Άφθες: Στόμα, χείλη ή γλώσσα – Πώς φεύγει – Αίτια και Συμπτώματα

Από κλινική άποψη διακρίνονται σε:

1) μικρές άφθες, που δεν ξεπερνούν τα 10 χιλιοστά (συνήθης διάμετρος 1-2 χιλιοστά).

2) μεγάλες άφθες, με διάμετρο που ξεπερνά τα 10 χιλιοστά και μπορεί να φτάσει τα 2-3 εκατοστά.

3) ερπητοφόρα έλκη, που είναι συστάδα πολλαπλών μικρών αφθών, συγκεντρωμένων στην ίδια περιοχή του εσωτερικού του στόματος.

Το μέγεθός τους συχνά περιγράφεται ως «κεφαλής καρφίτσας» και η συστάδα μπορεί να περιλαμβάνει αρκετές δεκάδες τέτοιες άφθες. Παρά την ομοιότητα με τις πληγές του έρπητος (εξ ου και η ονομασία) δεν σχετίζεται αιτιολογικά με τον ιό του έρπητος.

Άφθες: Ποια αίτια οδηγούν στη εμφάνιση τους;

Οι άφθες είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Μάλιστα η πρώτη αναφορά έχει γίνει από τον Ιπποκράτη. Εν τούτοις, μέχρι και σήμερα παραμένει άγνωστη η αιτιολογία τους. Εκείνο που γνωρίζουμε αρκετά καλά είναι οι εκλυτικοί παράγοντες της εμφάνισης των αφθών, οι οποίοι είναι πάρα πολλοί και περιλαμβάνουν :

• Οικογενείς και γενετικούς παράγοντες (Κάποια άτομα έχουν κληρονομική προδιάθεση να αναπτύσσουν άφθες).
• Στρες, τόσο σε φυσικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο
• Τραυματισμούς μέσα στο στόμα (π.χ. οδοντιατρικές ενέσεις, εργώδεις διαδικασίες και χειρισμοί)
• Ορμονικές αλλαγές (π.χ. όπως αυτές που συμβαίνουν στη διάρκεια της έμμηνης ρύσης)
• Λοιμώξεις από ιούς ή βακτήρια
• Αλλεργίες σε τρόφιμα και φάρμακα

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε περιπτώσεις με υποτροπιάζουσες άφθες, δηλαδή όταν σε ένα άτομο εμφανίζονται πολλά περιστατικά αφθών κατά τη διάρκεια του χρόνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι άφθες μπορεί να αποτελούν εκδήλωση ελλείψεων βιταμινών του συμπλέγματος Β, ελλείψεων σιδήρου και / ή φυλλικού οξέος.

Επίσης, οι υποτροπιάζουσες άφθες μπορεί να αποτελούν συνοδό σύμπτωμα άλλων συστηματικών νοσημάτων. Σε αυτά τα νοσήματα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το σύνδρομο Αδαμαντιάδη – Bechet (στο οποίο κλασικές εκδηλώσεις από τους βλεννογόνους είναι οι άφθες στο στόμα και τα έλκη των γεννητικών οργάνων), καθώς και ορισμένα νοσήματα του γαστρεντερικού, όπως η ελκώδη κολίτιδα και η νόσος του Chron.

Συνεπώς, αν κάποιος εμφανίζει πολλαπλά επεισόδια αφθών, θα πρέπει να ζητήσει τη συμβουλή ειδικού στοματολόγου ώστε να διενεργηθεί διεξοδικός έλεγχος για τον αποκλεισμό ή τον εντοπισμό υποκείμενου συστηματικού νοσήματος και την έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας για το συστηματικό νόσημα.

Άφθες: Ποια είναι τα συμπτώματα που παρουσιάζουν;

• Μια επώδυνη πληγή, ή πληγές (έλκη) στο στόμα σας: στη γλώσσα, στην μαλακή υπερώα (το πίσω μέρος του ουρανίσκου), ή στην εσωτερική πλευρά από τα μάγουλα και τα χείλια σας
• Ένα μυρμήγκιασμα ή αίσθημα καύσου, λίγο πριν εμφανιστούν οι άφτρες
• Έλκη στο στόμα σας που είναι στρογγυλά, λευκά ή γκρι, με ένα κόκκινο άκρο ή κοκκινωπή περίμετρο

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι άφτρες ενδέχεται επίσης να συνοδεύονται από:

• Πυρετό
• Σωματική νωθρότητα
• Πρησμένους λεμφαδένες

Άφθες: Πότε αποτελούν λόγο ανησυχίας;

Αν και τις περισσότερες φορές οι άφθες δεν είναι κάτι ανησυχητικό, μπορεί και να υποκρύπτουν κάτι που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, καθώς στο στόμα εκδηλώνονται περισσότερα από 1.200 νοσήματα, μερικά από τα οποία είναι απειλητικά για τη ζωή του ασθενούς.

