Μία από τις δυσάρεστες εμπειρίες της γυναίκας είναι η αποβολή ή η αυτόματη έκτρωση.

Αποτελεί μία από τις καθημερινές αγωνίες της εγκύου, ειδικότερα το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης που είναι και πιο συχνές.

Ως “Αποβολή ή αυτόματη έκτρωση” επιστημονικώς ορίζεται η απώλεια της εγκυμοσύνης τις πρώτες 24 εβδομάδες κυήσεως. Είναι πιο συχνή τις πρώτες 6 εβδομάδες κυήσεως και καλύπτει το 12-15% των διαγνωσθέντων κυήσεων. Σ’ αυτές δεν περιλαμβάνονται οι κυήσεις που χάνονται πριν από θετικό τεστ εγκυμοσύνης και η περίοδος έρχεται κανονικά.

Αποβολή: Αίτια

Τα αίτια, παρά την πρόοδο της Ιατρικής, δεν είναι πλήρως κατανοητά. Συνήθως όμως οφείλονται σε:

• Χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου
  Ευθύνονται για το 60-80% των αποβολών και αποτελούν τυχαίο γεγονός. Συχνότερα το ωάριο ή το σπερματοζωάριο δεν έχουν το σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων κι επομένως το έμβρυο δεν είναι βιώσιμο, οπότε η φύση προνοεί και το απορρίπτει.
• Ηλικία
  Σε προχωρημένη ηλικία ο κίνδυνος να υπάρχει ένα έμβρυο με χρωμοσωμική ανωμαλία είναι μεγαλύτερος.
• Ορμονικές ή Ανοσολογικές Διαταραχές
  Αποβολή μπορεί να προκαλέσουν, ο υπέρ ή υπό-θυρεοειδισμός, το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, ο αρρύθμιστος Σακχαρώδης Διαβήτης, και η ανεπάρκεια προγεστερόνης.
• Θρομβοφιλία
  Η δυσλειτουργία στη πήξη του αίματος μπορεί να οδηγήσει σε επαναλαμβανόμενες αποβολές.
• Ανατομικές ανωμαλίες μήτρας
  Συγγενείς ανωμαλίες μήτρας, ινομύωματα μήτρας, μπορεί να προκαλέσουν αποβολή συχνότερα λόγω μικρού όγκου μήτρας ή κακής αιμάτωσης.
• Γυναικολογικές λοιμώξεις
  Στην αρχή της κύησης λοιμώξεις από τοξόπλασμα, ερυθρά, έρπητας, λιστέρια, χλαμύδια, ενοχοποιούνται για αποβολή.
• Λήψη φαρμάκων ή ουσιών, αλκοόλ, κάπνισμα
  Έχουν επίπτωση στην ανάπτυξη του εμβρύου και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε αποβολή ή λιποβαρές έμβρυο.

Αποβολή: Συμπτώματα

Τα πρώτα σημάδια μίας αποβολής είναι:

• Μεγάλη αύξηση των κολπικών εκκρίσεων ή αιμορραγία. Μία στις τέσσερις γυναίκες έχουν αιμορραγία στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, αλλά από αυτές τις κυήσεις μόνο το 50% αποβάλλεται, ενώ οι υπόλοιπες συνεχίζουν φυσιολογικά.
• Κοιλιακό άλγος σαν περιόδου ή κράμπα που αντανακλά χαμηλά στη μέση ή πίσω.
• Ο συνδυασμός αιμορραγίας και πόνου αυξάνουν τη πιθανότητα, όπως επίσης η έξοδος ιστών από το κόλπο ή η υποχώρηση των συμπτωμάτων της εγκυμοσύνης.

Μόλις μία εγκυμονούσα δει κάποιο σύμπτωμα όπως αίμα ή έχει πόνο, καλό θα είναι να επικοινωνήσει αμέσως με το ιατρό της και να γίνει διαφορική διάγνωση από έκτοπη κύηση.

Αντιμετώπιση

Αρχικά πραγματοποιείται προσεκτική εξέταση για να διαπιστωθεί η προέλευση του αίματος. Ακολουθεί υπερηχογράφημα όπου ανευρίσκεται η θετική ή όχι καρδιακή λειτουργία, η θέση του κυήματος και η πρόσφυση του πλακούντα. Η εξέλιξη της κυήσεως ελέγχεται βιοχημικά με μέτρηση της β-χοριακής.

Η εγκυμονούσα θα πρέπει να παραμείνει στο κρεβάτι, να αποφύγει την έντονη δραστηριότητα και τις σεξουαλικές επαφές και ανάλογα με τα αίτια χορηγείται θεραπεία.

Σε περίπτωση του ατυχούς συμβάματος της αποβολής γίνεται έλεγχος της μήτρας και καθαρισμός με απόξεση. Συνήθως υπάρχει κολπική αιμόρροια για μία εβδομάδα, ενώ προσπάθεια για νέα εγκυμοσύνη μπορεί να γίνει άμεσα.

Σίγουρα μία αποβολή αποτελεί για τη γυναίκα ένα μεγάλο ψυχικό και συναισθηματικό τραύμα. Νιώθει ότι απέτυχε και ενοχοποιεί συχνά τον εαυτό της. Γι΄ αυτό είναι σημαντικό το περιβάλλον της να την στηρίξει όπως και ο ιατρός της να την παρηγορήσει και να της εξηγήσει ότι είναι ένα γεγονός που δεν σημαίνει ότι θα επαναληφθεί ή θα επηρεάσει τη γονιμότητά της.

Αναφέραμε ότι η πρώτη αποβολή στο πρώτο τρίμηνο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη ανησυχία. Αν συνεχιστούν οι αποβολές τότε τα πιθανά αίτια είναι:

Ηλικία

Όταν η ηλικία των γονιών είναι αυξημένη τότε είναι πιθανές και διάφορες χρωμοσωματικές ανωμαλίες. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ένα έμβρυο μη βιώσιμο. Θα λέγαμε ότι είναι σαν η φύση να εμποδίζει την εξέλιξη μιας εγκυμοσύνης η οποία θα οδηγήσει σε ένα μη υγιές παιδί.

Χαμηλή τιμή προγεστερόνης

Τα χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης έχουν ως αποτέλεσμα την μη φυσιολογική λειτουργία του ωχρού σωματίου μέχρι την 8^η εβδομάδα κύησης. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα την παραγωγή της ορμόνης αυτής την πραγματοποιεί ο πλακούντας. Ο γυναικολόγος πιθανόν να συστήσει τη λήψη προγεστερόνης το πρώτο διάστημα κύησης, ειδικά σε περίπτωση αιμόρροιας.

Προβλήματα στην μήτρα

Το ενδεχόμενο διθάλαμης μήτρας, διπλής μήτρας, ινομυωμάτων ή οι συμφύσεις μπορεί να σχετίζονται επίσης με αποβολή στο πρώτο τρίμηνο.

Διαβήτης, υποθυρεοειδισμός

Νοσήματα μητέρας όπως σακχαρώδης διαβήτης και υποθυρεοειδισμός παίζουν σημαντικό ρόλο και γι’ αυτό ελέγχονται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Συνήθειες μητέρας

Το κάπνισμα, το αλκοόλ, η κακή διατροφή συνυπολογίζονται σε μία αποβολή εγκυμοσύνης.

Τα συμπτώματα στην αποβολή πρώτου τριμήνου ξεκινούν με επαναλαμβανόμενες κολπικές εκκρίσεις ή κολπική αιμόρροια και πόνο στην κοιλιά που μοιάζει με αυτόν της περιόδου. Η ύπαρξη μικρής ποσότητας αίματος στην αρχή της εγκυμοσύνης δεν σημαίνει ταυτόχρονα και αποβολή, αφού μπορεί λίγο αίμα να φύγει στην είσοδο του πλακούντα στο ενδομήτριο.
Τα παραπάνω συμπτώματα θα κινητοποιήσουν τη γυναίκα να επισκεφθεί τον γυναικολόγο, ο οποίος θα της συστήσει κατάκλιση και πιθανότητα τη λήψη ειδικής φαρμακευτικής αγωγής. Μία απλή εξέταση θα διαπιστώσει τα αίτια της αιμορραγίας ή θα πιστοποιήσει την ενδεχόμενη αποβολή.

