Η κρεατινίνη είναι ένα αζωτούχο προϊόν του μεταβολισμού που παράγεται σε καθημερινή βάση κατά την δημιουργία ενέργειας στους μύες και αποβάλλεται από τον ανθρώπινο οργανισμό. Βρίσκεται στο αίμα και στα ούρα.
Η φυσιολογική απομάκρυνση της κρεατινίνης από το σώμα προϋποθέτει την καλή λειτουργία των νεφρών, τα οποία λειτουργούν ως το φίλτρο των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού Περίπου το 2% της κρεατίνης του σώματος μετατρέπεται σε κρεατινίνη κάθε μέρα.
Επειδή η μυϊκή μάζα του σώματος είναι σχετικά σταθερή από μέρα σε μέρα, η παραγωγή κρεατινίνης κανονικά παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητη σε καθημερινή βάση.
. Η φωσφορική κρεατίνη είναι ένα συστατικό των σκελετικών μυών, η οποία διασπάται για να προμηθεύσει σε ενέργεια τα κύτταρα, και έτσι δημιουργείται η κρεατινίνη. Η κρεατινίνη μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος και προωθείται προς τα νεφρά, για να αποβληθεί από τον οργανισμό μέσω του ουροποιητικού συστήματος.
Κρεατινίνη: Φυσιολογικές τιμές στο αίμα
Για τις γυναίκες: 88 έως 128 mL/min
Για τους άντρες: 97 έως 137 mL/min
Τα αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης δείχνουν μείωση της νεφρικής λειτουργίας ή αυξημένη πιθανότητα νεφρικής νόσου. Οι γιατροί χρησιμοποιούν συχνά ένα τεστ κρεατινίνης για να καθορίσουν πόσο καλά λειτουργούν οι νεφροί, καθώς τα υψηλά επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα ή τα ούρα μπορεί να σηματοδοτούν πρόβλημα στους νεφρούς.
Ο ρυθμός του μεταβολισμού, η μυϊκή μάζα, η διατροφή, η ηλικία, η πρόσληψη νερού και αλκοόλ, τα προσλαμβανόμενα φάρμακα, η θερμοκρασία, είναι στοιχεία που επηρεάζουν τα επίπεδα της κρεατινίνης. Η συγκέντρωση της κρεατινίνης στο αίμα, στο υγιές άτομο σχετίζεται λιγότερο με το ποσό των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών, συγκριτικά με την ουρία. Στις περιπτώσεις αυτές, συνήθως πρόκειται για μικρές αυξήσεις που εύκολα αποκαθίστανται με τροποποίηση ορισμένων καθημερινών συνηθειών που σχετίζονται με το είδος των τροφίμων που καταναλώνονται και την ποσότητα των προσλαμβανόμενων υγρών.
Παθολογικές καταστάσεις που διαταράσσουν την ομαλή κυκλοφορία, όπως είναι η αιμορραγία, η διάρροια, o εμετός, ο διαβήτης, νόσοι της καρδιάς, η παγκρεατίτιδα, η υπολευκωματιναιμία, η αναφυλαξία, ορισμένα φάρμακα, σύνδρομα υπεργλοιότητας κ.α., προκαλούν αύξηση στην κρεατινίνη αλλά και στην ουρία.
Η αύξηση της κρεατινίνης πολλές φορές δεν έχει συμπτώματα, ειδικά όταν αναπτύσσεται προοδευτικώς. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι διαταραχές αυτές ανακαλύπτονται τυχαία σε check up.
Ανάλογα με την αιτία του προβλήματος, μπορεί να έχουμε διάφορα συμπτώματα νεφρικής ανεπάρκειας, όπως:
- Αίσθημα αφυδάτωσης
- Κόπωση
- Πρήξιμο (οίδημα)
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Σύγχυση
- Πολλά άλλα μη ειδικά συμπτώματα, όπως ναυτία, έμετος, νευροπάθεια και ξηροδερμία
Τα αυξημένα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα υποδεικνύουν δυσλειτουργία στα νεφρά και την ικανότητά τους να απομακρύνουν τοξίνες και άλλα υπολείμματα από τον οργανισμό.
Ενώ η παθολογική αύξηση της κρεατινίνης απασχολεί ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού, η μείωση των επιπέδων της είναι σπανιότερη. Η πτώση της μπορεί να οφείλεται σε ελαττωμένη παραγωγή, αυξημένη απέκκριση ή συνδυασμό των δύο μηχανισμών.
