Ο καρκίνος του ήπατος, γνωστός και ως ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα ή ηπάτωμα, είναι ο έκτος συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως.
Καρκίνος του ήπατος: Ποιους πλήττει
Η συγκεκριμένη νόσος πλήττει συνήθως άνδρες άνω των 60 ετών, ενώ σπάνια εμφανίζεται και σε μικρότερης ηλικίας άτομα (άνδρες και γυναίκες). Οφείλεται σε ποικίλα αίτια, όπως κατανάλωση υψηλής ποσότητας αλκοόλ, ηπατίτιδα, κίρρωση ή ακόμα και σε κληρονομικά αίτια.
Επίσης στην παιδική ηλικία, παρουσιάζεται ένας τύπος καρκίνου του ήπατος ο οποίος ονομάζεται ηπατοβλάστωμα.
Καρκίνος του ήπατος: Οι τύποι
O πρωτοπαθής χαρακτηρίζεται από κακοήθη όγκο ο οποίος εμφανίζεται εξ αρχής στο ήπαρ, ενώ ο δευτεροπαθής (μεταστατικός) προέρχεται από μετάσταση από καρκίνο που εμφανίστηκε αρχικά σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος.
Καρκίνος του ήπατος: Ποια είναι η συχνότερη μετάσταση στο ήπαρ;
Η πιο συχνή μετάσταση στο ήπαρ προέρχεται από τον καρκίνο του πνεύμονα, του παχέος εντέρου ή του μαστού.
Καρκίνος του ήπατος: Ποια είναι τα συμπτώματα;
Όταν ο καρκίνος βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, δεν προκαλεί έντονα συμπτώματα στον ασθενή. Συγκεκριμένα, προκαλεί ήπια ενοχλήματα όπως αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας, έλλειψη όρεξης για φαγητό και χαμηλό πυρετό (δέκατα).
Όταν ο όγκος αρχίσει να αυξάνεται σε μέγεθος, είναι πιθανό να προκληθεί πόνος στο ήπαρ (στο επάνω δεξιό μέρος της κοιλιακής χώρας), αίσθημα διάτασης (φουσκώματος) στην κοιλιακή χώρα, ίκτερος (κιτρίνισμα δέρματος και του λευκού μέρους των ματιών), καθώς και αλλαγή στο χρώμα των ούρων και των κοπράνων.
Καρκίνος του ήπατος: Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο ιατρός λαμβάνει το λεπτομερές ιατρικό ιστορικό του ασθενή, στο οποίο εξετάζει πιθανά στοιχεία οικογενειακής προδιάθεσης στον καρκίνο γενικότερα και στον καρκίνο του ήπατος ειδικότερα, καθώς και άλλα ατομικά χαρακτηριστικά, όπως κατανάλωση αλκοόλ ή ιστορικό ηπατίτιδας. Επιπλέον, εξετάζεται η παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων για τη συγκεκριμένη νόσο. Στη συνέχεια, ακολουθεί εξέταση του ασθενούς για την ανεύρεση σημείων ενδεικτικών της πάθησης και γίνονται οι απαραίτητες για τη διάγνωση απεικονιστικές και εργαστηριακές εξετάσεις.
Καρκίνος του ήπατος: Πώς αντιμετωπίζεται;
H αντιμετώπιση του καρκίνου του ήπατος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η νόσος, την κατάσταση του ήπατος του ατόμου που ασθενεί, τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του, καθώς και την ποιότητα της υγείας για τη δεδομένη ηλικία στην οποία βρίσκεται ο ασθενής.
Συγκεκριμένα, η αντιμετώπιση των πρωτοπαθών καρκίνων του ήπατος εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, καθώς και από το αν συνυπάρχει χρόνια ηπατοπάθεια ή κίρρωση του ήπατος. Ασθενείς με χολαγγειοκαρκίνωμα ή ηπάτωμα μπορούν να υποβληθούν σε αφαίρεση του όγκου, η οποία συμβάλει στην μακροχρόνια επιβίωση αλλά και στην ίαση ενός σημαντικού ποσοστού των ασθενών. Επιπλέον σε ορισμένες περιπτώσεις και υπό αυστηρά κριτήρια, η μεταμόσχευση ήπατος αποτελεί λύση.
Όσον αφορά το μεταστατικό καρκίνο, σε ορισμένες περιπτώσεις και ειδικά όταν η αρχική βλάβη εδράζεται στο παχύ έντερο, η αφαίρεση των ηπατικών μεταστάσεων προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα.
Η χειρουργική θεραπεία λοιπόν αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης του καρκίνου του ήπατος, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις προσφέρει ακόμη και οριστική θεραπεία. Η αφαίρεση της βλάβης είναι πλέον εφικτή με καλά αποτελέσματα από τους σύγχρονους χειρουργούς. Η εκτέλεση εξειδικευμένων χειρουργικών τεχνικών μπορεί να παρέχει λύσεις όχι μόνο για τον πρωτοπαθή καρκίνο του ήπατος αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και για τον δευτεροπαθή-μεταστατικό.
Καρκίνος του ήπατος: Πώς μπορεί να βελτιωθεί η πρόγνωση στον καρκίνο του ήπατος;
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, εάν ασθενείς αυξημένου κινδύνου (φορείς ηπατίτιδας Β ή C, κιρρωτικοί οποιασδήποτε αιτιολογίας) ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε η νόσος να διαγνωστεί σε σχετικά πρώιμο στάδιο, δοθέντος ότι τότε μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική θεραπεία. Αυτό όμως που θα συμβάλει στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και τη μείωση της συχνότητας του καρκίνου του ήπατος είναι ο συστηματικός εμβολιασμός για την πρόληψη της λοίμωξης από ηπατίτιδα Β και, ακόμη, η προφύλαξη από ηπατίτιδα C και η ενημέρωση για τις συνέπειες του αλκοολισμού που οδηγεί σε αλκοολική κίρρωση.
Διατροφή και καρκίνος
Η ποσότητα και η ποιότητα τροφής είναι κάτι που μπορεί να τροποποιηθεί. Πολλοί διαιτητικοί παράγοντες έχουν μελετηθεί για το πόσο συμβάλλουν ή προστατεύουν από τον καρκίνο. Η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων γενικότερα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαφορετικών μορφών καρκίνων.
- Κόκκινο κρέας: Η αυξημένη κατανάλωση του κόκκινου κρέατος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου εντέρου και στις γυναίκες και στους άνδρες, με πιθανούς μηχανισμούς/παράγοντες που τον προκαλούν όπως την αιμοσφαιρίνη που βρίσκεται στο κόκκινο κρέας, το ζωικό λίπος, τα καρκινογόνα που αναπτύσσονται με τις μεγάλες θερμοκρασίες ψησίματος.
- Φρούτα και λαχανικά: Έχει βρεθεί ότι η λήψη τροφών που περιέχουν ντομάτα και τα παράγωγά της προστατεύουν από τον καρκίνο του προστάτη πιθανόν λόγω του λυκοπενίου που περιέχει η ντομάτα. Επίσης τα φλαβοειδή που βρίσκονται στις ντομάτες, στις πράσινες πιπεριές, στα μούρα, στα εσπεριδοειδή έχουν συσχετιστεί με ελαττωμένο κίνδυνο για καρκίνου μαστού.
- Φυτικές ίνες: Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι φυτικές ίνες ιδίως από τα δημητριακά, προστατεύουν από τον καρκίνο του εντέρου.
- Η αυξημένη γλυκόζη αίματος και ο υψηλός γλυκαιμικός δείκτης των τροφών σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, πιθανόν λόγω υπερινσουλιναιμίας, καθότι η ινσουλίνη είναι αυξητικός παράγοντας. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο ήπατος, παγκρέατος, ενδομητρίου, εντέρου, μαστού και ουροδόχου κύστεως. Ο γλυκαιμικός δείκτης δείχνει πόσο γρήγορα ανεβαίνει το σάκχαρο μεταγευματικά σε σύγκριση με το λευκό ψωμί, γι’ αυτόν το λόγο προτιμούμε σύνθετους υδατάνθρακες που είναι λιγότερο επεξεργασμένοι, όπως τα δημητριακά και το μαύρο ψωμί που ανεβάζουν λιγότερο μεταγευματικα τη γλυκόζη αίματος, και αποφεύγουμε κατεργασμένους υδατάνθρακες, όπως τα μπισκότα.
- Σχετικά με τις βιταμίνες και μικροστοιχεία οι μελέτες μέχρι σήμερα δείχνουν ότι δεν υπάρχουν δεδομένα ώστε να συνιστούμε ή να απαγορεύουμε τη λήψη πολυβιταμινών ώστε να προλαμβάνουμε τον καρκίνο.
- Το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη Β: Το φυλλικό οξύ βρίσκεται στα πράσινα λαχανικά, στα φρούτα και στα δημητριακά, στους ξηρούς καρπούς και είναι πολύ σπουδαίο για τη σύνθεση του DNA, τη μεθυλίωση και την επιδιόρθωση, όπως και για την έκφραση των γονιδίων. Να τονίσουμε ότι ο καρκίνος δημιουργείται όταν εμφανίζονται μεταλλάξεις, τις οποίες διορθώνει το φυλλικο οξύ. Το φυλλικό έχει συνδεθεί με ελαττωμένο κίνδυνο για καρκίνο οισοφάγου και παγκρέατος, καθώς και εντέρου, ιδιαίτερα σε ασθενείς που καταναλώνουν αλκοόλ αφού είναι γνωστό ότι το αλκοόλ μειώνει τα επίπεδα του φυλλικού οξέως. Η λήψη φυλλικού οξέως μέσω διατροφής με φρούτα και λαχανικά και όχι η λήψη πολυβιταμίνης έχει συσχετιστεί με ελαττωμένο κίνδυνο για καρκίνο παγκρέατος και καρκίνο οισοφάγου πλακώδους επιθηλίου.
- Ο χυμός κράνμπερι (Cranberry juice) βοηθά στην πρόληψη ουρολοιμώξεων και περιέχει αντιοξειδωτικά. Γενικά προτιμούμε τους φυσικούς χυμούς φρούτων από τους χυμούς που περιέχουν ζάχαρη και προσδίδουν θερμίδες χωρίς να δίνουν βιταμίνες. Τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν οι φυσικοί χυμοί από σταφύλι, κράνμπερι, μπλούμπερι είναι πολύτιμα για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού.
Με την πρόοδο της επιστήμης περισσότεροι από 25 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με καρκίνο. Για την πρόληψη θα συνιστούσαμε:
- Τη διατήρηση φυσιολογικού βάρους και απώλεια βάρους για τους παχύσαρκους.
- Άσκηση 30 λεπτά/ημέρα για 5-7 μέρες τη βδομάδα
- Έμφαση στην κατανάλωση 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών και περιορισμό στο κόκκινο κρέας (μεσογειακή διατροφή).
- Αλκοόλ μέχρι 1 ποτηράκι κόκκινο κρασί την ημέρα για γυναίκες και 2 για τους άνδρες. Τη διατροφή μας μπορούμε να την τροποποιήσουμε και να προσθέσουμε φρούτα, χυμούς φρούτων, λαχανικά, δημητριακά που είναι πλούσια σε φυλλικό οξύ και αντιοξειδωτικά.
Με πληροφορίες από ygeia.gr και anthimidis.gr