Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Μία κατάσταση που σίγουρα είναι δύσκολη και μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή του ματιού. Συγκεκριμένα, με τον όρο αποκόλληση αμφιβληστροειδούς αναφερόμαστε στην κατάσταση κατά την οποία ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του οφθαλμού διαχωρίζεται απο το μελάγχρο επιθήλιο, δηλαδή τη στιβάδα που τον στηρίζει.

Η αποκόλληση είναι αρχικά μερική, αλλά μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα μπορεί να συμπεριλάβει ολόκληρο τον αμφιβληστροειδή με καταστροφικές συνέπειες για την όραση αφού τα οπτικά ερεθίσματα δεν μπορούν πλέον να μεταφερθούν μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο. Στην δημιουργία της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς, καταλυτικό ρόλο παίζει το υαλοειδές σώμα που υπό φυσιολογικές συνθήκες βρίσκεται σε στενή επαφή με τον αμφιβληστροειδή.

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Οι τύποι της αποκόλλησης

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς διακρίνεται σε:

• Ρηγματογενή: Οφείλεται σε σκίσιμο (ρωγμή) κάποιας περιοχής του αμφιβληστροειδούς κυρίως στην μέση περιφέρεια, λόγω έλξης του υαλώδους. Έτσι επιτρέπεται συσσώρευση υγρού κάτω από τον αμφιβληστροειδή το οποίο εξαπλώνεται και οδηγεί τελικά σε αποκόλληση. Οι μύωπες είναι περισσότερο επιρρεπής σε ρωγμές, καθώς το μέγεθος του οφθαλμού τους είναι μεγαλύτερο από το φυσιολογικό στις περισσότερες περιπτώσεις. Παράλληλα αλλοιώσεις όπως οπές και εκφυλίσεις που συνοδεύονται από έλξεις του υαλοειδούς, είναι προδιαθεσικοί παράγοντες για ρηγματογενή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.
• Ελκτική: Οφείλεται σε έλξη μεταξύ υαλοειδούς – και νεοαγγειακού και ινώδους ιστού του αμφιβληστροειδούς ο οποίος εμφανίζεται κυρίως, κατά την παραγωγική μορφή της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η έλξη είναι τόσο δυνατή που μπορεί να οδηγήσει τελικά σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς με συνοδό ή όχι αιμορραγία στο υαλώδες. Επειδή η βυθοσκόπηση μπορεί να είναι αδύνατη σε περίπτωση αιμορραγίας, θα πρέπει ο ασθενής να εξετάζεται με υπέρηχο, ώστε να αποκλείεται ή να πιστοποιείται η περίπτωση αποκόλλησης που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
• Εξιδρωματική ή ορώδη: Χαρακτηρίζεται από συσσώρευση υγρού στην κοιλότητα μεταξύ αμφιβληστροειδούς και μελάγχρου επιθηλίου, χωρίς την ύπαρξη κάποιας ρωγμής, οπής ή εκφύλισης. Το υγρό προέρχεται ως επί το πλείστον από το χοριοειδή χιτώνα του οφθαλμού και είναι αποτέλεσμα φλεγμονής, αγγειακών ανωμαλιών, αλλά και σε σπάνιες περιπτώσεις αποτέλεσμα όγκων του χοριοειδούς όπως είναι το μελάνωμα. Είναι πολύ σημαντική η διαφοροδιάγνωση της εξιδρωματικής αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς, από τις άλλες μορφές γιατί αποτελεί δευτεροπαθή πάθηση, και πριν από οποιαδήποτε θεραπευτική προσέγγιση θα πρέπει να διαγνωσθεί το πρωταρχικό της αίτιο.
• Μικτή αποκόλληση: Αναφέρεται σε αποκολλήσεις που οφείλονται ταυτόχρονα σε έλξη ινοαγγειακού ιστού από το υαλώδες και σε ύπαρξη ρωγμής

