Έρευνες δείχνουν πως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις πως η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής ωφελεί στην πρόληψη του καρκίνου…
Στις ευρωπαϊκές πληθυσμιακές ομάδες, οι άνθρωποι που υιοθετούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής που συνάδει με τις συστάσεις για την πρόληψη του καρκίνου υπολογίζεται ότι διατρέχουν 18% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου συγκριτικά με όσους δεν πληρούν τις συστάσεις για τον τρόπο ζωής και το σωματικό βάρος.
Η μείωση αυτού του κινδύνου έχει υπολογιστεί με βάση έναν υγιεινό τρόπο ζωής που περιλαμβάνει:
- διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους (Δείκτης Μάζας Σώματος από 18,5 έως 24,9 kg/m2)
- αποφυγή τροφών που οδηγούν σε πρόσληψη βάρους, όπως τα ζαχαρούχα ροφήματα και το γρήγορο φαγητό (fast food)
- μέτρια σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα
- μητρικός θηλασμός (για τις γυναίκες)
- κατανάλωση τροφίμων ως επί το πλείστον φυτικής προέλευσης
- περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
- αποφυγή επεξεργασμένων κρεάτων
- περιορισμός κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών
Η σωστή αναλογία τροφίμων μπορεί να βοηθήσει:
Πρέπει να καταναλώνετε μεγάλη ποσότητα τροφίμων φυτικής προέλευσης, τα οποία είναι πλούσια σε ίνες και να αποφεύγετε τρόφιμα υψηλού θερμιδικού περιεχομένου, όπως για παράδειγμα τρόφιμα που συγκεντρώνουν πολλές θερμίδες σε μία μικρή μερίδα, κυρίως τρόφιμα που περιέχουν πολλά ζωικά λιπαρά και σάκχαρα (το αποκαλούμενο «γρήγορο φαγητό», πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα ή διάφορα μικρογεύματα) και ζαχαρούχα ποτά.
Συλλέγονται ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι τα ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (τα οποία υπάρχουν σε υψηλές ποσότητες στα λιπαρά ψάρια), καθώς και η αποφυγή ζαχαρούχων ποτών στη διατροφή μας μπορεί να είναι πολύ ευεργετικά όσον αφορά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, παρότι τα στοιχεία δεν επαρκούν για να θεμελιωθεί ρητή σύσταση.
Διατροφή πλούσια σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης (φρούτα και λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία είναι πλούσια σε ποικιλία θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών) συνιστάται για τη μείωση της πιθανότητας προσβολής από καρκίνο του πεπτικού συστήματος.
Διατροφή με περιορισμένη ποσότητα κόκκινου κρέατος, ιδίως επεξεργασμένου, και χαμηλή πρόσληψη αλατιού και αλμυρών τροφίμων, συνιστάται για την αποφυγή καρκίνου του εντέρου και του στομάχου αντίστοιχα. Η κατανάλωση αλκοόλ συμβάλλει επίσης στην ανάπτυξη ορισμένων μορφών καρκίνου.
Καρκίνος: Υπάρχει αντικαρκινική διατροφή;
Όχι ακριβώς. Η υγιεινή διατροφή που συμβάλλει στην προστασία από τον καρκίνο είναι παρόμοια με εκείνη που προτείνεται για την μείωση του κινδύνου άλλων χρόνιων ασθενειών, όπως ο διαβήτης και τα καρδιακά νοσήματα.
Η μόνη ειδική διαφορά είναι πως για την πρόληψη του καρκίνου του εντέρου συνιστάται να αποφεύγεται το επεξεργασμένο κρέας και να μειωθεί η κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Ορισμένες μελέτες έχουν συσχετίσει τους συγκεκριμένους παράγοντες και με τα καρδιακά νοσήματα, ωστόσο οι ενδείξεις δεν είναι τόσο ισχυρές όσο στην περίπτωση του καρκίνου του εντέρου.
