Η μαστίτιδα είναι φλεγμονή του μαστού και εμφανίζεται συχνά τους πρώτους τρεις μήνες της γαλουχίας. Είναι ο πιο συχνός λόγος για πρόωρο αποθηλασμό.

Οι ερεθισμένες θηλές και η εμφάνιση ραγάδων αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία εισόδου και αποικισμού του μαστού από μικρόβια, με συνέπεια την πρόκληση μαστίτιδας. Το συνηθέστερο παθογόνο που προκαλεί μαστίτιδα είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος και λιγότερο συχνά είναι το κολοβακτηρίδιο και ο στρεπτόκοκκος.

Επίσης, η υπερπαραγωγή γάλακτος ή η μη τακτική απομάκρυνσή του από τον μαστό αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μαστίτιδας λόγω της στάσης του γάλακτος. Επιπλέον, παράγοντες κινδύνου στις θηλάζουσες μητέρες αποτελούν η κούραση, το στρες, η απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου, η υπεραιμία του μαστού, οι δυσκολίες στην προσκόλληση, οι στενοί στηθόδεσμοι και προβλήματα υγείας της μητέρας, όπως η αναιμία.

Συμπτώματα μαστίτιδας

• Ευαισθησία, ερυθρότητα, θερμότητα και οίδημα της επικείμενης περιοχής
• Πόνος ή αίσθημα καύσου συνεχώς ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού
• Πυρετός >38,4oC
• Καταβολή, ρίγος, άλγος και συμπτώματα γρίπης

Μαστίτιδα: Οδηγίες αντιμετώπισης

Ο θηλασμός τελειόμηνων βρεφών σε περίπτωση μαστίτιδας δεν αντενδείκνυται. Αντιθέτως, η απότομη διακοπή του θηλασμού αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αποστήματος.

Επειδή η στάση του γάλακτος είναι η κύρια αιτία για τη δημιουργία μαστίτιδας, η αντιμετώπισή της ξεκινά με την αποτελεσματική απομάκρυνση γάλακτος με άμελξη του μαστού ή θηλασμό. Οι θηλάζουσες πρέπει να ενθαρρύνονται να θηλάζουν πιο συχνά, ξεκινώντας από τον πάσχοντα μαστό. Εάν ο πόνος του στήθους δυσκολεύει τη μητέρα να θηλάσει, προτείνεται άντληση του μαστού με θήλαστρο.

Το πηγούνι του βρέφους βοηθάει να είναι στραμμένο προς την προσβεβλημένη περιοχή. Το ελαφρύ μασάζ με τα δάκτυλα να κινούνται από την ερεθισμένη περιοχή προς την θηλή, κατά τη διάρκεια του θηλασμού μπορεί να βοηθήσει. Επιπλέον, η τοποθέτηση ζεστής κομπρέσας πάνω στο στήθος ή το ζεστό μπάνιο πριν το θηλασμό μπορεί να διευκολύνουν τη ροή του γάλακτος. Τα κρύα επιθέματα μετά το θηλασμό μειώνουν τον πόνο και το τοπικό οίδημα.

Η φαρμακευτική θεραπεία της μαστίτιδας περιλαμβάνει τη χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και αντιβιοτικών κατόπιν ιατρικής εντολής. Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως ιβουπροφαίνη, είναι αποτελεσματικά στη μείωση των συμπτωμάτων και στον περιορισμό της φλεγμονής. Εάν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται μέσα σε 12-24 ώρες ή αν η θηλάζουσα έχει έντονη συμπτωματολογία θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα αντιβιοτική αγωγή. Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται είναι ο συνδυασμός αμοξυκιλλίνης και κλαβουλανικού οξέως και οι κεφαλοσπορίνες πρώτης γενιάς. Σε περίπτωση υπερευαισθησίας στην πενικιλλίνη συνίσταται η κλιδαμυκίνη. Σε περίπτωση υποτροπιάζουσας, άτυπης και σοβαρής μαστίτιδας λαμβάνεται δείγμα μητρικού γάλακτος για καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα.

Μαστίτιδα: Πρόληψη

Η πρόληψη της μαστίτιδας βασίζεται στη σωστή διαχείριση του θηλασμού:

• Σωστή τοποθέτηση και προσκόλληση του βρέφους
• Συχνό τάϊσμα
• Εκμάθηση άμελξης με το χέρι ή με το θήλαστρο
• Άμεση επισήμανση από την μητέρα για την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση της μαστίτιδας προλαμβάνουν τον πρόωρο απογαλακτισμό και την εμφάνιση αποστήματος.

Τι πρέπει να προσέξετε στις κενώσεις ενός μωρού που θηλάζει

Οι κενώσεις ενός μωρού είναι δείκτης για τη σωστή λειτουργία του εντέρου, αλλά και αν χορταίνει. Τι πρέπει να προσέχετε σε ένα μωράκι που θηλάζει.

Στην αρχή κάποια μωρά λερώνουν την πάνα τους δύο, τρεις ή και περισσότερες φορές την ημέρα. Η συχνότητα των κενώσεων αυξάνεται σταδιακά μετά τον τέταρτη με πέμπτη μέρα και συνεχίζει μέχρι περίπου και τις έξι εβδομάδες.

Σε κάποιες περιπτώσεις οι κενώσεις παρατηρούνται μετά από κάθε γεύμα, κάτι το οποίο θεωρείται φυσιολογικό και συμβαίνει λόγω του γαστροκολικού αντανακλαστικού, το οποίο αναγκάζει το πεπτικό σύστημα να λειτουργεί κάθε φορά που η τροφή φτάνει στο στομάχι.

Πώς είναι οι κενώσεις του μωρού που θηλάζει

Το μηκώνιο είναι τα πρώτα κόπρανα του μωρού, τα οποία αποβάλλει συνήθως 24-48 ώρες μετά τον τοκετό.  Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν ένα πρασινωπό προς μαύρο χρώμα, κολλώδη υφή και αποτελούνται από υλικά τα οποία το μωρό κατάπιε όσο ακόμα βρισκόταν μέσα στη μήτρα.  Δεν έχουν ευδιάκριτη μυρωδιά, συνεπώς ίσως να μην καταλάβετε εγκαίρως ότι το μωρό έχει λερώσει την πάνα του.

Τρεις με τέσσερις μέρες μετά τον τοκετό, οι κενώσεις του μωρού αποκτούν ένα πιο ανοιχτό χρώμα και λιγότερο κολλώδη υφή. Η αλλαγή αυτή συμβαίνει όταν ξεκινά η πέψη του μητρικού γάλακτος. Το χρώμα των κενώσεων ενός υγιούς μωρού που θηλάζει είναι το ανοιχτό πράσινο ή το μουσταρδί. Έχουν μία πιο υδαρή και κρεμώδη υφή. Επίσης, δεν αποκλείεται να παρατηρήσετε αλλαγές στο χρώμα των κενώσεων του μωρού, καθώς το χρώμα επηρεάζεται και από τις τροφές που καταναλώνει η θηλάζουσα μητέρα.

Οι κενώσεις του μωρού όταν οι στερεές τροφές εντάσσονται στη διατροφή του

Από τον έκτο περίπου μήνα, οι στερεές τροφές εισάγονται σταδιακά στη διατροφή του μωρού. Οι κενώσεις του τότε γίνονται πιο σκούρες και συμπαγείς. Επίσης, αποκτούν μία ακόμα πιο έντονη μυρωδιά και δεν αποκλείεται να παρατηρήσετε κομμάτια των τροφών στα κόπρανα του βρέφους.

Τι μπορεί να σημαίνουν τα χρώματα των κενώσεων:

• Πρασινο-καφέ κενώσεις: Θεωρούνται απόλυτα φυσιολογικές και μπορεί να έχουν ένα έντονο πράσινο χρώμα λόγω κατανάλωσης λαχανικών
• Σκούρο πράσινο: Οι κενώσεις μπορεί να έχουν αυτό το χρώμα λόγω αυξημένης πρόσληψης σιδήρου
• Ανοιχτό κίτρινο: Το χρώμα αυτό είναι πιο σύνηθες σε κενώσεις μωρών που τρέφονται με ξένο γάλα. Έχουν επίσης πιο πηκτή υφή και ακόμα πιο έντονη μυρωδιά.