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Προδιαθεσικοί παράγοντες

• Η μυωπία όπως αναφέρθηκε, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του οφθαλμού
• Η ύπαρξη αλλοιώσεων, εκφυλίσεων ή ατροφιών του αμφιβληστροειδούς, σε συνδυασμό έλξης των περιοχών από το υαλώδες
• Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προχωρημένης μορφής
• Προηγούμενη επιπλεγμένη επέμβαση καταρράκτη
• Προηγούμενη αποκόλληση αμφιβληστροειδούς στο ίδιο ή στον έτερο οφθαλμό
• Οικογενειακό ιστορικό αποκολλήσεων
• Τραυματισμός του οφθαλμού
• Ο φυσιολογικός τοκετός σε γυναίκες με υψηλή μυωπία. Η άποψη αυτή δεν υποστηρίζεται από όλους τους οφθαλμίατρους, συνιστάται πάντως σε οποιαδήποτε μύωπα που επιθυμεί να γεννήσει φυσιολογικά, βυθοσκόπηση 2 μήνες περίπου πριν τον τοκετό

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Τα συμπτώματα

• Μυϊοψίες και φωταψίες (μυγάκια και αστραπές), αποτέλεσμα της προηγηθείσας αποκόλλησης του υαλοειδούς
• Αράχνες
• Μεγάλη σκιά στο οπτικό πεδίο σαν «κουρτίνα»
• Μαύρες κηλίδες αποτέλεσμα ταυτόχρονης αιμορραγίας στο υαλώδες
• Θάμβος ή ολική απώλεια όρασης (όταν προσβληθεί η ωχρά κηλίδα)

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Πώς γίνεται η διάγωνση

Συνιστάται σε ασθενείς με τα παραπάνω συμπτώματα να προσέλθουν άμεσα στον οφθαλμίατρο. Για τη διάγνωσή της πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε:

• Μέτρηση της καλύτερα διορθούμενης οπτικής οξύτητας.
• Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, η οποία είναι ιδιαίτερη χαμηλή στην περίπτωση αποκόλλησης
• Βυθοσκόπηση με μυδρίαση, με τρικατοπτρικό φακό Goldmann η έμμεσα με φακό 20 διοπτριών
• Κατά τη βυθοσκόπηση και σε περίπτωση ρηγματογενούς αποκόλλησης, είναι καθοριστικής σημασίας η ανεύρεση της ρωγμής που προκάλεσε την αποκόλληση
• Εξέταση υπερήχου σε περιπτώσεις που είναι αδύνατη η βυθοσκόπηση
• Εξέταση OCT οπισθίου ημιμορίου για απεικόνιση της κατάστασης της ωχράς κηλίδας κατά τη στιγμή διάγνωσης της αποκόλλησης. Στην περίπτωση που η ωχρά κηλίδα είναι κολλημένη στο μελάγχρο επιθήλιο η αποκόλληση ονομάζεται “macula on“ , ενώ στην περίπτωση που είναι αποκολλημένη ονομάζεται “macula off”.

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Πώς αντιμετωπίζεται

Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς αποτελεί μια απειλητική για την ακεραιότητα και λειτουργικότητα του οφθαλμού κατάσταση και χρήζει γρήγορης χειρουργικής αντιμετώπισης. Ειδικά σε περίπτωση “macula on“ αποκόλληση η επέμβαση πρέπει να πραγματοποιηθεί την ημέρα της διάγνωσης.

Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς αντιμετωπίζεται στη σύγχρονη εποχή, κυρίως με υαλοειδεκτομή μικρών τομών. Σε κάθε μορφή αποκόλλησης πρέπει να τηρηθεί διαφορετικό χειρουργικό πρωτόκολλο.

