Η παρουσία αφθών στο στόμα δεν σχετίζεται πάντα με την αφθώδη στοματίτιδα.
Μερικές φορές εμφανίζονται ως ανεπιθύμητη ενέργεια από τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων και μπορεί να σχετίζονται με άλλες συστημικές και πιο σοβαρές παθήσεις.
Τι είναι η αφθώδης στοματίτιδα;
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί της αφθώδους στοματίτιδας και της άφθας.
Σύμφωνα με έναν κλασσικό ορισμό της άφθας πρόκειται για μια επιφανειακή βλάβη στο βλεννογόνο του στόματος η οποία προκαλεί πόνο, έχει την τάση να επανεμφανίζεται και να θεραπεύεται μόνη της.
Η αφθώδης στοματίτιδα κατηγοριοποιείται σε «ελάσσονος» και «μείζονος» τύπου ανάλογα με το αν προκαλεί μεγάλες ή μικρές άφθες. Επίσης, υπάρχει και η νόσος του Sutton -από το όνομα του επιστήμονα που για πρώτη φορά το 1911 περιέγραψε αυτά τα πολύ μεγάλα έλκη του στόματος, τα οποία όμως είναι πιο σπάνια.
Ακόμα πιο σπάνια είναι τα ερπητοειδή έλκη, το όνομα των οποίων οφείλεται στο ότι μοιάζουν με τις βλάβες του έρπητα, δηλαδή πολλές μικρές πληγές που προκαλούν πόνο.
Η αφθώδης στοματίτιδα εμφανίζεται αρκετά συχνά στα παιδιά και ιδιαίτερα συχνά στους ενήλικες.
Άφθες στο στόμα: Για ποιους άλλους λόγους βγάζουμε;
- Κοιλιοκάκη
- Ελκώδης κολίτιδα
- Νόσος του Crohn
- Ερυθηματώδης Λύκος
- Σύνδρομο Reiter
- Σύνδροµο Behçet
- Μόλυνση από τον ιό HIV
- Καλοήθεις όγκοι στο πεπτικό σύστημα – στομάχι και έντερα
Δεν υπάρχει ομοιογένεια όσον αφορά στο βαθμό συσχετισμού των αφθών με άλλες παθήσεις στις διάφορες επιστημονικές έρευνες. Ωστόσο, εφόσον υπάρχουν και άλλα συμπτώματα, η συνεχής επανεμφάνιση των αφθών μπορεί να αποτελεί σημάδι άλλης πάθησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι άφθες θεραπεύονται με την αντιμετώπιση της συστημικής πάθησης.
Τέρμα οι άφθες
Η ένταση του πόνου, ο χρόνος επούλωσης και η ανταπόκριση στη θεραπεία για την αφθώδη στοματίτιδα διαφέρουν για κάθε ασθενή. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επούλωση επέρχεται μέσα σε περίπου 15 ημέρες. Σε πιο σοβαρές (σπάνιες περιπτώσεις), υπό την επίβλεψη του θεράποντος ιατρού μπορεί να εφαρμοστεί συστηματική θεραπευτική αγωγή.
Συνήθως, η θεραπεία είναι τοπική. Ωστόσο, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι μπορεί να έχουμε επιπλοκή της άφθας με επιμόλυνση από βακτήρια ή μύκητες και ιδίως από το είδος candida albicans, έναν πολύ κοινό μύκητα του στόματος. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να επισκεφθούμε έναν ειδικό ώστε να μας χορηγήσει αντιβακτηριακή ή αντιμυκητιασική αγωγή.
Γιατί έχω αφθώδη στοματίτιδα;
- Το στρες και οι αλλαγές στην ψυχολογία μας, όπως οι καταστάσεις άγχους, είναι τα πιο συχνά αίτια που αναφέρονται στις επιστημονικές μελέτες σχετικά με τις άφθες
- Στις γυναίκες, η αφθώδης στοματίτιδα εμφανίζεται συχνότερα στη δεύτερη φάση του εμμηνορρυσιακού κύκλου – κάτι που υποδηλώνει ότι υπάρχει κάποια σχέση με τις ορμονικές μεταβολές. Επιπλέον, έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι η αφθώδης στοματίτιδα εμφανίζεται περισσότερο μεταξύ των γυναικών.
