Η κρεατινίνη είναι ένα αζωτούχο προϊόν μεταβολισμού, το οποίο παράγεται καθημερινά και αποβάλλεται φυσιολογικά από το ανθρώπινο σώμα. Πιο συγκεκριμένα, η φωσφορική κρεατίνη είναι ένα συστατικό των σκελετικών μυών το οποίο διασπάται με σκοπό να αποδώσει ενέργεια στα κύτταρα. Το αποτέλεσμα αυτής της διάσπασης είναι η δημιουργία κρεατινίνης.
Η κρεατινίνη στη συνέχεια, εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και μεταφέρεται στα νεφρά. Στα νεφρά, η κρεατινίνη φιλτράρεται μέσω της διαδικασίας της σπειραματικής διήθησης και της σωληναριακής έκκρισης και τελικά απεκκρίνεται από τον οργανισμό μέσω του ουροποιητικού συστήματος.
Κρεατινίνη: Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα στο αίμα;
Υπό φυσιολογικές συνθήκες και με προϋπόθεση την καλή λειτουργία των νεφρών, τα επίπεδα της κρεατινίνης παραμένουν σταθερά στο αίμα. Τα φυσιολογικά επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα είναι:
- Ενήλικες άνδρες: 0,6-1,2 mg/dL
- Ενήλικες γυναίκες: 0,5-1,1 mg/dL
Κρεατινίνη: Αυξημένα επίπεδα στο αίμα
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα όπως, ο ρυθμός του μεταβολισμού, η μυϊκή μάζα, η διατροφή, η ηλικία, η πρόσληψη νερού και αλκοόλ καθώς και η φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες καταστάσεις τα επίπεδα της κρεατίνης είναι πιθανό να αυξηθούν στο αίμα. Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή την κατάσταση είναι:
- Διαταραχές της νεφρικής λειτουργίας
- Αφυδάτωση
- Σωματική υπερκόπωση
- Υπερβολική πρόσληψη πρωτεϊνών μέσω της διατροφής με αυξημένη κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων
- Συμπληρώματα διατροφής με κρεατίνη
- Παρενέργειες φαρμάκων
Υπάρχουν συμπτώματα για να το καταλάβετε;
Η αύξηση της κρεατινίνης στο αίμα τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματική, ειδικά όταν η αύξηση προκύπτει σταδιακά. Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές και ουρολογικές εξετάσεις. Ορισμένα συμπτώματα τα οποία συνδέονται έμμεσα με τα αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης και αφορούν κυρίως σε κάποια πιθανή δυσλειτουργία των νεφρών είναι:
- Αίσθημα αφυδάτωσης
- Μειωμένη ποσότητα ούρων
- Γενική εξασθένηση και κόπωση
- Οιδήματα
- Διανοητική σύγχυση
- Δύσπνοια
Σε περίπτωση, λοιπόν, που εμφανίσετε αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης, αρχικά θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό νεφρολόγο για να διαγνώσει τα πραγματικά αίτια της αύξησης αυτής.
Κρεατινίνη: Παθήσεις και καταστάσεις που συσχετίζονται με την αύξηση της
Νεφροτοξικότητα από φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στους νεφρούς και να βλάψουν την ικανότητά τους να λειτουργήσουν. Παραδείγματα τέτοιων φαρμάκων είναι:
- αντιβιοτικά, όπως αμινογλυκοσίδες, ριφαμπίνη και βανκομυκίνη
- καρδιαγγειακά φάρμακα, όπως οι στατίνες
- χημειοθεραπευτικά φάρμακα
- διουρητικά
- λίθιο
- αναστολείς αντλίας πρωτονίων
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν την υψηλή κρεατινίνη και μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα είναι:
- κατακράτηση υγρών, ιδιαίτερα στο κάτω μέρος του σώματος
- μειωμένη ποσότητα ούρων
- αίσθημα αδυναμίας ή κούρασης
- σύγχυση
- ναυτία
- δυσκολία στην αναπνοή
- ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός
- πόνος στο στήθος
Λοίμωξη των νεφρών (πυελονεφρίτιδα)
