Ο σίδηρος είναι ένα από τα πιο βασικό μέταλλα του οργανισμού μας. Είναι άμεσα συνδεδεμένος με πολλά ένζυμα που μετέχουν στον μεταβολισμό και την μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες σε όλους τους ιστούς του σώματος μας.
Και για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να έχουμε φυσιολογικά επίπεδα φερριτίνης στο αίμα μας γιατί είναι η βασική αποθήκη σιδήρου στο σώμα μας.
Η φερριτίνη είναι μια σημαντική ενδοκυτταρική πρωτεΐνη που αποθηκεύει τον σίδηρο σε όλους τους οργανισμούς. Συνδέει ελεύθερα ιόντα του ιχνοστοιχείου, εξουδετερώνοντας τις τοξικές του ιδιότητες και αυξάνοντας τη διαλυτότητά του.
Στη διαλυτή μορφή, το σώμα είναι σε θέση να καταναλώνει σίδηρο ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του, ιδίως για τη ρύθμιση του κυτταρικού μεταβολισμού του οξυγόνου. Τα χαμηλά επίπεδα φερριτίνης οδηγούν σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις σιδήρου στον οργανισμό και στην εκδήλωση αναιμίας.
Τα αυξημένα επίπεδα φερριτίνης ή υπερφερριτιναιμία υποδηλώνουν την παρουσία ιών και βακτηρίων στο σώμα.
Εάν η φερριτίνη σας είναι χαμηλότερα από το φυσιολογικό μπορεί να σημαίνει ότι δεν έχετε αρκετά αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό σας και άρα να κινδυνεύετε από αναιμία.
Φερριτίνη: Φυσιολογικές τιμές
Για τους άνδρες: 12-300 ng/mL (νανογραμμάρια ανά χιολστόλιτρο αίματος)
Για τις γυναίκες: 12-150 ng/mL
Φερριτίνη: Αυξημένες τιμές
Η παθολογική αύξηση της φεριτίνης του αίματος προέρχεται κυρίως από ασθένειες και καταστάσεις, που προκαλούν αύξηση του σιδήρου του σώματος, ανάπτυξη φλεγμονής ή καταστροφή ιστών με πλούσιες αποθήκες.
Στην υπερφόρτωση με σίδηρο (π.χ. αιμοχρωμάτωση, μεταγγίσεις) δημιουργείται εναπόθεση σιδήρου σε ιστούς και δυσλειτουργία του οργάνου, ανάλογα με τον ιστό εναπόθεσης.
Ένας άνδρας με αιμοχρωμάτωση μπορεί να συσσωρεύσει έως και 20 γραμμάρια σιδήρου σώματος από την ηλικία των 40 έως των 50 ετών (η κανονική περιεκτικότητα σε σίδηρο για το σώμα είναι 3-4 γραμμάρια). Η περίσσεια σιδήρου συσσωρεύεται σε αρθρώσεις, ήπαρ, όρχεις και καρδιά, προκαλώντας βλάβη σε αυτά τα όργανα.
Οι γυναίκες με αιμοχρωμάτωση συσσωρεύουν σίδηρο με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι οι άνδρες, επειδή χάνουν περισσότερο σίδηρο από τους άνδρες. Ως εκ τούτου, αναπτύσσουν τα τυπικά συμπτώματα της βλάβης οργάνων από περίσσεια σιδήρου περίπου 10 χρόνια αργότερα από τους άνδρες
Σε περιπτώσεις φλεγμονής (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, λοιμώξεις), εκλύονται φλεγμονώδεις παράγοντες (π.χ. κυτταροκίνες), οι οποίες δρουν στον κύκλο του σιδήρου, με αποτέλεσμα την αύξηση της φεριτίνης και τη μείωση του σιδήρου. Σε καταστροφή ιστών πλούσιων σε σιδηραποθήκες, η φεριτίνη απελευθερώνεται στο αίμα (π.χ. οξεία και χρόνια ηπατίτιδα).
