Τα ευρήματα νέας βρετανικής μελέτης μπορεί να εξηγούν για ποιον λόγο υπήρξε το 2022 τόσο μεγάλη διασπορά της νόσου στον πλανήτη. Πόσες μέρες πριν την ανάπτυξη συμπτωμάτων μπορεί να συμβεί μετάδοση. Πόσο συχνά συμβαίνει αυτό.

Η ευλογιά των πιθήκων δεν αρχίζει να μεταδίδεται όταν εκδηλώσουν οι ασθενείς τα πρώτα συμπτώματα. Σε πολλές περιπτώσεις η μετάδοσή της συμβαίνει αρκετές μέρες νωρίτερα, προειδοποιούν επιστήμονες από τη Βρετανία.

Όπως αναφέρουν, παρότι η εφετινή παγκόσμια έξαρση βρίσκεται σε ύφεση, ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει το γεγονός αυτό διότι ελλοχεύει κίνδυνος αναζωπύρωσης της επιδημίας.

Τα νέα ευρήματα μπορεί να εξηγούν την εφετινή, παγκόσμια εμφάνιση της νόσου, η οποία ήταν η πρώτη από το 1958, όταν πρωτοανιχνεύθηκε.

Η ευλογιά των πιθήκων ενδημεί σε ορισμένες περιοχές της Αφρικής. Εφέτος τον Μάιο άρχισαν να εντοπίζονται κρούσματα σε πολλές περιοχές του κόσμου. Η διασπορά κορυφώθηκε τον Αύγουστο. Έκτοτε, τα νέα κρούσματα μειώνονται συνεχώς.

Συνολικώς έχουν πλέον αναφερθεί περισσότερα από 77.200 περιστατικά σε 109 χώρες του κόσμου. Τα περισσότερα έχουν καταγραφεί στις ΗΠΑ (πλησιάζουν τις 28.500).

Ευλογιά των πιθήκων: Η νέα μελέτη

Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση British Medical Journal (BMJ). Βασίστηκε σε στοιχεία από 2.746 ασθενείς, που διαγνώστηκαν με ευλογιά των πιθήκων στη Βρετανία μεταξύ 6 Μαΐου και 1 Αυγούστου 2022.

Οι ασθενείς είχαν μέση ηλικία σχεδόν 38 ετών και το 95% ήσαν άνδρες που ανέφεραν ότι είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες.

Οι ερευνητές εξέτασαν δύο σημαντικά χρονικά διαστήματα, το σειριακό χρονικό διάστημα και την περίοδο επωάσεως.

Σειριακό χρονικό διάστημα είναι ο καιρός που μεσολαβεί από τα πρώτα συμπτώματα σε έναν ασθενή έως την ανάπτυξη συμπτωμάτων σε έναν άλλο. Περίοδος επωάσεως είναι ο καιρός που μεσολαβεί από την έκθεση σε ένα παθογόνο έως την έναρξη των συμπτωμάτων.

Εάν η ευλογιά των πιθήκων μεταδιδόταν μετά την ανάπτυξη συμπτωμάτων, το σειριακό χρονικό διάστημα θα ήταν μεγαλύτερο από την περίοδο επωάσεως.

Τα ευρήματα

Ωστόσο η μελέτη έδειξε ότι σε πολλές περιπτώσεις το σειριακό χρονικό διάστημα ήταν μικρότερο από την περίοδο επωάσεως. Η διαφορά έφθανε ακόμα και τις 1,7 ημέρες από την περίοδο επωάσεως, που τυπικά ήταν περίπου μία εβδομάδα.

Το εύρημα αυτό οδήγησε στο συμπέρασμα ότι «σημαντικό ποσοστό» των μεταδόσεων έγινε όταν η ευλογιά των πιθήκων ήταν ασυμπτωματική. Στην πραγματικότητα, στο 53% των περιπτώσεων η νόσος είχε μεταδοθεί εν όσω οι ασθενείς ήσαν ασυμπτωματικοί!

Η μετάδοση είχε συμβεί έως και τέσσερις ημέρες πριν εκδηλώσουν οι ασθενείς τα πρώτα συμπτώματα. Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι πολλές λοιμώξεις συμβαίνουν πριν αντιληφθούν οι ασθενείς ότι νοσούν. Σημαίνει επίσης πως όταν αρχίζει η ιχνηλάτηση των επαφών τους, μπορεί να είναι πολύ αργά.

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι θα έπρεπε να απομονώνονται επί 16-23 ημέρες οι ασθενείς, για να «σπάσει» η αλυσίδα της μετάδοσης. Το διάστημα αυτό θα επέτρεπε να εντοπιστεί το 95% των νέων μολύνσεων, εκτίμησαν.

Οι ερευνητές επαλήθευσαν τα ευρήματά τους αναλύοντας δεδομένα από 13 ζεύγη ασθενών που είχαν μολυνθεί μεταξύ τους. Στα 10 από τα ζεύγη, η μετάδοση είχε συμβεί έως και τέσσερις ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων.

Ευλογιά των πιθήκων: Αυτό είναι το πρώτο σύμπτωμα

Η ευλογιά των πιθήκων έχει σε εγρήγορση τις υγειονομικές αρχές, αλλά δεν παρουσιάζει έξαρση. Τα κρούσματα είναι λίγα, αλλά σε περίπτωση που κάποιος κολλήσει, τότε το πιο εμφανές σημάδι είναι τα εξανθήματα στο δέρμα.

Πριν από αυτό, ωστόσο, υπάρχει ένα άλλο σύμπτωμα που μπορεί να υποτιμηθεί εύκολα, ενώ -κατά κανόνα- είναι η πρώτη ένδειξη μόλυνσης με τον εν λόγω ιό.

Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων και από πού προήλθε

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής ζωονοσογόνος νόσος. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μεταδοθεί από τα ζώα στους ανθρώπους. Ο ιός εντοπίζεται συνήθως στη Δυτική Αφρική, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, και ορισμένα τρωκτικά πιστεύεται ότι είναι οι κύριοι φορείς του.

Ανακαλύφθηκε το 1958 σε μια αποικία πιθήκων. Το πρώτο κρούσμα ευλογιάς πιθήκων σε ανθρώπους καταγράφηκε το 1970 στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Από εκείνη την εποχή, ο ιός εξαπλώθηκε σε άλλες αφρικανικές χώρες και επίσης πήρε το δρόμο του σε άλλες ηπείρους μέσω ταξιδιών και εισαγόμενων ζώων.

Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς σε όλον τον κόσμο. Παρόλο που παραμένει σε σχετικά μικρή έκταση -και μέχρι στιγμής προκαλεί ήπια κρούσματα- είναι σώφρον να προσέχετε ένα ύπουλο σύμπτωμα που μπορεί να μην σκεφτείτε άμεσα ότι οφείλεται στην ευλογιά των πιθήκων.

Ευλογιά των πιθήκων: Ο πυρετός και όχι τα εξανθήματα είναι συνήθως το πρώτο σύμπτωμα του ιού

Σύμφωνα με το CDC, τα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων είναι παρόμοια με την απλή ευλογιά, αλλά πιο ήπια. Όμως, αν και οι εικόνες των χαρακτηριστικών εξανθημάτων (σαν φουσκάλες) μπορεί να έρχονται αμέσως στο μυαλό, υπάρχουν και άλλοι δείκτες που θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν μόλυνση από τον ιό νωρίτερα.

Μάλιστα, ο πυρετός είναι ένα από τα πρώτα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων, που συχνά συνοδεύεται από πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και εξάντληση.

Τα εξανθήματα εμφανίζονται γενικά μία έως τρεις ημέρες μετά τον πυρετό, με τα δερματικά σημάδια να είναι αρχικά επίπεδα, προτού στη συνέχεια φουσκώσουν καθώς γεμίζουν με πύον και εν τέλει υποχωρήσουν.

Ο χρόνος μεταξύ της μόλυνσης έως την εμφάνιση συμπτωμάτων είναι γενικά μεταξύ 7 και 14 ημερών, αλλά το μεγαλύτερο εύρος είναι μεταξύ 5 έως 21 ημερών. Μόλις μολυνθούν, οι ασθενείς είναι άρρωστοι για 2 έως 4 εβδομάδες.

Οι ειδικοί συνιστούν να είστε προσεκτικοί και να αναφέρετε τα συμπτώματα στον γιατρό σας

Αν και η μετάδοση διαφέρει σε σύγκριση με τον κορονοϊό, μπορείτε να λάβετε παρόμοιες προφυλάξεις, για να μείνετε προστατευμένοι. Κυρίως να πλένετε τα χέρια σας μετά από επαφή με ανθρώπους, ή ζώα που είναι γνωστό ότι έχουν μολυνθεί.

Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων και τα συμπτώματα τείνουν να υποχωρούν από μόνα τους.