Καύσωνας: Τι να αποφύγετε τις ώρες πριν από τον ύπνο και τι να προσέξετε στη διάρκειά του.

Δύσκολες μπορεί να κάνει η έντονη ζέστη τις νύχτες, ιδίως όταν κάποιος κοιμάται σε υπνοδωμάτιο χωρίς κλιματισμό. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως θα περάσουμε άϋπνοι τα βράδιά μας έως ότου υποχωρήσει το πρώτο κύμα καύσωνα του εφετινού καλοκαιριού.

Οι SOS Γιατροί έχουν μερικές συμβουλές που μπορούν να μας βοηθήσουν να ρυθμίσουμε αρκετά την σωματική θερμοκρασία μας, ώστε να μπορέσουμε τελικά να αποκοιμηθούμε.

Η προετοιμασία αρχίζει αρκετές ώρες πριν τον βραδινό ύπνο. Αν γυμνάζεστε συστηματικά, πρέπει να μεσολαβήσουν αρκετές ώρες έως την νυκτερινή κατάκλιση. Αυτό είναι απαραίτητο για να ανακτήσει το σώμα τη θερμοκρασία που είχε πριν από τη γυμναστική.

Για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, ίσως πρέπει να αποφύγετε την υπερβολική συσσώρευση θερμότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας, μειώνοντας τις δραστηριότητές σας.

Να αποφύγετε επίσης τα ζεστά, βαριά και τα  πικάντικα φαγητά, ιδίως το βράδυ, λίγο πριν τον ύπνο. Να αποφύγετε επίσης τη σοκολάτα και τα ροφήματα με καφεΐνη (τσάι, καφέ, αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά) αργά το απόγευμα και το βράδυ. Η καφεΐνη είναι διεγερτική και μπορεί να σας κρατήσει ξύπνιους. Να αποφεύγετε επίσης το αλκοόλ και τα καφεϊνούχα ποτά, που αυξάνουν την αφυδάτωση.

Αντιθέτως, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας να πίνετε άφθονο νερό. Είναι σημαντικό για να διατηρηθεί το σώμα σας ενυδατωμένο και δροσερό ενόσω κοιμάστε. Να θυμάστε ότι η αφυδάτωση (που είναι πολύ συνηθισμένη στη ζέστη), αποτελεί κοινή αιτία αϋπνίας.

Λίγο πριν μπείτε για ύπνο

Τις ημέρες με αφόρητη ζέστη, φροντίστε να κάνετε ένα δροσερό ή χλιαρό ντους λίγο πριν πάτε για ύπνο. Το νερό δροσίζει αμέσως το σώμα και μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της θερμοκρασίας του δέρματός σας.

Επιλέξτε το πιο δροσερό δωμάτιο του σπιτιού για να κοιμηθείτε. Ένας ήσυχος, σκοτεινός και δροσερός χώρος θα βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου σας.

Επιλέξτε τα κατάλληλα κλινοσκεπάσματα. Η ποιότητα των κλινοσκεπασμάτων και των νυχτερινών ρούχων συμβάλλει στη δημιουργία ενός μικροκλίματος γύρω από το δέρμα. Το μικροκλίμα αυτό διατηρεί τη βέλτιστη θερμοκρασία. Να επιλέγετε λοιπόν ελαφρά, βαμβακερά υφάσματα για το κρεβάτι σας. Να φοράτε επίσης ελαφριά, φαρδιά ρούχα. Τα ρούχα καλό είναι να αποτελούνται από φυσικές ίνες (όπως βαμβάκι ή λινό), διότι απορροφούν τον ιδρώτα και επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει. Σε κάθε περίπτωση, να αποφύγετε τα συνθετικά υφάσματα.

Αν συνηθίζετε να κοιμάστε με το κατοικίδιό σας, ίσως ήρθε η ώρα να το αποχωρισθείτε προσωρινά. Αυτό θα ωφελήσει και τους δυο σας τις μέρες με την πιο έντονη ζέστη, όσο δύσκολο κι αν είναι.

