Το γλοίωμα είναι όγκος στον εγκέφαλο που αναπτύσσεται από τα νευρογλοιακά κύτταρα, τα οποία σχηματίζουν τον ιστό που περιβάλλει και στηρίζει τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο.

Τα γλοιώματα είναι από τους συχνότερους πρωτοπαθείς καρκίνους του εγκεφάλου και εμφανίζουν διάφορους βαθμούς κακοήθειας. Συνήθως αναφέρονται ως χαμηλής κακοήθειας ή υψηλής κακοήθειας γλοιώματα, ανάλογα με τη δυναμική αύξησης του μεγέθους και την επιθετικότητα του όγκου.

Tύποι γλοιώματος

Η ταξινόμηση των γλοιωμάτων γίνεται ανάλογα με τα κύτταρα που προσβάλλουν, λαμβάνοντας και τη σχετική ονομασία. Ειδικότερα, που προσβάλλουν. Οι τύποι των γλοιωμάτων είναι:

Αστροκύττωμα: προέρχεται από τα κύτταρα του συνδετικού ιστού του εγκεφάλου, που ονομάζονται αστροκύτταρα.

Επενδύμωμα: προέρχεται από κύτταρα του επενδύματος.

Μικτό γλοίωμα: προέρχεται από κύτταρα γλοίας, που ανήκουν σε περισσότερους από έναν τύπο.

Ολιγοδενδρογλοίωμα: Προέρχεται από κύτταρα του υποστηρικτικού ιστού του εγκεφάλου, που καλούνται ολιγοδενδροκύτταρα.

Γλοίωμα οπτικού νεύρου: Αναπτύσσεται στο οπτικό νεύρο ή πέριξ αυτού.

Τα χαμηλού βαθμού κακοήθειας γλοιώματα τείνουν να αναπτύσσονται αργά.

Τα υψηλού βαθμού κακοήθειας γλοιώματα αναπτύσσονται ταχύτερα, τείνουν να εξαπλώνονται κι ως εκ τούτου έχουν χειρότερη εξέλιξη.

Αίτια γλοιώματος

Τα γλοιώματα προσβάλλουν όλες τις ηλικίες και στα δυο φύλα, όντας πιο συχνά στους ενήλικες και τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Επίσης, τα γλοιώματα εμφανίζονται συχνότερα σε Καυκάσιους έναντι των Αφρικανών.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν προσδιοριστεί σαφή αίτια για την πρόκληση γλοιωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα γλοιώματα έχουν συνδεθεί με επίκτητες μεταλλάξεις γονιδίων, καθώς και με σπάνιες συγγενείς παθήσεις , όπως η νευροϊνωμάτωση (ασθένεια του Von Recklinghausen), η οζώδης σκλήρυνση (νόσος του Bourneville) και η νόσος Li-Fraumeni.

Συμπτώματα γλοιώματος

Τα συμπτώματα που προκαλούν τα γλοιώματα συνδέονται άμεσα με την περιοχή του εγκεφάλου που προσβάλλουν, εκ των οποίων τα πιο συχνά είναι:

• Πονοκέφαλος,
• Αδυναμία, ζαλάδες,
• Ναυτία, εμετοί,
• Προβλήματα όρασης,
• Διαταραχές της ακοής,
• Δυσκολίες ομιλίας,
• Προβλήματα κατάποσης,
• Σπασμοί,
• Επιληπτική κρίση,
• Διαταραχές της ισορροπίας,
• Αιμωδίες,
• Αλλαγές προσωπικότητας.

Διάγνωση γλοιώματος

Η διάγνωση γλοιωμάτων εκτός από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, περιλαμβάνει απεικονιστικές εξετάσεις. Η μαγνητική τομογραφία προσφέρει καλύτερη απεικόνιση του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Η αγγειογραφία αναδεικνύει τη σχέση του όγκου με το κυκλοφορικό σύστημα και την αιμάτωση του.

Η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET) παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τη μεταβολική δραστηριότητα του όγκου.

Η βιοψία αποκαλύπτει τον ιστολογικό τύπο και το βαθμό κακοήθειας του γλοιώματος.

Η φασματοσκοπία παρέχει στοιχεία σχετικά με τον μεταβολισμό του όγκου συμβάλλοντας στην διαφορική διάγνωση.

Η λειτουργική μαγνητική ελέγχει το κέντρο λόγου και την κινητικότητα των άνω και κάτω άκρων.

Θεραπεία γλοιώματος

Η αντιμετώπιση των γλοιωμάτων είναι δύσκολη και απαιτεί τη συνεργασία ιατρών πολλών ειδικοτήτων, όπως ογκολόγων, ακτινοθεραπευτών, νευρολόγων, νευροχειρουργών, ενδοκρινολόγων και άλλων.

Η θεραπεία των γλοιωμάτων περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όγκου όταν αυτή είναι εφικτή, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.

Όγκος στο κεφάλι: Πρωτογενής και Δευτερογενής – Συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζετε

Ως όγκος στο κεφάλι ορίζεται η δημιουργία μιας μάζας, ή η συσσώρευση ανώμαλων κυττάρων στον εγκέφαλό σας, ή κοντά σε αυτόν. Ο όγκος στον εγκέφαλο έχει πολλές διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις. Ορισμένοι όγκοι είναι μη-καρκινικοί (καλοήθεις) και μερικοί άλλοι είναι καρκινικοί (κακοήθεις).

Ένας όγκος στο κεφάλι μπορεί να ξεκινήσει στον εγκέφαλο (πρωτογενείς όγκοι εγκεφάλου), ή ο καρκίνος μπορεί να αρχίσει σε άλλα μέρη του σώματός σας και να εξαπλωθεί στον εγκέφαλό σας (δευτεροβάθμιοι, ή μεταστατικοί όγκοι εγκεφάλου).

Το πόσο γρήγορα ένας όγκος στο κεφάλι θα αναπτυχθεί μπορεί να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Ο ρυθμός ανάπτυξης, όπως και η ακριβής θέση του όγκου στον εγκέφαλο, καθορίζει το πώς αυτός θα επηρεάσει τη λειτουργία του νευρικού σας συστήματος. Οι επιλογές θεραπείας που έχει ένας όγκος στο κεφάλι εξαρτάται από τον τύπο του όγκου, το μέγεθος και την τοποθεσία.

Όγκος στο κεφάλι: Τα συμπτώματα, που πρέπει να σας ανησυχήσουν

Τα συμπτώματα ενός όγκου στον εγκέφαλο ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και εξαρτώνται από το μέγεθος, την τοποθεσία και τον ρυθμό με τον οποίο αναπτύσσεται. Γενικά, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλοι που σταδιακά γίνονται πιο συχνοί και πιο έντονοι
• Ανεξήγητη ναυτία ή εμετός
• Προβλήματα όρασης, όπως θολή όραση, διπλή όραση (διπλωπία), ή απώλεια της
  περιφερειακής όρασης
• Σταδιακή απώλεια της αίσθησης, ή της κινητικότητας στο ένα χέρι ή το ένα πόδι
• Δυσκολίες με την ισορροπία
• Δυσκολίες στην ομιλία
• Σύγχυση σε καθημερινά θέματα
• Αλλαγές στην προσωπικότητα και την συμπεριφορά
• Επιληπτικές κρίσεις
• Προβλήματα ακοής

Όγκος στο κεφάλι: Πρωτογενής ή Δευτερογενής;

• Οι πρωτογενείς εγκεφαλικοί όγκοι προέρχονται από τον ίδιο τον εγκέφαλο ή από τους ιστούς κοντά σε αυτόν, όπως οι μεμβράνες που τον καλύπτουν (μήνιγγες), τα κρανιακά νεύρα, η υπόφυση και η επίφυση. Αυτοί οι όγκοι δημιουργούνται, όταν φυσιολογικά κύτταρα αποκτούν βλάβες (μεταλλάξεις) στο DNA τους. Αυτές οι μεταλλάξεις επιτρέπουν στα κύτταρα να αναπτύσσονται και να διαιρούνται σε αυξημένους ρυθμούς και να συνεχίσουν να ζουν, ακόμα και αφότου τα υγιή κύτταρα πεθάνουν. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας μάζας ανώμαλων κυττάρων, η οποία σχηματίζει έναν όγκο.
• Οι πρωτογενείς εγκεφαλικοί όγκοι είναι πολύ σπανιότερο από ότι οι δευτερογενείς εγκεφαλικοί όγκοι, στους οποίους ο καρκίνος αρχίζει κάπου αλλού στο σώμα και εξαπλώνεται στον εγκέφαλο. Οι δευτερογενείς όγκοι (μεταστατικοί) του εγκεφάλου είναι όγκοι που προκύπτουν από τον καρκίνο που ξεκινά κάπου αλλού στο σώμα σας και στη συνέχεια εξαπλώνεται στον εγκέφαλό σας. Συμβαίνει συχνότερα σε άτομα που έχουν ιστορικό καρκίνου. Αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις, ένας μεταστατικός όγκος στον εγκέφαλο μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι καρκίνου, ο οποίος ξεκίνησε κάπου αλλού στο σώμα σας. Κάθε καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί στον εγκέφαλο, αλλά τα πιο κοινά είδη περιλαμβάνουν τους εξής:
  • Καρκίνος του μαστού
  • Καρκίνος του παχέος εντέρου
  • Καρκίνος στα νεφρά
  • Καρκίνος του πνεύμονα
  • Μελάνωμα 

Όγκος στο κεφάλι: Τύποι πρωτογενών εγκεφαλικών όγκων

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι πρωτογενών όγκων του εγκεφάλου. Κάθε ένας παίρνει το όνομά του από τον τύπο των κυττάρων που εμπλέκονται.

