Ως «τρόμος» (τρέμουλο) περιγράφεται κάθε ακούσια, ρυθμική κίνηση ενός τμήματος ή άκρου του σώματος.
Ο τρόμος μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή, και μπορεί να οφείλεται σε πολλές και διαφορετικές αιτίες.
Παρότι δεν είναι απειλητικός για τη ζωή, μπορεί να δυσκολέψει πολύ την καθημερινότητα.
Κάποιες φορές είναι φυσιολογική αντίδραση (π.χ. στο ψυχολογικό στρες, στην έλλειψη ύπνου και την έντονη κόπωση), ενώ άλλες αποτελεί προειδοποιητική ένδειξη υποκείμενων ασθενειών.
Τις περισσότερες φορές, όμως, δεν έχει συγκεκριμένη αιτία, αλλά είναι ιδιοπαθής, δηλαδή άγνωστης αιτιολογίας.
Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι η πιο συχνή κινητική διαταραχή στους ανθρώπους και προκαλείται από λανθασμένα μηνύματα σε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου, στα οποία ίσως συμπεριλαμβάνεται η παρεγκεφαλίδα. Παραμένει άγνωστο, όμως, που οφείλονται αυτά τα λανθασμένα μηνύματα.
Ο ιδιοπαθής τρόμος μπορεί να είναι κληρονομικός (στο 50-60% των περιπτώσεων υπάρχει οικογενειακό ιστορικό) και συνήθως εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 40-50 ετών, αν και μπορεί να υπάρξουν κρούσματα ακόμα και σε εφήβους.
Υπολογίζεται ότι στις ηλικίες άνω των 65 ετών, το 20% των ενηλίκων έχουν ιδιοπαθή τρόμο που προκαλεί τρέμουλο των χεριών όταν ο πάσχων κάνει κάτι (π.χ. κρατάει ένα φλιτζάνι) ή το χέρι του βρίσκεται σε μια ορισμένη θέση (π.χ. τεντωμένο μπροστά του).
Τα χέρια μπορεί να τρέμουν μόνο στο ακραίο τμήμα τους ή και από ψηλά (από τα μπράτσα) και το κύριο πρόβλημα είναι πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούνται/κινούνται, τόσο περισσότερο τρέμουν.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ιδιοπαθούς τρόμου είναι ότι συχνά υποχωρεί όταν κάποιος πιει ένα ποτό με αλκοόλ, ίσως επειδή το αλκοόλ δρα ηρεμιστικά στο νευρικό σύστημα.
Μερικοί ασθενείς βλέπουν βελτίωση όταν διακόπτουν την κατανάλωση διεγερτικών ουσιών, όπως η καφεΐνη.
Όταν ο ιδιοπαθής τρόμος δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητα, μπορεί να χρειασθεί αντιμετώπιση με φάρμακα όπως οι βήτα-αναστολείς (φάρμακα που χορηγούνται και για την υπέρταση και την καρδιακή αρρυθμία).
Άλλες αιτίες
Η πρώτη αιτία που περνάει από το μυαλό όταν βλέπουμε τα χέρια κάποιου να τρέμουν, είναι η νόσος Πάρκινσον. Σε τέτοια περίπτωση, το τρέμουλο τυπικά αρχίζει πρώτα στο ένα χέρι ή στη μία πλευρά του σώματος και μετά από καιρό αρχίζει και από την άλλη, ενώ εμφανίζεται όταν το χέρι αναπαύεται και καταπραΰνεται όταν ο ασθενής το χρησιμοποιεί.
Επιπλέον, συνοδεύεται από επιβράδυνση στις κινήσεις του, ενώ συνήθως ο τρόμος εκδηλώνεται σε άτομα που τα τελευταία χρόνια έχουν και άλλα συμπτώματα, όπως απώλεια της όσφρησης ή ανήσυχο ύπνο, επειδή η νόσος προσβάλλει τα τμήματα του εγκεφάλου που ρυθμίζουν αυτές τις λειτουργίες.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι το τρέμουλο στα χέρια σύντομα ακολουθείται από τρέμουλο και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως τα πόδια (κάτι που δεν συμβαίνει στην περίπτωση του ιδιοπαθούς τρόμου).
Όταν το χέρι τρέμει έντονα και ανεξέλεγκτα όταν το τεντώνουμε για να πιάσουμε κάτι, μπορεί να αποτελεί ένδειξη αταξίας – μίας διαταραχής που μερικές φορές σχετίζεται με την σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση). Άλλα συμπτώματα αταξίας είναι η «μπερδεμένη» ομιλία και η αστάθεια στη βάδιση.
Άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν τρέμουλο στα χέρια είναι ορισμένα νοσήματα (π.χ. υπερθυρεοειδισμός, επιληψία, νόσος Χάντιγκτον, νόσοι της παρεγκεφαλίδας), η λήψη ορισμένων φαρμάκων, η υπερκατανάλωση καφεΐνης ή κατάχρηση αλκοόλ, ο εθισμός σε ουσίες, το άγχος αλλά και τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου (υπογλυκαιμία).
Το τρέμουλο λόγω υπογλυκαιμίας είναι πιο συχνό σε όσους κάνουν δίαιτα και σε όσους ξεχνάνε να φάνε και οφείλεται στο ότι ο οργανισμός υπερπαράγει αδρεναλίνη για να αντισταθμίσει την έλλειψη σακχάρου. Εκτός από τρέμουλο, η υπογλυκαιμία προκαλεί και εφίδρωση στις παλάμες, ενώ υποχωρεί μόλις ο πάσχων φάει.
Αντίστοιχα, στα φάρμακα που ενδέχεται να προκαλέσουν τρόμο στα χέρια συμπεριλαμβάνονται ορισμένα αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά, ανοσοκατασταλτικά, αντιβιοτικά, αντιϊικά, ορισμένα φάρμακα για την καρδιά, για το άσθμα, για τον καρκίνο, για την υπέρταση κλπ.