Έτσι, η υγιεινή διατροφή που συνιστάται παραπάνω δεν είναι ωφέλιμη μόνο για την πρόληψη του καρκίνου, αλλά και άλλων ασθενειών. Δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ορισμένα τρόφιμα (το οποία πολλές φορές χαρακτηρίζονται παραπλανητικά ως «υπερτροφές») μπορούν να συμβάλουν στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου ή άλλων χρόνιων ασθενειών.
Ωφελεί η καλή διατροφή όταν έχω καρκίνο;
Δυστυχώς, υπάρχουν πολύ λιγότερες αποδείξεις για την επίδραση της διατροφής στην εξέλιξη του καρκίνου απ’ ό,τι για τις επιπτώσεις της στην πιθανότητα ανάπτυξής του. Η απάντηση όμως σ’ αυτό το ερώτημα μπορεί να εξαρτάται από την μορφή καρκίνου.
Για τους ανθρώπους που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι το υγιές βάρος και η σωματική δραστηριότητα μπορούν αμφότερα να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής, και συνδέονται με αυξημένο ποσοστό επιβίωσης.
Δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία για να διατυπωθούν συγκεκριμένες συστάσεις για άλλες μορφές καρκίνου, ούτε μπορούμε να πούμε ότι ένα συγκεκριμένο είδος τροφής ή διατροφής βοηθά.
Οι περισσότεροι ειδικοί, όμως, προτείνουν σε άτομα που έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο να ακολουθούν τις γενικές συστάσεις διατροφής που ισχύουν και για την πρόληψη του καρκίνου (εκτός εάν υπάρχει κάποιος ιατρικός ή άλλος λόγος που το απαγορεύει).
Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι δεν λαμβάνουμε συμπληρώματα διατροφής χωρίς πρώτα να συμβουλευτούμε τον γιατρό μας. Έχει αποδειχθεί ότι ορισμένα αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν τη θεραπευτική αγωγή για τον καρκίνο.
Οι τροφές που προκαλούν καρκίνο – Λίστα ΕΦΕΤ
Για τους κινδύνους που εγκυμονούν τα αλλαντικά και τα επεξεργασμένα κρέατα για την υγεία προειδοποιεί ο ΕΦΕΤ. Ποια τρόφιμα είναι ένοχα για εμφάνιση καρκίνου.
Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ πρόκειται για τις νιτροζαμίνες που βρίσκονται σε αρκετά τρόφιμα όπως αλλαντικά που περιέχουν χημικές ενώσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Στην ανακοίνωσή του ο ΕΦΕΤ αναφέρει…
«Η έκθεση των καταναλωτών σε νιτροζαμίνες, ενώσεις που μπορούν να παραχθούν στα τρόφιμα κατά την προετοιμασία και την επεξεργασία τους, εγείρει ανησυχία για την υγεία.
Αυτό είναι το εύρημα της αξιολόγησης της EFSA σχετικά με την επικινδυνότητα για τη δημόσια υγεία που σχετίζεται με την παρουσία νιτροζαμινών στα τρόφιμα. Δέκα νιτροζαμίνες που βρίσκονται στα τρόφιμα είναι καρκινογόνες (μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο) και γονιδιοτοξικές (μπορεί να βλάψουν το DNA).
H EFSA ζήτησε τη γνώμη εξωτερικών ενδιαφερομένων σχετικά με το σχέδιο γνωμοδότησής της και έλαβε πολυάριθμα σχόλια τα οποία ελήφθησαν υπόψη κατά την οριστικοποίησή της.
Πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία
Η EFSA πραγματοποίησε την αξιολόγησή της εκτιμώντας την πιθανή βλάβη που προκαλούν οι νιτροζαμίνες σε ανθρώπους και ζώα και αξιολογώντας την έκθεση των καταναλωτών.
Ο Δρ. Dieter Schrenk, Πρόεδρος της Επιτροπής για τους Επιμολυντές στην Τροφική Αλυσίδα, δήλωσε: «Η αξιολόγησή μας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για όλες τις ηλικιακές ομάδες στον πληθυσμό της Ε.Ε., το επίπεδο έκθεσης σε νιτροζαμίνες στα τρόφιμα εγείρει ανησυχία για την υγεία».
Ο Δρ. Schrenk πρόσθεσε: «Με βάση τις μελέτες σε ζώα, θεωρήσαμε τη συχνότητα των ηπατικών όγκων στα τρωκτικά ως την πιο κρίσιμη επίδραση στην υγεία».
«Για να διασφαλίσουμε υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών, δημιουργήσαμε το χειρότερο σενάριο για την αξιολόγηση επικινδυνότητας. Υποθέσαμε ότι όλες οι νετροζαμίνες που βρίσκονται στα τρόφιμα είχαν την ίδια δυνατότητα να προκαλέσουν καρκίνο στους ανθρώπους με την πιο επιβλαβή νιτροζαμίνη, αν και αυτό είναι απίθανο».
Ποιες τροφές περιέχουν νιτροζαμίνες;
Οι νιτροζαμίνες έχουν βρεθεί σε διάφορους τύπους τροφίμων, όπως αλλαντικά, επεξεργασμένα ψάρια, κακάο, μπύρα και άλλα αλκοολούχα ποτά. Η πιο σημαντική ομάδα τροφίμων που συμβάλλει στην έκθεση σε νιτροζαμίνες είναι το κρέας και τα προϊόντα κρέατος.
Οι νιτροζαμίνες μπορεί επίσης να υπάρχουν σε άλλα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των επεξεργασμένων λαχανικών, των δημητριακών, του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων ή των τροφών που έχουν υποστεί ζύμωση, τουρσί και καρυκεύματα.
Επί του παρόντος, υπάρχουν ορισμένα κενά γνώσης σχετικά με την παρουσία νιτροζαμινών σε συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων. Η εξισσορόπηση της δίαιτας με μια ευρύτερη ποικιλία τροφίμων θα μπορούσε να βοηθήσει τους καταναλωτές να μειώσουν την πρόσληψη νιτροζαμινών.
Τι θα συμβεί μετά;
Η γνωμοδότηση της EFSA θα κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα συζητήσει με τις εθνικές αρχές ποια μέτρα διαχείρισης επικινδυνότητας χρειάζονται.
Καρκίνος: Τα τρία σημάδια που δεν τα βλέπει κανείς
Η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση όσον αφορά στον καρκίνο.
Η σοβαρότητα του καρκίνου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν είναι μεταστατικός. Αλλά η σημασία του έγκαιρου εντοπισμού της νόσου ισχύει για όλους τους τύπους καρκίνου καθώς προσφέρει θεραπευτική θεραπεία, αυξάνοντας το προσδόκιμο ζωής.
Ο καρκίνος συνδέεται κλινικά με μια σειρά συμπτωμάτων που συνήθως αντικατοπτρίζουν το κύτταρο ή το όργανο που έχει αρρωστήσει. Μερικές φορές, ωστόσο, τα προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να είναι λιγότερο εμφανή ή απροσδιόριστα. Ένα συνεχιζόμενο πρόβλημα με τους ασθενείς είναι πόσο συχνά αγνοούνται τα αποκαλυπτικά σημάδια της νόσου, ειδικά όταν έχουν ασαφή αιτία. Η απώλεια βάρους, ο πόνος και τα εξογκώματα που είναι ανεξήγητα θα μπορούσαν να είναι σύμπτωμα της νόσου.
Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα για περισσότερο από δύο εβδομάδες, θα πρέπει να κλείστε ένα ραντεβού με τον θεράποντα γιατρό σας ο οποίος εφόσον κριθεί αναγκαίο θα σας παραπέμψει σε ειδικό για περαιτέρω διερεύνηση.
Δυστυχώς η ανεξήγητη απώλεια βάρους, τα ανεξήγητα εξογκώματα και ο ανεξήγητος πόνος είναι τρία συμπτώματα που εύκολα παραβλέπονται από τους ασθενείς. Αλλά πολλές φορές, οι πάσχοντες αγνοούν επίσης τον πυρετό άγνωστης προέλευσης, τις νυχτερινές εφιδρώσεις, την επίμονη καούρα, τις πληγές στο στόμα ή τη γλώσσα που δεν επουλώνονται, το φούσκωμα, την ακανόνιστη λειτουργία του εντέρου και το πρόβλημα κατάποσης.
