Τα ουρολογικά προβλήματα μπορεί να αποτελούν ενδείξεις χαμηλού, αλλά και υψηλού κινδύνου, ανάλογα με τα συμπτώματα που προκαλούν και τις επιπτώσεις. Μερικά από τα σημαντικότερα συμπτώματα είναι η αιματουρία, η ακράτεια αλλά και ο πόνος στην περιοχή της κύστης, που υποδηλώνει πιθανή φλεγμονή.
Αίμα στα ούρα ή αλλιώς αιματουρία
Πολλοί άνθρωποι, κάποια στιγμή της ζωής τους έχουν παρατηρήσει κόκκινο χρώμα ή κηλίδες αίματος στα ούρα τους, αλλά αυτό που δεν γνωρίζουν, είναι πώς είναι δυνατό να έχουμε αιματουρία, χωρίς να μπορούμε να δούμε το αίμα ή κόκκινο χρώμα με γυμνό μάτι. Ποια αίτια, όμως, προκαλούν αιματουρία στον άνθρωπο;
Ουρολοίμωξη
Η ουρολοίμωξη συμβαίνει, όταν μικρόβια μολύνουν όργανα, όπως η ουροδόχος κύστη ή η ουρήθρα. Μαζί με την παρουσία αίματος, μπορεί να υπάρχει συχνουρία (ή η συνεχής ανάγκη για ούρηση) καθώς και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχει πόνος στην κοιλιά ή τη βουβωνική χώρα. Άλλες φορές, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες, μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου συμπτώματα. Οι ουρολοιμώξεις είναι πολύ συνηθισμένες καταστάσεις και τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορούν να τις αντιμετωπίσουν.
Πυελονεφρίτιδα
Μια ουρολοίμωξη μπορεί να επεκταθεί προς τα νεφρά μέσω των σωληναρίων της ουροφόρου οδού. Τα συμπτώματα είναι συχνά παρόμοια με της ουρολοίμωξης, αλλά η πυελονεφρίτιδα συνοδεύεται τις περισσότερες φορές με πυρετό και πόνο στην περιοχή των νεφρών. Επιπλέον, η πυελονεφρίτιδα μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή, ειδικά αν η λοίμωξη εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος.
Πέτρες στα νεφρά
Οι πέτρες στα νεφρά (ουρόλιθοι) αρχίζουν να σχηματίζονται, όταν στον οργανισμό υπάρχει πάρα πολύ ασβέστιο ή ορισμένα άλλα στοιχεία. Οι πέτρες στα νεφρά μπορούν να προξενήσουν έντονο πόνο, συνήθως στην πλάτη κοντά στους γοφούς και στα πλευρά, αν μεγαλώσουν αρκετά. Η αιματουρία μπορεί να είναι έντονη και ακόμα να βρεθούν τμήματα του ουρόλιθου στα ούρα. Οι μικρότεροι ουρόλιθοι αρκετές φορές αποβάλλονται από μόνοι τους στα ούρα, ενώ σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση των μεγαλύτερων.
Διόγκωση του προστάτη
Οι λοιμώξεις, οι χειρουργικές επεμβάσεις και οι τραυματισμοί σε αυτόν τον μικρό αδένα κοντά στην ουροδόχο κύστη των ανδρών, μπορούν να του προκαλέσουν φλεγμονή. Εκτός από την παρουσία αίματος στα ούρα, μπορεί να συνυπάρχει δυσκολία ή πόνος κατά την ούρηση. Μπορεί επίσης να υπάρχει πόνος στη βουβωνική περιοχή και το κάτω μέρος της κοιλιάς κατά την αφόδευση ή την εκσπερμάτιση. Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία, αλλά μπορεί να χρειαστούν αντιβιοτικά και αναλγητικά.
