Πανάδες αποκαλούνται οι κηλίδες και οι δυσχρωμίες του δέρματος δημιουργούνται λόγω διαταραχής της διαδικασίας παραγωγής μελανίνης από τα μελανοκύτταρα της επιδερμίδας. Στην ουσία πρόκειται για μεγαλύτερη έκκριση μελανίνης σε κάποιες περιοχές του δέρματος η οποία προκαλεί χρωματική ανομοιομορφία.
Οι πανάδες μπορεί να ποικίλουν σε μέγεθος ή σε ένταση χρώματος, ενώ οι πιο συνήθεις περιοχές εμφάνισής τους είναι το πρόσωπο, ο λαιμός, τα χέρια και το ντεκολτέ, περιοχές δηλαδή που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο. Το καλοκαίρι οι καφέ κηλίδες είναι πιο έντονες ενώ το χειμώνα είτε εξαλείφονται είτε αποχρωματίζονται ελαφρώς.
Επίσης οι πανάδες είναι περισσότερο ορατές σε μια πιο λευκή επιδερμίδα γιατί υπάρχει λιγότερη συνολική μελανίνη στο ανοιχτόχρωμο δέρμα να απορροφά το υπεριώδες φως, ως εκ τούτου, τα χρωστικά κύτταρα παράγουν μελανίνη σε αυξημένο ρυθμό. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να εμφανίσει και κάποιος με σκουρόχρωμο δέρμα.
Πανάδες: Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς;
Οι πανάδες είναι συνηθέστερες στις γυναίκες παρά στους άντρες (μόλις το 10% των ανθρώπων που εμφανίζουν πανάδες είναι άντρες), ιδίως κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Στην περίπτωση αυτή οι πανάδες που εμφανίζονται στο πρόσωπο ονομάζονται «μάσκα της εγκυμοσύνης» ή χλόασμα και καθοδηγούνται κυρίως από τις ορμόνες.
Επίσης, πιο επιρρεπή στις πανάδες είναι τα άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα, καθώς και όσοι έχουν κληρονομική προδιάθεσή για την εμφάνισή τους, δηλαδή έχουν συγγενείς με πανάδες.
Πανάδες: Αίτια που οδηγούν στην εμφάνισής τους
Ήλιος – Υπεριώδεις Ακτινοβολίες
Οι πανάδες μπορούν να εμφανιστούν για πολλούς λόγους στην επιδερμίδα, ο βασικότερος όλων όμως είναι η εκτεταμένη παραμονή μας στον ήλιο χωρίς την χρήση αντηλιακού. Γι’ αυτό και το καλοκαίρι είναι η περίοδος που οι πανάδες γίνονται πιο έντονες και ίσως και πιο μεγάλες.
Ορμονικοί Παράγοντες
Συχνά γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εγκυμοσύνης είναι πιο εύκολο να κάνουν πανάδες. Αυτό οφείλεται στο ότι τα οιστρογόνα υπέρ διεγείρουν τα κύτταρα της χρωστικής προκαλώντας την υπερπαραγωγή χρώματος με την έκθεση στον ήλιο. Το ίδιο ισχύει και για γυναίκες που κάνουν ορμονικές θεραπείες η που λαμβάνουν καιρό αντισυλληπτικά. Η χρήση αντηλιακής προστασίας θα μειώσει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης τους.
Αποτρίχωση – Αρώματα – Καλλυντικά
Πανάδες μπορούμε να εμφανίσουμε στο πρόσωπο ακόμη και μετά από αποτρίχωση, εάν δεν χρησιμοποιούμε αντηλιακό στο σημείο όπου έγινε και εκτεθούμε άμεσα στον ήλιο. Επίσης κάποια αρώματα αλλά και ορισμένες κρέμες με συγκεκριμένα συστατικά που δεν επιτρέπεται να φοράμε το πρωί, μπορούν να ερεθίσουν την επιδερμίδα και να οδηγήσουν την εμφάνιση καφέ κηλίδων.
Ηλικία
Οι δυσχρωμίες στην επιδερμίδα είναι επίσης αποτέλεσμα και του περάσματος των χρόνων. Οι πανάδες που οφείλονται στην ηλικία συνήθως εμφανίζονται στα χέρια και στο ντεκολτέ.
