθράκων στα κύρια ή ενδιάμεσα γεύματα, καθυστερημένη πρόσληψη των γευμάτων αυτών ή παράλειψή τους,

– Έντονη, μη προγραμματισμένη σωματική άσκηση ή δραστηριότητα,

– Υπερβολική δόση ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών δισκίων,

– Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας

Τα αρχικά συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, που συνήθως εμφανίζονται όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα πέσουν κάτω από 60 mg/dl, μπορεί να είναι ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:

– Ταχυκαρδία

– Εφίδρωση

– Έντονο αίσθημα πείνας

– Ζαλάδα

– Τρέμουλο

– Αδυναμία και κούραση

– Μούδιασμα γύρω από το στόμα

– Πόνος στην κοιλιά

– Πονοκέφαλος

– Άσχημη διάθεση

– Αδυναμία συγκέντρωσης

Ωστόσο, η αντίληψη των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ακόμη και στο ίδιο άτομο μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με το πόσο έχει μειωθεί η γλυκόζη στο αίμα ή αν το άτομο αυτό έχει πολλά χρόνια διαβήτη. Εάν συνυπάρχει και διαβητική νευροπάθεια, η αντίληψη των συμπτωμάτων μπορεί να απουσιάζει εντελώς. Υπογλυκαιμία χωρίς συμπτώματα μπορεί επίσης να συμβεί τη νύχτα και χαρακτηρίζεται από πονοκέφαλο το πρωί. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να δείτε τον γιατρό σας, γιατί ίσως χρειαστεί μείωση της δόσης της ινσουλίνης ή των αντιδιαβητικών δισκίων.

Πώς προλαμβάνεται η υπογλυκαιμία

Η υπογλυκαιμία προλαμβάνεται:

– Με τη λήψη της σωστής δόσης ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών δισκίων και πιθανή αναπροσαρμογή της δοσολογίας ύστερα από οξείες καταστάσεις, όπως λοίμωξη ή χειρουργική επέμβαση.

– Με τη σωστή κατανομή των γευμάτων στο 24ωρο χωρίς να παραλείπετε κανένα κύριο ή ενδιάμεσο γεύμα.

– Αποφεύγοντας την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

– Μειώνοντας τη δόση της ινσουλίνης ή των αντιδιαβητικών δισκίων ή και τρώγοντας ένα μικρό γεύμα πριν από έντονη σωματική άσκηση ή δραστηριότητα που δεν αποτελεί μέρος ενός καθημερινού προγράμματος.

– Έχοντας πάντα μαζί σας μερικούς κύβους ζάχαρη, ταμπλέτες γλυκόζης ή καραμέλες.

Μπορεί να αποφευχθεί η υπογλυκαιμία;

Ίσως όχι εντελώς, εφόσον θέλετε και πρέπει ο διαβήτης σας να είναι σωστά ρυθμισμένος και το σάκχαρο αίματος να μην υπερβαίνει το φυσιολογικό, αλλά αν βρείτε την αιτία που την προκαλεί μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισής της και τη σοβαρότητά της.

Αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας

Η καλύτερη αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας είναι η πρόληψη. Εάν ωστόσο εκδηλωθεί υπογλυκαιμία, τα αρχικά συμπτώματα πρέπει να αναγνωριστούν γρήγορα και να αντιμετωπιστούν άμεσα και αποτελεσματικά.

Ουσιαστική μπορεί να είναι η βοήθεια των φίλων, των συγγενών και των δασκάλων και/ή των συναδέλφων. Κατά συνέπεια πρέπει να τους ενημερώσετε ώστε να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της υπογλυκαιμίας.

Ελαφρά υπογλυκαιμία

Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη μορφή υπογλυκαιμίας. Μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα, πίνοντας έναν χυμό φρούτου, τρώγοντας ένα-δυο κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη ή ένα φρούτο.

Μετρήστε τη γλυκόζη του αίματός σας για να δείτε πόσο ακριβώς έχει πέσει. Καθήστε κάπου και περιμένετε. Αν τα συμπτώματα επιμένουν, επαναλάβετε σε 10 λεπτά.

Μέτρια υπογλυκαιμία

Εάν τα αρχικά συμπτώματα δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, ο εγκέφαλος δεν παίρνει την απαραίτητη ποσότητα γλυκόζης και θα προστεθούν και άλλα πιο έντονα συμπτώματα, τα οποία θα είναι αντιληπτά στους γύρω σας αλλά όχι απαραίτητα σε σας. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν σύγχυση, έντονη υπνηλία, εκνευρισμό, επιθετικότητα και γενικά παράξενη συμπεριφορά. Συγγενείς και φίλοι μπορούν εύκολα να μάθουν να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα αυτά και να ενεργούν αμέσως. Πρέπει να είναι ενημερωμένοι ότι πιθανόν να χρειαστεί να σας πιέσουν να φάτε ή να πιείτε κάτι που περιέχει ζάχαρη ακόμη κι αν εσείς αρνείστε και δεν παραδέχεστε ότι έχετε υπογλυκαιμία. Συνήθως είναι πιο εύκολο και γρήγορο σε αυτό το στάδιο να σας δώσουν να πιείτε π.χ. έναν χυμό φρούτων.

Αφού συνέλθετε, μετρήστε τη γλυκόζη του αίματος για να βεβαιωθείτε ότι έχετε επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.

Βαριά υπογλυκαιμία

Είναι σπάνια περίπτωση. Αν αγνοηθούν τα αρχικά προειδοποιητικά συμπτώματα είναι πιθανόν να υπάρξει απώλεια των αισθήσεων που ίσως συνοδεύεται ακόμα και από σπασμούς, γιατί ο εγκέφαλος δεν έχει αρκετή γλυκόζη. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κώμα. Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η βοήθεια από συγγενείς ή φίλους χωρίς όμως να χορηγήσουν οτιδήποτε από το στόμα γιατί είναι επικίνδυνο.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος βοήθειας πριν από την παροχή ιατρικής βοήθειας ή τη μεταφορά σε νοσοκομείο είναι μια ένεση γλυκαγόνης (Glucagen via 1 mg) υποδορίως ή ενδομυϊκά.

Η γλυκαγόνη είναι φυσιολογική ουσία (ορμόνη) του οργανισμού που έχει την ιδιότητα να αυξάνει γρήγορα τη γλυκόζη του αίματος. Η ένεση γλυκαγόνης είναι τελείως ακίνδυνη και μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε χωρίς να χρειάζονται ειδικές γνώσεις.

Γι’ αυτό κάθε άτομο με διαβήτη πρέπει να έχει οπωσδήποτε μία συσκευασία γλυκαγόνης στο σπίτι ή στον χώρο εργασίας του.

Η διάρκεια δράσης της γλυκαγόνης είναι περίπου μισή ώρα και χρειάζονται περίπου 10 λεπτά για να δράσει.

Εάν με την πρώτη ένεση δεν υπάρξει ανταπόκριση μέσα σε 10 λεπτά, πρέπει να γίνει και δεύτερη. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από υπερβολική δόση.

Όταν ανακτήσετε τις αισθήσεις σας κάποιος πρέπει να σας βοηθήσει να πιείτε αμέσως κάτι που να περιέχει ζάχαρη, όπως π.χ. έναν χυμό, για να επανέλθετε πλήρως και να αποφύγετε την υποτροπή.