Σπειραματονεφρίτιδα
Η σπειραματονεφρίτιδα, είναι η φλεγμονή των μικροσκοπικών φίλτρων που υπάρχουν στα νεφρά με αποτέλεσμα τη δυσκολία των νεφρών να απομακρύνουν τα απόβλητα παραπροϊόντα του μεταβολισμού. Η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να μην έχει εμφανή συμπτώματα και να χρειάζονται εργαστηριακές εξετάσεις για να τεθεί η διάγνωση. Άλλες φορές μπορεί να υπάρχει αίμα στα ούρα ή τα ούρα να φαίνονται αφρώδη και καφέ, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν οιδήματα στο πρόσωπο, τα πόδια και την κοιλιά. Συνήθως η έγκαιρη θεραπεία της σπειραματονεφρίτιδας μπορεί να αποτρέψει τη βλάβη των νεφρών.
Πολυκυστική νόσος των νεφρών
Η πολυκυστική νόσος των νεφρών (PKD) είναι μια κληρονομική νόσος, που δημιουργεί στα νεφρά μικρές κύστες, γεμάτες με υγρό. Οι κύστες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν βλάβες στους νεφρούς και να προκαλέσουν την εμφάνιση αίματος στα ούρα. Οι περισσότεροι ασθενείς δεν εμφανίζουν συμπτώματα μέχρι την ηλικία των 30-40 ετών, αλλά τα πρώτα σημεία μπορεί να είναι η διόγκωση της κοιλιάς, πολλές ουρολοιμώξεις και πόνος στην πλάτη και στα πλευρά. Η πολυκυστική νόσος των νεφρών είναι πολύ πιθανό να συνυπάρχει με υψηλή αρτηριακή πίεση. Δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία, αλλά οι ασθενείς με τη βοήθεια του γιατρού τους, μπορεί να διαχειριστούν τα εμφανιζόμενα συμπτώματα.
Κληρονομικές ασθένειες
Η πολυκυστική νόσος των νεφρών δεν είναι η μόνη γενετική ασθένεια, που μπορεί προκαλέσει την εμφάνιση αίματος στα ούρα. Το αίμα στα ούρα μπορεί να είναι επίσης ένα σύμπτωμα και άλλων παθολογικών καταστάσεων, όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η αιμορροφιλία ή το σύνδρομο Alport, το οποίο επηρεάζει τα μάτια, τα αυτιά και τα νεφρά.
Έντονη προπόνηση
Συνήθως επηρεάζει τους δρομείς περισσότερο από άλλους αθλητές. Δεν είναι πολύ συνηθισμένη κατάσταση και δεν γνωρίζουμε ακριβώς, γιατί συμβαίνει. Μπορεί να οφείλεται στην αφυδάτωση, σε μικρο-τραυματισμούς της ουροδόχου κύστης ή στην καταστροφή περισσότερων ερυθρών αιμοσφαιρίων, κατά τη διάρκεια της αερόβιας άσκησης.
Φάρμακα
Μερικά φάρμακα, όπως το αντιβιοτικό πενικιλίνη ή το αντικαρκινικό φάρμακο κυκλοφωσφαμίδιο, μπορεί να αποτελούν την αιτία για το αίμα στα ούρα. Αίμα στα ούρα μπορεί, επίσης, να παρατηρηθεί σε ασθενείς, που λαμβάνουν συστηματικά φάρμακα, όπως η ασπιρίνη ή αντιπηκτικά όπως η ηπαρίνη, ειδικά στην περίπτωση που υπάρχει και λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος, γεγονός που κάνει την ουροδόχο κύστη πιο ευαίσθητη.
Τραύμα
Ένα χτύπημα, συνήθως στο κάτω μέρος της πλάτης, μπορεί να είναι η αιτία για το αίμα στα ούρα. Μπορεί να συμβεί σε πτώσεις, σε αυτοκινητιστικά ατυχήματα ή σε καταπλακώσεις από βαριά αντικείμενα. Συνήθως, η αιματουρία εξαιτίας τραυματισμών βελτιώνεται με την ανάπαυση, αν και σε σοβαρούς τραυματισμούς μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Καρκίνος
Το αίμα στα ούρα αποτελεί βασικό κλινικό σημείο του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Μπορεί επίσης να είναι κλινικό σημείο του καρκίνου του νεφρού ή του προστάτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν άλλα συμπτώματα. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να ενημερώνετε το γιατρό σας, όταν βλέπετε αίμα στα ούρα σας και να γίνονται όλες οι απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις.
Αίμα στα ούρα: Διάγνωση και Αντιμετώπιση
Οι εξετάσεις, που οδηγούν στην αναγνώριση των πιθανών αιτιών της παρουσίας αίματος στα ούρα, είναι η γενική εξέταση ούρων, η καλλιέργεια ούρων, η ανάλυση ουρολίθων, ο μοριακό έλεγχο πολυκυστικής νόσου των νεφρών, η γενική εξέταση ούρων με αντίθεση φάσης και άλλες.
Η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία, που προκάλεσε την εμφάνιση του αίματος στα ούρα. Για παράδειγμα η ουρολοίμωξη μπορεί να αντιμετωπισθεί με αντιβιοτικά, ενώ διαφορετικοί τύποι καρκίνου απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις και οι γενετικές ασθένειες μπορεί να χρειάζονται μακροχρόνια διαχείριση.
Ακράτεια
Χαρακτηρίζεται η απώλεια ούρων στη διάρκεια άσκησης ή της καθημερινής δραστηριότητας από την ουρήθρα, χωρίς τη βούληση του ατόμου (χωρίς να μπορεί να το ελέγξει). Αφορά κατά κύριο λόγο στο γυναικείο πληθυσμό και πολύ πιο σπάνια στους άντρες. Η ακράτεια προκαλεί προβλήματα υγιεινής (δερματίτιδες) ή προβλήματα κοινωνικής απομόνωσης (μυρωδιές, βρεγμένα ρούχα) και είναι σύμπτωμα και όχι πάθηση. Υπάρχουν δύο βασικά είδη ακράτειας:
- Ακράτεια από προσπάθεια: τα ούρα χάνονται όταν αυξηθεί η πίεση στην κοιλιά, π.χ. βήχας, γέλιο, ανύψωση βάρους
- Επιτακτική ακράτεια: τα ούρα χάνονται ύστερα από μια έντονη και ξαφνική επιθυμία για ούρηση, που ο ασθενής δεν μπορεί να αναστείλει
Αυτοί οι δύο τύποι ακράτειας αποτελούν περίπου τις 9 στις 10 περιπτώσεις και σε μεγάλο ποσοστό συνυπάρχουν.
Ανουρία – Ολιγοουρία
Ανουρία είναι η παραγωγή ούρων σε ποσότητα μικρότερη από 50ml ανά 24ωρο.
Τα αίτια είναι πολλά και μπορεί να οφείλονται:
- σε βλάβη των νεφρών
- σε απόφραξη του ουροποιητικού από λίθους
- σε λήψη φαρμάκων
- σε σοβαρές λοιμώξεις (σήψη)
Η ανουρία είναι σύμπτωμα και όχι πάθηση. Επίσης, συχνά ο ασθενής παραπονιέται για:
- αδυναμία
- καταβολή
- ανορεξία
- τάση προς εμετό
- δύσπνοια
Ολιγουρία είναι η μειωμένη παραγωγή ούρων (λιγότερα από 400 ml ανά 24ωρο για τους ενήλικες) και οφείλεται σε οξεία βλάβη των νεφρών. Τα αίτια που μπορεί να την προκαλέσουν είναι πολλά, όπως:
- Αφυδάτωση
- Μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης
- Σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια
- Παθήσεις των νεφρών
- Διάφορα φάρμακα που δρουν τοξικά στα νεφρά
- Απόφραξη του ουροποιητικού, π.χ. λίθοι, καρκίνος
Δυσουρία
Δυσουρία είναι η δυσκολία στην έξοδο των ούρων από την ουροδόχο κύστη και συχνά συνοδεύεται από πόνο. Μπορεί να εμφανίζεται στην αρχή ή κατά τη διάρκεια της ούρησης. Συχνά, εμφανίζεται με τη μορφή διακοπών της ούρησης, με αποτέλεσμα να παρατείνεται ο συνολικός χρόνος της ούρησης.
Τα αίτια που την προκαλούν είναι πολλά και μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:
- Υπερτροφία προστάτη
- Λοιμώξεις στο ουροποιητικό
- Διάμεση κυστίτιδα
- Λίθοι στο ουροποιητικό
- Καρκίνος κύστης
- Τραύματα στην περιγεννητική περιοχή
- Κολπίτιδα, προστατίτιδα
- Ακτινοβολία στην περιοχή της κύστης, π.χ. για θεραπεία καρκίνου τραχήλου μήτρας
Κυστικός πόνος
Πόνος της ουροδόχου κύστης μπορεί να προκληθεί από μόλυνση (ουρολοίμωξη), χρόνιες παθήσεις, όπως η διάμεση κυστίτιδα, ή τραυματισμό. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι σταθερά ή μεταβλητά και μπορεί να βελτιώνονται ή να επιδεινώνονται με την διάταση της κύστης, όταν γεμίζει με ούρα. Ο πόνος μπορεί να περιγραφεί ως οξύς, βύθιος, σαν μαχαιριά ή καυστικός, ανάλογα με το αίτιο που τον προκαλεί. Η ένταση μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες του πόνου της ουροδόχου κύστης. Η ουρολοίμωξη είναι η πιο κοινή.
Η διάμεση κυστίτιδα είναι χρόνια πάθηση, που προκαλεί πόνο στη κύστη, ο οποίος συχνά συνοδεύεται από πόνο στα γεννητικά όργανα, τη λεκάνη και την περιοχή του πρωκτού. Η ουρολοίμωξη ως αιτία του πόνου της ουροδόχου κύστης συνήθως συνοδεύεται από πόνο κατά την ούρηση, συχνουρία ή επιτακτικότητα, δηλαδή επείγουσα ανάγκη για ούρηση. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος της ουροδόχου κύστης μπορεί να προέρχεται από μία χρόνια υποκείμενη νόσο, όπως η ενδομητρίωση και διαταραχές του εντέρου ή, τέλος, από εκτεταμένο καρκίνο. Οι κακοήθεις όγκοι μπορεί να προκαλέσουν πόνο της ουροδόχου κύστης, καθώς και πόνο κατά την ούρηση, κοιλιακό άλγος και αίμα στα ούρα.
Νυκτουρία
Η νυκτουρία ορίζεται ως η ανάγκη να διακόψει κάποιος τον ύπνο του, για να πάει να ουρήσει. Ένα επεισόδιο ούρησης ανά νύχτα θεωρείται εντός των φυσιολογικών ορίων. Η νυκτουρία:
Είναι ένα κοινό σύμπτωμα στους άντρες και στις γυναίκες και αυξάνεται με την ηλικία.
Μπορεί να είναι ενοχλητική από μόνη της ή με τη διαταραχή του ύπνου που προκαλεί να υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ποιότητας ζωής. Είναι ένα σύμπτωμα, όχι η διάγνωση.
Είναι σημαντικό να την αξιολογήσει ο γιατρός και να βρει τα βαθύτερα αίτια που μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνισή της, π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, υπερτροφία προστάτη.
Πολυουρία
Πολυουρία είναι η κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής παρουσιάζει συχνές ουρήσεις αλλά με φυσιολογική ποσότητα ούρων κάθε φορά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η συνολική ποσότητα των ούρων ανά 24ωρο να ξεπερνάει τα 2-3 λίτρα. H ποσότητα των ούρων εξαρτάται πάντα από τα υγρά που πίνουμε.
Υπάρχουν πολλά αίτια που μπορεί να την προκαλέσουν, όπως:
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Άποιος διαβήτης (πρόβλημα στη συμπύκνωση των ούρων)
- Φάρμακα, όπως τα διουρητικά
- Καφές, αλκοόλ
- Πολυδιψία, δηλαδή υπερβολική λήψη νερού
Συχνοουρία
Συχνοουρία ονομάζεται η συχνή παραγωγή και αποβολή ούρων στον άνθρωπο. Δυστυχώς, πολλοί δεν δίνουν την απαραίτητη σημασία νομίζοντας ότι είναι απλά ένα “χαρακτηριστικό του οργανισμού τους” και δεν πιστεύουν ότι αξίζει τον κόπο να ενημερώσουν τον γιατρό τους σχετικά, ή ίσως φοβούνται ότι θα μπορούσε πράγματι να είναι κάτι σοβαρό και αυτό τους κάνει να το κρύβουν.
