Έντονος επαναλαμβανόμενος νυχτερινός βήχας με φλέγματα η χωρίς , το στήθος του παιδιού σφυρίζει , δύσπνοια η βάρος στο στήθος είναι μερικά από τα συμπτώματα που θα πρέπει να εξετάσετε γιατί είναι πιθανόν να είναι συμπτώματα άσθματος. Και λέμε πιθανόν γιατί το άσθμα είναι το πιο συχνό χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.
Από μελέτες που έχουν γίνει μέχρι και σήμερα έχει υπολογιστεί ότι το 10-15% των παιδιών θα παρουσιάσουν ένα ασθματικό επεισόδιο σε κάποια περίοδο της ζωής τους.
Το άσθμα βέβαια μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, από την βρεφική μέχρι και την τρίτη ηλικία αλλά δυστυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη αύξηση της συχνότητας ανάμεσα στα παιδιά και τους εφήβους.
Παιδικό άσθμα: Η ασθένεια
Ο αέρας που αναπνέουμε περνά από το στόμα ή τη μύτη, στη συνέχεια μέσω του λάρυγγα και της τραχείας φτάνει στους δυο βρόγχους (δεξιό και αριστερό) οι οποίοι μεταφέρουν τον αέρα στους δυο πνεύμονες. Ο κάθε βρόγχος διακλαδώνεται σε πολλά μικρότερα βρογχιόλια , όπως ακριβώς τα κλαδιά ενός δέντρου, έτσι ώστε να φτάνει ο αέρας σε όλα τα σημεία του πνεύμονα. Οι αεραγωγοί (τραχεία, βρόγχοι, βρογχιόλια) περιβάλλονται με πολλούς μικρούς μυς οι οποίοι μπορεί να συστέλλουν και να διαστέλλουν τους αεραγωγούς για να ρυθμίζουν τη ροή του αέρα. Στο εσωτερικό τους τοίχωμα ,οι αεραγωγοί έχουν πολύ μικρά “τριχίδια” και πολλά κύτταρα, που έχουν σαν σκοπό την παραγωγή βλέννας . Όταν ένα μικρό ξένο σώμα μπει στους πνεύμονες παγιδεύεται από την βλέννα και με το σύστημα καθαρισμού που είναι τα μικρά “τριχίδια” οδηγείται έξω από τους πνεύμονες.
Εάν από κάποια πιθανή αιτία στενεύει ο αυλός των αεραγωγών τότε δυσκολεύεται η ροή του αέρα μέσα από αυτούς Πιθανές αιτίες όπως :
- Οι μύες των αεραγωγών συσπώνται με αποτέλεσμα η διάμετρος τους να μικραίνει (βρογχόσπασμος).
- Φλεγμονή των αεραγωγών
- Υπερπαράγεται αρκετή βλέννα που εκκρίνεται μέσα στον αυλό των αεραγωγών.
Παιδικό άσθμα: Στάδια ασθένειας
Το άσθμα ανάλογα με την συμπτωματολογία του παιδιού χωρίζεται σε τέσσερα στάδια :
Α. Ήπιο άσθμα. Το παιδί παρουσιάζει μικρά επεισόδια βήχα ή συριγμού που συμβαίνουν 1-2 φορές την βδομάδα. Μεταξύ των επεισοδίων το παιδί είναι ελεύθερο συμπτωμάτων.
Β. Ήπιο επίμονο άσθμα. Τα παιδιά παρουσιάζουν επεισόδια βήχα ή συριγμού περισσότερα από δυο την βδομάδα αλλά λιγότερα από ένα την ημέρα. Συνήθως παρουσιάζουν και επεισόδια κατά την νύκτα τουλάχιστο δυο φορές τον μήνα.
Γ. Μέτριο άσθμα. Τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν συμπτώματα καθημερινά και χρειάζονται καθημερινά φάρμακα . Συμπτώματα κατά την νύκτα παρουσιάζουν τουλάχιστο μια φορά την βδομάδα. Η συμπτωματολογία επηρεάζει την καθημερινή δραστηριότητα του παιδιού.
Δ. Σοβαρό άσθμα. Τα παιδιά με σοβαρό άσθμα παρουσιάζουν συνεχώς συμπτώματα. Παρουσιάζουν τακτικά κρίσεις άσθματος που χρειάζονται αντιμετώπιση στο νοσοκομείο. Παρουσιάζουν πολύ τακτικά συμπτώματα κατά την νύκτα και η καθημερινή δραστηριότητα τους περιορίζεται αισθητά.
Παιδικό άσθμα: Πιθανές αιτίες
Οι πνεύμονες του παιδιού με άσθμα είναι ευαίσθητοι ή υπεραντιδρούν σε συγκεκριμένους παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί είναι διαφορετικοί από άτομο σε άτομο. Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες είναι
- Λοιμώξεις, όπως κοινές ιώσεις και η γρίπη
- Παράγοντες που ρυπαίνουν τον αέρα, όπως ο καπνός τσιγάρων
- Αλλεργιογόνα, όπως γύρη λουλουδιών, μούχλα, επιθήλια ζώων, ακάρεα της οικιακής σκόνης κ.α.
- Σωματική άσκηση (ιδιαίτερα όταν γίνεται σε ψυχρό περιβάλλον
- Έντονη συναισθηματική φόρτιση (έντονο κλάμα, γέλιο ή άγχος)
Παιδικό άσθμα: Συμπτώματα
Το πιο συχνό σύμπτωμα του άσθματος είναι ο βήχας ο οποίος μπορεί να είναι ξηρός ή παραγωγικός (με φλέγματα). Επαναλαμβανόμενος νυκτερινός βήχας πρέπει να θέτει σε υποψία την διάγνωση τους άσθματος, αφού το άσθμα επιδεινώνεται το βράδυ.
