Τα φλέματα είναι παθολογική άθροιση βλεννώδους υλικού στο λαιμό ή στο στόμα.
Η παραγωγή φλεμάτων οφείλεται σε αυξημένη παραγωγή εκκρίσεων. Οι εκκρίσεις αυτές είτε δημιουργούν την αίσθηση βλέννας στο λαιμό ή στο στόμα είτε εκχέονται παθητικά προς τα έξω είτε αποβάλλονται ενεργητικά από τον οργανισμό για να μην προκαλέσουν αποφράξεις αεραγωγών, τοπικό πολλαπλασιασμό παθογόνων μικροοργανισμών, κακή ποιότητα ύπνου, πλημμελή λειτουργία παρακείμενων οργάνων.
Στην περίπτωση της ενεργητικής αποβολής των φλεμάτων, υπάρχει συχνά (αλλά όχι πάντα) βήχας. Η έκλυση του αντανακλαστικού του βήχα γίνεται λόγω ερεθισμού νεύρων από εκκρίσεις, με αποτέλεσμα την σύγκλειση, την απότομη διάνοιξη της γλωττίδας και την ισχυρή εξώθηση αέρα που παρασύρει τελικώς προς τα έξω το τραχειοβρογχικό περιεχόμενο.
Φλέματα στο λαιμό: Διάφανο χρώμα
Το διάφανο, υπόλευκο ή αραιό φλέμα θεωρείται σε γενικές γραμμές φυσιολογικό. Στα αρχικά στάδια του κρυολογήματος (ή άλλης ιογενούς λοίμωξης) ή της αλλεργίας, παρατηρείται υπέρμετρη παραγωγή διάφανου φλέματος. Κατά τα επόμενα στάδια της λοίμωξης, το φλέμα μπορεί να είναι πρασινωπό ή κιτρινωπό. Άλλα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν στην παραγωγή διάφανου φλέματος είναι η χρόνια βρογχίτιδα και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Φλέματα στο λαιμό: Λευκό ή γκρίζο χρώμα
Το λευκό φλέμα υποδεικνύει λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, ρινίτιδα, ιογενή ή χρόνια βρογχίτιδα, άσθμα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή αλλεργική αντίδραση. Το λευκό φλέμα δεν οφείλεται στη κατανάλωση γαλακτοκομικών, όπως πιστεύουν μερικοί, αν και τα γαλακτοκομικά μπορεί να κάνουν τη βλέννα πιο πηχτή. Εάν το φλέμα είναι λευκό και αφρώδες, μπορεί να υπάρχει οίδημα ή απόφραξη στο αναπνευστικό. Το γκρίζο φλέμα οφείλεται συνήθως στην εισπνοή καπνού και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Φλέματα στο λαιμό: Κιτρινωπό χρώμα
Το φλέμα ανοιχτού κίτρινου χρώματος είναι ένδειξη ότι το ανοσοποιητικό λειτουργεί σωστά. Σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη και απορρίπτει τα φλεγμονώδη κύτταρα μέσω του φλέματος.
Φλέματα στο λαιμό: Σκούρο κίτρινο χρώμα
Το πηχτό, σκούρο κίτρινο φλέμα είναι τυπική ένδειξη μιας βακτηριακής λοίμωξης, της ιγμορίτιδας και της λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού (π.χ. βρογχίτιδα).
Φλέματα στο λαιμό: Πρασινωπό χρώμα
Παράγεται συνήθως λόγω μακρόχρονης λοίμωξης ή φλεγμονής (μη μολυσματικής αιτιολογίας). Συνήθεις αιτίες είναι η πνευμονία, η κυστική ίνωση και το πνευμονικό απόστημα.
Φλέματα στο λαιμό: Καφετί χρώμα
Παρατηρείται σε άτομα που έχουν εισπνεύσει μεγάλες ποσότητες σκόνης και καπνού. Σπανιότερα, σε ασθενείς που πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, μπορεί να οφείλεται στην κατανάλωση τροφών όπως η σοκολάτα, ο καφές και το κόκκινο κρασί.