Στη διάρκεια του ύπνου

Αν δεν έχετε κλιματιστικό, να χρησιμοποιείτε ανεμιστήρες. Βεβαιωθείτε όμως ότι ο χώρος όπου κοιμάστε αερίζεται επαρκώς. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα έχει ανοιχτή πόρτα ή παράθυρο, ώστε να ρέει φρέσκος αέρας στο δωμάτιο.

Να έχετε δίπλα στο κρεβάτι σας ένα γυάλινο μπουκάλι ή άλλο δοχείο με μόνωση με δροσερό νερό για να πιείτε, αν σας ξυπνήσει η ζέστη. Μπορείτε επίσης να έχετε και έναν ψεκαστήρα νερού, με τον οποίο θα ψεκάζεστε το πρόσωπό και το σώμα σας για να «διώχνετε» τη ζέστη.

Προσπαθήστε να διατηρείτε ένα σταθερό ωράριο ύπνου (να μπαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε σε σταθερές ώρες).

Αν συνηθίζετε να σκεπάζεστε με σεντόνι, δοκιμάστε να αφήσετε τα πόδια σας έξω από αυτό. Η θερμότητα του σώματος θα διαφεύγει μέσω των ποδιών σας. Μπορείτε επίσης να γυρίζετε το μαξιλάρι σας στην άλλη πλευρά, που θα είναι πιο δροσερή, αν ξυπνάτε και νιώθετε ζέστη.

Τέλος, αν αποφασίσετε να κοιμηθείτε σε εξωτερικό χώρο επειδή δεν μπορείτε να ψύξετε το σπίτι σας, φροντίστε να προστατευτείτε από τα κουνούπια και άλλα έντομα.

Καύσωνας: Οδηγίες προστασίας – Τι να κάνετε όσοι είστε στην Αθήνα

Μέτρα προφύλαξης από τον καύσωνα καλεί τους πολίτες να πάρουν ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, ειδικά εάν ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.

Όπως αναφέρει, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ξεπεράσει τα ανώτερα ανεκτά όρια και σε συνδυασμό με ορισμένους άλλους παράγοντες (υγρασία, άπνοια, νηνεμία, παρατεταμένοι χαμηλοί άνεμοι μίας κατεύθυνσης κ.λπ.), μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες που δεν είναι ανεκτές από τον ανθρώπινο οργανισμό. Οι παθολογικές καταστάσεις που δημιουργούνται μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή.

Η σημαντικότερη εξέλιξη των διαταραχών του οργανισμού από τις υψηλές θερμοκρασίες είναι η θερμοπληξία, που εμφανίζεται μετά από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο κυρίως σε περίοδο καύσωνα και εκδηλώνεται με αιφνίδια αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (>40-41οC), με ερυθρότητα και ξηρότητα του δέρματος, με έντονο αίσθημα δίψας, συγχυτική συμπεριφορά, με σπασμούς του σώματος και τέλος με απώλεια συνείδησης και κωματώδη κατάσταση.

Ειδικά τα άτομα που πάσχουν από καρδιαγγειακές παθήσεις και άλλα νοσήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, πνευμονοπάθειες κ.λπ., ανήκουν στις ιδιαίτερα ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες και πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα τους θερινούς μήνες για την αποφυγή των παραπάνω νοσηρών καταστάσεων.

Καύσωνας: Οδηγίες προφύλαξης

– Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και παραμονή σε σκιασμένους και δροσερούς χώρους. Σε περίπτωση αναγκαστικής έκθεσης στον ήλιο πρέπει να χρησιμοποιείται καπέλο και σκουρόχρωμα γυαλιά. Η ένδυση να αποτελείται κατά προτίμηση από λεπτά, ευρύχωρα, ανοιχτόχρωμα, κυρίως βαμβακερά ενδύματα.

– Αποφυγή, κατά το δυνατό, σωματικής κόπωσης και εργασίας τις θερμές ώρες της ημέρας.

– Άφθονη λήψη δροσερού νερού ή φυσικών χυμών. Αποφυγή σακχαρούχων, ανθρακούχων ποτών.

– Λήψη ελαφράς, μη λιπαρής, αλατισμένης τροφής, κατανεμημένης σε μικρά συχνά γεύματα. Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών.

– Συχνά δροσερά λουτρά, τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων.

Οι ευρισκόμενοι σε φαρμακευτική αγωγή και ιδίως όσοι λαμβάνουν διουρητικά, ηρεμιστικά, αντιυπερτασικά, αντιϊσταμινικά, Β’ αναστολείς κ.λπ. φάρμακα πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή επαφή με τους θεράποντες γιατρούς τους, προκειμένου να λαμβάνουν τις ανάλογες οδηγίες.

Επίσης, σε διαρκή επαφή με τους γιατρούς τους πρέπει να βρίσκονται όσοι πάσχουν από νοσήματα του καρδιαγγειακού, κεντρικού νευρικού και αναπνευστικού συστήματος, οι διαβητικοί, νεφροπαθείς, αλκοολικοί, καθώς και οι πάσχοντες από πάσης φύσεως βαρέα νοσήματα.

Οι κάτοικοι του κέντρου της Αθήνας να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους στις περιοχές του κέντρου που διακρίνονται από υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση και αυξημένη κυκλοφορία. Οι μόνιμοι κάτοικοι του κέντρου της Αθήνας είναι προτιμότερο τις θερμές ώρες της ημέρας να παραμένουν στο σπίτι τους.

Οι ευπαθείς κατηγορίες πληθυσμού (βρέφη, παιδιά προσχολικής ηλικίας, υπερήλικες, έγκυες, παχύσαρκοι κ.λπ.) να τηρούν με σχολαστικότητα τα μέτρα προφύλαξης και να επικοινωνήσουν άμεσα με τον γιατρός τους εφόσον εμφανίσουν σύμπτωμα, το οποίο ενδεχομένως είναι αποτέλεσμα των καιρικών συνθηκών, όπως ζάλη, κεφαλαλγία, ίλιγγο, υπνηλία, διαταραχές συμπεριφοράς, ναυτία, εμετούς, κράμπες κ.λπ.

Θερμοπληξία: Γιατί τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα;

Τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα απέναντι στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, καθώς:

• Η θερμοκρασία σώματος ενός παιδιού αυξάνεται πολύ πιο εύκολα σε σχέση με ενός ενήλικα.
• Η θερμότητα που παράγεται από το μεταβολισμό του παιδιού ανά μάζα σώματος είναι μεγαλύτερη σε σχέση με ενός ενήλικα.
• Τα παιδιά ιδρώνουν λιγότερο, επομένως η ικανότητα για μείωση της θερμοκρασίας σώματος από την εξάτμιση του ιδρώτα είναι μειωμένη.

Θερμοπληξία: Τα συμπτώματα

• Υπνηλία και κούραση
• Έντονος πονοκέφαλος
• Κλάμα χωρίς δάκρυα
• Νευρικότητα
• Μάτια βυθισμένα και μαύρα
• Ζεστό και ξηρό δέρμα
• Στεγνή γλώσσα που μοιάζει να έχει ένα άσπρο κάλυμα
• Λίγα και πυκνά ούρα με έντονο κίτρινο χρώμα

Σε ένα πολύ μικρό παιδί (βρέφος) μπορεί να παρατηρήσεις επίσης:

• Στεγνή πάνα μετά από 3 ώρες
• Στα μικρότερα βρέφη η κρανιακή πηγή (το μαλακό μέρος στο κεφαλάκι τους)  μπορεί να βαθουλώνει λίγο.
• Υψηλή θερμοκρασία σώματος (δέκατα ή και πυρετό)
• Διάρροιες και εμετούς
• Άρνηση τροφής ή/ και υγρών