Είναι σημαντικό να διερευνηθεί η αιτία της πτώσης της κρεατινίνης για να αποκλειστούν και να θεραπευτούν εγκαίρως υποκείμενα συστηματικά αίτια.
Κατά την διάρκεια της σωστής παθολογικής εξέτασης, τα στοιχεία από το ιστορικό, τα συνoδά συμπτώματα, ορισμένα σημεία από την εξέταση κατευθύνουν την διάγνωση και την θεραπεία
Κρεατινίνη: Πότε και γιατί γίνεται η εξέταση της
Η εξέταση της κρεατινίνης είναι χρήσιμη σε πολλές περιπτώσεις, όπως:
- Ως εξέταση ρουτίνας στον προληπτικό έλεγχο υγιών ατόμων, καθώς και στον διαγνωστικό έλεγχο των ασθενών που πάσχουν από οξέα ή χρόνια νοσήματα.
- Σε χρόνιες παθήσεις που επηρεάζουν τα νεφρά (όπως ο διαβήτης), η κρεατινίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου όσο και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.
- Στην αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας πριν από τη διενέργεια εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία. Συχνά, στις εξετάσεις αυτές, χρειάζεται να χορηγηθούν φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν κάποια προϋπάρχουσα νεφρική ανεπάρκεια.
- Στην εκτίμηση των ασθενών πριν από την έναρξη θεραπειών που μπορεί να επηρεάσουν τη νεφρική λειτουργία (χημειοθεραπευτικά, αντιφλεγμονώδη κ.ά.).
- Δεδομένου ότι η κρεατινίνη παράγεται και αποβάλλεται με ένα σχετικά σταθερό ρυθμό από το σώμα, η ανίχνευση της ποσότητάς της στα ούρα βοηθά στην αξιολόγηση της λειτουργίας των νεφρών ή άλλων διαταραχών του ουροποιητικού συστήματος.
- Οι μετρήσεις κρεατινίνης, σε συνδυασμό με την ηλικία, το βάρος και το φύλο του ασθενούς, χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό της σπειραματικής διήθησης των νεφρών, η οποία είναι μια διαγνωστική εξέταση για εκτίμηση της νεφρικής βλάβης.
Κρεατινίνη: Προετοιμασία για την εξέταση
Για την εκτίμηση της κρεατινίνης αίματος χρειάζεται μία απλή αιμοληψία μικρής ποσότητας αίματος.
Για την κρεατινίνη ούρων συλλέγεται δείγμα σε ένα ουροδοχείο.
Δε χρειάζεται κάποια ειδική προετοιμασία
Κάθαρση Κρεατινίνης:Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας
Με την «κάθαρση κρεατινίνης» η οποία μας δείχνει πόσα ml αίματος «καθαρίζονται» από την κρεατινίνη στη μονάδα του χρόνου ελέγχετε η σωστή νεφρική λειτουργία.
Η κάθαρση κρεατινίνης σε ένα φυσιολογικό άτομο είναι γύρω στο 100ml/min αλλά μειώνεται χρόνο με το χρόνο. Έτσι, για παράδειγμα, ένας ηλικιωμένος άντρας των 80 ετών μπορεί να έχει κάθαρση κρεατινίνης 60 ml/min χωρίς αυτό να σημαίνει τίποτα απολύτως.
H κάθαρση της κρεατινίνης είναι ενδεικτική του ρυθμού με τον οποίο το αίμα περνάει μέσα από τους νεφρούς και καθαρίζεται από τις διάφορες ουσίες. Προκειμένου να υπολογιστεί η κάθαρση της κρεατινίνης, υπολογίζονται τα επίπεδα κρεατινίνης στα ούρα και το αίμα, όπως επίσης και ο όγκος των ούρων που αποβάλλει το άτομο σε ένα εικοσιτετράωρο.
Μία χαμηλή τιμή κάθαρσης κρεατινίνης υποδηλώνει διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας των νεφρών.
Η κάθαρση κρεατινίνης για τους άνδρες υπολογίζεται με τον ακόλουθο μαθηματικό τύπο:
Κάθαρση κρεατινίνης : (140-ηλικία) x (σωματικό βάρος σε κιλά) / 72 x (κρεατινίνη αίματος)
Για τις γυναίκες υπολογίζεται με τον ακόλουθο μαθηματικό τύπο:
Κάθαρση κρεατινίνης : (140-ηλικία) x (σωματικό βάρος σε κιλά) / 72 x (κρεατινίνη αίματος) και το αποτέλεσμα το πολλαπλασιάζουμε με 0,85
.