Φλέματα στο λαιμό: Ροζ χρώμα
Είναι ενδεικτικό σοβαρής πάθησης, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια. Εάν το σύμπτωμα εμφανιστεί ξαφνικά σε συνδυασμό με αρρυθμίες, κόπωση, αδυναμία, πρήξιμο των άκρων και πρήξιμο στην κοιλιά, επιβάλλεται η άμεση επίσκεψη στα επείγοντα. Εάν το φλέμα είναι ροζ και αφρώδες, μπορεί να υποδεικνύει πνευμονικό οίδημα (συσσώρευση υγρού στις κοιλότητες των πνευμόνων).
Φλέματα στο λαιμό: 4 βασικές αιτίες που εμφανίζονται
Από βλαπτικούς παράγοντες, που ερεθίζουν τους αεραγωγούς
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι ο καπνός. Ο άκαυστος καπνός περιέχει νικοτίνη, καρκινογόνες ουσίες και τοξίνες, με την καύση όμως οι βλαπτικές ουσίες σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες πολλαπλασιάζονται λόγω της εξαέρωσης της πυρόλυσης της πυροσύνθεσης του καπνού και των άλλων χημικών προσθέτων, με αποτέλεσμα την αυξημένη δραστηριοποίηση στους αεραγωγούς κυττάρων φλεγμονής, όπως μακροφάγων και λευκών αιμοσφαιρίων και αυξημένη παραγωγή βλέννας και παραγόντων φλεγμονής, όπως κυτταροκινών και χυμοκινών.
Από νοσήματα των αεραγωγών
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι το καρκίνωμα του πνεύμονα. Στο καρκίνωμα αναπτύσσεται υπερβολικός πολλαπλασιασμός καρκινικών κυττάρων, τα οποία σε κεντρική ή ενδοβρογχική ανάπτυξη προκαλούν διήθηση, αύξηση εκκρίσεων αποφρακτική πνευμονίτιδα. Το αποτέλεσμα είναι εκροή φλεμάτων. Παρά ταύτα, στα αρχικά στάδια, συμπτώματα συχνά δεν υπάρχουν.
Από λοιμώδεις φλεγμονές, που είτε επικοινωνούν με τους αεραγωγούς ή το στόμα είτε τους ερεθίζουν.
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι οι κοινές ιογενείς ρινίτιδες. Η μύτη έχει πλούσια συμπαθητική και παρασυμπαθητική νεύρωση και συντελεί στην ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, ενώ κατακρατά άχρηστα στοιχεία μικροοργανισμούς και ρύπους που θα δρούσαν διαφορετικά βλαπτικά στους βρόγχους.
Αδένες και εκκριτικά κύτταρα εκκρίνουν την ζωτική για την απομάκρυνση των άχρηστων σωματιδίων βλέννα. Μια ποικιλία ιών προκαλούν διαταραχή της αρχιτεκτονικής της μύτης, υπερέκκριση βλέννας, απώλεια της υπάρχουσας ισορροπίας του ρινικού συμπαθητικού παρασυμπαθητικού συστήματος, με αποτέλεσμα τα τόσο συνήθη συμπτώματα της ρινικής απόφραξης και των πτυέλων.
Το χαρακτηριστικό στις απλές ιογενείς ρινίτιδες είναι τα διαυγή φλέματα, η απουσία συστηματικών συμπτωμάτων (π.χ. πυρετός, δύσπνοια) και η αποδρομή των φλεμάτων με την αποδρομή της ίωσης, που έχει ένα συνήθη κύκλο τριών με πέντε ημερών. Επειδή η παραγωγή φλεμάτων, συνοδεύει σοβαρότερες λοιμώξεις και νοσήματα, τα φλέματα που δεν ακολουθούν τον παραπάνω συνήθη γενικό κανόνα, πρέπει να αξιολογούνται ιατρικώς.
