Η ανάγνωση ενός βιβλίου, η αφιέρωση χρόνου στην οικογένεια και στους φίλους, οι χειροτεχνικές δημιουργίες, η γιόγκα, τα σπορ και ο εθελοντισμός είναι ανάμεσα σε εκείνες τις δραστηριότητες που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος συχνότερα, προκειμένου να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ και γενικότερα άνοιας, δείχνει μια νέα μελέτη Κινέζων επιστημόνων.

Το μεγαλύτερο όφελος έχουν οι νοητικές-γνωστικές δραστηριότητες και έπονται οι σωματικές και οι κοινωνικές.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Λιν Λου του Έκτου Νοσοκομείου και του Ινστιτούτου Εγκεφάλου IDG/McGovern Institute του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Neurology» της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, πραγματοποίησαν μια ευρεία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση όλων των διαθέσιμων ερευνών διεθνώς σχετικά με τις επιπτώσεις διαφόρων δραστηριοτήτων(νοητικών, σωματικών, κοινωνικών) πάνω στον κίνδυνο άνοιας.

Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο σχετίζονται με ποικίλα οφέλη για την υγεία, όπως μικρότερο κίνδυνο καρκίνου ή καρδιακής αρρυθμίας, αλλά έως τώρα ήταν ασαφές κατά πόσο αυτό ισχύει και για την άνοια. Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο μειώνουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την πιθανότητα άνοιας.

Οι ερευνητές αξιολόγησαν 38 έρευνες από όλο τον κόσμο, οι οποίες αφορούσαν συνολικά περισσότερους από δύο εκατομμύρια ανθρώπους που δεν είχαν άνοια στην αρχή των μελετών και οι οποίοι παρακολουθήθηκαν στη συνέχεια για τουλάχιστον τρία χρόνια. Οι συμμετέχοντες έδωσαν πληροφορίες για τις δραστηριότητές τους είτε μέσω συνέντευξης είτε ερωτηματολογίων. Στη διάρκεια των μελετών 74.700 άνθρωποι διαγνώστηκαν με άνοια (μεταξύ των οποίων 2.848 με νόσο Αλτσχάιμερ).

Το συμπέρασμα της νέας μελέτης είναι ότι όσοι άνθρωποι είχαν διάφορες δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους, κάνοντας πράγματα που τους ευχαριστούσαν σε νοητικό-γνωστικό, σωματικό ή κοινωνικό επίπεδο, είχαν κατά μέσο όρο 17% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας αργότερα στη ζωή τους, σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν τέτοιες δραστηριότητες.

Η μεγαλύτερη μείωση του κινδύνου άνοιας (23%) αφορά όσους ασχολούνται κυρίως με διανοητικές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα και το γράψιμο για λόγους ευχαρίστησης, η παρακολούθηση εκπομπών στην τηλεόραση, η ακρόαση ραδιοφώνου, το παίξιμο επιτραπέζιων παιγνιδιών ή μουσικών οργάνων, η χρήση υπολογιστή, οι χειροτεχνίες κ.α.

Μείωση 17% του κινδύνου άνοιας επιφέρουν οι σωματικές δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, το κολύμπι, το ποδήλατο, η γυμναστική, τα σπορ, η γιόγκα και ο χορός. Μείωση 7% του κινδύνου άνοιας φέρνουν οι κοινωνικές δραστηριότητες όπως η συχνότερη επικοινωνία με συγγενείς και φίλους, η παρακολούθηση επιμορφωτικών σεμιναρίων, η συμμετοχή σε κοινωνικές λέσχες και ομίλους, ο εθελοντισμός, η παρακολούθηση θρησκευτικών-εκκλησιαστικών δραστηριοτήτων κ.α.

«Αυτή η μετα-ανάλυση δείχνει ότι το να είναι κανείς δραστήριος, έχει οφέλη και υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που είναι εύκολο να ενσωματωθούν στην καθημερινή ζωή και οι οποίες μπορεί να αποβούν ευεργετικές για τον εγκέφαλο”, δήλωσε ο δρ Λου.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με άνοια παγκοσμίως και ο αριθμός τους αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον.

