Ποιες γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έως και τετραπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν αρκετά χρόνια μετά τον τοκετό, για έμφραγμα και εγκεφαλικό.
Ο αυξημένος κίνδυνος μπορεί να διατηρηθεί έως και για 20 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα μεγάλη δανική επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Σάρα Χάλουμ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ευρωπαϊκό περιοδικό προληπτικής καρδιολογίας “European Journal of Preventive Cardiology”, ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 1,58 εκατομμύρια γυναίκες. Από όσες είχαν προεκλαμψία κατά την πρώτη κύηση τους, περίπου το 2% έπαθαν έμφραγμα ή εγκεφαλικό μέσα στις δύο επόμενες δεκαετίες μετά τη γέννα, έναντι ποσοστού 1,2% μεταξύ των γυναικών που δεν είχαν εμφανίσει προεκλαμψία κατά την εγκυμοσύνη τους.
Προεκλαμψία (υπέρταση στην κύηση μαζί με λευκωματουρία) εμφανίζει περίπου το 8% των εγκύων παγκοσμίως. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, στομαχόπονο και ναυτία. Οι γυναίκες μπορεί να μπερδέψουν αυτές τις ενδείξεις με τα συμπτώματα της ίδιας της εγκυμοσύνης και έτσι να μην αναζητήσουν βοήθεια έγκαιρα. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπιες, αλλά μερικές φορές η προεκλαμψία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές για τη μητέρα και το μωρό.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η προεκλαμψία προδιαθέτει τις γυναίκες για αυξημένη πιθανότητα καρδιαγγειακής νόσου αργότερα στη ζωή τους. Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι αυτό ισχύει σε βάθος χρόνου, ενώ ο αυξημένος κίνδυνος ξεκινά νωρίς μετά τον τοκετό.
Συνολικά, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες με προεκλαμψία έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα και τρεις φορές για εγκεφαλικό μέσα στην επόμενη δεκαετία μετά τη γέννα, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν είχαν εμφανίσει προεκλαμψία κύησης. Ο κίνδυνος εμφράγματος ή εγκεφαλικού παρέμενε διπλάσιος ακόμη και μετά από 20 χρόνια. Ειδικότερα, οι γυναίκες 30-39 ετών με ιστορικό προεκλαμψίας είχαν πέντε φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα και τρεις φορές για εγκεφαλικό σε σχέση με τις συνομήλικες τους χωρίς προεκλαμψία.
“Ο μεγαλύτερος κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου μετά από προεκλαμψία εκδηλώνεται σε νεαρές ηλικίες και σχετικά νωρίς μετά τον τοκετό. Αυτό δείχνει ότι οι παρεμβάσεις για την πρόληψη των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών στις εν λόγω γυναίκες δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι τη μέση ηλικία”, δήλωσε η δρ Χάλουμ.
Προεκλαμψία: Αίτια, Συμπτώματα και Θεραπεία
Η προεκλαμψία είναι μια νόσος που εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα κύησης με κύρια χαρακτηριστικά την υπέρταση και την πρωτεϊνουρία (παρουσία λευκώματος στα ούρα), με ή χωρίς εμφάνιση οιδημάτων. Ως υπέρταση ορίζεται η αυξημένη αρτηριακή πίεση >140/90mmHg και ως πρωτεϊνοουρία ορίζεται η παρουσία περισσότερων από 300mg πρωτεΐνης στα ούρα 24ώρου.
Στην προεκλαμψία εμφανίζεται για πρώτη φορά υπέρταση, συνήθως στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, καθώς και πρωτεϊνοουρία αν και δεν αποτελεί πλέον κριτήριο διάγνωσης σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες οδηγίες του Αμερικάνικου Κολλεγίου Γυναικολόγων και Μαιευτήρων.
Η προεκλαμψία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά όργανα όπως την καρδιά, τους πνεύμονες, τους νεφρούς καθώς και το αίμα και να προκαλέσει αιμόλυση, πνευμονικό οίδημα, νεφρική ανεπάρκεια, αυξημένα ηπατικά ένζυμα και χαμηλά αιμοπετάλια. Ακόμη, μπορεί να επηρεάσει και το έμβρυο εξαιτίας της περιορισμένης παροχής αίματος από τον πλακούντα και να οδηγήσει σε ρήξη πλακούντα και καθυστερημένη εμβρυϊκή ανάπτυξη.
Προεκλαμψία: Σε ποια αίτια οφείλεται;
Πιθανή αίτια μπορεί να είναι η ανεπιτυχής εμφύτευση του πλακούντα, βλάβες στα τοιχώματα των αγγείων, προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα και η φτωχή διατροφή.