Πόσο συχνή είναι η αποβολή στο 2ο τρίμηνο;

Το δεύτερο τρίμηνο είναι και το πιο εύκολο της κυήσεως και για τις περισσότερες γυναίκες δεν υπάρχουν κίνδυνοι. Το ενδεχόμενο αποβολής δευτέρου τριμήνου υπάρχει σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά απ’ ότι στο πρώτο τρίμηνο, το ίδιο σπάνιος είναι και ο πρόωρος τοκετός, ο οποίος συμβαίνει συχνότερα στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Έστω και μικρός κίνδυνος αποβολής όμως υπάρχει, γι’ αυτό οι γυναίκες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στα διάφορα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν. Δεν υπάρχουν έκδηλα συμπτώματα για την αποβολή του δευτέρου τριμήνου εγκυμοσύνης, όμως κάποιες προϋπάρχουσες ασθένειες ή διαταραχές που θα προκύψουν σε αυτή τη φάση εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό ή αποβολή. Συχνότερες είναι ο διαβήτης, ο θυρεοειδής, τα ινομυώματα, η αρτηριακή πίεση.

Πολλές είναι οι περιπτώσεις που μία αποβολή στο δεύτερο τρίμηνο οφείλεται στην ανεπάρκεια του τραχήλου της μήτρας. Δηλαδή ο τράχηλος δεν έχει την κατάλληλη μορφολογία είτε από φυσικά αίτια είτε από προηγούμενη απόξεση ή εγχείρηση στον τράχηλο.

Παθήσεις θυρεοειδούς

Στην εγκυμοσύνη αυξάνονται οι ανάγκες για θυροξίνη στο έμβρυο, γι’ αυτό η γυναίκα με υποθυρεοειδισμό πρέπει να ρυθμίσει τη δόση υποκατάστασης θυροξίνης. Ακόμα κι αν δεν είχε στο παρελθόν θυρεοειδή πρέπει να υποβληθεί σε ορμονολογικό έλεγχο, καθώς τα αντισώματα για τον θυρεοειδή μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξή του εμβρύου.
Η γυναίκα με υπερθυρεοειδισμό έχει αυξημένο κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού ή προεκλαμψίας.

Ινομυώματα

Τα ινομυώματα στην εγκυμοσύνη εμφανίζονται σε ένα μικρό ποσοστό μετά την ηλικία των 30 και μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές που συνοδεύονται από πόνο και πυρετό. Σε βαριές περιπτώσεις τα ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν αποβολή ή πρόωρο τοκετό, παραμορφώνοντας την ενδομητρική κοιλότητα.

Αρτηριακή πίεση

Για τη νεογνική και μητρική νοσηρότητα η αρτηριακή πίεση είναι η βασική αιτία. Σε ένα ποσοστό 10% μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην κύηση, με κυριότερη αυτή της προεκλαμψίας (περιορισμένη ροή αίματος προς το έμβρυο) που μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή. Σε αυτή την περίπτωση η μόνη λύση είναι ο πρόωρος τοκετός.

Διαβήτης

Το σώμα της γυναίκας σε εγκυμοσύνη απαιτεί επιπλέον ινσουλίνη, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του εμβρύου, ειδικά όσο προχωράει η εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες που δεν παράγουν αυτό το πλεόνασμα ινσουλίνης, εμφανίζουν διαβήτη, με κίνδυνο προεκλαμψίας. Συνήθως στην εγκυμοσύνη με διαβήτη επιβάλλεται η καισαρική τομή.

Υδράμνιο

Στο υδράμνιο υπάρχει μεγάλη ποσότητα αμνιακού υγρού γύρω από το μωρό με πολλούς κινδύνους. Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται είναι δυσπεψία και δύσπνοια.

Ανεπάρκεια έσω τραχηλικού στομίου

Αν το έσω τραχηλικό στόμιο της μήτρας ανοίγει στο δεύτερο τρίμηνο τότε υπάρχει κίνδυνος αποβολής.