Από νοσήματα παρακείμενων οργάνων
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Στη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια υπάρχει διαταραχή στις αγγειακές πιέσεις και ανάπτυξη διάμεσου ή περιβρογχικού οιδήματος. Αυτός είναι και ο κύριος μηχανισμός παραγωγής φλεμάτων στην περίπτωση αυτή. Τα ευρήματα από τη σωστή ιατρική εξέταση του ασθενούς έχουν κομβικό ρόλο στην εξατομικευμένη αξιολόγηση του ατόμου και στον καθορισμό της ενδεικνυόμενης θεραπείας.
Φλέματα στο λαιμό: Πότε συνοδεύονται από αίμα;
Τα πιθανά αίτια της αιμόπτυσης περιλαμβάνουν:
- Βρογχίτιδα: Η χρόνια βρογχίτιδα είναι ένα από τα συχνότερα αίτια αιμόπτυσης. Η νόσος αυτή περιλαμβάνει επίμονη ή υποτροπιάζουσα φλεγμονή των αεραγωγών, μαζί με βήχα και παραγωγή πτυέλων.
- Βρογχεκτασία: Η κατάσταση αυτή περιγράφει μία μόνιμη διόγκωση σε ορισμένα σημεία των αεραγωγών των πνευμόνων. Εμφανίζεται συνήθως με λοίμωξη, δύσπνοια και συριγμό.
- Παρατεταμένος ή σοβαρός βήχας: Αυτός μπορεί να ερεθίσει το ανώτερο αναπνευστικό και να προκαλέσει διάρρηξη των αιμοφόρων αγγείων.
- Σοβαρή ρινορραγία: Διάφοροι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ρινορραγία.
- Ναρκωτικές ουσίες: Διάφορες ναρκωτικές ουσίες, όπως η κοκκαΐνη, οι οποίες εισπνέονται μέσω της ρινός, μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στον άνω αναπνευστικό σωλήνα.
- Αντιπηκτικά: Τα φάρμακα αυτά παρεμβαίνουν στην πήξη του αίματος. Φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι η βαρφαρίνη, η ριβαροξαμπάνη, η δαβιγαρτάνη και η απιξαμπάνη.
- Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ): Η ΧΑΠ είναι μία μόνιμη παρεμπόδιση της ροής του αέρα στους πνεύμονες. Προκαλεί συνήθως δύσπνοια, βήχα, παραγωγή πτυέλων και συριγμό.
- Πνευμονία: Η πνευμονία καθώς και άλλες λοιμώξεις των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσουν αιμόπτυση. Η νόσος χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του πνευμονικού ιστού, συνήθως ως αποτέλεσμα βακτηριακής λοίμωξης. Οι ασθενείς με πνευμονία παρουσιάζουν συχνά θωρακικό άλγος κατά την αναπνοή ή το βήχα, πυρετό, αίσθημα κόπωσης, εφίδρωση και ρίγος. Στους ηλικιωμένους μπορεί να παρουσιαστεί επίσης σύγχυση.
- Πνευμονική Εμβολή: Ο όρος αυτός περιγράφει έναν αιματικό θρόμβο σε μία πνευμονική αρτηρία. Προκαλεί συνήθως θωρακικό άλγος και αιφνίδια δύσπνοια.
- Πνευμονικό Οίδημα: Ο όρος περιγράφει τη συγκέντρωση υγρών στους πνεύμονες. Το πνευμονικό οίδημα είναι συχνότερο στους ασθενείς με καρδιακές παθήσεις. Προκαλεί ροζ και αφρώδη πτύελα, καθώς και σοβαρή δύσπνοια, η οποία συνοδεύεται από θωρακικό άλγος.
- Καρκίνος του πνεύμονα: Ο καρκίνος του πνεύμονα εμφανίζεται συνήθως σε καπνιστές ηλικίας άνω των 40 ετών. Μπορεί να προκαλέσει επίμονο βήχα, δύσπνοια, θωρακικό άλγος και σπανιότερα οστικό άλγος ή κεφαλαλγίες.