Κενώσεις μωρού: Πότε να επισκεφτείτε τον ειδικό;

Απευθυνθείτε άμεσα στον γιατρό σας εάν παρατηρήσετε κάτι από τα ακόλουθα:

• Κόκκινες κενώσεις: Το κόκκινο χρώμα στις κενώσεις του μωρού υποδεικνύει την ύπαρξη αίματος. Σε μικρές ποσότητες μπορεί να είναι αποτέλεσμα δυσκοιλιότητας, ενώ σε μεγαλύτερες ίσως είναι σύμπτωμα κάποιου άλλου προβλήματος.
• Λευκές κενώσεις: Οι λευκές κενώσεις συνήθως υποδεικνύουν πρόβλημα στο συκώτι ή την ουροδόχο κύστη.
• Μαύρες κενώσεις: Εάν το μωρό συνεχίσει να αποβάλλει μαύρες κενώσεις δύο με τρεις μέρες μετά τον τοκετό, πιθανά να υποδηλώνει την ύπαρξη αίματος στον γαστρεντερικό τους σωλήνα.
• Αφρώδεις κενώσεις: Αφρώδεις κενώσεις  ενδέχεται να παρατηρήσετε εάν  υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση λακτόζης στο μητρικό γάλα.

Κενώσεις μωρού: Πόσες φορές πρέπει να κάνει την ημέρα;

Υπάρχουν διαφορές και ιδιαιτερότητες που οι γονείς είναι καλό να έχουν υπόψη τους, διαφορές από παιδί σε παιδί, ανάλογα με τον τρόπο θρέψης του παιδιού και ανάλογα με την ηλικία του.

Ούρα

1η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Πρέπει να έχει τουλάχιστον μία (1) υγρή πάνα με ούρα.

Σύσταση: Τα ούρα μοιάζουν συμπυκνωμένα, κίτρινα, με πιθανή παρουσία ροζ κρυστάλλων.

2η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Το μωρό πρέπει να έχει τουλάχιστον δύο (2) υγρές πάνες με ούρα.

Σύσταση: Τα ούρα μοιάζουν συμπυκνωμένα, κίτρινα, με πιθανή παρουσία ροζ κρυστάλλων.

3η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον τρεις (3) υγρές πάνες.

Σύσταση: Τα ούρα είναι πιο αραιωμένα. Είναι λιγότερο πιθανό να βρούμε ροζ κρυστάλλους.

4η ημέρα έως 6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τουλάχιστον έξι (6) βαριά βρεγμένες πάνες ανά 24ωρο.

Σύσταση: Ούρα υποκίτρινα, καθαρά, με ελαφριά οσμή. Χωρίς κρυστάλλους.

Άνω των 6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τουλάχιστον πέντε (5) βαριά βρεγμένες πάνες ανά 24ωρο. Άλλα μωρά έχουν την πρωινή πάνα γεμάτη, ενώ άλλα – ιδιαίτερα εκείνα που δεν τρώνε κατά τη διάρκεια της νύχτας – έχουν πρωινή πάνα με ούρα συμπυκνωμένα.

Σύσταση: Ούρα υποκίτρινα, καθαρά, με ελαφριά οσμή.

Κόπρανα

Α. Σε βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά

1η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Κατά το πρώτο 24ωρο της ζωής το μωρό πρέπει να κάνει μία (1) τουλάχιστον φορά μαύρα κακά – το λεγόμενο μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή πράσινα σκούρα.

2η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα με μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή σκούρα πράσινα.

3η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα.

Σύσταση: Χρώμα καφεκίτρινο ή καφεπράσινο. Όχι μαύρο.