Οι γυναίκες με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης είναι όσες πάσχουν από χρόνια υπέρταση ή είχαν εμφανίσει προεκλαμψία σε προηγούμενη εγκυμοσύνη, όσες έχουν σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική νόσο, πάσχουν από αυτοάνοσο νόσημα, είναι παχύσαρκες, έχουν ηλικία άνω των 40 ετών, έχουν οικογενειακό ιστορικό ή πολύδυμη κύηση.
Προεκλαμψία: Ποια συμπτώματα πρέπει να σας αφυπνίσουν;
Στις περισσότερες γυναίκες δεν εμφανίζεται κάποιο σύμπτωμα και συνήθως είναι ελαφριάς μορφής και εντοπίζεται από το γυναικολόγο. Βέβαια, τα συχνότερα συμπτώματα που μπορεί να ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της προεκλαμψίας είναι:
- ο ξαφνικός πονοκέφαλος,
- οι διαταραχές στην όραση όπου ξαφνικά οι εγκυμονούσες παραπονιούνται ότι έχουν θαμπώματα ή βλέπουν «μυγάκια»,
- ο ξαφνικός πόνος στην κοιλιακή χώρα, ιδιαίτερα δεξιά στην περιοχή του ήπατος που μπορεί να συνοδεύεται και από έμετους ή ναυτία,
- η μειωμένη ποσότητα ούρων και
- η ξαφνική αύξηση βάρους μεγαλύτερη από 1 κιλό την εβδομάδα.
Επίσης, επειδή η προεκλαμψία σχετίζεται με την ανάπτυξη του πλακούντα, ενδεχομένως να διαπιστωθεί καθυστερημένη εμβρυική ανάπτυξη σε επαναλαμβανόμενους υπερήχους.
Προεκλαμψία: Ποια είναι η θεραπεία;
Η πιο αποτελεσματική θεραπεία της προεκλαμψίας είναι ο τοκετός και η απομάκρυνση του πλακούντα από το σώμα της μητέρας. Μέχρι όμως να φτάσει εκεί η εγκυμονούσα μπορούμε να διαχειριστεί η κατάσταση της ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου καθώς και την εβδομάδα κύησης.
Συνηθίζεται γυναίκες με διαπιστωμένη προεκλαμψία να οδηγούνται σε πρόκληση τοκετού με τη χρήση ειδικών φαρμάκων ή σε καισαρική τομή όταν επιβάλλεται άμεσος τοκετός γιατί κινδυνεύει η μητέρα ή το βρέφος. Αν διαγνωστεί πολύ νωρίς, συστήνεται κατάκλιση στην εγκυμονούσα και περιορισμός των δραστηριοτήτων της ώστε να μειωθεί η αρτηριακή πίεση και να κερδηθεί χρόνος για το έμβρυο.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, απαιτείται νοσηλεία για εντατική παρακολούθηση τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου.
Προεκλαμψία: Πρόληψη και Αντιμετώπιση μέσω της διατροφής
Σωματικό βάρος
Η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους πριν την εγκυμοσύνη καθώς και η τήρηση της προβλεπόμενης αύξησης βάρους κατά τη διάρκεια αυτής ανάλογα με το αρχικό βάρος της εγκυμονούσας, μπορούν να αποτελέσουν παράγοντα πρόληψης της προεκλαμψίας.
Θρεπτικά συστατικά
Κάποιες έρευνες συσχετίζουν την προεκλαμψία με την έλλειψη βιταμίνης Β12 και D, χωρίς όμως να υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις. Η κατανάλωση ιχθυελαίων δε φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο. Παρολ’ αυτά, οι εγκυμονούσες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη διατροφή τους με ζωικά προϊόντα και γαλακτοκομικά, ώστε να μην εμφανίζουν ελλείψεις.
Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι το οξειδωτικό στρες ενδεχομένως εμπλέκεται στην εμφάνιση της προεκλαμψίας, η χρήση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων βρίσκεται ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο διερεύνησης. Αρκετές έρευνες ασχολούνται με το κατά πόσο η έξτρα χορήγηση βιταμίνης Ε και C, μπορεί ιουσυμβάλλει στην πρόληψη της προεκλαμψίας. Τα έως τώρα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χορήγησή τους δεν προλαμβάνει ή μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της προεκλαμψίας και για αυτό απαιτούνται περαιτέρω έρευνες.
Μείωση Νατρίου
Η μείωση της κατανάλωσης νατρίου, κυρίως μέσω του αλατιού αλλά και του νατίου που υπάρχει κρυμμένο μέσα σε συσκευασμένες και επεξεργασμένες τροφές, φαίνεται να επιδρά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, χωρίς και πάλι να μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο εμφάνισης προεκλαμψίας. Καλό θα ήταν οι εγκυμονούσες να ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά, χωρίς να καταφεύγουν σε ακρότητες.