Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Τα συμπτώματα σε παιδιά και ενήλικες – Κάντε το τεστ

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια περίπλοκη διαταραχή των ανώτερων εγκεφαλικών λειτουργιών. Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η έλλειψη συγκέντρωσης, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα.

Η ΔΕΠΥ αποτελεί σήμερα την πιο συχνή διαταραχή της παιδικής ηλικίας. Παλιότερα πίστευαν πως είναι μία διαταραχή που εξαφανίζεται με την ενηλικίωση ενώ πλέον πληθαίνουν οι έρευνες που δείχνουν την ύπαρξη ενηλίκων με ΔΕΠΥ.

Επίσης, ιδιαίτερα συχνά, παιδιά με ΔΕΠΥ φαίνεται πως έχουν κάποιο οικογενειακό ιστορικό με ΔΕΠΥ ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες (πχ γονιό με ΔΕΠΥ) κάτι που δείχνει ενδεχομένως την ύπαρξη κληρονομικότητας.

Άλλωστε, όλες οι έρευνες σχετικά με την ΔΕΠΥ δείχνουν προς την ύπαρξη ανισορροπιών σε συγκεκριμένα νευροδιαβιβαστικά συστήματα, οι οποίες επηρεάζουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Πώς εκδηλώνεται;

Τα κύρια συμπτώματα της διαταραχής είναι η διάσπαση της προσοχής, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα. Με βάση τα συμπτώματα που επικρατούν στα παιδιά σχολικής ηλικίας διακρίνουμε τρεις τύπους ΔΕΠΥ:

Tύπος Απροσεξίας

  • δεν μπορεί να συγκεντρωθεί
  • αποσπάται εύκολα από άσχετα ερεθίσματα
  • δεν φαίνεται να ακούει
  • δε δίνει σημασία στις λεπτομέρειες
  • κάνει λάθη απροσεξίας
  • δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες
  • αποφεύγει εργασίες που απαιτούν συστηματική πνευματική προσπάθεια
  • ξεχνά τις σχολικές εργασίες
  • χάνει πράγματα
  • γενικά είναι ανοργάνωτος/η

Ο τύπος αυτός είναι συχνός σε παιδιά σχολικής ηλικίας, που μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά επειδή δεν παρουσιάζουν διασπαστική συμπεριφορά.

Σε κάποιες περιπτώσεις είναι παιδιά που διαγνώσθηκαν σε σχετικά μεγαλύτερη ηλικία, όταν είχαν ξεπεράσει τα προβλήματα υπερκινητικότητας που εμφάνιζαν ως μικρότερα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις είναι μια αμιγώς διαφορετική κατάσταση από τους άλλους τύπους της ΔΕΠΥ.

Tύπος Παρορμητικότητας/Υπερκινητικότητας

  • δυσκολεύεται να παραμείνει καθισμένος/η
  • κουνάει χέρια, πόδια, ή στριφογυρίζει στην καρέκλα
  • κοιτά συνέχεια γύρω του και πειράζει τους άλλους
  • σηκώνεται όταν δεν επιτρέπεται
  • τρέχει και σκαρφαλώνει υπερβολικά
  • δεν σκέφτεται πριν αντιδράσει
  • απαντάει πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση
  • μιλάει συνεχώς
  • δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του
  • στα παιχνίδια δεν ακολουθεί κανόνες
  • διακόπτει ή ενοχλεί τους άλλους

Ο τύπος αυτός είναι πιο συχνός σε παιδιά μικρότερης ηλικίας που παρουσιάζουν έντονα υπερκινητική και παρορμητική συμπεριφορά.

Στα παιδιά αυτά, το πρόβλημα της συγκέντρωσης της προσοχής δεν είναι ιδιαιτέρως εμφανές, συχνά διότι δεν έχει αναδειχτεί, καθώς δεν έχουν ακόμα κληθεί να λειτουργήσουν σε σχολικό περιβάλλον.

Συνδυασμένος τύπος

Είναι επίσης συνηθισμένος τύπος ΔΕΠΥ στα παιδιά και στους εφήβους όπου παρουσιάζεται συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω συμπτώματα,  ήτοι απροσεξία, υπερκινητικότητα και παρορμητική συμπεριφορά.

Γενικά, το φάσμα των κλινικών συμπτωμάτων είναι ευρύ, γι αυτό και κανένα παιδί με ΔΕΠΥ δεν μοιάζει με κάποιο άλλο.