• Γλοίωμα
  Οι όγκοι αυτοί αρχίζουν στον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό και περιλαμβάνουν αστροκυτώματα, επενδυώματα, γλοιοβλαστώματα, ολιγοστροκυτώματα και ολιγοδενρρογλοιώματα.
• Μηνιγγίωμα
  Είναι ένας όγκος που εμφανίζεται στις μεμβράνες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (μήνιγγες). Τα περισσότερα μηνιγγιώματα είναι καλοήθη (μη καρκινικά).
• Ακουστικό νευρίνωμα
  Είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στα νεύρα που ελέγχουν την ισορροπία και την ακοή, τα οποία οδηγούν από το εσωτερικό αυτί προς τον εγκέφαλό σας.
• Αδένωμα στην υπόφυση
  Είναι ως επί το πλείστον καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στην υπόφυση, η οποία βρίσκεται στην βάση του εγκεφάλου. Αυτοί οι όγκοι μπορούν να επηρεάσουν τις ορμόνες της υπόφυσης και ως εκ τούτου ασκούν επιδράσεις σε όλο το σώμα.
• Μυελοβλάστωμα
  Είναι οι πιο συχνοί καρκινικοί όγκοι του εγκεφάλου στα παιδιά. Ένα μυελοβλάστωμα ξεκινά στο κατώτερο οπίσθιο τμήμα του εγκεφάλου και τείνει να εξαπλωθεί μέσω του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Οι όγκοι αυτοί είναι λιγότερο συχνοί στους ενήλικες, αλλά δεν αποκλείονται και στην ενήλικη ζωή.
• Πρωτόγονος νευροεκτοδερμικός όγκος (Primitive neuroectodermal tumor – PNET)
  Είναι σπάνιοι, καρκινικοί όγκοι που ξεκινούν στα εμβρυϊκά κύτταρα στον εγκέφαλο. Μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στον εγκέφαλο ενός εμβρύου.
• Κρανιοφαρυγγίωμα
  Είναι σπάνιοι, καλοήθεις όγκοι, οι οποίοι ξεκινούν κοντά στην υπόφυση του εγκεφάλου. Καθώς το κρανιοφαρυγγίωμα αναπτύσσεται αργά, μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την υπόφυση, αλλά και άλλες δομές κοντά στον εγκέφαλο.

Όγκος στο κεφάλι: Μάθετε για τους παράγοντες κινδύνου

Στα περισσότερα άτομα με πρωτογενείς όγκους του εγκεφάλου, η αιτία του όγκου δεν είναι σαφής. Αλλά οι γιατροί έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες, που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για έναν όγκο στον εγκέφαλο. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Ηλικία
  Ο κίνδυνος για όγκο στον εγκέφαλο αυξάνεται όσο μεγαλώνετε. Οι όγκοι του εγκεφάλου είναι πιο συχνοί σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, ένας όγκος του εγκεφάλου μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Και ορισμένοι τύποι όγκων συμβαίνουν σχεδόν αποκλειστικά στα παιδιά.
• Έκθεση σε ακτινοβολία
  Οι άνθρωποι που έχουν εκτεθεί σε έναν τύπο ακτινοβολίας, που ονομάζεται ιονίζουσα ακτινοβολία, έχουν αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού όγκου. Παραδείγματα ιονίζουσας ακτινοβολίας είναι η ακτινοθεραπεία για τη θεραπεία του καρκίνου και η έκθεση σε ακτινοβολία που προκαλείται από ατομικές βόμβες. Πιο κοινές μορφές της ακτινοβολίας, πάντως, είναι τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία από τις γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος και η ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων από τα κινητά τηλέφωνα και τους φούρνους μικροκυμάτων, αν και μέχρι σήμερα ΔΕΝ έχει αποδειχθεί ότι συνδέονται με όγκους στον εγκέφαλο.
• Οικογενειακό ιστορικό όγκων του εγκεφάλου
  Ένα μικρό μέρος των όγκων του εγκεφάλου συμβαίνουν σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εγκεφάλου, ή οικογενειακό ιστορικό γενετικών συνδρόμων, που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτό.