Ο ήλιος είναι σύμμαχός μας έναντι της κατάθλιψης και της κακοδιαθεσίας, αλλά μπορεί να γίνει εχθρός μας όταν δεν είμαστε προσεκτικοί.

Ακτινοβολία UVA και UVB

Όλοι γνωρίζουμε ότι ο ήλιος είναι επιβλαβής για το δέρμα μας, αλλά η καλή κατανόηση της διαφοράς μεταξύ των ακτίνων UVA και UVB είναι πολύ σημαντική στην επιλογή της κατάλληλης προστασίας μας από τον ήλιο.

Πιθανότατα γνωρίζετε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) που εκπέμπεται από τον ήλιο μπορεί να χωριστεί σε δύο βασικούς τύπους, την υπεριώδη ακτινοβολία Α (UVA) και την υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB). Και οι δύο τύποι βλάπτουν το δέρμα που δεν προστατεύεται,  αλλά γνωρίζετε ότι δεν επηρεάζουν το δέρμα με τον ίδιο τρόπο; Η κατανόηση της διαφοράς είναι σημαντική κατά την επιλογή της σωστής προστασίας από τον ήλιο και την ανάγκη για προστασία ευρέως φάσματος.

Ποιες είναι οι ακτίνες UVA;

Το φως UVA, επίσης γνωστό και ως φως μεγάλου κύματος, ευθύνεται περίπου για το 95% του υπεριώδους φωτός που φτάνει στο δέρμα μας, με μήκος κύματος από 320 nm έως 400 nm. Οι ακτίνες UVA είναι παρούσες όλο το χρόνο ή για το θέσουμε πιο απλά όσο υπάρχει φως της ημέρας, υπάρχει και ακτινοβολία UVA.

Ως το κύμα μεγαλύτερου μήκους στο φάσμα της υπεριώδους ακτινοβολίας, έχει την ιδιότητα να διεισδύει βαθιά στο δέρμα, μάλιστα το 80% των ακτίνων UVA φτάνει μέχρι το εξωτερικό στρώμα του δέρματος  και το στρώμα του δέρματος κάτω από την επιδερμίδα. Γιαυτό και είναι τόσο επικίνδυνες αφού είναι υπεύθυνες για την φωτογήρανση, καθώς και για το 35% των καρκίνων του δέρματος.

Παρόλο που και οι δύο τύποι ακτινοβολίας UVA και UVB είναι βλαβερές για το δέρμα, οι ακτίνες UVA μας ανησυχούν περισσότερο επειδή ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό φτάνει στην επιφάνεια της γης και είναι παρούσα όλη την ημέρα και όλο το χρόνο, ακόμη και όταν υπάρχει συννεφιά!. Αν λοιπόν υπάρχειφως της ημέρας οποιαδήποτε στιγμή, υπάρχουν και ακτίνες UVA.

Οι ακτίνες UVA είναι επίσης υπεύθυνες για το μαύρισμά σας, όμως επειδή διεισδύουν βαθιά στο δέρμα, καταστρέφουν πολλές από τις σημαντικές ουσίες που βοηθούν στην ελαστικότητα και τη σφριγηλότητατου δέρματος. Με αποτέλεσμα, οι ακτίνες UVA να είναι υπεύθυνες τόσο για τις ρυτίδες και τη γήρανση του δέρματος, όσο και για κάθε τύπο καρκίνου του δέρματος.

Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να θυμάστε είναι ότι οι ακτίνες UVA διαπερνούν το γυαλί, κάτι το οποίο δεν μπορούν να κάνουν οι ακτίνες UVB. Εάν τα παράθυρα δεν είναι ειδικά επεξεργασμένα για να φιλτράρουν την ακτινοβολία UVA, η επιδερμίδα σας απειλείται ακόμα και όταν απλά κάθεστε στο αυτοκίνητό σας ή εργάζεστε δίπλα στο παράθυρο.

Και η ακτινοβολία  UVB

Οι ακτίνες UVB, οι ακτίνες που συνήθως συσχετίζουμε με το μαύρισμα  είναι οι ισχυρότερες τους καλοκαιρινούς μήνες και ευθύνονται για το 96% των περιπτώσεων ηλιακού εγκαύματος. Η ένταση των ακτίνων UVB ποικίλλει ανάλογα με παράγοντες όπως η γεωγραφική θέση, η ώρα της ημέρας και η εποχή. Έτσι στο Βόρειο ημισφαίριο μπορείτε να περιμένετε να είναι ισχυρότεροι τους καλοκαιρινούς μήνες, σε μέρη με ηλιόλουστα κλίματα, αν και όπως οι ακτίνες UVA είναι παρούσες όλο το χρόνο.