Ανεξήγητος πόνος
Επειδή τα καρκινικά κύτταρα δεν έχουν δικά τους νεύρα, η πλειοψηφία των ασθενών δεν νιώθει πόνο. Ο πόνος προκύπτει όταν ο όγκος πιέζει τα νεύρα που βρίσκονται δίπλα του.
Η Cancer Research UK λέει: «Οι ερευνητές εκτιμούν ότι 38 από τα 100 άτομα με καρκίνο αισθάνονται μέτριο έως σοβαρό πόνο. Ο πόνος είναι πιο πιθανός σε προχωρημένο καρκίνο. Να σημειωθεί πως περίπου 65 στα 100 άτομα με προχωρημένο καρκίνο νιώθουν πόνο.
Ανεξήγητοι όγκοι
Τα εξογκώματα είναι κοινά συμπτώματα καρκίνου που συχνά περνούν απαρατήρητα εάν είναι ανώδυνα στην αφή. Συνήθως, ένα εξόγκωμα που είναι σύμπτωμα της νόσου θα αυξάνεται σταθερά σε μέγεθος κατά τη διάρκεια εβδομάδων και μηνών.
«Καρκινικοί όγκοι που μπορούν να γίνουν αισθητοί εξωτερικά μπορούν να εμφανιστούν στο στήθος, τον όρχι, το λαιμό, αλλά και στα χέρια και τα πόδια», εξηγεί η κλινική του Κλίβελαντ.
Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Η απώλεια βάρους μπορεί να συμβεί σε κάθε καρκίνο αλλά συνδέεται περισσότερο με καρκίνους που επηρεάζουν το στομάχι, τον οισοφάγο του παγκρέατος και τον πνεύμονα. Επιπλέον, για πολλούς ανθρώπους είναι το πρώτο ορατό σημάδι της νόσου.
Όπως εκτιμούν οι επιστήμονες ο καρκίνος απελευθερώνει ουσίες στο αίμα που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί θερμίδες από τα τρόφιμα.
Επίσης, τα καρκινικά κύτταρα απαιτούν περισσότερη ενέργεια από τα υγιή γι’ αυτό και παρατηρείται απώλεια βάρους.
Σύμφωνα με τον ιατρικό διευθυντή Richard Levine στο Κέντρο Καρκίνου Moffitt, η απώλεια βάρους άνω του 5% σε μια περίοδο 6 έως 12 μηνών μπορεί να είναι αιτία ανησυχίας εφόσον είναι ανεξήγητη.
Ο γιατρός εξήγησε, στη συνέχεια: «Σε μελέτες που εξέτασαν τις αιτίες της ακούσιας απώλειας βάρους, 5 έως 37% των ασθενών τελικά διαγνώστηκαν με καρκίνο. Ωστόσο, δεν είναι πάντα ενδεικτικό του καρκίνου, και υπάρχουν πολλές άλλες αιτίες».
Ενώ δεν υπάρχουν σίγουροι τρόποι πρόληψης του καρκίνου, τα στοιχεία δείχνουν ότι ένας μεγάλος αριθμός καρκίνων προκύπτει από κακές διατροφικές συνήθειες, οπότε η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι σημαντική για την αποτροπή της νόσου.
Καρκίνος: Το προειδοποιητικό σύμπτωμα όταν ξυπνάς το πρωί
«Κλειδί» για να προλάβεις τον ύπουλο καρκίνο εν τη γενέσει του είναι να παρακολουθείς διαφορές στο σώμα σου, στην καθημερινότητά τους. Γενικώς να διαβάζεις τα συμπτώματα.
Καρκίνος: Ο επίμονος βήχας
Καρκίνος: Η ανεξήγητη κόπωση
Καρκίνος: Οι νυχτερινές εφιδρώσεις
Τα γενικά συμπτώματα του καρκίνου
- Ασυνήθιστο εξόγκωμα ή πρήξιμο σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Αλλαγές στην αφόδευση ή την ούρηση