Κληρονομικότητα
Όπως και σε κάθε τι άλλο, η ποιότητα του δέρματος σχετίζεται άμεσα και με την κληρονομικότητα. Είναι πιο πιθανό λοιπόν να εμφανίσει πανάδες ένα δέρμα που το “έχει”στο DNA του, παρά κάποιο άλλο που δεν επηρεάζεται από την κληρονομικότητα.
Πανάδες: Πώς αντιμετωπίζονται;
Πολλές πανάδες, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το χειμώνα μειώνονται ή και εξαφανίζονται από μόνες τους. Σε αυτή την περίπτωση οι κηλίδες δεν είναι ούτε τόσο μεγάλες ούτε τόσο έντονες. Εάν όμως οι παναδες έχουν πλέον εγκατασταθεί και είναι μόνιμες και έντονες μπορούμε να κάνουμε μια σειρά από θεραπείες για την αντιμετώπισης τους. Για την αντιμετώπιση τους μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε μία μεγάλη γκάμα από κρέμες προσώπου, serum, και κρέμες χεριών.
Οι κρέμες προσώπου για την αντιμετώπιση των δυσχρωμιών περιέχουν διάφορα συστατικά όπως είναι η βιταμίνη C, το αζελαϊκό οξύ, τα α-υδροξέα γνωστά και ως AHA, την αρβουτίνη, τα ρετινοειδή και άλλα..
Οι λευκαντικοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται στις κρέμες έχουν συνήθως ως στόχο την αναστολή της δράσης ενός ενζύμου υπεύθυνου για την παραγωγή μελανίνης ή την εναπόθεση μελανίνης στα κερατινοκύτταρα. Ωστόσο χρησιμοποιούνται επικουρικά και διάφορες άλλες ουσίες όπως είναι τα οξέα τα οποία διευκολύνουν τη δράση και μείωση των χρωματικών αλλοιώσεων.
Οι θεραπείες των πανάδων γίνεται κατά βάση το φθινόπωρο, αποφεύγοντας τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς τα συστατικά αυτά που περιέχονται στις κρέμες, είναι φωτοευαίσθητα και μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι πάνω από όλα η πρόληψη είναι η πιο σημαντική. Γι΄αυτό και πρέπει να χρησιμοποιούμε αντηλιακό χειμώνα καλοκαίρι. Αυτό θα μας βοηθήσει να μην εμφανίσουμε εν γένει, να μην δημιουργηθούν νέες αλλά και να μην γίνουν ακόμη πιο έντονες οι ήδη υπάρχουσες.
Πανάδες: Ποια είναι η σωστή πρόληψη;
Για να διατηρηθεί το αποτέλεσμα των θεραπειών κατά των πανάδων ή για να αποφευχθεί η επιδείνωσή τους, συστήνονται τα παρακάτω:
- Καθημερινή χρήση αντηλιακού: Η εφαρμογή αντηλιακού πρέπει να είναι καθημερινή όλες τις εποχές του χρόνου και να ανανεώνεται κάθε 2 ώρες ή μετά το μπάνιο στη θάλασσα ή μετά από έντονη εφίδρωση. Το αντηλιακό πρέπει να έχει δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 30 και να περιέχει οξείδιο του ψευδαργύρου (zinc oxide) και/ή διοξείδιο του τιτανίου (titanium dioxide). Το αντηλιακό πρέπει να εφαρμόζεται περίπου 15 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο.
- Χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου καθώς ενισχύουν την αντηλιακή προστασία και πρέπει να συνδυάζονται με το αντηλιακό.
- Χρήση κατάλληλων προϊόντων περιποίησης: Τα προϊόντα περιποίησης πρέπει να επιλέγονται με βάση τον τύπο του δέρματος και να μην προκαλούν συμπτώματα όπως το τσούξιμο ή το αίσθημα «τραβήγματος».
- Αποφυγή της αποτρίχωσης με κερί: Η αποτρίχωση με κερί μπορεί να προκαλέσει στο δέρμα φλεγμονή, επιδεινώνοντας την όψη των πανάδων. Ο δερματολόγος μπορεί να συστήσει εναλλακτικές μορφές αποτρίχωσης που δεν θα επιβαρύνουν το δέρμα.