- Καρκίνος του οισοφάγου: Προκαλεί οίδημα και πονόλαιμο που επιμένει.
- Κυστική Ίνωση: Η κληρονομική αυτή νόσος προκαλεί σημαντικές βλάβες στους πνεύμονες. Τυπικά συμπτώματά της είναι η δύσπνοια και ο επίμονος βήχας με παχύρρευστα πτύελα.
- Κοκκιωμάτωση με πολυαγγειίτιδα: Ο όρος αυτός περιγράφει τη φλεγμονή στα αιμοφόρα αγγεία των ιγμορείων, των πνευμόνων και των νεφρών. Προκαλεί συνήθως καταρροή, ρινορραγία, δύσπνοια, συριγμό και πυρετό.
- Φυματίωση: Η σοβαρή αυτή βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί πυρετό, εφίδρωση, θωρακικό άλγος, άλγος κατά το βήχα ή την αναπνοή και επίμονο βήχα.
- Στένωση των καρδιακών βαλβίδων: Η στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια, ιδιαίτερα κατά την άσκηση ή την ύπτια θέση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν οίδημα των κάτων άκρων και αίσθημα παλμών ή κόπωση, ιδιαίτερα με την άσκηση.
- Σοβαρός τραυματισμός: Ένα σοβαρό τραύμα στο θώρακα μπορεί να προκαλέσει αιμόπτυση.
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό;
Αν η αιμόπτυση έχει μεγάλη διάρκεια ή περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες αίματος, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. Αν το αίμα έχει σκούρο χρώμα και συνοδέυεται από τμήματα τροφής μεταβείτε άμεσα στο νοσοκομείο, καθώς αυτό αποτελεί ένδειξη ενός σοβαρού προβλήματος στο γαστρεντερικό σωλήνα. Επισκεφθείτε επίσης τον γιατρό αν οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα συνοδεύει την αιμόπτυση:
- Απώλεια της όρεξης
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Αίμα στα ούρα ή τα κόπρανα
- Θωρακικό άλγος, ίλιγγο, πυρετό ή ζαλάδα
- Προοδευτικά επιδεινούμενη δύσπνοια
Φλέματα στο λαιμό: Πώς θα τα ξεφορτωθείτε;
Εισπνοές ατμού
Είναι ο πιο παλιός, παραδοσιακός τρόπος. Η εισπνοή του ατμού από τη μύτη κρατάει το φλέμα σε υγρή μορφή ώστε να αποβληθεί ευκολότερα. Η κλασική μέθοδος των εισπνοών πάνω από μια κατσαρόλα με βραστό νερό με μια πετσέτα στο κεφάλι μας για 10-15 λεπτά είναι και η πιο αλάνθαστη.
Πολύ ζεστά ντους
Ένα πολύ ζεστό ντους δύο φορές την ημέρα για 10 λεπτά που θα δημιουργήσει υδρατμούς στο μπάνιο αρκεί για να διαλύσει τη βλέννα.
Χυμός λεμονιού
Το λεμόνι διασπά αποτελεσματικά τη βλέννα και τα φλέματα. Έχει αντιβακτηριδιακές ιδιότητες και βιταμίνη C που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα απέναντι στις λοιμώξεις. Δυο κουταλάκια του γλυκού χυμό από λεμόνι μαζί με μια κουταλιά μέλι σε ένα ποτήρι ζεστό νερό 2-3 φορές την ημέρα μειώνει σημαντικά το φλέμα μέσα σε λίγες μέρες.
Αλατόνερο
Οι γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο πολλές φορές μέσα στην ημέρα είναι ένας ακόμα εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος για να απαλλαγούμε από τα φλέματα. Το ζεστό νερό καταπραΰνει τον ερεθισμένο λαιμό, ενώ το αλάτι καταστρέφει τα βακτήρια που προκαλούν μόλυνση.