Συνήθως, υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην ένταση των συμπτωμάτων και μάλιστα τέτοιες διακυμάνσεις μπορεί να παρατηρούνται στο ίδιο παιδί κατά την διάρκεια της ημέρας, ακόμη και από ώρα σε ώρα.

Πάντως, για να βάλει ο ειδικός τη διάγνωση της ΔΕΠΥ, τα ως άνω προβλήματα πρέπει να παρατηρούνται τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο και να προκαλούν σημαντική δυσκολία στην ακαδημαϊκή απόδοση και την κοινωνική συναναστροφή του παιδιού.

ΔΕΠΥ σε ενήλικες

Στους ενήλικες, τα πυρηνικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ,  απροσεξία, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα, συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά εκφράζονται διαφορετικά. Παράλληλα, η κλινική εικόνα περιπλέκεται λόγω της συχνής συνύπαρξης με άλλες ψυχιατρικές διαταραχές (συννοσηρότητα).

Οι ενήλικες βιώνουν την υπερκινητικότητα ως ένα εσωτερικό συναίσθημα ανησυχίας, αδυναμίας να ηρεμήσουν καθώς και με υπερβολική φλυαρία, ενώ η απροσεξία και η παρορμητικότητα τους ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό σε όλη τους τη ζωή.

Οι ενήλικες με ΔΕΠΥ έχουν περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους, να απολυθούν από την εργασία τους και να έχουν κακές σχέσεις στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή.

Εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυξημένο κίνδυνο κακής σωματικής υγείας, σοβαρών τροχαίων και άλλων ατυχημάτων, καθώς και εθισμό σε τηλεόραση, υπολογιστή, κάπνισμα, τζόγο, αλκοόλ και εξαρτησιογόνες ουσίες.

Επαγγελματικά προτιμούν δουλειές με κίνηση και δράση και ελκύονται από εκείνες που έχουν στοιχεία διέγερσης και κινδύνου, όπως επιχειρηματικές δραστηριότητες. Συχνά αλλάζουν επάγγελμα μέχρι να βρουν αυτό που τους ταιριάζει.

Έχουν πτωχές οργανωτικές δεξιότητες και δυσκολεύονται στη διαχείριση τόσο των οικονομικών όσο και του χρόνου.
Όσον αφορά τέλος στην προσωπική τους ζωή,  συχνά έχουν συζυγικά προβλήματα, ασταθείς σχέσεις, διαζύγια, κλπ.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Απαντήστε τις παρακάτω ερωτήσεις – ΤΕΣΤ

Ένα σύντομο τεστ που περιλαμβάνει 12 ερωτήσεις δημιουργήθηκε από ψυχίατρους και αποσκοπεί στην ευκολότερη διάγνωση της ΔΕΠΥ στους ενήλικες. Ας δούμε τις ερωτήσεις:

  1. Ξεκινάς καλά μια δουλειά, αλλά δυσκολεύεσαι να την ολοκληρώσεις, αν δεν σου κινεί το ενδιαφέρον;
  2. Συχνά αποφεύγεις ή καθυστερείς να αντιμετωπίσεις ένα καθήκον που απαιτεί πολύ σκέψη ή και οργάνωση;
  3. Πόσο συχνά δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς σε αυτό που σου λένε;
  4. Δεν έχεις υπομονή; Εκνευρίζεσαι όταν κάποιος είναι αργός σε κάτι; Θέλεις να βρίσκεις κάτι να κάνεις συνέχεια για να μην νιώθεις τη δυσφορία του να περιμένεις; Είσαι επίσης ανυπόμονος οδηγός;
  5. Δεν τα πας καλά με το χρόνο; Καθυστερείς, χάνεις ραντεβού, προθεσμίες; Συχνά, περιμένεις απ’ τους άλλους να σου πουν τι να κάνεις; Δεν είσαι αποτελεσματικός;
  6. Όταν μιλάς με κάποιον, πιάνεις τον εαυτό σου να τελειώνει τις προτάσεις του συνομιλητή σου;
  7. Νιώθεις εκνευρισμό σε γεύματα ή συνομιλίες διαρκείας ή όταν πρέπει να περιμένεις τη σειρά σου;
  8. 8. Πετάγεσαι να απαντήσεις πριν την ώρα σου; Ανυπομονείς να τελειώσει ο άλλος την πρότασή του; Λες πράγματα χωρίς να τα πολυσκεφτείς;
  9. Δέχεσαι συχνά παράπονα ότι δεν προσέχεις και ότι μοιάζεις να βρίσκεσαι στον κόσμο σου;
  10. Κάνεις πολλά απρόσεκτα λάθη όταν πρέπει να εργαστείς σε ένα δύσκολο ή βαρετό έργο;
  11. Το διάβασμα για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κουράζει και παύει να σ’ ευχαριστεί; Ακόμη και συζητήσεις που τραβούν σε μάκρος σε κουράζουν;
  12. Δουλεύεις καλύτερα όταν σε πιέζουν με προθεσμίες; Αφήνεις στη μέση μια δουλειά και πιάνεις την άλλη;

Αν στις παραπάνω ερωτήσεις έχετε απαντήσει στις περισσότερες «ναι», τότε καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Μύθοι και Αλήθειες

Μύθος #1: Όλα τα παιδιά με ΔΕΠ/Υ είναι υπερκινητικά

Λάθος! Κάποια παιδιά με ΔΕΠ/Υ είναι υπερκινητικά, αλλά πολλά άλλα δεν είναι. Αυτός είναι και ο λόγος που η ονομασία της διαταραχής έχει την κάθετο (/)!

Παιδιά με ΔΕΠ/Υ που εμφανίζουν προβλήματα συγκέντρωσης αλλά όχι υπερκινητικότητα είναι συνήθως αφηρημένα, φαίνεται να μην έχουν κίνητρο, είναι αυτό που θα έλεγε κάποιος «στον κόσμο τους».

Μύθος #2: Τα παιδιά με ΔΕΠ/Υ δεν μπορούν ποτέ να συγκεντρωθούν

Λάθος! Τα παιδιά με ΔΕΠ/Υ συχνά μπορούν να συγκεντρωθούν εάν κάποια δραστηριότητα τους αρέσει πάρα πολύ. Όμως, όσο και να προσπαθήσουν, δυσκολεύονται εξαιρετικά να διατηρήσουν την προσοχή τους όταν μια δραστηριότητα είναι ανιαρή ή επαναλαμβανόμενη.

Μύθος #3: Τα παιδιά με ΔΕΠ/Υ μπορούν να συμπεριφερθούν καλύτερα εάν θέλουν

Λάθος! Τα παιδιά με ΔΕΠ/Υ συνήθως βάζουν τα δυνατά τους να έχουν καλή συμπεριφορά, αλλά και πάλι αδυνατούν να καθίσουν ακίνητα, να κάνουν ησυχία ή να συγκεντρώσουν την προσοχή τους. Μπορεί να φαίνονται ανυπάκουα αλλά αυτό δε σημαίνει ότι το κάνουν επίτηδες. Αντίθετα, συνήθως προσπαθούν πολύ σκληρά, αλλά δεν το πετυχαίνουν…

Μύθος #4: Η ΔΕΠ/Υ θα περάσει από μόνη της με τα χρόνια

Δυστυχώς, η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) συνεχίζει και στην ενήλικη ζωή. Μέσα από συστηματική θεραπεία και την προσαρμογή το παιδί σας θα μάθει να διαχειρίζεται τα συμπτώματα και να έχει μια φυσιολογική ζωή. Από αυτήν την άποψη, η ΔΕΠ/Υ φαίνεται να εξαφανίζεται όσο περνούν τα χρόνια, καθώς γίνεται πιο διαχειρίσιμη μέσα από τη θεραπεία. Η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί.

Μύθος #5: Η ΔΕΠ/Υ αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά

Λάθος! Υπάρχουν σκευάσματα που μπορεί να ελαττώσουν τα συμπτώματα, αλλά αυτά θα πρέπει να χορηγούνται σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο όταν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν μέσα από τη μη φαρμακευτική θεραπεία.

Και πάλι, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα φάρμακα δε «γιατρεύουν» τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας, ελαττώνουν απλώς κάποια συμπτώματά της, απαραίτητα σε συνδυασμό με ένα ολοκληρωμένο πλάνο αποκατάστασης.

Η ουσιαστική αποκατάσταση περιλαμβάνει ειδική εκπαίδευση, στήριξη, εργοθεραπεία εφόσον χρειάζεται, συμβουλευτική γονέων, άσκηση και σωστή διατροφή και συντονίζεται από Παιδοψυχολόγο ή Παιδοψυχίατρο.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ)Να είστε ειλικρινείς προς το άτομο με ΔΕΠΥ

Ιδιαίτερα ένα μικρό παιδί χρειάζεται κάποιος να του πει ότι είναι εργατικό, ευφυές και αξιαγάπητο: ένας γονιός, αδελφός ή αδελφή, παππούς ή γιαγιά, ένας γείτονας ή ένας δάσκαλος.

Αυτός ο ένθερμος υποστηριχτής του θα είναι σε θέση να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ της ουσιαστικής αξίας του και των επιτευγμάτων του – και να του πει «Εγώ σε ξέρω και γνωρίζω καλά ότι εάν κάποιος θα μπορούσε να είναι επιτυχής μέσα από τη σκληρή δουλειά και την επιμονή, σίγουρα θα ήσουν εσύ.

Κάτι, που δεν έχουμε ακόμα εντοπίσει τι είναι, βρίσκεται εμπόδιο στο δρόμο σου. Θέλω να ξέρεις ότι θα βρίσκομαι στο πλευρό σου, έως ότου βρούμε τι είναι αυτό που σε κωλύει και το αντιμετωπίσουμε».

Δεδομένου ότι οι περισσότεροι γονείς και σύζυγοι δεν κατανοούν το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος ενός ατόμου με ΔΕΠΥ, δοκιμάζουν τα πράγματα που είχαν επιτυχώς εφαρμόσει οι ίδιοι ως παιδιά ή ό,τι τους έλεγαν οι γονείς τους κάθε φορά που αποτύγχαναν ή αποδεικνύονταν λειψοί σε κάτι.

Η πιο κοινή αντίδραση είναι να επιπλήττουν το παιδί και να επιμένουν να ξαναπροσπαθήσει να εφαρμόσει τις ίδιες τεχνικές, παρόλο που μέχρι εκείνη την ώρα δεν έχουν αποφέρει καρπούς.

Και αυτό που υπονοείται είναι ότι το ίδιο το παιδί έκανε κάτι λάθος ή ότι δεν εφάρμοσε αρκετά καλά ή για αρκετό χρονικό διάστημα τις όποιες τεχνικές.

Όπως και να έχει το παιδί φαίνεται να φέρει την ευθύνη και όχι η τεχνική. Αυτή η προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα η ευθύνη της αποτυχίας να βαραίνει το παιδί, το οποίο παρουσιάζεται με κάποιο θεμελιώδες ελάττωμα.

Έχει άσχημο χαρακτήρα («είσαι τεμπέλης») ή αψηφά συνειδητά τους γονείς («μπορείς να τα καταφέρεις εάν πραγματικά προσπαθήσεις»).

Ο γονέας ή η σύζυγος χωρίς ΔΕΠΥ, πρέπει να ρωτήσει και ειλικρινώς να απαντήσει στην ερώτηση: «Θέλω πραγματικά το παιδί ή ο σύζυγός μου να είναι νευροτυπικός και να λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργώ εγώ; Ή μήπως θέλω να είναι ο πιο λειτουργικός άνθρωπος με ΔΕΠΥ που μπορεί να είναι;»

Η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT Therapy), αναγνωρίζει ότι για το άτομο με ΔΕΠΥ δεν αποτελεί κίνητρο το πόσο σημαντικό είναι ένα έργο. Η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης αντιμετωπίζει το πρόβλημα αξιοποιώντας τις ίδιες τις αξίες του ατόμου, ώστε να προβεί σε δράση και να παραμείνει συγκεντρωμένος.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ)Κατανοείστε τη ΔΕΠΥ

Η θεραπεία της ΔΕΠΥ οφείλει να ξεκινάει με μια βαθιά κατανόηση του τι είναι η ΔΕΠΥ, τι είναι εφικτό για ένα άτομο με ΔΕΠΥ να επιτύχει και τι όχι.

Είναι γενικά καλό να κρατά κανείς το λόγο του και να δείχνει υπευθυνότητα, αρκεί αυτές οι αξίες να οδηγούν σε επιτυχή αποτελέσματα.

Τέτοιου τύπου αποφάσεις είναι από τις πιο δύσκολες που έχει να πάρει ένας γονέας, σύζυγος ή κάποιο άλλο αγαπημένο πρόσωπο.

Και αυτό γιατί μερικές φορές δεν είναι ξεκάθαρο τι είναι εφικτό και τι δεν είναι. Αυτό που παρουσιάζεται αδύνατο την παρούσα χρονική στιγμή, μπορεί να είναι δυνατόν αργότερα.

Μην κατηγορείτε τους ανθρώπους για πράγματα τα οποία δεν είναι δυνατόν να επιτύχουν. Αυτή η προσέγγιση αποτέλεσε τη βάση πολλών θεραπευτικών μεθόδων, οι οποίες ουδέποτε κατέδειξαν μακροχρόνια οφέλη.

Το μόνο τους αποτέλεσμα υπήρξε η κατ’ εξακολούθηση αποτυχία. Όσο εντονότερα τα συναισθήματα αγάπης και αφοσίωσης που τρέφει το άτομο με ΔΕΠΥ για το πρόσωπο αναφοράς που έχει, τόσο μεγαλύτερος είναι ο πόνος και η απογοήτευση της αποτυχίας.

Στη θεραπεία της ΔΕΠΥ δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε μόνο στο άτομο με ΔΕΠΥ. Είναι σημαντικό όλοι στην οικογένεια να γνωρίζουν τι συμβαίνει καθώς και με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της λύσης.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ)Εξισορροπείστε το νευρολογικό πεδίο

Η επιτυχής θεραπεία των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ πρέπει να περιλαμβάνει τη σταθερή λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Αρκετά χρόνια πριν, μια ομάδα επαγγελματιών επιχειρηματολογούσαν για το αν πρέπει να απαιτούν από τους πελάτες τους να έχουν πάρει τα φάρμακα τους πριν αυτοί να έρθουν στις θεραπευτικές συνεδρίες.

Μίλησαν και με άλλους ειδικούς και ερευνητικές κλινικές για να δουν τι έπρατταν οι άλλοι. Κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι οι πελάτες θα έπρεπε να έχουν πάρει τη φαρμακευτική αγωγή τους για να παραστούν στις συνεδρίες. Εάν δεν την είχαν πάρει, στέλνονταν σπίτι τους και χρεώνονταν την επίσκεψη.

Εάν έχετε δοκιμάσει συμβουλευτική για τη ΔΕΠΥ χωρίς φαρμακευτική αγωγή και δεν είχατε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, προσπαθήστε ξανά με φάρμακα.

  • Εάν δοκιμάσατε με φαρμακευτική αγωγή και δεν σας άρεσε το πως αισθανόσασταν , βρείτε έναν ιατρό με μεγαλύτερη εμπειρία στην αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ και δοκιμάστε ξανά. Οι περισσότεροι ασθενείς τελικά βρίσκουν το φάρμακο και τη δοσολογία που λειτούργει καλά γι αυτούς, χωρίς παρενέργειες ή αλλαγές στην προσωπικότητα τους.
  • Για ένα παιδί με ΔΕΠΥ που πιθανόν να παρουσιάζει και μαθησιακές δυσκολίες, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ακαδημία Παιδιών και Εφήβων, συνιστά οι ψυχο-εκπαιδευτικές αξιολογήσεις να μη γίνονται πριν να βελτιστοποιηθεί η φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ. Κι αυτό γιατί ΔΕΠΥ που δεν έχει αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στα αποτελέσματα των αξιολογήσεων.
  • Εάν το άτομο με ΔΕΠΥ δεν πιστεύει στη φαρμακευτική αγωγή και αρνείται να δοκιμάσει για επαρκές χρονικό διάστημα, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για το τι μπορεί να του προσφέρει η αγωγή, τότε το άτομο επιμένει στο να λειτουργεί με τους δικούς του όρους. Έτσι τίποτα δε θα βελτιωθεί. Ούτε η ΔΕΠΥ ούτε τίποτε άλλο.
  • Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να επαναφέρει τη διάρκεια στην συγκέντρωση, και τον έλεγχο της παρορμητικότητας και της κινητικότητας σε ψηλότερα επίπεδα. Με φαρμακευτική αγωγή, οι περισσότεροι άνθρωποι με ΔΕΠΥ «παίζουν» ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους, επί ίσοις όροις.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Ποια είναι η πρόγνωση;

Το υπερκινητικό σύνδρομο με διάσπαση προσοχής είναι μια διαταραχή με έναρξη στα πρώτα παιδικά χρόνια που εξελίσσεται μέχρι την εφηβεία ή την αρχή της ενήλικης ζωής.

Έρευνες δείχνουν ότι το ποσοστό μειώνεται πολύ (8%) στην ενήλικη ζωή. Τα υπερκινητικά παιδιά έχουν χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις από ότι οι συνομήλικοί τους. Έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολών στο γυμνάσιο και διακόπτουν συχνότερα το σχολείο.

Πολλοί έφηβοι με ιστορικό υπερκινητικότητας εμφανίζουν παραπτωματική συμπεριφορά, έχουν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και χαμηλή κοινωνική αποδοχή. Η παρουσία της παρορμητικότητας και της κινητικής ανησυχίας εξακολουθεί να είναι έντονη. Η διάσπαση της προσοχής είναι μια διάγνωση που τίθεται και στην ενήλικη ζωή.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ): Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις

Στο επίπεδο της πρωτογενούς φροντίδας, προέχει η αναγνώριση των συμπτωμάτων της υπερκινητικής διαταραχής από γονείς και δασκάλους.

Κρίνεται απαραίτητη η φυσική εξέταση του παιδιού για να αποκλειστούν φυσικές ασθένειες, με ιδιαίτερη έμφαση στην επιληψία. Γίνεται μαθησιακή και νοητική εκτίμηση(προσδιορισμός I.Q.).

Η κλινική εκτίμηση του παιδιού απαιτεί την εξέταση του περισσότερες από μια φορές. Η υπερκινητική συμπτωματολογία μπορεί να μην είναι σταθερή και να ποικίλλει αναλόγως του περιβάλλοντος.

Το περιβάλλον

Η θεραπευτική προσέγγιση, όταν η διάγνωση του υπερκινητικού συνδρόμου τεθεί με βεβαιότητα απευθύνεται τόσο στο περιβάλλον (γονείς, δασκάλους) όσο και στο ίδιο το παιδί.

Η συμβουλευτική γονέων έχει ως σκοπό να πληροφορήσει τους γονείς για το είδος του προβλήματος και να τους βοηθήσει να βρουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της καθημερινής ζωής με το υπερκινητικό παιδί.

Αποτελεσματικής σημασίας για την εξέλιξη της διαταραχής είναι η καταλληλότητα του εκπαιδευτικού πλαισίου. Ένα σταθερό, δομημένο, αλλά ευέλικτο εκπαιδευτικό πλαίσιο με ατομική προσέγγιση για το κάθε παιδί προσφέρει δυνατότητες βελτίωσης της συμπτωματολογίας και αποφυγής της σχολικής αποτυχίας.

Συμπεριφεριολογική Θεωρία

Προγράμματα τροποποίησης της συμπεριφοράς στηριζόμενα στη Συμπεριφεριολογική θεωρία μπορούν να εφαρμοστούν είτε στο σχολείο είτε στο σπίτι. Το παιδί αναλαμβάνει όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση προσοχής. Επιβραβεύεται όταν έχει την αναμενόμενη συμπεριφορά, ενώ η ακατάλληλη συμπεριφορά αγνοείται.

Γνωσιακή Θεωρία

Η θεραπεία που βασίζεται στη Γνωσιακή θεωρία βοηθά το παιδί, ώστε να διαμορφώσει το δικό του τρόπο επίλυσης των προβλημάτων και να αποκτήσει αυτοέλεγχο. Εφαρμόζεται στα μεγαλύτερα παιδιά τα οποία έτσι επιτυγχάνουν να βελτιώσουν την αυτοεκτίμησή τους.

Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία

Η Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία στοχεύει στην επεξεργασία των καταθλιπτικών συναισθημάτων που καλύπτονται από τις μανιακές εκδηλώσεις της υπερκινητικότητας. Το παιδί ζει μια επανορθωτική συναισθηματική εμπειρία όπου βιώνει αποδοχή και γίνεται ικανό να αναγνωρίσει και στη συνέχεια να εξωτερικεύσει τα αρνητικά του συναισθήματα.

Στις βαρύτερες περιπτώσεις αλλά και όταν οι ανωτέρω θεραπευτικές προσεγγίσεις αποδειχθούν ανεπαρκείς, προτείνεται φαρμακοθεραπεία.

Λόγω των παρενεργειών πρέπει να γίνεται προσεκτική εκτίμηση των περιπτώσεων που θα χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. Η συμφωνία των γονέων είναι σημαντικός παράγοντας και επιτρέπει τον έλεγχο για την εξέλιξη της θεραπείας.