Καθώς ο υδράργυρος ανεβαίνει η πιθανότητα ο ήλιος να αφήσει ορισμένα ανεπιθύμητα σημάδια στο δέρμα μας αυξάνεται δραματικά, ιδιαίτερα όταν λαμβάνουμε φαρμακευτική αγωγή όπως π.χ. στατίνες, αντιβίωση ή αντιισταμινικά.

Επιστημονικά η πάθηση ονομάζεται φωτοευαισθησία και αναλυτική ενημέρωση για αυτήν, τους παράγοντες πρόκλησής της και τους τρόπους αντιμετώπισής της παρέχει ο αμερικανικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός The Skin Cancer Foundation.

Στην φωτοευαισθησία εκδηλώνεται αυξημένη ευαισθησία ή μια ασυνήθιστη αντίδραση στο δέρμα όταν εκτίθεται στην ακτινοβολία του ήλιου ή κάποιου μηχανήματος τεχνητού μαυρίσματος (solarium). Ένα φάρμακο που δεν έπρεπε να χορηγηθεί ή που χορηγείται σε λανθασμένη δοσολογία, ένα πρόβλημα υγείας, μια γενετική διαταραχή ή ένα ακατάλληλο προϊόν περιποίησης της επιδερμίδας είναι μερικές από τις συχνότερες αιτίες πρόκλησης φωτοευαισθησίας.

Φωτοαλλεργική ή φωτοτοξική αντίδραση;

Υπάρχουν δύο είδη φωτοευαισθησίας. Η φωτοτοξική είναι η συχνότερη μορφή και συνήθως προκαλείται όταν λόγω λήψης φαρμακευτικής ουσίας, που αλληλεπιδρά με την ηλιακή ακτινοβολία, προκαλεί μια δερματική αντίδραση που μοιάζει με έγκαυμα ή εξάνθημα. Μπορεί, επίσης, να προκληθεί από συγκεκριμένα συστατικά των καλλυντικών προϊόντων για τη  φροντίδα της επιδερμίδας. Εμφανίζεται συνήθως άμεσα και περιορίζεται στην επιφάνεια του δέρματος που εκτέθηκε στην ήλιο.

Η φωτοαλλεργική αντίδραση είναι σπανιότερο φαινόμενο και προκαλείται όταν η ακτινοβολία αλληλεπιδρά με συστατικά φαρμάκων ή προϊόντων που τοποθετούνται απευθείας στο δέρμα. Το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει τις αλλαγές που προκαλούνται ως εξωτερική απειλή και παράγει αντισώματα, ώστε να «αντεπιτεθεί». Είναι πιθανό να προκαλέσει εξάνθημα, φουσκάλες, κοκκινίλες, ακόμη και πύον, ενδείξεις που θα εμφανιστούν εντός μίας έως τριών ημερών από τη στιγμή που το δέρμα θα εκτεθεί στον ήλιο.

Τι να προσέξετε

Η φωτοευαισθησία είναι πιθανό να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, οι συχνότεροι από τους οποίους είναι:

• Φάρμακα: Σκευάσματα ευρείας χρήσης, όπως αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, αντισταμινικά, ορισμένα φάρμακα για την καρδιά και στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης μπορούν να σας καταστήσουν πολύ πιο ευαίσθητους στο ηλιακό φως απ’ ότι συνήθως. Παράλληλα, αυτά τα φάρμακα μπορούν να επιδεινώσουν ήδη υπάρχουσες δερματικές παθήσεις.
• Ασθένειες και παθήσεις: Διάφορες διαταραχές, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι πιθανό να καταστήσουν τον πάσχοντα εξαιρετικά ευαίσθητο στις ακτίνες UV.
• Προϊόντα φροντίδας της επιδερμίδας: Συγκεκριμένα συστατικά, όπως η ρετινόλη, το γλυκολικό οξύ ή το υπεροξείδιο του βενζολίου απομακρύνουν το ανώτερο στρώμα της επιδερμίδας, με σκοπό να καταπολεμήσουν τις ρυτίδες ή την ακμή. Προϊόντα λάμψης, όπως η βιταμίνη C είναι πιθανό να μειώσουν τα επίπεδα μελανίνης του δέρματος, η οποία δρα ως μια φυσική άμυνα ενάντια στις ακτίνες του ήλιου, με αποτέλεσμα να προκληθεί φωτοευαισθησία. Για το λόγο αυτό, εάν χρησιμοποιείτε προϊόντα με αυτά τα συστατικά, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην παραλείπετε το αντηλιακό.

Σε κάθε περίπτωση, η φωτοευαισθησία μειώνει τη φυσική άμυνα του οργανισμού και ενισχύει τον κίνδυνο πρόκλησης φθοράς του δέρματος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μάλιστα, η φωτοευαισθησία που οφείλεται σε κάποιο φάρμακο, αυξάνει παράλληλα τον κίνδυνο δερματικού καρκίνου. Υπάρχουν διαγνωστικές εξετάσεις που μπορούν να προσδιορίσουν εάν η φωτοευαισθησία είναι αποτέλεσμα κάποιας φαρμακευτικής αγωγής. Σε αυτή την περίπτωση και εφόσον είναι δυνατόν, θα ήταν καλό η χορήγησή της να διακοπεί.

Πώς θα προστατευθείτε

Θα πρέπει, αρχικά, να λαμβάνετε σαφείς πληροφορίες από τον γιατρό σας για όποιο φάρμακο παίρνετε, καθώς και από τον δερματολόγο για τα προϊόντα περιποίησης που χρησιμοποιείτε. Παράλληλα, φροντίστε να διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες, καθώς και το φύλλο οδηγιών που περιέχεται σε κάθε προϊόν, για να είστε ενημερωμένοι σχετικά με τις παρενέργειες.

Εάν παρατηρήσετε κάποια αντίδραση, μπορείτε να ακολουθήσετε τα βήματα φροντίδας που προβλέπονται για την αντιμετώπιση ενός εγκαύματος. Ωστόσο, απαραίτητη κρίνεται μια επίσκεψη στο γιατρό, σε περίπτωση που παρουσιάσετε συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, όπως πυρετό με ρίγη, ναυτία, κεφαλαλγία και αδυναμία ή αν παρουσιάσετε φουσκάλες.

Βασικός σύμμαχος το αντηλιακό

Σε περίπτωση που παρουσιάσετε φωτοευαισθησία, το πρώτο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να περιορίσετε, κατά το δυνατόν, την έκθεσή σας στην υπεριώδη ακτινοβολία, ειδικά κατά τις ώρες αιχμής, δηλαδή από τις 10 π.μ. έως τις 4 μ.μ., καθώς και να αποφύγετε το τεχνητό μαύρισμα. Φροντίστε να εφαρμόζετε πάντοτε αντηλιακό πριν βγείτε από το σπίτι και να θυμάστε να το ανανεώνετε κάθε δύο ώρες. Ο δείκτης προστασίας του αντηλιακού θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 30 SPF. Να θυμάστε: Η σκιά είναι φίλη σας!