Δυσανεξία στη λακτόζη: Τα τελευταία χρόνια, ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, μεγαλώνοντας εμφανίζουν συμπτώματα δυσανεξίας σε προϊόντα με μεγάλη ποσότητα λακτόζης, όπως είναι το παγωτό, το γάλα, το βούτυρο, οι κρέμες, μερικά τυριά, το ψωμί κ.α.
Σύμφωνα μάλιστα με σχετικές έρευνες, το ποσοστό του πληθυσμού με δυσανεξία στη λακτόζη υπερβαίνει το 65%. Τι συμβαίνει όμως στον οργανισμό των ατόμων με δυσανεξία στη λακτόζη, ποια είναι τα συμπτώματα και με ποια άλλα προϊόντα μπορούν να αντικαταστήσουν τα κοινά γαλακτοκομικά;
Η λακτόζη είναι ένα είδος φυσικής ζάχαρης που υπάρχει στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, η οποία για να διασπαστεί και να αφομοιωθεί μέσα στον οργανισμό μας χρειάζεται ένα ένζυμο, τη λακτάση. Αν το λεπτό μας έντερο δεν παράγει αρκετή λακτάση, τότε παθαίνουμε δυσανεξία στη λακτόζη.
Η λακτόζη που κινείται στο παχύ έντερο (κόλον) χωρίς να μπορεί να αφομοιωθεί, προκαλεί δυσάρεστα συμπτώματα, όπως αέρια, πόνο στην κοιλιά και φούσκωμα.
Η δυσανεξία στη λακτόζη σε κάποιους ανθρώπους μπορεί να μην επιτρέπει δηλαδή καθόλου κατανάλωση γάλακτος ή γαλακτοκομικών προϊόντων, ενώ σε άλλους μπορεί να επιτρέπει επιλεκτική κατανάλωση μικρών ποσοτήτων.
Όσοι έχουν δυσανεξία στη λακτόζη πρέπει να μάθουν πώς να τρώνε ώστε από τη μία πλευρά να αποφεύγουν αυτά τα δυσάρεστα συμπτώματα, κι από την άλλη να φροντίζουν να προσλαμβάνουν το απαραίτητο για αυτούς ασβέστιο.
Δυσανεξία στην λακτόζη: Γιατί και πότε εμφανίζεται;
- Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι συνήθως κληρονομική και τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως κατά την εφηβεία ή μετά την ενηλικίωση.
- Κάποιες φορές το λεπτό έντερο σταματά να παράγει λακτάση μετά από βραχυχρόνια πάθηση, όπως η στομαχική γρίπη ή μακροχρόνια πάθηση, όπως η κυστική ίνωση.
- Σπανίως, κάποια νεογέννητα γεννιούνται με δυσανεξία στη λακτόζη. Σε αυτή την περίπτωση, τα άτομα αυτά δεν μπορούν να καταναλώσουν τίποτα το οποίο να περιέχει λακτόζη.
- Κάποια βρέφη που γεννιούνται πρόωρα εμφανίζουν προσωρινή δυσανεξία στη λακτόζη, καθώς δεν μπορούν ακόμη να παράξουν λακτάση. Το πρόβλημα αποκαθίσταται, μόλις αρχίσουν να την παράγουν.
- Κάποιες φορές άτομα τα οποία δεν είχαν ποτέ πρόβλημα από την κατανάλωση γάλακτος ή γαλακτοκομικών προϊόντων, εμφανίζουν ξαφνικά δυσανεξία στη λακτόζη. Αυτό οφείλεται στο γήρας.
Δυσανεξία στην λακτόζη: Ποια συμπτώματα την συνοδεύουν;
Τα συμπτώματα από τη δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να είναι από ήπια έως βαριά, ανάλογα με το πόση λακτάση παράγει το σώμα σας.
Η εμφάνισή τους συνήθως ξεκινά 30 λεπτά έως 2 ώρες αφότου καταναλώσετε γάλα ή άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη, τα συμπτώματά σας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Φούσκωμα
- Πόνο ή κράμπες
- Γουργουρητό στην κοιλιά
- Αέρια
- Χαλαρά κόπρανα ή διάρροια
- Εμετού
Δυσανεξία στην λακτόζη: Σοβαρές ενδείξεις ότι πάσχετε
Πλήθος γαστρεντερικών συμπτωμάτων
Η δυσανεξία στη λακτόζη εκδηλώνεται με ποικίλα συμπτώματα, κυρίως με το φούσκωμα, τα αέρια, τη διάρροια, τον πόνο στην κοιλιακή χώρα, το επίμονο γουργούρισμα της κοιλιάς και τα δύσοσμα αέρια μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων.
Λιγότερο συνήθη συμπτώματα είναι τα αφρώδη κόπρανα και η ναυτία (με ή χωρίς εμετό), τα οποία ενδέχεται να προκύπτουν λόγω άλλης πάθησης.
Άμεση εκδήλωση των συμπτωμάτων
Τα περισσότερα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη αντέχουν μια μικρή ποσότητα λακτόζης χωρίς να εκδηλώσουν συμπτώματα, ωστόσο το όριο ανοχής στη λακτόζη διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο.
Μόλις ξεπεραστεί το όριο αυτό, η ένταση των συμπτωμάτων είναι ανάλογη της ποσότητας λακτόζης που εισέρχεται στον οργανισμό. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται άμεσα, από 30 λεπτά έως δύο ώρες μετά την κατανάλωση των γαλακτοκομικών.
Πρόσφατη κρίση του γαστρεντερικού
Η δυσανεξία στη λακτόζη δεν αποκλείεται να είναι δευτεροπαθής, δηλαδή να προκύπτει ως συνέπεια άλλου προβλήματος, όπως μια κρίση γαστρεντερίτιδας ή έξαρση της νόσου του Crohn.
H αντιμετώπιση της υποκείμενης πάθησης στην περίπτωση αυτή οδηγεί σε υποχώρηση της δυσανεξίας και η ικανότητα του οργανισμού να διασπά τη λακτόζη σταδιακά επανέρχεται.
Πιο έντονα συμπτώματα μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων προϊόντων
Ένα άτομο με δυσανεξία στη λακτόζη δεν χρειάζεται να αποφεύγει πάντα όλα τα γαλακτοκομικά. Τα δεκάδες είδη γαλακτοκομικών που υπάρχουν στην αγορά διαθέτουν διαφορετική περιεκτικότητα σε λακτόζη, οπότε μέσα από μια διαδικασία δοκιμής μπορεί κανείς να βρει το επιτρεπτό όριο κατανάλωσης που δεν προκαλεί συμπτώματα.
Δυσανεξία στην λακτόζη: Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο γιατρός μπορεί να κάνει τη διάγνωση ρωτώντας σας για το είδος των συμπτωμάτων που εμφανίζετε και ζητώντας σας να απέχετε από την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, προκειμένου να διαπιστωθεί τυχόν βελτίωση των συμπτωμάτων.
Για επιβεβαίωση της διάγνωσης μπορεί να γίνει τεστ εκπνοής υδρογόνου ή τεστ ζαχάρου του αίματος. Με αυτές τις απλές εξετάσεις φαίνεται αν αφομοιώνετε φυσιολογικά τη λακτόζη.
Δυσανεξία στην λακτόζη: Πώς αντιμετωπίζεται;
Δεν υπάρχει θεραπεία για τη δυσανεξία στη λακτόζη. Αλλά, μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα περιορίζοντας ή αποφεύγοντας τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν γάλα με μειωμένη λακτόζη ή το υποκαθιστούν με γάλα σόγιας. Κάποιοι άνθρωποι που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να καταναλώσουν γιαούρτι χωρίς να αντιμετωπίσουν πρόβλημα, ειδικά γιαούρτι με ζωντανά γαλακτικά ένζυμα.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα να λαμβάνετε διατροφικά συμπληρώματα λακτάσης που βοηθούν στην αφομοίωση της λακτόζης. Με τον καιρό, οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, μαθαίνουν να αποφεύγουν ό,τι δεν μπορεί να αφομοιώσει ο οργανισμός τους.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη είναι να λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου. Το ασβέστιο είναι σημαντικό για τα παιδιά, τους εφήβους, τις εγκύους και τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Για να προλάβετε αυτή την έλλειψη, μπορείτε να στραφείτε στην κατανάλωση μη γαλακτομικών τροφών που που περιέχουν ασβέστιο:
- Μπρόκολο, μπάμιες, λάχανο, λαχανίδες και γογγύλια
- Κονσερβοποιημένες σαρδέλες, τόνο και σολομό
- Ενισχυμένα με ασβέστιο χυμούς και δημητριακά
- Ενισχυμένα με ασβέστιο προϊόντα σόγιας, όπως γάλα σόγιας, τόφου και κύαμο σόγιας
- Αμύγδαλα
Δυσανεξία στην λακτόζη: Πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε
Ίσως να αποκτήσετε δυσανεξία στη λακτόζη
Αν αγαπάτε το παγωτό, η παρακάτω είδηση ίσως και να μη σας αρέσει: Η έρευνα δείχνει ότι περίπου το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού χάνει την ικανότητα να διασπά τη λακτόζη σε κάποιο σημείο της ζωής του, το οποίο σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι αποκτούν φυσικά δυσανεξία στη λακτόζη απλώς με την πάροδο του χρόνου.
Ορισμένες εθνότητες είναι πιθανότερο να την αναπτύξουν
Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι πιο διαδεδομένη στους ανθρώπους με καταγωγή από την Ανατολική Ασία, και επηρεάζει περισσότερο από το 90% των ενηλίκων σε ορισμένες κοινότητες, σύμφωνα με το NIH.
Η κατάσταση είναι επίσης συχνή σε άτομα που έχουν εβραϊκή, αραβική, δυτική αφρικανική, ελληνική και ιταλική καταγωγή. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι με προγόνους από τη Βόρεια Ευρώπη, οι οποίοι καταναλώνουν κυρίως γάλα που δεν έχει υποστεί ζύμωση, έχουν ποσοστό δυσανεξίας στη λακτόζη μόνο κατά 5%.
Η δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται με διαφορετικά συμπτώματα από άνθρωπο σε άνθρωπο
Τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη παρουσιάζουν διαφορετικές αντιδράσεις όταν καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα.
Μικρές ποσότητες λακτόζης μπορεί να προκαλέσουν έντονα συμπτώματα, όπως κοιλιακές κράμπες και διάρροια σε μερικούς, ενώ άλλοι μπορεί να βιώσουν μόνο αέρια.
Δεν είναι απολύτως σαφές γιατί τα συμπτώματα ποικίλλουν τόσο πολύ από άτομο σε άτομο – μπορεί ωστόσο να έχουν σχέση με τα βακτηρίδια στο πεπτικό τους σύστημα.
Ορισμένα είδη τυριών και γιαουρτιού μπορεί να μην προκαλέσουν τη διαταραχή
Ενώ μερικοί άνθρωποι με δυσανεξία δεν μπορούν να αφομοιώσουν πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα, άλλοι –επίσης με δυσανεξία- δεν έχουν πρόβλημα να αφομοιώσουν το γιαούρτι, το οποίο περιέχει γάλα που έχει υποστεί ζύμωση ή τυριά όπως την παρμεζάνα και το τσένταρ.
Αυτά τα τυριά παλαιώνονται και περιέχουν μόνο ιχνοστοιχεία λακτόζης, καθιστώντας ευκολότερη την πέψη για εκείνους με δυσανεξία.
Δεδομένου ότι η λακτόζη είναι ζάχαρη που βρίσκεται στο γάλα, μπορείτε να διαπιστώσετε αν μπορείτε να φάτε ένα γαλακτοκομικό προϊόν από την ετικέτα.
Όσο λιγότερα γραμμάρια ζάχαρης στην ετικέτα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητές σας να αφομοιώσετε το προϊόν.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται λίγο αργότερα
Τα συμπτώματα της δυσανεξίας στη λακτόζη συνήθως εμφανίζονται μετά από 30 λεπτά έως δύο ώρες από την κατανάλωση προϊόντων με βάση το γάλα.
Τα μωρά μπορεί να έχουν δυσανεξία στη λακτόζη
Έχουν υπάρξει περιπτώσεις που το μωρό έχει γεννηθεί ήδη με δυσανεξία στη λακτόζη. Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει μετάλλαξη του γονιδίου LCT, το οποίο κανονικά παρέχει οδηγίες για να φτιαχτεί αυτό το βασικό ένζυμο.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το λεπτό έντερο του μωρού να παράγει λίγη ή καθόλου λακτάση, με αποτέλεσμα να καθιστά τα γαλακτοκομικά δύσπεπτα.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Διαβήτη, τα παιδιά μπορούν να κληρονομήσουν γονίδια που προκαλούν συγγενή δυσανεξία στη λακτόζη από τους γονείς τους. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά σπάνιο ένα μωρό να έχει δυσανεξία στη λακτόζη.
Ίσως να είστε σε θέση να το ξεπεράσετε
Παρόλο που ακούγεται δυσάρεστο πείραμα για οποιονδήποτε έχει δυσανεξία στη λακτόζη, οι μελέτες υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων γάλακτος με γεμάτο στομάχι δύο έως τρεις φορές την ημέρα μπορεί να συμβάλλουν στην αποκατάσταση του πεπτικού σας συστήματος.
Ωστόσο, εάν το λεπτό έντερο δεν παράγει αρκετή λακτάση, δεν θα αρχίσει ξαφνικά να το κάνει. Θα πρέπει να πειραματιστείτε και να μάθετε τι λειτουργεί καλύτερα για εσάς, αντί να κόψετε εντελώς τα γαλακτοκομικά προϊόντα.