4η ημέρα έως 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τουλάχιστον τρεις (3) πάνες με κόπρανα στο 24ωρο. Τα συχνά κακά είναι ένδειξη και αξιόπιστο σημάδι ότι το μωρό πίνει μητρικό γάλα.

Σύσταση: Κόπρανα μαλακά, κίτρινα, κιτρινοπράσινα ή κιτρινοκαφέ. Όχι μαύρα. Σύσταση υδαρής, πάστας ή με «σπόρους». Χωρίς αίμα. Τα κακά του θηλασμού ποικίλουν από μέρα σε μέρα και από παιδί σε παιδί. Μπορεί κάποιες φορές να είναι πράσινα, λιγότερο ή περισσότερο νερουλά. Συνήθως δε μυρίζουν άσχημα.

Άνω των 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Μεγάλη απόκλιση από βρέφος σε βρέφος. Από πολλές φορές την ημέρα έως μία φορά κάθε επτά ημέρες, όλα φυσιολογικά. Μετά τις πρώτες έξι εβδομάδες της ζωής, τα κακά με τον αποκλειστικό θηλασμό μπορεί να συνεχίζουν πολύ συχνά ή, αντίθετα, να αραιώσουν πολύ. Δεν υπάρχει τίποτε παθολογικό σε αυτές τις διαφορές και δεν πρόκειται για δυσκοιλιότητα, εφόσον τα κακά δεν είναι σκληρά και το μωρό δεν κλαίει όταν τα κάνει. Συνήθως μετά τον πρώτο μήνα σταματούν οι νυχτερινές κενώσεις.

Σύσταση: Κόπρανα πάντα μαλακά, κίτρινα, κιτρινοπράσινα ή κιτρινοκαφέ. Σύσταση πάστας ή με «σπόρους», υδαρής ή πιο σχηματισμένη.

Β. Σε βρέφη που παίρνουν ξένο γάλα

1η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Κατά το πρώτο 24ωρο της ζωής το μωρό πρέπει να κάνει μία (1) τουλάχιστον φορά μαύρα κακά – το λεγόμενο μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή πράσινα σκούρα.

2η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα με μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή σκούρα πράσινα.

3η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα.

Σύσταση: Χρώμα καφεκίτρινο ή καφεπράσινο. Όχι μαύρο.

4η ημέρα έως 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τα κακά της διατροφής με ξένο γάλα είναι καθημερινά, τουλάχιστον μία (1) φορά το 24ωρο.

Σύσταση: Πάστα, σχηματισμένα, χρώμα μουστάρδας. Μυρίζουν περισσότερο από τις κενώσεις του θηλασμού. Δυσκοιλιότητα έχουμε εάν είναι σκληρά, προκαλούν πόνο και κλάμα στο μωρό ή έρχονται κάθε δεύτερη ή τρίτη μέρα.

Άνω των 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τα κακά της διατροφής με ξένο γάλα είναι καθημερινά, τουλάχιστον μία (1) φορά το 24ωρο. Συνήθως μετά τον πρώτο μήνα σταματούν οι νυχτερινές κενώσεις.

Σύσταση: Πάστα, σχηματισμένα, χρώμα μουστάρδας. Μυρίζουν περισσότερο από τις κενώσεις του θηλασμού. Δυσκοιλιότητα έχουμε εάν είναι σκληρά, προκαλούν πόνο και κλάμα στο μωρό ή έρχονται κάθε δεύτερη ή τρίτη μέρα.

Γ. Σε βρέφη που παίρνουν μεικτή διατροφή

Οι κενώσεις είναι κάτι ενδιάμεσο σε συχνότητα και σύσταση μεταξύ διατροφής με ξένο και με μητρικό γάλα. Αν το μωρό λαμβάνει κυρίως ξένο, θα έχει λίγες φορές την ημέρα και πιο σχηματισμένα κόπρανα, ενώ εάν κυρίως θηλάζει, θα εμφανίζει περισσότερες φορές την ημέρα και λιγότερο σχηματισμένα κόπρανα.

Πηγη: Παιδίατρος – Στέλιος Παπαβέντσης