Άνοια: Τα ύποπτα σημάδια για έναν 35άρι

Μπορεί η έναρξη της άνοιας σε νεαρά άτομα να μην είναι τόσο συχνή, ωστόσο, καθώς τα κρούσματα αυξάνονται καλό θα είναι να τσεκάρετε κάποια πρώιμα σημάδια, που μπορεί να χτυπούν καμπανάκι.

Επισκόπηση 95 διεθνών ερευνών καταλήγει στην διαπίστωση ότι σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως παρουσιάζουν πρώιμη έναρξη άνοιας που εκδηλώνεται μεταξύ των ηλικίων 30-64. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι η έναρξη της άνοιας σε νεαρή ηλικία είναι σπάνια μεν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι μπορεί να εκδηλωθεί πρώιμα υποστηρίζει ο νευρόλόγος της κλινικής Mayo δρ. David Knopman, που ειδικεύεται στην άνοια.

Επειδή η άνοια σε νεαρή ηλικία είναι τόσο ασυνήθιστη, σημείωσε ο δρ. Knopman, οι περισσότεροι γιατροί – συμπεριλαμβανομένων των νευρολόγων – έχουν ελάχιστη ή καθόλου εμπειρία στη διάγνωσή της.

Και δεδομένου ότι η άνοια συνδέεται συνήθως με τη γήρανση, είναι φυσικό τυχόν προβλήματα μνήμης σε νεότερες ηλικίες να αποδίδονται σε άλλες καταστάσεις που είναι πιο συχνές στην ηλικία τους.

Σύμφωνα με άρθρο του δρ Knopman που δημοσιεύθηκε στο JAMA Neurology τυχόν συμπτώματα απώλειας μνήμης σε νεαρές ηλικίες τείνουν να αποδίδονται στην κατάθλιψη ή το άγχος, κάτι που δεν είναι παράλογο.

Γι’ αυτό και ο ειδικός επισήμανε ότι δεν πρέπει να αγνοούνται ορισμένα ανησυχητικά συμπτώματα που επιμένουν, ενώ το εύρος των συμπτωμάτων δεν πρέπει να περνά απαρατήρητο. Υπάρχουν λόγου χάρη παράπονα που αφορούν την αντίληψη και τα οποία  ξεπερνούν τα κενά μνήμης, αλλά σχετίζονται με τον τρόπο σκέψης , την κρίση και την μάθηση;

Στη νεότερη επισκόπηση οι ερευνητές του Κέντρου Μελέτης Άνοιας του Πανεπιστημίου Μάαστριχτ με επικεφαλής τον δρ Hendriks προσπάθησαν να εκτιμήσουν τον αριθμό των πασχόντων από άνοια πρώιμης έναρξης πριν τα 60 έτη.

Η ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι υπάρχουν περίπου 119 περιπτώσεις άνοιας πρώιμης έναρξης ανά 100.000 άτομα παγκοσμίως, γεγονός που σημαίνει ότι 3,9 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τη νόσο.

Με βάση τον επιπολασμό της άνοιας διεθνώς, το ποσοστό πρώιμης έναρξης ανέρχεται σε 5% σύμφωνα με τον δρ Knopman.

Η ομάδα του δρ Hendriks διαπιστωσε ότι η άνοια ήταν σπάνια στις ηλικίες 30-34 ετών – σχεδόν μια περίπτωση ανά 100.000. Στους άνω των 60 ετών ο επιπολασμός της νόσου ήταν 77 ανά 100.000.

Δυστυχώς η σπανιότητα της νόσου σε νεαρές ηλικίες έχει σαν αποτέλεσμα να μένει αδιάγνωστη, με μέσο διάστημα τα 4,5 χρόνια μέχρι την διάγνωση συγκριτικά με τα κάτω από τρία χρόνια μεταξύ των γηραιότερων ενηλίκων με άνοια.

Πέραν της έλλειψης εμπειρίας των γιατρών ο δρ Hendriks επισημαίνει ακόμη ένα παράγοντα που καθιστά τη διάγνωση της άνοιας δύσκολη. Σύμφωνα με τον ειδικό αντί την έκπτωσης της μνήμης οι νέοι άνθρωποι συχνά  μπορεί να έχουν αλλαγές στη συμπεριφορά, το συναίσθημα ή ορισμένες φορές και στο λόγο.

Πρόκειται για συμπτώματα που μπορεί να στρέψουν τη διάγνωση στη λάθος κατεύθυνση, όχι μόνο στην κατάθλιψη, αλλά και στο σύνδρομο burnout ή σε προβλήματα σχέσης.