Το φως UVB έχει πολύ μικρότερο εύρος από το UVA με μήκος κύματος 290 nm έως 320 nm. Αν και δεν είναι τόσο βαθιά διεισδυτικό στο δέρμα σε σύγκριση με τις ακτίνες UVA, ωστόσο το φως UVB είναι πολύ ισχυρό, γι ‘αυτό και ευθύνεται άμεσα για τα ηλιακά εγκαύματα και άλλους ορατούς αποχρωματισμούς στην επιφάνεια του δέρματος. Η ακτινοβολία UVB έχει επίσης διαπιστωθεί ότι παιζει ρόλο στην εμφάνιση καρκίνων του δέρματος.

Έτσι, ενώ και οι δύο ακτίνες UVA και UVB συμμετέχουν στο προσωρινό καλοκαιρινό μαύρισμα, οι παρενέργειες τους ποικίλλουν, με τις ακτίνες UVB να είναι κυρίως υπεύθυνες για το ηλιακό έγκαυμα και τις ακτίνες UVA να συμβάλλουν σημαντικά στη δερματική φωτογήρανση. Επίσης κάτι που είναι σημαντικό να γνωρίζετε είναι ότι τόσο η ακτινοβολία UVB όσο και η UVA αντανακλάται από την άμμο, το νερό και το χιόνι!

Από όλα τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι θα πρέπει πάντα να επιλέγουμε προστασία με φίλτρα ευρέως φάσματος, δηλαδή αντηλιακά που μας προστατεύουν τόσο από την UVA όσο και από την UVBακτινοβολία, Τέλος είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η βαθμολογία δεικτών SPF ισχύει μόνο για την προστασία από τις ακτίνες UVB, επομένως, μόνο εάν η προστασία από τον ήλιο φέρει την ένδειξη «ευρέως φάσματος», έχει δοκιμαστεί και αποδειχθεί ότι προστατεύει από το πλήρες φάσμα των ακτινοβολιών UVA και UVB!

Μαύρισμα: Ποιες τροφές θα σας βοηθήσουν να το πετύχετε;

Οι περισσότεροι άνθρωποι βασίζουν τις απόπειρες για το τέλειο μαύρισμα σε καλλυντικά προϊόντα, όπως λάδια και κρέμες μαυρίσματος, baby oil ή την απουσία χρήσης αντηλιακών προϊόντων (δεν συνίσταται!). Υπάρχουν, όμως, τρόποι για να αποκτήσετε το μαύρισμα που θέλετε μέσω της διατροφής σας. Ναι, υπάρχουν.

Μαύρισμα: Όταν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα

Ορισμένοι εφαρμόζουν και τις τεχνητές μεθόδους μαυρίσματος (solarium, tanning, όπου κανείς μπορεί να μαυρίσει ακόμα και το χειμώνα) ή πολύ απλά επιδίδονται σε ατελείωτες ώρες ηλιοθεραπείας, αγνοώντας σε κάθε περίπτωση τις προειδοποιήσεις και τις συστάσεις για τις βλαβερές επιδράσεις του ήλιου και της υπεριώδους ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισμό.

Θα πρέπει να γνωρίζετε, πως ο ήλιος δυστυχώς δεν είναι άκακος και η μακρά έκθεση στις ακτίνες του κρύβει αρκετές παγίδες (αύξηση ‘οξειδωτικών’ ελεύθερων ριζών στο σώμα), όπως διατείνονται οι δερματολόγοι και οι άλλοι ειδικοί υγείας.

Έτσι, πέρα από την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, στο βωμό της ‘χρυσαφένιας επιδερμίδας’ συναντούμε πολλές φορές δερματοπάθειες, ηλιακά εγκαύματα, ξηρότητα δέρματος και αφυδάτωση (ακόμα και στο σύνολο του οργανισμού), μέχρι και διαταραχές στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ηλίαση) και άλλα.

Μαύρισμα: Πώς συνδέεται με την διατροφή μας;

Αυτό που αγνοούν πολλοί είναι ότι με μια σχετικά συχνή αλλά βραχεία έκθεση στον ήλιο και με την αρωγή της συστηματικής κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφίμων, μπορούμε να πετύχουμε το πολυπόθητο, όμορφο μαύρισμα με τον πιο υγιεινό τρόπο, σε λιγότερο από ένα μήνα. Πώς; Προσθέτοντας στο καθημερινό μας μενού πληθώρα φρούτων, λαχανικών και άλλων τροφίμων που μας βοηθούν να πιάσουμε με ένα σμπάρο…πολλά τρυγόνια!

Βλέπετε, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στο μαύρισμα, στην αντηλιακή (αντιοξειδωτική) προστασία, στην ενυδάτωση του σώματος και της επιδερμίδας, στην ανάπλαση του δέρματος και τη διατήρηση της σφριγηλότητάς του, στη γρηγορότερη επούλωση των εγκαυμάτων και σε πολλές ακόμα φυσιολογικές μεταβολικές και μη διεργασίες του μεγαλύτερου οργάνου-ιστού του σώματος μας (δέρμα).

Μαύρισμα: Δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο.

Άλλωστε, το μαύρισμα αποτελεί μία φυσιολογική αμυντική λειτουργία του σώματός μας, αφού υπό την επίδραση του ήλιου, τα μελανοκύτταρα της επιδερμίδας εκκρίνουν τη μελανίνη για να μας προστατεύσει από την υπεριώδη ακτινοβολία, σκουραίνοντας παράλληλα και το χρώμα του δέρματός μας.

Εκτός από το χαλκό (όπου διεγείρει τη λειτουργία του ενζύμου τυροσινάση, με τη βοήθεια της οποίας παράγεται η μελανίνη και ανευρίσκεται στα μανιτάρια, το συκώτι, τα θαλασσινά, τα καρύδια και τα σταφύλια), δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να επιβεβαιώσουμε ότι συγκεκριμένες τροφές διεγείρουν την παραγωγή μελανίνης.

Από την άλλη όμως, διάφορα αντιοξειδωτικά, όπως τα καροτενοειδή, το λυκοπένιο, η λουτείνη και άλλα, ευθύνονται σε μικρό, έστω, βαθμό για το σκουρόχρωμο της επιδερμίδας μας. Οι ουσίες αυτές (χρωστικές), πέρα από την ωφέλιμη αντιοξειδωτική προστασία, εναποτίθενται κάτω από την επιδερμίδα και σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορούν να επηρεάσουν και το χρώμα του δέρματος.

Μαύρισμα: Καροτενοειδή

Τα καροτενοειδή υπάρχουν κατά βάση σε πορτοκαλο-κίτρινα φρούτα και λαχανικά (και πράσινα φυλλώδη), όπως το καρότο (καροτένια), η ντομάτα (λυκοπένιο), τα βερίκοκα και τα ροδάκινα, το καρπούζι και το πεπόνι, το μάνγκο, οι πιπεριές, οι κολοκύθες, το μπρόκολο και το σπανάκι. Μάλιστα φαίνεται ότι τα καροτενοειδή προστατεύουν το δέρμα από τους διάφορους ερεθισμούς και τις πανάδες.

Μαύρισμα: Βιταμίνη Α

Η βιταμίνη Α (τα β-καροτένια των παραπάνω τροφίμων μετατρέπονται σε βιταμίνη Α στον οργανισμό) μεταξύ άλλων φαίνεται να ευνοεί την ελαστικότητα του δέρματος, ενώ η έλλειψή της προκαλεί ξηροδερμία κι ευερέθιστο δέρμα. Εκτός από τα παραπάνω λοιπόν, αναζητήστε πλούσιες ποσότητες βιταμίνης Α σε ζωικά τρόφιμα, όπως τα ψάρια, το συκώτι, τα τυριά κι ο κρόκος του αυγού.

Μαύρισμα: Βιταμίνη Ε

Απαραίτητη για ένα υγειές μαύρισμα μιας και η έλλειψή της προκαλεί αφυδάτωση και ξηρότητα, ευνοεί την εμφάνιση ραγάδων και αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος. Τέλος προστατεύει από την πρόωρη γήρανση του δέρματος Καλύψτε έτσι την πρόσληψή της καταναλώνοντας συχνά σολομό, ελαιόλαδο και αμύγδαλα.

Μαύρισμα: Βιταμίνη C

Εκτός του ότι εμποδίζει την ανάπτυξη των ελεύθερων ριζών που σχηματίζονται από την υπεριώδη ακτινοβολία, συμβάλλει στη διατήρηση της σφριγηλότητας και της επιδερμίδας και συντελεί στη γρήγορη επούλωση των εγκαυμάτων από τον ήλιο.

Ακόμα, δρα πιο αποτελεσματικά όταν συνδυάζεται με τη βιταμίνη Ε (και το χαλκό). Βρίσκεται δε σε στις φράουλες, τα πεπόνια, τις ντομάτες, τις πιπεριές, και στα λεμόνια, στο μπρόκολο και στο σπανάκι.

Μαύρισμα: Άλλα συστατικά

Τέλος, σύμμαχοι στην προστασία από τον ήλιο και το υγιές μαύρισμα αποτελούν ο ψευδάργυρος και το σελήνιο , τα οποία οφελούν το κολλαγόνο και την ελαστίνη του δέρματος, μειώνοντας παράλληλα την καταστροφική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα.

Καταναλώστε λοιπόν γαρίδες, μύδια, χταπόδι και καρύδια. Με την ίδια λογική εξαιρετικά ωφέλιμα θεωρούνται τα ω-3 λιπαρά οξέα των ψαριών.

Μαύρισμα: Επιλεγμένα τρόφιμα για να προτιμήσετε

Καρότα

Η σημαντικότερη τροφή που έχει την μεγαλύτερη αντιηλιακή προστασία είναι το καρότο που περιέχει μεγάλη ποσότητα καροτίνης. Συγκεκριμένα είναι πλούσια σε β-καροτίνη που συντελεί στη διατήρηση ενυδατωμένου και ελαστικού δέρματος.

Τα βερίκοκα, τα ροδάκινα, τα μανταρίνια, τα πορτοκάλια, το πεπόνι και το καρπούζι

Τα συγκεκριμένα φρούτα και λαχανικά που βρίσκονται σε πληθώρα το καλοκαίρι αποτελούν τροφές που είναι ιδανικές για να βελτιώσουν και να αναδείξουν το μαύρισμά σας με τον καλύτερο τρόπο.

Δημητριακά

Εκτός από βιταμίνες Α και Β2, περιέχουν σημαντικές ποσότητες σεληνίου, το οποίο παρεμποδίζει βλαβερές για τον οργανισμό διαδικασίες. Περιέχουν επίσης ψευδάργυρο, που βοηθάει στην επούλωση των εγκαυμάτων που προκαλούνται από τον ήλιο.

Οι ντομάτες, οι πιπεριές, η κολοκύθα και οι γλυκοπατάτες

Τα λαχανικά που βοηθούν το δέρμα μας να μαυρίσει προσδίδοντας μας και ένα σύνολο άλλων βιταμινών, ιχνοστοιχείων και φυτικών ινών.

Σπανάκι και μπρόκολο

Είναι και αυτές οι τροφές σύμμαχοι στο καλοκαιρινό σας μαύρισμα καθώς το κάνουν να φαίνεται πιο λαμπερό. Τα συστατικά που περιέχουν αυτές οι τροφές είναι η λουτεΐνη και ζεαξανθίνη τα οποία και ευθύνονται για το τέλειο μαύρισμα.

Αυγά

Πλούσια τροφή σε θρεπτικά συστατικά καθώς περιέχει άφθονη βιταμίνη Α και αμινοξέα που ενισχύουν την παραγωγή της μελανίνης και της βιταμίνης Β2, η οποία αποτελεί μοναδικό θρεπτικό συστατικό για το δέρμα.

Ψητά τρόφιμα

Το ψήσιμο των τροφίμων στη σχάρα συμβάλλει και αυτό στο γρήγορο και καλύτερο μαύρισμα. Όταν καταναλώνετε ψητά τρόφιμα αποφύγετε τα εσπεριδοειδή, το μαϊντανό και το κάρδαμο διότι μπορεί να είναι ανασταλτικοί παράγοντες για το μαύρισμα του δέρματός σας.

Ακτινίδια και λεμόνια

Περιέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C και έχουν την ικανότητα να καταπολεμούν και να αναδομούν το κολλαγόνο του οργανισμού μας.