- Παρότι οι απόψεις διίστανται, κάποιοι ειδικοί αναφέρουν ότι κάποιες τροφές μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της αφθώδους στοματίτιδας και συγκεκριμένα οι πιο όξινες τροφές όπως τα εσπεριδοειδή καθώς και το ξύδι, το αλάτι και το αλκοόλ. Επίσης η εμφάνισή τους έχει συνδεθεί και με τη σοκολάτα, αλλά πιο σπάνια.
- Έλλειψη βιταμίνης Β, ψευδαργύρου, φολικού οξέος και σιδήρου και σύνδεση με την αναιμία, είναι επίσης κάποιες άλλες αναφερόμενες αιτίες
- Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο εγκαθίσταται στον βλεννογόνο που καλύπτει την επιφάνεια του στομαχιού και είναι πολλές φορές υπεύθυνο για την ανάπτυξη έλκους και αφθώδους στοματίτιδας.
- Άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη φαίνεται ότι παρουσιάζουν συχνότερα αφθώδη στοματίτιδα.
- Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, ενδέχεται να υπάρχουν και γενετικοί παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνιση της αφθώδους στοματίτιδας στο οικογενειακό ιστορικό. Πιο συγκεκριμένα, η παρουσία του γενετικού δείκτη HLA-B12 φαίνεται να σχετίζεται με την αφθώδη στοματίτιδα
Άφθες στο στόμα: Φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης
- Αιθέρια έλαια: Βάλτε μία σταγόνα από αιθέριο έλαιο ρίγανης ή αιθέριο έλαιο Melaleuca απευθείας επάνω στην άφθα.
- Αλατόνερο: Μπορεί να είναι μια κάπως επώδυνη διαδικασία, αλλά είναι μία από τις καλύτερες μεθόδους για να θεραπεύσετε τις άφθες. Προσθέστε ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό και ανακατέψτε καλά. Χρησιμοποιήστε το για να ξεπλύνετε το στόμα σας πολλές φορές. Στη συνέχεια, ρίξτε μια πρέζα αλάτι κατευθείαν επάνω στην άφτρα. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μαγειρική σόδα στη θέση του αλατιού.
- Μαγειρική σόδα και αλόη: Αυτή η λύση δεν είναι τόσο επώδυνη. Κάντε χρήση του χυμού αλόης για να καθαρίσετε το στόμα σας. Αφού ξεπλύνετε με νερό, βάλτε λίγη μαγειρική σόδα απευθείας επάνω στην άφθα.
- Χρησιμοποιήστε 3% διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου (οξυζενέ): Βάλτε μια μικρή ποσότητα του διαλύματος υπεροξειδίου του υδρογόνου σε ένα πλαστικό καπάκι και αραιώστε το με την προσθήκη ίσης ποσότητας νερού. Βυθίστε ένα κομμάτι βαμβάκι στο διάλυμα και βάλτε το επάνω στην άφθα. Επαναλάβετε δύο φορές την ημέρα για 2-3 ημέρες. Προσοχή: Μην καταπίνετε το υπεροξείδιο του υδρογόνου.
- Λεμόνι: Στύψτε ένα λεμόνι και με λίγο βαμβάκι βάλτε το επάνω στην άφθα. Αφήστε το για περίπου 1-5 λεπτά προτού ξεπλύνετε με νερό. Επαναλάβετε πολλές φορές μέσα στην ημέρα. Μπορείτε επίσης να βάλετε 1-2 σταγόνες χυμό λεμονιού απευθείας επάνω στην άφθα.
- Μέλι: Το μέλι έχει αντιβακτηριακές και αντισηπτικές ιδιότητες. Βάλτε 1 κουταλάκι του γλυκού μέλι πάνω στην άφθα. Μπορεί να νιώσετε κάψιμο/πόνο για μερικά λεπτά, αλλά σταδιακά ο πόνος και η φλεγμονή θα μειωθούν. Επαναλάβετε 2-3 φορές την ημέρα.
Εάν εμφανίζετε συχνά άφθες (π.χ. 4-5 φορές το χρόνο) ή παρατηρείτε ότι παρουσιάζονται πολύ πιο συχνά σε σχέση με τις προηγούμενες φορές, ίσως χρειαστούν και επιπλέον εξετάσεις, όπως αιματολογικές ή λήψη δείγματος για βιοψία, για να αποκλειστούν άλλα νοσήματα.