Η λοίμωξη των νεφρών είναι ένας τύπος λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος. Μπορεί να συμβεί όταν βακτήρια ή ιοί μολύνουν άλλα μέρη του ουροποιητικού συστήματος προτού φτάσουν στους νεφρούς. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η πυελονεφρίτιδα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους νεφρούς και ακόμη και νεφρική ανεπάρκεια. Μερικά συμπτώματα λοίμωξης των νεφρών που πρέπει να προσέξετε είναι:
- πυρετός
- πόνος στην πλάτη, τα πλευρά ή τη βουβωνική χώρα
- ούρηση που είναι συχνή ή επώδυνη
- ούρα που είναι σκούρα, θολά ή με αίμα
- δυσοσμία των ούρων
- κρυάδες
- ναυτία ή έμετος
Σπειραματονεφρίτιδα (Glomerulonephritis)
Η σπειραματονεφρίτιδα εμφανίζεται όταν τα μέρη των νεφρών σας που φιλτράρουν το αίμα σας, φλεγμαίνουν. Μερικές πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν λοιμώξεις ή αυτοάνοσες ασθένειες όπως ο λύκος και το σύνδρομο Goodpasture. Η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε ουλές και βλάβες στους νεφρούς, καθώς και νεφρική ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα της πάθησης περιλαμβάνουν:
- υπέρταση
- αίμα στα ούρα, που μπορεί να τα κάνει να φαίνονται ροζ ή καφέ
- ούρα που φαίνονται αφρώδη λόγω υψηλών επιπέδων πρωτεΐνης
- κατακράτηση υγρών στο πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια
Διαβήτης
Ο διαβήτης είναι μια κατάσταση στην οποία το σάκχαρο στο αίμα σας είναι πολύ υψηλό. Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορα προβλήματα υγείας, ένα από τα οποία είναι η νεφρική νόσος.
Υπάρχουν δύο τύποι διαβήτη: τύπος 1 και τύπος 2. Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα, ενώ τα συμπτώματα του τύπου 2 συχνά αναπτύσσονται σταδιακά. Τα γενικά συμπτώματα του διαβήτη περιλαμβάνουν:
- αυξημένο αίσθημα δίψας
- συχνοουρία
- αυξημένη όρεξη
- αίσθημα κούρασης
- θολή όραση
- μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα σε χέρια και πόδια
- αργή επούλωση πληγών
Υπέρταση
Η υψηλή αρτηριακή πίεση συμβαίνει όταν η δύναμη του αίματος που ωθεί τα τοιχώματα των αρτηριών σας είναι πολύ υψηλή. Αυτό μπορεί να βλάψει ή να εξασθενίσει τα αιμοφόρα αγγεία γύρω από τους νεφρούς, επηρεάζοντας την λειτουργία τους και προκαλώντας υψηλή κρεατινίνη.
Δεδομένου ότι η υπέρταση συχνά δεν έχει συμπτώματα, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν πρόβλημα. Ανιχνεύεται συχνά κατά τη διάρκεια ενός συνηθισμένου γενικού τσεκάπ.
Καρδιακή ασθένεια
Καταστάσεις που επηρεάζουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, όπως η αθηροσκλήρωση και η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, μπορούν να επηρεάσουν και την λειτουργία των νεφρών. Αυτές οι καταστάσεις επηρεάζουν τη ροή του αίματος μέσω των νεφρών, οδηγώντας σε βλάβη ή απώλεια λειτουργίας και, πιθανώς, σε αυξημένη κρεατινίνη.
Τα συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης συνήθως δεν εμφανίζονται μέχρις ότου μια αρτηρία να στενέψει σοβαρά ή να αποκλειστεί εντελώς. Μπορούν επίσης να εξαρτηθούν από τον τύπο της αρτηρίας που επηρεάζεται. Μερικά γενικά συμπτώματα είναι:
- πόνος στο στήθος (στηθάγχη)
- δυσκολία στην αναπνοή
- ανώμαλος καρδιακός παλμός (αρρυθμία)
- αίσθημα κόπωσης ή αδυναμίας
- συμπτώματα σαν αυτά ενός εγκεφαλικού, όπως παράλυση ή δυσκολία στην ομιλία
Τα συμπτώματα της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να είναι:
- δυσκολία στην αναπνοή ή δύσπνοια
- αίσθημα κόπωσης ή κούρασης
- πρήξιμο στην κοιλιά, τα πόδια ή τα πέλματα
Απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος
Το ουροποιητικό σας σύστημα μπορεί να μπλοκαριστεί λόγω ποικίλων αιτιών, όπως πέτρες στους νεφρούς, διογκωμένος προστάτης ή όγκοι. Όταν συμβεί αυτό, τα ούρα μπορεί να συσσωρευτούν στους νεφρούς, οδηγώντας σε μια κατάσταση που ονομάζεται υδρονέφρωση.
Τα συμπτώματα της απόφραξης του ουροποιητικού συστήματος μπορεί να αναπτυχθούν γρήγορα ή αργά με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με την αιτία. Μερικά σημάδια που πρέπει να προσέξετε εκτός από την αυξημένη κρεατινίνη είναι:
- πόνος στην πλάτη ή στα πλευρά σας
- συχνή ή επώδυνη ούρηση
- αίμα στα ούρα
- μικρή ποσότητα ούρων ή αδύναμη ροή ούρων
- αίσθημα κόπωσης ή κούρασης
Νεφρική ανεπάρκεια
Η νεφρική ανεπάρκεια είναι η μείωση της λειτουργίας των νεφρών και μία από τις πιο κοινές αιτίες για την υψηλή κρεατινίνη. Μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Τα συμπτώματα της οξείας νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να εμφανιστούν γρήγορα, ενώ αυτά της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας αναπτύσσονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Μερικά συμπτώματα νεφρικής ανεπάρκειας είναι:
- κατακράτηση υγρών, ιδιαίτερα στο κάτω μέρος του σώματος
- χαμηλή ποσότητα ούρων
- αίσθημα αδυναμίας ή κούρασης
- πονοκέφαλος
- σύγχυση
- ναυτία
- δυσκολία στον ύπνο
- μυϊκές κράμπες
- αίσθημα φαγούρας
- δυσκολία στην αναπνοή
- πόνος στο στήθος
Κρεατινίνη: Πότε πραγματοποιείται ο έλεγχος της;
Η εξέταση της κρεατινίνης είναι χρήσιμη στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Ως εξέταση ρουτίνας στον προληπτικό έλεγχο υγιών ατόμων, καθώς και στον διαγνωστικό έλεγχο των ασθενών που πάσχουν από οξέα ή χρόνια νοσήματα.
- Σε χρόνιες παθήσεις που επηρεάζουν τα νεφρά (όπως ο διαβήτης), η κρεατινίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου όσο και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.
- Στην αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας πριν από τη διενέργεια εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία. Συχνά, στις εξετάσεις αυτές, χρειάζεται να χορηγηθούν φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν κάποια προϋπάρχουσα νεφρική ανεπάρκεια.
- Στην εκτίμηση των ασθενών πριν από την έναρξη θεραπειών που μπορεί να επηρεάσουν τη νεφρική λειτουργία (χημειοθεραπευτικά, αντιφλεγμονώδη κ.ά.).
- Δεδομένου ότι η κρεατινίνη παράγεται και αποβάλλεται με ένα σχετικά σταθερό ρυθμό από το σώμα, η ανίχνευση της ποσότητάς της στα ούρα βοηθά στην αξιολόγηση της λειτουργίας των νεφρών ή άλλων διαταραχών του ουροποιητικού συστήματος.
- Οι μετρήσεις κρεατινίνης, σε συνδυασμό με την ηλικία, το βάρος και το φύλο του ασθενούς, χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό της σπειραματικής διήθησης των νεφρών, η οποία είναι μια διαγνωστική εξέταση για εκτίμηση της νεφρικής βλάβης.
Κρεατινίνη: Διατηρήστε τα φυσιολογικά επίπεδα μέσω της διατροφής
Πιείτε αρκετό νερό
Καταναλώστε άφθονο νερό και συγκεκριμένα τουλάχιστον 1,5-2Lt για τις γυναίκες και 2-2,5Lt για τους άνδρες ημερησίως. Η αύξηση της πρόσληψης νερού λογικά θα πρέπει να αυξήσει και τη συχνότητα της διούρησης κατ’ επέκταση περισσότερη κρεατινίνη θα αποβάλλεται από τον οργανισμό.
Μειώστε το αλάτι στο φαγητό σας
Περιορίστε την πρόσληψη αλατιού καθώς το νάτριο ευνοεί την κατακράτηση υγρών. Αποφύγετε παστά τρόφιμα, κονσερβοποιημένα και συσκευασμένα και μειώστε τη χρήση του επιτραπέζιου αλατιού στα φαγητά και στις σαλάτες σας.
Αποφύγετε την πρόσληψη συμπληρωμάτων με κρεατίνη
Σε περίπτωση που ασχολείστε με τον αθλητισμό, αποφύγετε την πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής με κρεατίνη. Η επιπλέον πρόσληψη κρεατίνης, όχι μόνο επηρεάζει τη λειτουργία των νεφρών και μοιραία και τα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα, αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε κράμπες στους μύες ή και καρδιακά προβλήματα.