Εάν, όμως, η συχνοουρία είναι ένα σύμπτωμα από κάτι πιο σοβαρό, τότε επιβάλλεται να κάνετε εξετάσεις και να αναζητήσετε την κατάλληλη ιατρική βοήθεια, διότι όσο νωρίτερα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα της επιτυχούς θεραπείας.
Συχνοουρία: Τα βασικά που πρέπει να γνωρίζετε
- Μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα μιας υποκείμενης ιατρικής πάθησης
- Μπορεί να προκύψει από την κατανάλωση πάρα πολλών υγρών
- Ο μέσος άνθρωπος αποβάλλει περίπου 5 έως 8 ποτήρια (1 έως 1,8 λίτρα) ούρων την ημέρα
- Η συχνοουρία δεν είναι το ίδιο με την ακράτεια ούρων.
- Οι πιο συχνές αιτίες για την συχνοουρία αφορούν συμπτώματα του διαβήτη και επιπτώσεις από τυχόν εγκυμοσύνη, ή από προβλήματα με τον προστάτη.
- Οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν ανάλυση ούρων, απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφίες), νευρολογικές εξετάσεις, ή και ουροδυναμικές εξετάσεις
- Εάν η αιτία είναι μια υπερδραστήρια κύστη, υπάρχουν διάφορα φάρμακα, τα οποία, σε συνδυασμό με αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας.
- Μια μελέτη έχει δείξει ότι οι άνθρωποι, που ουρούν τουλάχιστον δύο φορές το βράδυ μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο της ουροδόχου κύστης κατά 40-60%!
Συχνοουρία: Τα πιο συχνά αίτια εκτός από διαβήτη και εγκυμοσύνη
- Αυξημένο άγχος
- Εγκεφαλικό επεισόδιο, ή άλλες παθήσεις του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος
- Λοίμωξη του προστατικού αδένα (προστατίτιδα)
- Διευρυμένος προστάτης
- Λοίμωξη των νεφρών (πυελονεφρίτιδα)
- Όγκος, ή άλλη μάζα στην περιοχή της πυέλου
- Διάμεση κυστίτιδα (φλεγμονή του τοιχώματος της ουροδόχου κύστης)
- Σύνδρομο υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης (ανεξήγητες, ανεξέλεγκτες συσπάσεις της ουροδόχου κύστης)
- Καρκίνος της ουροδόχου κύστης
- Δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης
- Πέτρες στην ουροδόχο κύστη
- Ακράτεια ούρων
- Ανώμαλο άνοιγμα (συρίγγιο) στο ουροποιητικό σύστημα
- Ακτινοβολία της πυέλου (πχ για τη θεραπεία του καρκίνου)
- Εκκολπωματίτιδα
- Πολυκυστική νόσος των νεφρών
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία
- Αμυλοείδωση (συσσώρευση μιας ουσίας που ονομάζεται αμυλοειδές στο νεφρό)
- Σύνδρομο Sjogren
- Μυέλωμα
- Ορισμένα φάρμακα, όπως το λίθιο (σταθεροποιητικό της ψυχικής διάθεσης) και το αντιβιοτικό ντεμεκλοκυκλίνη, μπορεί επίσης να προκαλέσουν συχνοουρία.
Πυουρία
Είναι η παρουσία πυοσφαιρίων στα ούρα, τα οποία φυσιολογικά είναι σχεδόν ανύπαρκτα (<3-4). Υπάρχει πιθανότητα μακροσκοπικά να μην υπάρχουν αλλαγές στο χρώμα των ούρων, και η ανεύρεσή τους να γίνεται με εξέταση των ούρων στο εργαστήριο (γενική ούρων). Όταν είναι σε μεγάλο αριθμό, προκαλούν μακροσκοπικά θολερότητα των ούρων. Υπάρχουν πολλά αίτια που μπορεί να προκαλέσουν πυουρία, με πιο συχνό τις λοιμώξεις. Άλλα αίτια είναι η λιθίαση στο ουροποιητικό, ξένα σώματα, όπως οι καθετήρες της κύστης, ή ειδικές λοιμώξεις, όπως η φυματίωση.