Φερριτίνη: Χαμηλές τιμές
Τα χαμηλά επίπεδα της φερριτίνης σημαίνουν συνήθως ανεπάρκεια σιδήρου. Χωρίς αρκετό σίδηρο, ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει επαρκή επίπεδα αιμοσφαιρίνης, ένα συστατικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων που τους επιτρέπει να μεταφέρουν οξυγόνο. Αυτό οδηγεί σε σιδηροπενική αναιμία. Η ήπια αναιμία είναι πιθανό να μην παράγει καθόλου συμπτώματα.
Πιο σοβαρές περιπτώσεις αναιμίας μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως:
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Κόπωση
- Ζάλη
- Χλωμό δέρμα
- Ταχυκαρδία
Η χαμηλή φεριτίνη είναι μία από τις συχνότερες αιτίες εμφάνισης ατονίας, αδυναμίας στα πόδια, δυσκολία αναπνοής.
Η πτώση της φεριτίνης μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στο δέρμα, τα νύχια και τα μαλλιά. Σε σοβαρές περιπτώσεις αναπτύσσονται σχισμές στις γωνίες του στόματος, διαστροφή συμπεριφοράς, κοιλονυχία, νευρολογικά σύνδρομα.
Φερριτίνη: Τρόποι Αύξησης των επιπέδων
Για να αυξήσετε το επίπεδο φερριτίνης στο σώμα σας, πρέπει να επιλέξετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο.
Τροφές πλούσιες σε σίδηρο
Πρέπει να τρώτε μια ποικιλία τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων για να αποφευχθεί η ανεπάρκεια σιδήρου ή η χαμηλή φερριτίνη στο σώμα. Τροφές με φυσικά υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο είναι τα μύδια, τα στρείδια, η σόγια, οι φακές, το σπανάκι, το βόειο κρέας και τα όσπρια. Μπορείτε επίσης να βρείτε τροφές εμπλουτισμένες με σίδηρο, όπως τα δημητριακά για το πρωινό.
Ενισχυτές και αναστολείς σιδήρου
Ορισμένες βιταμίνες και φυτοχημικά που υπάρχουν φυσικά σε κάποιες τροφές μπορεί να ενισχύσουν ή να αναστέλλουν την απορρόφηση του σιδήρου από το σώμα σας. Η αμερικανική Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας, συνιστά να παίρνετε βιταμίνη C από τα φρούτα και τα λαχανικά για να αυξήσετε την απορρόφηση του σιδήρου από τις άλλες τροφές που καταναλώνετε.
Συνιστά επίσης να μην κάνετε υπερβολές με τροφές που περιέχουν ασβέστιο , όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα καφέ, το τσάι και το κακάο, τα οποία μπορεί να αναστέλλουν την απορρόφηση του σιδήρου στον οργανισμό σας.
Τύποι σιδήρου
Επιλέγοντας το σωστό είδος σιδήρου από τις τροφές είναι σημαντικό, αν θέλετε να αυξήσετε τα επίπεδα της φερριτίνης στο αίμα σας. Ο αιμικός σίδηρος από κρέατα, όπως ψάρια, πουλερικά και βόειο κρέας, απορροφάται δύο ή τρεις φορές καλύτερα από το είδος του σιδήρου που βρίσκεται στα λαχανικά.
Τα όσπρια, το σπανάκι και η σόγια περιέχουν αρκετό σίδηρο, αλλά αυτές οι φυτικές τροφές παρέχουν μη-αιμικό σίδηρο που απορροφάται λιγότερο αποτελεσματικά από τον οργανισμό.
Συμπληρώματα διατροφής
Εάν έχετε χαμηλή φερριτίνη και, συνεπώς, χαμηλότερα αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό σας, ένα συμπλήρωμα διατροφής μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τα επίπεδα φερριτίνης στο αίμα σας. Ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα, ειδικά εκείνα που είναι σχεδιασμένα για τις γυναίκες, συχνά θα σας παρέχουν το 100% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας σιδήρου που χρειάζεστε.
Τα συμπληρώματα διατροφής για τους άνδρες ή τους ηλικιωμένους περιέχουν συχνά λιγότερο σίδηρο ή και καθόλου σίδηρο. Επιλέξτε ένα συμπλήρωμα που περιέχει δισθενή σίδηρο, που είναι ευκολότερο για το σώμα σας να τον απορροφήσει.
Φερριτίνη: Η σχέση της με τον Κορωναίο
Πρόσφατες μελέτες Ιταλών ειδικών έδειξαν ότι η φερριτίνη μπορεί να ενεργοποιήσει τα μακροφάγα, είδος λευκών αιμοσφαιρίων του ανοσοποιητικού συστήματος που παίζουν καίριο ρόλο στην ενδογενή ανοσία. Αποτελούν ουσιαστικά την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού. Αυτό μάλιστα αποδεικνύεται από την υπερφερριτιναιμία σε ασθενείς με σηπτικό σοκ, αντιφωσφολιπιδαιμικό σύνδρομο και άλλες ιατρικές παθήσεις που χαρακτηρίζονται από τη δράση των μακροφάγων.
«Όταν ενεργοποιηθούν τα μακροφάγα αρχίζουν να εκκρίνουν κυτταροκίνες, ειδικά σηματοδοτικά μόρια που διαμεσολαβούν και ρυθμίζουν την ανοσία. Σε χαμηλές συγκεντρώσεις, βοηθούν τον οργανισμό να προστατευθεί από ιούς και βακτήρια. Σε υψηλά επίπεδα, την λεγόμενη “καταιγίδα κυτταροκινών”, μπορεί να είναι θανατηφόρα για το 50% των ασθενών και ειδικά όταν πρόκειται για ηλικιωμένους.
Άρα η υπερφερριτιναιμία σωστά έχει σχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για μεγαλύτερη νοσηρότητα και ανεπιθύμητο τελικό αποτέλεσμα. Κι αυτό αφορά και στη νόσο COVID-19. Ο στόχος τώρα είναι να δούμε πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση», εξηγεί ο Δρ. Shoenfeld.
Ο ερευνητής έχει ήδη βρει έναν σημαντικό δείκτη ενεργοποίησης των μακροφάγων, τον CD163, που μπορεί να δείχνει και την υψηλή πιθανότητα εκδήλωσης επιπλοκών. Στο εργαστήριο Αυτοανοσίας του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, ήδη οι συνεργάτες του αναζητούν τρόπο να μειώσουν τα κυκλοφορούντα επίπεδα της φερριτίνης στο αίμα.
Επίσης, μελετούν πιθανές μεθόδους αναστολής της σύνθεσης του CD163 και άλλων σηματοδοτικών μορίων των μακροφάγων, με τη βοήθεια αντισωμάτων. Παρόμοιες προσπάθειες γίνονται και από άλλες ερευνητικές ομάδες ανά τον κόσμο.
Κλείνοντας να σημειωθεί πως ο Δρ. Yehuda Shoenfeld και οι συνεργάτες του αναπτύσσουν και εμβόλιο για τη νόσο COVID-19. Το υποψήφιο εμβόλιο βασίζεται σε τμήματα του κορωνοϊού με κύριο συστατικό τις πρωτεΐνες επιφανείας του SARS-CoV-2.
Τα συγκεκριμένα τμήματα του κορωνοϊού δεν ανευρίσκονται στο ανθρώπινο σώμα και δεν μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητη αντίδραση του ανοσοποιητιοκού συστήματος, άρα θεωρούνται πολλά υποσχόμενα για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου για τον ιό.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε κάθε περίπτωση πρέπει αρχικά να μιλήσετε με το γιατρό σας προτού κάνετε οποιαδήποτε ραγδαία αλλαγή στο διαιτολόγιό σας και προτού πάρετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής