Η πιο συχνή αιτία επιδημιών ιογενούς γαστρεντερίτιδας σε παιδιά και ενήλικες είναι ο νοροϊός.

Κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι, γεγονός που σύμφωνα με τους ειδικούς οφείλεται σε γενετικά αίτια. Όσο πιο εξασθενημένος είναι όμως ο οργανισμός του ατόμου που θα κολλήσει τον ιό, τόσο χειρότερα είναι τα συμπτώματα.

Νοροϊός: Πρόληψη

Ο νοροϊός εξαπλώνεται ταχύτατα σε πολυσύχναστα μέρη, γεγονός που καθιστά απαραίτητο το συχνό πλύσιμο των χεριών, ειδικά όταν βρίσκεστε σε δημόσιους χώρους.

Είναι επίσης σημαντικό να μην μαγειρεύετε για άλλους, αν αισθάνεστε ότι αρρωσταίνετε, προκειμένου να μην εξαπλωθεί ο ιός.

Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική δεδομένου ότι δεν υπάρχει εμβόλιο για τον νοροϊό.

Νοροϊός: Συμπτώματα

Βασικά συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας από νοροϊό είναι οι εμετοί και η διάρροια.

Άλλα συμπτώματα είναι:

-Πυρετός και ρίγος

-Πόνος στην κοιλιά

-Πονοκέφαλος

-Αφυδάτωση
Η αφυδάτωση είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη στα βρέφη, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και έχουν ασθενές ανοσοποιητικό.

Αντιμετώπιση

Αν εσείς ή ένα κοντινό σας πρόσωπο αρρωστήσετε, βασικό μέλημά σας πρέπει να είναι η καθαριότητα ώστε να αποτρέψετε την εξάπλωση του ιού.

Δυστυχώς ο νοροϊός έχει μεγάλη αντοχή στα απολυμαντικά. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν στους πάσχοντες να πίνουν πολλά υγρά για να αποφύγουν τη σοβαρή αφυδάτωση που μπορεί να προκαλέσουν οι συνεχόμενοι εμετοί και οι διάρροιες.

Γαστρεντερίτιδα: Οδηγίες διατροφής για ανακούφιση

Οι διάρροιες και οι εμετοί προκαλούν αφυδάτωση. Πρωταρχικό ρόλο λοιπόν παίζει η αναπλήρωση των χαμένων υγρών. Αυτό το πετυχαίνουμε με την κατανάλωση νερού, ζεστών ροφημάτων και ισοτονικών διαλυμάτων σε μικρές ποσότητες. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφύγουμε την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας υγρών αμέσως μετά τον εμετό γιατί αυτό μπορεί να προκαλέσει κι άλλο επεισόδιο. Συστήνεται λοιπόν, να μην πιούμε υγρά για περίπου 1 ώρα μετά το επεισόδιο και κατά το διάστημα αυτό να πιπιλάμε παγάκια ή να ξεπλένουμε το στόμα μας με νερό.

Μετά το πέρας της έντονης ναυτίας, καλό είναι να ξεκινήσουμε σιγά σιγά και σταδιακά την ενυδάτωση με υγρά όπως τα παρακάτω:

• Νερό
• Διαλυμένη πορτοκαλάδα ή λεμονάδα σε νερό (χωρίς ανθρακικό)
• Ροφήματα από βότανα όπως το χαμομήλι με μέλι ή ζάχαρη
• Ισοτονικά ποτά
• Διάλυμα με ηλεκτρολύτες που θα σας βοηθήσει να αναπληρώσετε τις απώλειες.
• Ελαφριές σούπες και ζωμούς
• Ζελέ και γρανίτες.

Τροφές που μπορείτε να καταναλώνετε όταν νιώσετε λίγο καλύτερα:

• Πουρέ πατάτες και καρότου
• Μπανάνα
• Μακαρόνια νερόβραστα ή σε σούπα Ρύζι λαπά με λεμονάκι
• Δημητριακά λευκά όπως ψωμί, φρυγανιές και δημητριακά πρωινού
• Κρεμούλες φαρίν λακτέ και ρυζάλευρου (μία καλή λύση για γεύμα στο λεπτό όταν δεν έχετε δύναμη να μαγειρέψετε)

Όταν νιώσετε ακόμη καλύτερα μπορείτε να προσθέσετε:

• Ψητό ή βραστό άπαχο κρέας ή κοτόπουλο
• Βραστά αυγά ή σε ελαφριά ομελέτα
• Μαγειρεμένα λαχανικά και φρούτα χωρίς σπόρια ή φλούδα (πχ πατάτα, κολοκύθι, καρότο, κομπόστες φρούτων)

Τροφές που καλό είναι να αποφύγετε μέχρι να γίνετε εντελώς καλά:

• Όσπρια και λαδερά όπως αρακά, φασολάκια, μπάμιες Δημητριακά ολικής άλεσης
• Γάλα ή γαλακτοκομικά
• Ωμά ή ξερά λαχανικά ή φρούτα (η μπανάνα επιτρέπεται)
• Ξηροί καρποί, σπόρια, καρύδα, ποπκόρν
• Πικάντικα και τηγανιτά φαγητά
• Αλκοολούχα ποτά
• Ροφήματα με καφεϊνη

Ποιο είναι το αίτιο της γαστρεντερίτιδας;

Μπορεί να είναι βακτηρίδιο (σαλμονέλα, σιγκέλα, καμπυλοβακτηρίδιο, βακτηρίδιο E. coli), ιός, όπως ο ροταϊός ή νοροϊός ή σπανιότερα παράσιτο (αμοιβάδα, λάμβλια). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ροταϊοί είναι κυρίως υπεύθυνοι για τις ιογενείς γαστρεντερίτιδες στα παιδιά, ενώ οι νοροϊοί είναι το συχνότερο αίτιο γαστρεντερίτιδας σε ενήλικες (ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες). Στο νοροϊό οφείλονται συνήθως και οι επιδημίες σε κρουαζιερόπλοια. Είναι πολύ ανθεκτικός στο περιβάλλον και παραμένει επί μακρόν σε επιφάνειες που έχουν μολυνθεί.

Ο ιατρός πρέπει να σκεφτεί αν πιθανότερο αίτιο είναι κάποιος ιός ή αν πρόκειται για βακτηρίδιο. Η διαφορά είναι σημαντική γιατί στις ιώσεις δεν χρειάζεται αντιβίωση (τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους αφού ο ιός «κάνει τον κύκλο του»), ενώ στις βακτηριδιακές λοιμώξεις, που συχνά είναι και αυτές αυτοϊώμενες, μπορεί να χρειαστεί να δοθεί αντιβίωση. Σε περίπτωση παρασιτικής λοίμωξης, που συχνά προκαλεί διάρροια μακρότερης διάρκειας, τα αντιπαρασιτικά φάρμακα είναι διαφορετικά από τα συνήθη αντιβιοτικά.
Εμβολιασμός υπάρχει ως πρόληψη σε παιδιά κάτω των 2 ετών μόνο για ιογενείς γαστρεντερίτιδες από ροταϊούς.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της γαστρεντερίτιδας στα αρχικά στάδια, όταν δεν γνωρίζουμε το ακριβές αίτιο;

Κυρίως η ενυδάτωση. Για την ενυδάτωση συνιστάται η λήψη υγρών όπως νερό, τσάι, χαμομήλι και σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν από του στόματος διαλύματα ηλεκτρολυτών και ζάχαρης (όπως τα φακελάκια Almora), εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι συνήθως το λεπτό έντερο, παρά τη λοίμωξη, δεν χάνει την απορροφητική του ικανότητα. Έτσι διατηρείται η ισορροπία ύδατος και αλάτων του οργανισμού. Σε πολύ βαριές περιπτώσεις, με αποβολή μεγάλου όγκου κοπράνων, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα ή εξασθενημένα άτομα, μπορεί να χρειαστεί ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και αλάτων, δηλαδή νοσηλεία.
Η δίαιτα συνίσταται σε αποφυγή λακτόζης, λιπαρών τροφών και φυτικών ινών.

Πότε σκεφτόμαστε τη χορήγηση αντιβιοτικού;

Όταν θεωρούμε πιθανή τη λοίμωξη από βακτηρίδιο, δηλαδή σε βαριά διάρροια, παρατεινόμενη, με πυρετό ή αίμα στα κόπρανα. Στις περιπτώσεις αυτές ο ιατρός πρέπει να ζητήσει από τον ασθενή δείγμα κοπράνων για καλλιέργεια και να αρχίσει αντιβίωση πριν λάβει τα αποτελέσματα των εξετάσεων (που παίρνουν κατά κανόνα 2 – 3 ημέρες). Η επιλογή του αντιβιοτικού γίνεται με βάση την κλινική εκτίμηση του πιθανού βακτηριδίου (όπως σαλμονέλα, σιγκέλα, καμπυλοβακτηρίδιο και  άλλα). Τελευταία είναι διαθέσιμος ο έλεγχος κοπράνων με PCR-film array  για παθογόνα πεπτικού (εξέταση μοριακής βιολογίας) που η ανίχνευση του αιτίου της γαστρεντερίτιδας είναι άμεση και αξιόπιστη. Για το ενδεχόμενο της παρασιτικής λοίμωξης με παρατεινόμενη διάρροια, χωρίς τις παραπάνω ενδείξεις φλεγμονής, ζητούμε παρασιτολογική εξέταση κοπράνων.