Η Ζέα ( Triticum dicoccum ) είναι ένα απο τα αρχαιότερα δημητριακά που είναι γνωστά στον άνθρωπο. Από την υβριδοποίηση της ζέα και των αρχαίων σιταριών, προέκυψαν τα μοντέρνα σιτάρια που έχουμε στην τωρινή εποχή, τα οποία σιτεύονται πολύ πιο εύκολα και δίνουν πολύ περισσότερη σοδειά. Ωστόσο, θεωρούνται επίσης από πολλούς ως υποδεέστερα σε ποιότητα, σε σχέση με τα αρχαία είδη σίτου όπως η ζέα.
Παρά την εκτεταμένη καλλιέργειά της στο παρελθόν, από τις αρχές του 1900 και έπειτα, η καλλιέργειά της άρχισε να περιορίζεται, λόγω της πολύ πιο εύκολης μαζικής παραγωγής του συμβατικού σιταριού.
Τα τελευταία χρόνια βέβαια που τα δημητριακά ολικής άλεσης εγιναν δημοφιλή έτσι και η ζέα επανήλθε στο προσκήνιο εξαιτίας της μειωμένης ανάγκης της για χρήση λιπασμάτων καθώς και της θρεπτικής της αξίας
Δημητριακό Ζέα: Σύσταση
Η ζέα έχει παρόμοια θρεπτική αξία με το σιτάρι υπάρχουν ωστόσο μερικές αξιοσημείωτες διαφορές.
- Η ζέα έχει λιγότερα κορεσμένα λίπη αλλά περισσότερες φυτικές ίνες και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα σε σχέση με το σιτάρι.
- Επίσης έχει μεγαλύτερες ποσότητες λυσίνης (βασικού αμινοξέος, συστατικού πρωτεϊνών) και ορισμένων ιχνοστοιχείων όπως το μαγνήσιο.
- Θεωρείται πιο εύπεπτη από το σιτάρι
- Όσον αφορά στο γλυκαιμικό δείκτη και την ικανότητα πρόκλησης κορεσμού δεν φαίνεται να διαφέρουν με το απλό σιτάρι.
- Έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε γλουτένη από το σιτάρι, παρόλα αυτά όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη).
Διάφορες θαυματουργές ιδιότητες που έχουν δοθεί στη ζέα όπως πρόληψη καρδιαγγειακών, καρκίνου, απώλεια βάρους, καταπολέμηση χρόνιων φλεγμονών και άλλα δεν έχουν καμία επιστημονική τεκμηρίωση.
Δημητριακό Ζέα: Θρεπτικά συστατικά
Η ζέα είναι δημητριακό το οποίο επεξεργάζεται και χρησιμοποιείται με όλα τα κομμάτια του σιταριού – τον φλοιό, το ενδόσπερμα και το φύτρο.
- Αυτό σημαίνει πως διακατέχει τα ίδια οφέλη και παρόμοια θρεπτική αξία με τα υπόλοιπα δημητριακά ολικής άλεσης, κυρίως λόγω της παραμονής του φλοιού, ο οποίος είναι πλούσιος σε φυτικές ίνες
- Τα θρεπτικά συστατικά του αλευριού ζέας δεν διαφέρουν από τα άλλα είδη αλεύρων σίτου εκτός του ότι περιέχουν μικρότερες ποσότητες γλουτένης, μεγαλύτερες ποσότητες λυσίνης (βασικού αμινοξέος, συστατικού πρωτεϊνών) και μεγαλύτερες ποσότητες του ιχνοστοιχείου μαγνήσιο. Τόσο το μαγνήσιο όσο και το αμινοξύ λυσίνη μπορεί να ληφθούν άνετα από το νερό, το κρέας και τα γαλακτοκομικά.
- Όσον αφορά την γλουτένη, η ζέα περιέχει μικρότερες ποσότητες γλουτένης (δείκτης γλουτένης: 48,9%) από το στάρι αλλά και πάλι περιέχει γλουτένη. Γι’ αυτό και είναι καλό να μην καταναλώνεται από άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη ή όσους έχουν αλλεργία στην γλουτένη και επηρεάζονται ακόμα και με πολύ μικρές ποσότητες γλουτένης.
- Επίσης η ζέα περιέχει φυτικές ίνες όπως και άλλα είδη αλεύρων που οπωσδήποτε διευκολύνουν την λειτουργία του παχέως εντέρου γενικά αλλά επίσης φυτικές ίνες συνιστώνται και στους διαβητικούς.
- Το αλεύρι ζέας περιέχει βιταμίνη Α, θειαμίνη και βιταμίνες της ομάδας Β, [ριμποφλαβίνη, (Β2), νιασίνη(Β3), παντοθενικό οξύ(Β5), βιταμίνη (Β6)], φολικό οξύ, βιταμίνη Ε, και βιταμίνης Κ. Αυτές τις βιταμίνες μπορούμε επίσης να τις πάρουμε από το κρέας, τα γαλακτοκομικά, αυγά, κλπ.
- Τα ιχνοστοιχεία που υπάρχουν στην ζέα εκτός του μαγνησίου είναι ο σίδηρος, ο φώσφορος, το κάλιο, το νάτριο, ο ψευδάργυρος και το μαγγάνιο που επίσης παίρνουμε από μια απλή υγιεινή διατροφή, νερό, γαλακτοκομικά, κρέας, αυγά, κλπ.
- Τα δημητριακά ολικής άλεσης είναι πλούσια σε φυτικές ίνες (λόγω του φλοιού) καθώς και σε ορισμένες θρεπτικές ουσίες (λόγω του φύτρου και, λιγότερο, του ενδοσπέρματος). Ουσίες όπως μαγνήσιο, ψευδάργυρο, φυλλικό οξύ, βιταμίνες συμπλέγματος Β, αντιοξειδωτικά και άλλες φυτικές ουσίες όπως πολυφαινόλες.
Τα δημητριακά ολικής άλεσης όπως και η ζέα θεωρούνται βασικό κομμάτι μιας υγιεινής διατροφής από την ευρύ επιστημονική κοινότητα και θεωρούνται πως βοηθούν στην πρόληψη διάφορων χρόνιων παθήσεων όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο και διαβήτη τύπου ΙΙ.