Θερμοπληξία:  Πώς να προστατεύσετε τα παιδιά από τον καύσωνα

• Αποφύγετε την έκθεσή τους στον ήλιο μεταξύ 10.00 και 17.00.
• Επιλέξτε ελαφρά, ανοιχτόχρωμα και άνετα ρούχα, τα οποία να καλύπτουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματός τους.
• Μην παραλείπετε να τους φοράτε καπέλο όταν βγαίνετε έξω.
• Χρησιμοποιείτε πάντα αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF30, το οποίο θα πρέπει να προστατεύει από την Α και Β υπεριώδη ακτινοβολία.
• Δίνετε στα παιδιά σας πολλά υγρά, ελαφριά, συχνά γεύματα και άφθονα φρούτα. Τα παιδιά αφυδατώνονται πιο εύκολα και πιο γρήγορα από τους ενήλικες, ιδίως σε περιόδους καύσωνα.
• Παραμείνετε όσο το δυνατό περισσότερο στο σπίτι, σε κλιματιζόμενα δωμάτια ή με τη χρήση ανεμιστήρα. Η θερμοκρασία δωματίου πρέπει να είναι περίπου 26^ο-28^ο C αν το παιδί είναι ελαφρά ντυμένο, με την υγρασία περίπου στο 40-60%. Εάν η θερμοκρασία είναι ~30^οC τα παιδιά πρέπει να είναι σχεδόν γυμνά.
• Πριν μπείτε με το παιδί στο αυτοκίνητο, αφήστε το να αεριστεί ανοίγοντας πόρτες και παράθυρα. Επίσης, ποτέ δεν αφήνουμε ένα παιδί σε κλειστό αυτοκίνητο, ούτε λίγα λεπτά.
• Αποφύγετε να αφήνετε τα παιδιά να παίζουν σε εξωτερικούς χώρους, στον ήλιο και τη ζέστη, καθώς υπάρχει κίνδυνος ηλίασης και θερμοπληξίας.
• Αποφύγετε δραστηριότητες και παιχνίδια που παίζονται στην ύπαιθρο και περιλαμβάνουν έντονη άσκηση, όπως είναι το ποδόσφαιρο.
• Κάνετε στα παιδιά συχνά δροσερά ντους.
• Αν το παιδί σας αισθάνεται ιδιαίτερα ζεστό επιστρέφοντας απ’ έξω, θα πρέπει να κάνει ένα δροσερό ντους, όχι κρύο, για να μην πάθει υποθερμία.

Θερμοπληξία και διατροφή

Μην ξεχνάς:

1. Τα παιδιά προτιμούν να παίζουν και πολλές φορές δεν το θυσιάζουν για τίποτα το παιχνίδι. Αυτό σημαίνει πως πρέπει τους προσφέρεις συχνά δροσερό νερό, ακόμα και όταν δεν σου το έχουν ζητήσει. Περισσότερη υπομονή χρειάζεσαι, αν είσαι μανούλα που θηλάζει. Σε αυτή την περίπτωση οι θηλασμοί γίνονται συχνότεροι και το πρόγραμμα που ίσχυε μέχρι τότε, μοιάζει να έχει τιναχτεί στον αέρα.

2. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι η καλύτερη πηγή νερού, μετά το νερό. Με περιεκτικότητα σε νερό, που μπορεί να φτάσει και το 97%, είναι η πιο δροσερή, χρωματιστή και εύγευστη λύση για τον καύσωνα.

3. Το γιαούρτι δροσίζει και προσφέρει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για την καλή υγεία του οργανισμού.

4. Τα λαχανικά και τα ζυμαρικά είναι εύπεπτα και βοηθούν τον οργανισμό να διατηρείται “δροσερός”. Η σούπα λαχανικών σερβιρισμένη σε θερμοκρασία δωματίου είναι ιδανική λύση γεύματος για τα μωρά τις ζεστές ημέρες.

5. Πολύ βασικό είναι να θυμάσαι πως η όρεξη είναι αντιστρόφως ανάλογη της ζέστης. Αν το παιδί σου δε θέλει να φάει πολύ, είναι φυσιολογικό. Μην το πιέζεις. Ακολούθησε το αρχέγονο αίσθημα της πείνας. Η φύση ξέρει.

Φυσικά, απόφυγε να κυκλοφορείς τις πολύ ζεστές ώρες της ημέρας έξω με τα παιδιά και ρύθμισε τον κλιματισμό σε θερμοκρασία γύρω στους 25 βαθμούς και όχι χαμηλότερα.