Στη ρηγματογενή αποκόλληση πραγματοποιείται:

• Κλασσική υαλοειδεκτομή, που συνδυάζεται με ένθεση αερίου που επαναφέρει και συγκρατεί τον αμφιβληστροειδή στη θέση του. Στη συνέχεια πραγματοποιείται διεγχειρητική laser φωτοπηξία ή κρυοπηξία για να κλείσουν τα όρια της ρωγμής ή των ρωγμών που προκάλεσαν την αποκόλληση.
  Είναι σημαντικό λοιπόν πριν από τη διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης να βρεθεί ή να βρεθούν οι ρωγμές, ώστε να γνωρίζει ο χειρουργός που να ακτινοβολήσει με το laser ή να εφαρμόσει κρυοπηξία.
  H υαλοειδεκτομή συνδυάζεται σε κάποιες περιπτώσεις που είναι δύσκολη η συγκόληση των ρωγμών με την τοποθέτηση εξωμοσχεύματος σιλικόνης που τοποθετείται εξωτερικά του οφθαλμού στα σημεία των ρωγμών
• Η επέμβαση με εξωμοσχεύματα σιλικόνης που ονομάζεται περιβρογχισμός, μπορεί να πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα, χωρίς υαλοειδεκτομή στην περίπτωση αντιμετώπισης ρηγματογενούς αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς. Πραγματοποιείται σε άσηπτο χειρουργείο.
  Αν και η υαλοειδεκτομή αποτελεί τη μέθοδο της επιλογής για την αντιμετώπιση ρηγματογενούς αποκόλλησης, η μέθοδος με εξωμοσχεύματα σιλικόνης έχει ακόμα πρακτική εφαρμογή, η χρήση της όμως όλο και μειώνεται γιατί είναι σχετικά δύσκολη στην πραγματοποίησή της, δημιουργεί μετεγχειρητικό πόνο και μυωπία, καθώς και σε λίγες περιπτώσεις μονόφθαλμη διπλωπία
• Μία ακόμα μέθοδος αντιμετώπισης της ρηγματογενούς αποκόλλησης είναι η πνευματική αμφιβληστροειδοπηξία (pneumatic retinopexy). Κατά τη μέθοδο αυτή που μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και στο ιατρείο, εισαγεται εντός του οπισθίου ημιμορίου του οφθαλμού μια φυσαλίδα αέρα η οποία σε συνδυασμό με laser ή φωτοπηξία σφραγίζει την υπάρχουσα ρωγμή. Η επιτυχία της επέμβασης, εξαρτάται πολύ από τη τοποθέτηση της κεφαλής του ασθενούς κατά τη διάρκεια και μετά τη διαδικασία. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται ελάχιστα στην Ευρώπη και πιο συχνά στις ΗΠΑ

Στην ελκτική αποκόλληση που χαρακτηρίζονται από ινοαγγειακές αμφιβληστροειδικές μεμβράνες πρέπει να γίνει απελεύθερωση του υαλοειδούς από τα στοιχεία αυτά. Αυτό επιτυγχάνεται ως επί επί το πλείστον με υαλοειδεκτομή, αλλά μπορεί να συνδυαστεί με περιβρογχισμό

Στην ορώδη αποκόλληση η αντιμετώπιση είναι μη χειρουργική. Οποιαδήποτε πρωτεύουσα αιτία, π.χ. φλεγμονή, όγκοι πρέπει να αντιμετωπιστούν αν είναι δυνατόν

Στη μικτή αποκόλληση η αντιμετώπιση είναι αυτή που περιγράφτηκε και για την ρηγματογενή αποκόλληση

Η πιο συχνή επιπλοκή μετά από επέμβαση ρηγματογενούς αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι η παραγωγικική υαλοειδοαμφιστροειδοπάθεια (PVR) που χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία αμφιβληστροειδικών μεμβρανών. Επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση PVR είναι:

• Ηλικία
• Γιγαντιαίες αμφιβληστροειδικές ρωγμές (μεγαλύτερες απο 90^ο μοίρες σε διάμετρο)
• Αποκόλληση που περιλαμβάνει περισσότερα από 2 τερταρτημόρια του αμφιβληστροειδούς
• Προηγειθήσα επέμβαση αποκατάστασης αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
• Χρήση κρυοπηξίας
• Αιμορραγία στο υαλώδες
• Αποκόλληση χοριοειδούς

Η παραγωγική υαλοειδοαμφιβληστροειδοπάθεια απαιτεί χειρουργική θεραπεία, για απελευρέρωση των έλξεων που ασκούν οι μεμβράνες, αλλά έχει πτωχή πρόγνωση.

Πηγή: medifeye-institute.gr