Ασθένειες που μπορεί να έχουν ως σύμπτωμα τις άφθες στο στόμα είναι:

• Παθήσεις του αίματος, όπως η λευχαιμία
• Παθήσεις του πεπτικού (νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
• Η Σύφιλη
• Το HIV/AIDS
• Ο Καρκίνος του στόματος
• Ο Έρπης

Άφθες: Ποια είναι η αντιμετώπιση τους;

Επειδή το αίτιο των αφθών εξακολουθεί να παραμένει άγνωστο, αποτελεσματική αγωγή η οποία να τις θεραπεύει για πάντα δεν υπάρχει. Η θεραπεία που συστήνεται έχει κυρίως στόχο την ανακούφιση από τον πόνο, τη μείωση της διάρκειας των βλαβών, αλλά και τη μείωση του αριθμού των επαναλαμβανόμενων επεισοδίων.

Ανάλογα με την έκταση του προβλήματος, αυτή περιλαμβάνει τοπικά σκευάσματα, λήψη φαρμάκων από το στόμα, αλλά και θεραπεία με laser. Μερικές φυσικές λύσεις για τις άφθες είναι οι εξής:

Αιθέρια έλαια

Βάλτε μία σταγόνα από αιθέριο έλαιο ρίγανης ή αιθέριο έλαιο Melaleuca απευθείας επάνω στην άφθα.

Αλατόνερο

Μπορεί να είναι μια κάπως επώδυνη διαδικασία, αλλά είναι μία από τις καλύτερες μεθόδους για να θεραπεύσετε τις άφθες. Προσθέστε ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό και ανακατέψτε καλά. Χρησιμοποιήστε το για να ξεπλύνετε το στόμα σας πολλές φορές. Στη συνέχεια, ρίξτε μια πρέζα αλάτι κατευθείαν επάνω στην άφτρα. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μαγειρική σόδα στη θέση του αλατιού.

Μαγειρική σόδα και αλόη

Αυτή η λύση δεν είναι τόσο επώδυνη. Κάντε χρήση του χυμού αλόης για να καθαρίσετε το στόμα σας. Αφού ξεπλύνετε με νερό, βάλτε λίγη μαγειρική σόδα απευθείας επάνω στην άφθα.

Χρησιμοποιήστε 3% διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου (οξυζενέ)

Βάλτε μια μικρή ποσότητα του διαλύματος υπεροξειδίου του υδρογόνου σε ένα πλαστικό καπάκι και αραιώστε το με την προσθήκη ίσης ποσότητας νερού. Βυθίστε ένα κομμάτι βαμβάκι στο διάλυμα και βάλτε το επάνω στην άφθα. Επαναλάβετε δύο φορές την ημέρα για 2-3 ημέρες. Προσοχή: Μην καταπίνετε το υπεροξείδιο του υδρογόνου.

Λεμόνι

Στύψτε ένα λεμόνι και με λίγο βαμβάκι βάλτε το επάνω στην άφθα. Αφήστε το για περίπου 1-5 λεπτά προτού ξεπλύνετε με νερό. Επαναλάβετε πολλές φορές μέσα στην ημέρα. Μπορείτε επίσης να βάλετε 1-2 σταγόνες χυμό λεμονιού απευθείας επάνω στην άφθα.

Μέλι

Το μέλι έχει αντιβακτηριακές και αντισηπτικές ιδιότητες. Βάλτε 1 κουταλάκι του γλυκού μέλι πάνω στην άφθα. Μπορεί να νιώσετε κάψιμο/πόνο για μερικά λεπτά, αλλά σταδιακά ο πόνος και η φλεγμονή θα μειωθούν. Επαναλάβετε 2-3 φορές την ημέρα.

Άφθες: Ποια είναι η σωστή πρόληψη;

• Αποφύγετε τρόφιμα που ερεθίζουν το στόμα σας, συμπεριλαμβανομένων των εσπεριδοειδών, των όξινων λαχανικών και των πολύ πικάντικων τροφών
• Αποφύγετε τους ερεθισμούς από το μάσημα τσίχλας
• Το βούρτσισμα με μια μαλακή βούρτσα μετά από κάθε γεύμα και η καθημερινή χρήση οδοντικού νήματος, απομακρύνουν τα υπολείμματα τροφών, που μπορεί να προκαλέσουν άφτρες

Επικοινωνήστε με τον οδοντίατρό σας, αν έχετε:

• Ασυνήθιστα μεγάλες πληγές από άφτρες
• Άφθες που εξαπλώνονται
• Άφθες που διαρκούν 3 εβδομάδες ή και περισσότερο
• Αφόρητους πόνους παρά αποφυγή ερεθιστικών τροφών και την λήψη αναλγητικών φαρμάκων
• Δυσκολία στην κατάποση επαρκών υγρών για την αποφυγή πιθανής αφυδάτωσης του οργανισμού
• Υψηλό πυρετό μόλις εμφανιστούν οι άφτρες

Άφθες: Τι άλλο μπορεί να κρύβει μια πληγή στο στόμα;

Ένα έλκος που μοιάζει με άφθα, αλλά δεν υποχωρεί μετά από 2 βδομάδες, πρέπει να εξεταστεί υποχρεωτικά από τον Ωτορινολαρυγγολόγο. Ειδικά αν το έλκος είναι μεγάλο σε μέγεθος (>1cm), αλλά δεν πονάει, αυτό το κάνει να είναι ιδιαίτερα ύποπτο. Αν καπνίζετε πολύ και αν πίνετε συχνά αλκοόλ, πρέπει να εξεταστείτε το συντομότερο, καθώς μπορεί να είναι ακόμα και καρκίνος του στόματος και της γλώσσας.