Άνοια: Οι πέντε top κινήσεις που καθυστερούν την γήρανση του νου

Είναι φυσιολογικό να παρατηρούνται αλλαγές στο σώμα και το μυαλό καθώς περνούν τα χρόνια. Υπάρχουν ωστόσο ορισμένα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να καθυστερήσουμε τη φθορά του γήρατος, να μειώσουμε την έκπτωση της μνήμης και να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας. Οι νευρολόγοι της κλινικής Mayo μας τα παρουσιάζουν με σειρά σπουδαιότητας.

Συστηματική άσκηση

Μην σταματήσετε ποτέ την άσκησή σας. Οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι όσοι είναι φυσικά δραστήριοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων τους και διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας και νόσου Αλτσχάιμερ.

Εκτιμάται ότι τα οφέλη της άσκησης είναι αποτέλεσμα της αυξημένης ροής αίματος στον εγκέφαλό κατά τη διάρκεια της εκγύμνασης. Επίσης η άσκηση καταπολεμά τη φυσική μείωση των νευρωνικών συνδέσεων του εγκεφάλου που εμφανίζονται κατά τη γήρανση, αντιστρέφοντας κατά μία έννοια την διαδικασία της γήρανσης.

Στόχος σας είναι να ασκείστε αρκετές φορές την εβδομάδα για 30-60 λεπτά. Μπορείτε να περπατήσετε, να κολυμπήσετε, να παίξετε τένις ή οποιαδήποτε άλλη μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα αυξάνει τον καρδιακό σας ρυθμό.

Επαρκής ύπνος

Είναι σημαντικό να να κοιμάστε επτά έως οκτώ συνεχόμενες ώρες τη νύχτα και όχι να κάνετε κατακερματισμένο ύπνο δύο ή τριών ωρών. Ο συνεχόμενος ύπνος δίνει στον εγκέφαλό σας το χρόνο να επεξεργαστεί και να αποθηκεύσει τις αναμνήσεις αποτελεσματικά. Σε περίπτωση που ταλαιπωρείστε από ροχαλητό ή έχετε υπνική άπνοια μιλήστε με τον γιατρό σας, δεδομένου ότι η άπνοια μπορεί να είναι το αίτιο του διακοπτόμενου ύπνου.

Τρώτε μεσογειακά

Η διατροφή παίζει μεγάλο ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου. Ακολουθείτε τη μεσογειακή διατροφή, η οποία δίνει έμφαση σε φυτικές τροφές, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια και καλά λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο. Ενσωματώνει πολύ λιγότερο κόκκινο κρέας και αλάτι από μια τυπική αμερικανική διατροφή.

Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν πιστά τη μεσογειακή διατροφή είναι λιγότερο πιθανό να έχουν νόσο Αλτσχάιμερ από ό, τι οι άνθρωποι που δεν ακολουθούν αυτή τη διατροφή. Ανάμεσα στα ευεργετικά συστατικά αυτής της διατροφής είναι γνωστό ότι τα ω λιπαρά οξέα και άλλα καλά πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά φαίνεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, αυξάνουν την πνευματική απόδοση και επιβραδύνουν τη γνωστική έκπτωση σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Εξασκείτε το νου 

Το μυαλό χρειάζεται εκγύμναση όπως και κάθε άλλος μυς του σώματος. Επομένως τα παζλ, τα sudoku, τα σταυρόλεξα, το διάβασμα, τα χαρτιά και οτιδήποτε άλλο κρατά το μυαλό σας απασχολημένο βοηθά στην ανανέωση των νευρώνων του εγκεφάλου.

Επίσης αποφύγετε την πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης, μια παθητική δραστηριότητα που δεν βοηθά το νου.

Αναπτύξτε τις κοινωνικές σχέσεις

Οι κοινωνικές επαφές κρατούν μακριά το στρες και την κατάθλιψη, δυο παράγοντες που μπορούν να απειλήσουν την  υγεία του νου και την κατάσταση της μνήμης καθώς περνούν τα χρόνια. Οι έρευνες συσχετίζουν την μοναξιά με την ατροφία του εγκεφάλου και την άνοια, τουναντίον η κοινωνικοποίηση και οι κοινωνικές επαφές οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα.