Δερματικές αλλεργίες: Η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία απαντά σε όλα τα ερωτήματα σχετικά με τις δερματικές αλλεργίες.

Τι είναι οι δερματικές αλλεργίες;

Οι δερματικές αλλεργίες αφορούν την εκδήλωση αλλεργικών συμπτωμάτων στο δέρμα. Οι συνέπειες που έχουν οι αλλεργίες δεν είναι πάντα αμελητέες για την υγεία μας και μπορεί να υποβαθμίσουν την ποιότητα ζωής μας.

Ποιες είναι οι πιο συχνές δερματικές αλλεργίες;

Η ατοπική δερματίτιδα, η κνίδωση, η φωτοαλλεργική δερματίτιδα, η φωτοτοξική δερματίτιδα, η αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής, τα τσιµπήµατα εντόµων (π.χ. σφήκα, µέλισσα), η επαφή του δέρµατος µε διάφορα φυτά, αποτελούν είδη αλλεργιών. Πιο συγκεκριμένα:

1 Ατοπική δερματίτιδα

Αλλιώς ατοπικό ή βρεφικό έκζεμα, είναι μια χρόνια, κνησμώδης, φλεγμονώδης νόσος του δέρματος που εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία και έχει πορεία με εξάρσεις και υφέσεις.

2 Φωτοαλλεργική δερματίτιδα 

Συνήθως εμφανίζεται μετά από πολλές εκθέσεις στον ήλιο, σε αντίθεση με τη φωτοτοξική δερματίτιδα που μπορεί να εμφανιστεί με την πρώτη φορά που το δέρμα θα έρθει σε επαφή με την υπεριώδη ακτινοβολία.

3 Κνίδωση 

είναι μια εξειδικευμένη μορφή αλλεργίας που χαρακτηρίζεται από αιφνίδιο κνησμό και εμφανίζεται οπουδήποτε στο σώμα.

4 Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής 

Αναπτύσσεται στα σημεία του δέρματος που έρχονται σε στενή και συχνή επαφή με μια διάφορα υλικά καθημερινής χρήσης ή εξειδικευμένα υλικά επαγγελματικής ενασχόλησης, όπως μεταλλικά κοσμήματα, ρολόγια, καλλυντικά, βερνίκια νυχιών, βαφές μαλλιών, κόλλες, βαφές υφασμάτων, λιπάσματα κ.ά.

Ποια είναι τα δυσάρεστα συμπτώματα των δερματικών αλλεργιών;

• Ερύθημα (κοκκίνισμα) με ή χωρίς οίδημα,
• φαγούρα,
• μελάγχρωση του δέρματος,
• φυσαλίδες διαφόρων μεγεθών,
• ροή υγρού ή «σκάσιμο» του δέρματος εξανθήματα,
• πόμφοι (οιδηματώδης πλάκα του δέρματος που περιέχει ορώδες υγρό από τα αγγεία),
• πρηξίματα,
• δυσκολία αναπνοής,
• πυρετό και
• εμετούς.

Πώς να προστατέψεις το δέρμα σου από τις δερματικές αλλεργίες

Αυτές είναι οι χρήσιμες συμβουλές που δίνει η η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία για να προστατευτείς από την εμφάνιση δερματικών αλλεργιών:

Απόφευγε την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.

Φόρα προστατευτικά ρούχα (παντελόνι, μακρυμάνικη μπλούζα, καπέλο, γυαλιά ηλίου) όταν βρίσκεσαι σε υπαίθριους χώρους.

Φρόντισε να κάθεσαι στη σκιά, η ηλιακή ακτινοβολία ούτως ή άλλως αντανακλάται στις λείες επιφάνειες.

Μην ξεχνάς τη συχνή επάλειψη με το κατάλληλο αντηλιακό για το δέρμα σου.

Αν παίρνεις φάρμακα, ρώτησε τον δερματολόγο σου εάν μπορεί να προκαλέσουν δερματική αντίδραση στον ήλιο.

Επίλεγε υποαλλεργικά προϊόντα και καθαριστικά. Πριν χρησιμοποιήσεις οποιοδήποτε νέο προϊόν στο δέρμα σου, έλεγξέ το εφαρμόζοντας ελάχιστη ποσότητα και χωρίς να βρέξεις εκείνο το σημείο. Περίμενε έως και 48 ώρες, για να επιβεβαιώσεις ότι δε σου προκαλεί οποιαδήποτε αλλεργική αντίδραση.

Κνίδωση: Τι είναι

Η Kνίδωση ή Ουρτικάρια (Urticaria) είναι δερματολογικό νόσημα που ανήκει στα λεγόμενα «σχηματώδη ερυθήματα». Επειδή όμως ενίοτε δημιουργεί ενοχλήματα από τένοντες, νεύρα και αρθρώσεις, οι ασθενείς πέραν του δερματολόγου, κατά λάθος, συχνά απευθύνονται σε ορθοπεδικό ιατρό.

Στην οξεία κνίδωση οι βλάβες υποχωρούν σε 6 εβδομάδες με ή χωρίς αγωγή. Όταν η κνίδωση επεκτείνεται πέρα από το δέρμα και στον υποδόριο ιστό μιλάμε για αγγειοοίδημα. Εδώ παρουσιάζεται πλέον διόγκωση των βλεννογόνων όπως τα χείλη, τα βλέφαρα, η γλώσσα και ο λάρυγγας και υπάρχει φόβος απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών.

Εκλυτικοί παράγοντες θεωρούνται διάφορα αλλεργιογόνα όπως τροφές, φάρμακα, λοιμώξεις, δήγματα  αλλά και φυσικά αίτια όπως η άσκηση πίεσης στο δέρμα, το κρύο, η ζέστη, η άσκηση.

Σημειώνουμε πως για τη χρόνια μορφή της κνίδωσης συνήθως δεν ανευρίσκεται αιτιολογικός παράγοντας (80%-95% των ασθενών) και γι’ αυτό θεωρείται ιδιοπαθής νόσος . Στο υπόλοιπο ποσοστό των ασθενών με χρόνια μορφή κνίδωσης υπεύθυνοι παράγοντες για τη νόσο θεωρούνται διάφορες εισπνεόμενες ουσίες (σκόνη, γύρη, τρίχωμα ζώων), ουσίες που λαμβάνονται από το στόμα (τροφές, φάρμακα), ενέσιμες ουσίες και δήγματα εντόμων, λοιμώξεις (βακτηριακές ή ιογενείς) καθώς και συστηματικά νοσήματα όπως οι θυρεοειδοπάθειες και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος. Όταν δεν προκύπτει κάποια σαφής αιτία πρέπει να γίνονται εξετάσεις αίματος γενική αίματος, βιοχημικός έλεγχος και έλεγχος αντισωμάτων καθώς και ακτινογραφίες παραρρίνιων κόλπων και θώρακος.

Κνίδωση και Αγγειοοίδημα

Ενίοτε η κνίδωση συνυπάρχει και με μια άλλη αλλοίωση του δέρματος που ονομάζεται αγγειοοίδημα. Το αγγειοοίδημα είναι το οίδημα (δηλαδή το πρήξιμο) που εμφανίζεται στα πιο μαλακά σημεία του δέρματος, όπως τα βλέφαρα, τα χείλη και γενικά το πρόσωπο, τα γεννητικά όργανα, αλλά και τα δάχτυλα χεριών και ποδιών.

Το αγγειοοίδημα που εμφανίζεται μαζί με κνίδωση, είναι της ίδιας παθογένειας με την κνίδωση και παρά το γεγονός ότι μπορεί να οδηγήσει σε παραμόρφωση του προσώπου, δεν είναι επικίνδυνο, δηλαδή ο ασθενής δεν κινδυνεύει από οίδημα του λάρυγγα και απόφραξη των αεροφόρων οδών (κατάσταση που συνιστά την αναφυλαξία ή αλλεργικό shock)

Από όλους τους ασθενείς που θα εμφανίσουν την πάθηση κνίδωση– αγγειοοίδημα, ποσοστό 50% θα εμφανίσει αποκλειστικά κνίδωση, ποσοστό 40% θα έχει συνδυασμό κνίδωσης με αγγειοοίδημα, ενώ 10% των ασθενών θα εμφανίσουν μόνο αγγειοοίδημα, χωρίς κνίδωση.

Η κνίδωση, με βάση αυθαίρετο όριο που έχουν θέσει οι επιστήμονες, χωρίζεται σε οξεία κνίδωση, όταν διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες και σε χρόνια κνίδωση, όταν υπάρχει καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή έκθυση (εμφάνιση) νέων εξανθημάτων, για χρόνο μεγαλύτερο των 6 εβδομάδων.

Στους περισσότερους ασθενείς η κνίδωση θα έχει οξεία μορφή. Ωστόσο, περίπου ένας στους δέκα ασθενείς με οξεία κνίδωση θα συνεχίσει να έχει πομφούς για περισσότερο από 6 εβδομάδες, οπότε και λέμε ότι η πάθηση είναι χρόνια.

Κνίδωση: Ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγουμε

Oι παρακάτω οδηγίες προορίζονται για τους ασθενείς που πάσχουν από κνίδωση.

Πρέπει να αποφεύγονται τα παρακάτω.

Όλα τα πρόσθετα τροφών όπως τα τεχνητά χρώματα, βελτιωτικά και αρώματα

• Αλκοολούχα ποτά
• Τσίχλες
• Αναψυκτικά, ιδιαίτερα τύπου κόλα
• Σοκολάτες και σοκολατούχα ροφήματα
• Θαλασσινά όπως καβούρια, γαρίδες, αστακός
• Φρούτα ιδιαίτερα φράουλες, μπανάνες, σταφύλια, εσπεριδοειδή. Τα υπόλοιπα επιτρέπονται ακόμη και σε κονσέρβες
• Όσπρια – κηπευτικά
• Ξηροί καρποί
• Μπαχαρικά και καρυκεύματα όπως μουστάρδες, τουρσί, κέτσαπ, ξύδι
• Χοιρινά προϊόντα όπως χοιρομέρι, αλλαντικά, μπέικον, λαρδί

Κνίδωση: Τα συμπτώματα

Η κνίδωση είναι παροδικό δερματικό εξάνθημα, συνιστάμενο από μια περιγεγραμμένη λευκάζουσα έπαρση του δέρματος (τον πομφό), που περιβάλλεται από ερυθρά άλω. Η κνίδωση, λοιπόν, χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων – συνήθως πολλαπλών – πομφών, δηλαδή βλαβών που έχουν λευκορόδινη ή ερυθηματώδη χροιά, κηλιδώδες κυκλικό σχήμα και παροδικό χαρακτήρα.

• Σχήμα: Το σχήμα των πομφών είναι στρογγυλό, ωοειδές ή ακανόνιστο, συχνά δε μεταβάλλεται μέσα σε λίγα λεπτά για να καταλήξει σε παράξενα γεωμετρικά σχήματα.
• Μέγεθος: Το μέγεθος των πομφών ποικίλλει από λίγα χιλιοστά (1-2 mm) έως λίγα εκατοστά(10-20 cm).
• Κνησμός: Το εξάνθημα συνοδεύεται κατά κανόνα από κνησμό άλλοτε άλλης έντασης ή και πόνο ενίοτε.
• Εντόπιση: Το εξάνθημα μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια.
• Διάρκεια: Οι πομφοί διαρκούν 1 έως 3 ημέρες και προοδευτικά σβήνουν για να εμφανιστούν οι επόμενοι. Ενίοτε, κάθε βλάβη διαρκεί από μερικά λεπτά έως 4 ώρες και υποχωρεί, αφήνοντας το δέρμα σε απόλυτα φυσιολογική κατάσταση.

Ο δερμογραφισμός είναι η συχνότερη μορφή αυτής της κατηγορίας. Οι βλάβες εδώ έχουν γραμμοειδή μορφή, είναι κνησμώδεις και εμφανίζονται σε περιοχές του δέρματος όπου ασκήθηκε τριβή ή ξεσμός του δέρματος.

Συνήθως δεν οφείλεται σε αλλεργιογόνο αν και μπορεί να έχει προηγηθεί λήψη φαρμάκου αλλά προκαλείται απλά και επί συναισθηματικού στρες. Η διάγνωση γίνεται με εφαρμογή σταθερής γραμμικής πίεσης στο δέρμα (π.χ. με ένα γλωσσοπίεστρο ) για 1-3 λεπτά οπού κατόπιν εμφανίζεται οίδημα και χαρακτηριστικός πομφός.

Κνίδωση: Πώς θεραπεύεται

Για τη θεραπεία της νόσου δίδονται αντιισταμινικά αν και ορισμένα ατοπικά άτομα το εμφανίζουν συνέχεια και τότε δεν χορηγούμε αγωγή.

Η κνίδωση εκ ψύχους εμφανίζεται σε νεαρά άτομα και μπορεί να σχετίζεται με κληρονομικότητα. Η κατάσταση εμφανίζεται μετά από έκθεση σε ψύχος ή επαφή με κρύο νερό. Η διάγνωση τίθεται με παρατήρηση των πομφών οι οποίοι εμφανίζονται μετά από επαφή του δέρματος με κύβο πάγου για 1-5 λεπτά. Στους ασθενείς αυτούς συνιστάται η αποφυγή κρύων λουτρών και προστασία από την αιφνίδια πτώση της θερμοκρασίας.

Η κνίδωση εκ πιέσεως παρουσιάζεται μετά από 4-6 ώρες από την εφαρμογή πίεσης στο δέρμα και μπορεί να διαρκέσει έως τρεις ημέρες. Η διάγνωση τίθεται με άσκηση έντονης πίεσης στο δέρμα.

Η χολινεργική κνίδωση σχετίζεται με την παραγωγή χολινεργικών ουσιών, διότι οι πομφοί εμφανίζονται λίγα λεπτά μετά την έναρξη άσκησης, την αύξηση της θερμοκρασίας ή μετά από συναισθηματική φόρτιση. Τείνει να έχει χρονιότητα ως νόσος και οι βλάβες εδώ έχουν μορφή μικροβλατιδώδων πομφών. Στους ασθενείς συνιστάται η αποφυγή έντονης άσκησης.