Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για μυοκαρδίτιδα

Ο κίνδυνος εμφάνισης μυοκαρδίτιδας, μετά από λοίμωξη Covid-19, στους ανεμβολίαστους ανθρώπους είναι τουλάχιστον 11 φορές μεγαλύτερος σε σύγκριση με όσους εμφανίζουν μυοκαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό τους, δείχνει μια μεγάλη βρετανική μελέτη.

Γενικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας είναι μεγαλύτερος μετά από λοίμωξη λόγω κορονοϊού από ό,τι μετά τον εμβολιασμό γι’ αυτόν. Ο κίνδυνος παραμένει μικρός μετά και από αναμνηστικές δόσεις mRNA εμβολίων, ενώ είναι κάπως αυξημένος μόνο στους νέους άνδρες, ιδίως μετά από δεύτερη δόση εμβολίου Moderna.

Αρκετές προηγούμενες έρευνες έχουν βρει ενδείξεις για μικρή πιθανότητα μυοκαρδίτιδας μετά από mRNA εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Η μυοκαρδίτιδα, που συνήθως προκαλείται μετά από λοίμωξη λόγω ιού, είναι φλεγμονή στο μέσο στρώμα του τοιχώματος του μυ της καρδιάς, του μυοκαρδίου.

Είναι σπάνια και μπορεί να οδηγήσει πρόσκαιρα ή μόνιμα σε εξασθένηση του μυοκαρδίου και του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη της τελευταίας. Στον γενικό πληθυσμό, σε περίοδο μη πανδημίας, εκτιμάται ότι περίπου 10 έως 20 άνθρωποι ανά 100.000 διαγιγνώσκονται με μυοκαρδίτιδα κάθε χρόνο, σύμφωνα με την αμερικανική καρδιολογική ένωση American Heart Association (AHA).

Η νέα μελέτη, με επικεφαλής τη δρα Μαρτίνα Πατόνε του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που δημοσιεύθηκε στο καρδιολογικό περιοδικό “Circulation” της ΑΗΑ, ανέλυσε στοιχεία για σχεδόν 43 εκατομμύρια άτομα στην Αγγλία άνω των 13 ετών (περισσότερα από 21 εκατομμύρια είχαν κάνει και αναμνηστική δόση εμβολίου), ενώ σχεδόν 6 εκατομμύρια είχαν διαγνωστεί με κορονοϊό.

“Σε ένα τόσο μεγάλο δείγμα, ουσιαστικά όλον τον εμβολιασμένο πληθυσμό της Αγγλίας, βρήκαμε ότι ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας μετά από τον εμβολιασμό κατά της Covid-19 ήταν πολύ μικρός σε σύγκριση με τον κίνδυνο μυοκαρδίτιδας μετά από λοίμωξη Covid-19″, ανέφερε η Πατόνε.

Αναλυτικότερα, βρέθηκε ότι:

– Συνολικά 2.861 άνθρωποι (ποσοστό 0,007% του συνόλου) νοσηλεύθηκαν ή πέθαναν λόγω μυοκαρδίτιδας στη διάρκεια της μελέτης (Δεκέμβριος 2020-Δεκέμβριος 2021) και, από αυτούς, οι 617 ήσαν περιπτώσεις που είχαν συμβεί μέσα στον επόμενο μήνα από τον εμβολιασμό τους (οι 514 χρειάστηκαν νοσηλεία).

– Όσοι μολύνθηκαν με κορονοϊό προτού εμβολιαστούν, είχαν 11 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για μυοκαρδίτιδα μέσα στον επόμενο μήνα από τη διάγνωση τους με τεστ.

– Ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας λόγω Covid-19 μειωνόταν στο μισό για όσους μολύνονταν με κορονοϊό μετά τον εμβολιασμό τους.

– Ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας εμφάνιζε ελαφρά αύξηση μετά από mRNA εμβόλιο (ειδικά της Moderna σε άτομα κάτω των 40 ετών), αλλά παρέμενε μικρότερος σε σύγκριση με τον κίνδυνο μυοκαρδίτιδας μετά από λοίμωξη Covid-19.

Ο καθηγητής καρδιολογίας Νίκολας Μιλς του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου τόνισε: “Είναι σημαντικό για το κοινό να καταλάβει ότι η μυοκαρδίτιδα είναι σπάνια και ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της μετά από εμβόλιο Cocid-19 είναι επίσης σπάνιος. Αυτός ο κίνδυνος θα πρέπει να ζυγιστεί σε σχέση με τα οφέλη των εμβολίων Covid-19 να αποτρέπουν τη σοβαρή λοίμωξη Covid-19”.

Τα δεδομένα για την παραλλαγή Centaurus του κορονοϊού

Καθώς οι χώρες αναμένουν την ύφεση των κρουσμάτων COVID-19 που προκαλούνται από την παραλλαγή Omicron ή BA.5, οι ερευνητές βρίσκονται σε επιφυλακή παγκοσμίως για το τι θα ακολουθήσει. Μια υποπαραλλαγή της Omicron που ονομάζεται BA.2.75 ή Centaurus αυξήθηκε γρήγορα στην Ινδία. Μερικοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ενώ άλλοι λένε ότι δεν είναι πολύ πιθανό η παραλλαγή να εξαπλωθεί ευρέως. Σε ένα άρθρο, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature, παρουσιάζονται τα σχετικά δεδομένα.

Οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου(καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Σταυρούλα(Λίνα)Πάσχου(επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Ευάγγελος Τέρπος(καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας), Θάνος Δημόπουλος(καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ)και ο καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Τρουγκάκος, συνοψίζουν τα κύρια σημεία του άρθρου αυτού.

Η υποπαραλλαγή BA.2.75 ή Centaurus έχει ανιχνευθεί σε περισσότερες από 20 χώρες παγκοσμίως, αυξάνεται όμως γρήγορα κυρίως στην Ινδία. Ερευνητές εκεί έχουν αναλύσει την αλληλουχία σε περισσότερα από 1.000 δείγματα της παραλλαγής από τον Μάιο. Τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι περίπου τα δύο τρίτα των νέων περιπτώσεων στη χώρα αυτή προκαλούνται επί του παρόντος από την BA.2.75. Η παραλλαγή αυτή φαινόταν να έχει πλεονέκτημα μετάδοσης έναντι της BA.5.

Μια σειρά μελετών έχει δείξει ότι οι δύο παραλλαγές, η Omicron 5(ΒΑ.5)και η Centaurus, έχουν περίπου παρόμοιες ικανότητες να αποφεύγουν την ανοσία που παρέχεται από τη μόλυνση και τον εμβολιασμό. Αυτό υποδηλώνει ότι η Centaurus μπορεί να μην ωθήσει τα κρούσματα σε πολύ υψηλότερα επίπεδα εκτός Ινδίας, τουλάχιστον όχι όσο η ανοσία του πληθυσμού είναι υψηλή και προτού η παραλλαγή εμφανίσει πολλές επιπλέον μεταλλάξεις.

Μέχρι στιγμής, η BA.2.75 έχει ανιχνευθεί σε σχετικά χαμηλά ποσοστά εκτός Ινδίας, σε χώρες όπως η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, που βρίσκονται στη μέση ή μόλις πέρασαν τις κορυφές των αυξήσεων που προκαλούνται κυρίως από τη BA.5. Φτάνουμε σε ένα σημείο όπου αυτές οι παραλλαγές ανταγωνίζονται κατά κάποιο τρόπο η μία την άλλη και είναι σχεδόν ισοδύναμες. Έτσι, άνθρωποι που είχαν BA.5 δεν είναι πιθανό να έχουν μια σημαντική μόλυνση με BA.2.75 και το αντίστροφο.

Εργαστηριακές μελέτες που δημοσιεύτηκαν πολύ πρόσφατα (κυρίως ως preprints) στηρίζουν αυτή την ιδέα. Πράγματι, οι δύο παραλλαγές έχουν παρόμοια ικανότητα να αποφεύγουν τα αντισώματα που προκαλούνται από εμβολιασμό και προηγούμενη μόλυνση. Το 2021, η Ινδία έζησε ένα εκρηκτικό κύμα κρουσμάτων που προκλήθηκαν από την παραλλαγή Delta, η οποία μοιράζεται μια βασική μετάλλαξη με την BA.5. Πιθανώς, προηγούμενες μολύνσεις από Delta να παρέχουν πρόσθετη προστασία έναντι της BA.5, αφήνοντας ένα περιθώριο για τη BA.2.75. Υπάρχει η υπόθεση ότι κάποιες χώρες μπορεί στο τέλος να έχουν διαφορετικό μείγμα υποστελεχών της Όμικρον που επικρατούν σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες.

Από τα δεδομένα στην Ινδία δεν φαίνεται ακόμη η Centaurus να αυξάνει τα ποσοστά νοσηλείας ή θανάτων εκεί. Οι συνδυασμένες επιπτώσεις των υψηλών ποσοστών εμβολιασμού και της προηγούμενης μόλυνσης φυσικά βοηθάνε. Αυτή η υβριδική ανοσία θα προστατεύσει και θα κρατήσει σε μεγάλο βαθμό τους ανθρώπους εκτός νοσοκομείων.

Ενώ όμως η BA.2.75 δεν έχει εξαπλωθεί ευρέως ως τώρα, θα μπορούσε να το κάνει στη συνέχεια. Ορισμένες αλληλουχίες της BA.2.75 περιλαμβάνουν μια μετάλλαξη που βρέθηκε στη BA.5 και ονομάζεται L452R, η οποία θα μπορούσε, δυστυχώς, να αυξήσει την ικανότητα της υποπαραλλαγής για επαναλοιμώξεις. Ακόμη δε κι αν τα ποσοστά νοσηλείας και θανάτων παραμείνουν χαμηλά σε ένα κύμα που προκαλείται από την παραλλαγή Centaurus, η υψηλή συχνότητα νέων κυμάτων μόλυνσης θα μπορούσε να σημαίνει περισσότερο κόσμο με long COVID-19 (δηλαδή εμμένοντα συμπτώματα μετά τους 3 μήνες από τη διάγνωση) και γενικότερα, διατήρηση της επιβάρυνσης στα συστήματα υγείας διεθνώς.