Με τον όρο ραγάδα πρωκτού ή δακτυλίου εννοούμε μια πληγή σε μορφή επιμήκης σχισμής( 1-2 cm) στον πρωκτικό δακτύλιο. Η συχνότερη εντόπισή της είναι στην 6η γυναικολογική ώρα όπου εμφανίζεται στο 90% των περιπτώσεων. Στο 9% των περιπτώσεων η ραγάδα πρωκτού εντοπίζεται στην 12η γυναικολογική ώρα ενώ το υπόλοιπο 1% αφορά άτυπες θέσεις στον πρωκτικό δακτύλιο.
Η πληγή της ραγάδας πρωκτού συχνότερα αφορά το τοίχωμα του βλεννογόνου του πρωκτού αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προχωρήσει βαθύτερα και να φτάσει το μυϊκό τοίχωμα, κάτι που κάνει πιο δύσκολη την αντιμετώπιση.
Ραγάδα πρωκτού: Αίτια
Το συνηθέστερο αίτιο είναι ο ξαφνικός τραυματισμός της περιοχής που προκαλείται τις περισσότερες φορές λόγω δυσκοιλιότητας. Πρέπει να τονιστεί ότι ακόμη και μία σκληρή κένωση μπορεί να οδηγήσει σε ραγάδα πρωκτού. Άλλες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν την ραγάδα πρωκτού είναι οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, οι επίμονες διάρροιες, το πρωκτικό σεξ και ο φυσιολογικός τοκετός. Σε ποιο σπάνιες περιπτώσεις η πρωκτική ραγάδα μπορεί να προκληθεί από καρκίνο πρωκτού, φυματίωση, σύφιλη, έρπη και τον ιό του HIV.
Ραγάδα πρωκτού: Συμπτώματα
Το κύριο σύμπτωμα είναι ο οξύτατος πόνος της περιοχής, που συχνά χαρακτηρίζεται από τους ασθενείς ως ανυπόφορος. Ο πόνος επιδεινώνεται κατά την κένωση και κρατάει πολλές ώρες μετά από αυτή. Συχνά έχουμε και ορθορραγία με ζωηρό κόκκινο αίμα στα κόπρανα ή στο χαρτί υγείας. Τα συμπτώματα μοιάζουν ιδιαίτερα με αυτά που προκαλούνται από τις αιμορροΐδες με την διαφορά ότι ο πόνος στην ραγάδα κρατάει περισσότερες ώρες. Αν η ραγάδα προκλήθηκε τις τελευταίες 6 εβδομάδες χαρακτηρίζεται ως οξεία ενώ διαφορετικά ως χρόνια.
Ο πόνος στην περιοχή προκαλεί αντανακλαστική σύσπαση ενός μύ του πρωκτού ( έσω σφιγκτήρα) που οδηγεί στην ελαττωμένη αιμάτωση της ραγάδας, κάτι που δυσχεραίνει την επούλωσή της. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος , με αποτέλεσμα τη μη επούλωση της ραγάδας του πρωκτού. Συχνά ο πόνος συνοδεύεται με φαγούρα της περιοχής ενώ είναι δυνατή και η εμφάνιση δερματικών πτυχών δίπλα στη ραγάδα.
Ραγάδα πρωκτού: Διάγνωση
Η διάγνωση της πρωκτικής ραγάδας γίνεται κατά την κλινική εξέταση από εξειδικευμένο πρωκτολόγο. Το σημείο της ραγάδας στον πρωκτικό δακτύλιο μπορεί να μας δώσει πληροφορίες και για το πιθανό αίτιο. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνει και πρωκτοσκόπηση η οποία πραγματοποιείται στο ιατρείο.
Η θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού είναι αρχικά συντηρητική και κατόπιν αποτυχίας χειρουργική. Ανήκει στην αρμοδιότητα του Γενικού Χειρουργού και κατά προτίμηση εξειδικευμένου πρωκτολόγου.
Σε περίπτωση οξείας ραγάδας η συντηρητική αντιμετώπιση πολλές φορές έχει πολύ καλά αποτελέσματα ενώ στις χρόνιες ραγάδες η συντηρητική αντιμετώπιση έχει μικρότερα ποσοστά θεραπείας.
Ραγάδα πρωκτού: Συντηρητική αντιμετώπιση
Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
- Δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες, άφθονα υγρά, φρούτα και λαχανικά
- Αναλγητικές κρέμες και ειδικές αλοιφές που προκαλούν χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού και αυξάνουν την αιματική ροή στην περιοχή με σκοπό την επούλωση της πρωκτικής ραγάδας. Μειονέκτημα αυτών των αλοιφών ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς και ο έντονος πονοκέφαλος που προκαλούν σε αρκετές περιπτώσεις
- Ήπια υπακτικά για να “ μαλακώσουν “ τα κόπρανα και να μην ερεθίζεται η περιοχή από σκληρές κενώσεις
- Εδρόλουτρα με ζεστό νερό 3-4 φορές την ημέρα. ( Γεμίζουμε την μπανιέρα με ζεστό νερό και μουλιάζουμε τον πρωκτό μέσα για 15-20 λεπτά. Η διαδικασία αυτή χαλαρώνει τους μύες του πρωκτού και αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος με σκοπό την ταχύτερη επούλωση της ραγάδας.)
- Αποφεύγουμε το χαρτί υγείας και πλενόμαστε με κρύο νερό και μωρομάντηλα
- Ένεση ειδικού υλικού στην περιοχή του πρωκτού που μπορεί να γίνει και στο ιατρείο. Με την ένεση αυτή προκαλούμε χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού και έτσι επιτρέπουμε την καλή αιμάτωση της ραγάδας και κατά συνέπεια την επούλωσή της. Η χαλάρωση αυτή κρατάει περίπου 3-4 μήνες, διάστημα ικανό να οδηγήσει στην επούλωση της ραγάδας. Η μέθοδος αυτή έχει επιτυχία σε ποσοστό ως 70% σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία.
Ραγάδα πρωκτού: Χειρουργική αντιμετώπιση
Η Χειρουργική αντιμετώπιση προτείνεται στη χρόνια πρωκτική ραγάδα και σε αποτυχία της συντηρητικής αντιμετώπισης. Περιλαμβάνει την εκτομή της ραγάδας με τη χρήση λέιζερ ή διαθερμίας και τις περισσότερες φορές την ταυτόχρονη μερική έσω πλάγια σφιγκτηροτομή του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού. Στα χέρια ενός έμπειρου χειρουργού του πρωκτού είναι μια επέμβαση που δεν προκαλεί επιπλοκές.
Είναι μια διαδικασία εντελώς ανώδυνη, αναίμακτη, που πραγματοποιείται με γενική ή επισκληρίδιο αναισθησία και ο ασθενής εξέρχεται από την κλινική αυθημερόν. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά καθώς ο πόνος της ραγάδας υποχωρεί σε μεγάλο βαθμό από την πρώτη ημέρα και ο ασθενής επανέρχεται στις δραστηριότητές άμεσα.
Ραγάδα πρωκτού: Συχνές ερωτήσεις
Υπάρχουν διάφορες παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο στην περιοχή του πρωκτού. Οι αιμορροΐδες και το περιπρωκτικό απόστημα προκαλούν και αυτά πόνο και μπορεί να μπερδέψουν τον ασθενή. Η ραγάδα συνήθως έχει οξύτατο πόνο ειδικά μετά την κένωση που κρατά για ώρες σε αντίθεση με τις αιμορροΐδες και το απόστημα.
Ο κατάλληλος ιατρός για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πάθησης είναι ο εξειδικευμένος πρωκτολόγος
Σε περίπτωση οξείας ραγάδας η συντηρητική αντιμετώπιση έχει υψηλά ποσοστά θεραπείας. Στην περίπτωση χρόνιας ραγάδας ή αποτυχίας της συντηρητικής αντιμετώπισης τότε η θεραπεία είναι το χειρουργείο.
Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει από την επόμενη μέρα του χειρουργείου κανονικά στην εργασία του.
Στα χέρια ενός έμπειρου πρωκτολόγου το ενδεχόμενο αυτό θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.