Εάν το άσθμα επιδεινωθεί παρουσιάζεται ο συριγμός.
Σε σοβαρές κρίσεις άσθματος ο άρρωστος παρουσιάζει βάρος στο στήθος και δύσπνοια. Επίσης τα παιδιά με άσθμα μπορεί να παρουσιάζουν συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος (πνευμονίες).
Για αυτό κάθε παιδί με χρόνιο βήχα ή επαναλαμβανόμενα επεισόδια λοιμώξεων του αναπνευστικού, πρέπει να ελέγχεται για άσθμα.
Εκτός από τα πιο πάνω αναφερόμενα συμπτώματα, υπάρχουν και άλλα σημάδια που μπορεί να προειδοποιούν για τον ερχομό μιας κρίσης άσθματος. Κάθε παιδί αντιδρά διαφορετικά στον ερχομό μιας τέτοιας κρίσης και σιγά-σιγά γονείς και παιδί μαθαίνουν από μόνοι τους ποια είναι αυτά τα σημάδια. Πιο κάτω αναφέρονται μερικά από αυτά τα σημάδια :
- Ανήσυχο παιδί
- Ασυνήθιστος ιδρώτας ή ωχρότητα.
- Παρουσιάζει ανήσυχο ύπνο
- Κακουχία που δεν έχει σχέση με την προηγούμενη δραστηριότητα
- Εμετό.
- Τα πτερύγια της μύτης κινούνται συνεχώς.
- Το σημείο πάνω από το στέρνο αρχίζει να πηγαίνει προς τα μέσα κατά την διάρκεια της αναπνοής. Το ίδιο συμβαίνει και με το δέρμα μεταξύ των πλευρών του θώρακα.
- Ταχύπνοια (Γρήγορες αναπνοές).
- Τα χείλη μπορεί να γίνουν μαυρο-μπλέ
Παιδικό άσθμα: Θεραπεία
Το άσθμα δεν αποτελεί νόσο που μπορεί να εξαφανιστεί με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Η θεραπεία που εφαρμόζεται έχει ως σκοπό να περιορίσει τη συχνότητα, σοβαρότητα και διάρκεια των παροξυσμών, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών παιδιών .Οι πιο κάτω συμβουλές είναι αρκετά χρήσιμες και σχετικά εύκολο να εφαρμοστούν.
Αποφυγή ακάρεων (μικροοργανισμοί που υπάρχουν στην σκόνη).
- Καλύψτε το μαξιλάρι και το στρώμα του παιδιού με ειδικά ρούχα που δεν διαπερνιούνται από τα ακάρεα.
- Πλένετε τα σεντόνια και τις κουβέρτες σε ψηλή θερμοκρασία (>50 βαθμούς κελσίου), μια φορά τη βδομάδα.
- Αποφύγετε όσο το δυνατό τα χαλιά γιατί αυτά μαζεύουν σκόνη.
- Μην έχετε στο δωμάτιο του παιδιού χνουδωτά παιχνίδια .
- Πλένετε τακτικά τις κουρτίνες του σπιτιού.
- Σκουπίζετε το σπίτι τακτικά και αν είναι δυνατό να χρησιμοποιείτε ειδική σκούπα που δεσμεύει τα ακάρεα.
Αποφυγή γύρης και μούχλας.
- Αποφύγετε τα μηχανήματα που παράγουν υγρασία.
- Αερίζετε τακτικά το μπάνιο και γενικά τα σκοτεινά δωμάτια.
- Μπορείτε να χρησιμοποιείτε air-conditions γιατί φιλτράρουν τον αέρα και διατηρούν ορθή υγρασία.
- Όχι χαλιά και χαρτί τοίχου στο μπάνιο.
- Κρατάτε όσο το δυνατό τα παράθυρα κλειστά στις περιόδους ανθοφορίας.
Αποφυγή ερεθιστικών ουσιών.
- Αποφυγή καπνίσματος.
- Αποφεύγετε να ανάβετε τζάκι με ξύλα.
- Αποφυγή έντονων μυρωδιών, όπως μπογιές αρώματα, υγρά καθαρισμού κτλ.
Αποφυγή τριχώματος ζώων.
- Αν δεν έχετε ζώο στο σπίτι αποφύγετε να αποκτήσετε.
- Αν έχετε κάποιο ζώο και προκαλεί έντονο πρόβλημα στο παιδί τότε σκεφτείτε να βρείτε άλλη κατοικία για το ζώο.
- Αν έχετε ζώο και θέλετε οπωσδήποτε να το κρατήσετε τότε να το κάνετε μπάνιο τουλάχιστο μια φορά την βδομάδα και αν είναι δυνατό κρατήστε το στην αυλή του σπιτιού.
Είναι πολύ σημαντικό να διαγνωστεί ότι ένα παιδί έχει άσθμα και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα. Σε αρκετές περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι ήπια και παραπλανούν τόσο τους γονείς όσο και τους γιατρούς, ιδίως όταν συνυπάρχουν με λοιμώξεις του αναπνευστικού. Εκτός από τη φαρμακευτική θεραπεία ο γιατρός θα εκπαιδεύσει κατάλληλα την οικογένεια στην αποφυγή των ύποπτων ή των γνωστών αλλεργιογόνων