Πόνος στην κοιλιά ή σκωληκοειδίτιδα: Η σκωληκοειδίτιδα έχει ταλαιπωρήσει πολλούς από εμάς, καθώς είναι από τις πιο συχνές αιτίες κοιλιακού πόνου, που οδηγούν στις περισσότερες περιπτώσεις σε χειρουργείο.
Κατά τη διάρκεια της σκωληκοειδίτιδας το έντερο φλεγμαίνει, ενώ εάν αμεληθεί η θεραπεία της, μπορεί να αποβεί θανατηφόρος.
Εμφανίζεται στην πλειοψηφία της στους άνδρες, λιγότερο συχνά στις γυναίκες, και ιδίως στις ηλικίες 10-30, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα, ότι οι υπόλοιπες ηλικίες δεν διατρέχουν κίνδυνο.
Fun fact: μπορούμε να επιβιώσουμε με ευκολία χωρίς την σκωληκοειδή μας απόφυση.
Σκωληκοειδίτιδα: Τι είναι ακριβώς;
H σκωληκοειδίτιδα είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης, ενός μικρού τμήματος του παχέος εντέρου το οποίο ξεκινάει από το αρχικό του τμήμα (τυφλό), κοντά στο σημείο σύνδεσης του με το λεπτό έντερο.
Η φλεγμονή αυτή προκαλείται συνήθως από απόφραξη του αυλού, για την οποία μπορεί να ευθύνονται διογκωμένοι λεμφαδένες γύρω από τη βάση της, κοπρόλιθοι, παράσιτα, καρκινοειδή ή πολύ σπανιότερα, ξένα σώματα.
Η απόφραξη αυτή έχει σαν αποτέλεσμα τη διάταση της σκωληκοειδούς απόφυσης, καθώς η έκκριση του βλεννογόνου στο εσωτερικό του τοιχώματος της δε σταματά, ενώ παράλληλα αρχίζει και ο πολλαπλασιασμός των μικροβίων.
Πρόκειται για μια κατάσταση, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την έξοδο κοπρανώδους υλικού και μικροβίων στην περιτοναϊκή κοιλότητα και τελικά την πρόκληση περιτονίτιδας, κατάστασης απειλητικής για τη ζωή.
H σκωληκοειδίτιδα είναι συνήθως οξεία, με έντονη συμπτωματολογία. Αν δεν αντιμετωπιστεί με σωστό τρόπο τότε υπάρχει πιθανότητα να μεταπέσει σε χρόνια φλεγμονή με πιο ήπια συμπτωματολογία αλλά συχνές και περιοδικές οχλήσεις, που επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Σκωληκοειδίτιδα: Συμπτώματα της φλεγμονής σε παιδιά και ενήλικες
Τα συμπτώματα με τα οποία γίνεται αντιληπτή η φλεγμονή αυτή είναι:
- Κοιλιακό άλγος: Ο πόνος περιομφαλικά και στο κατώτερο υπογάστριο είναι ένα βασικό σύμπτωμα, ενώ μετά τις πρώτες 4-6 ώρες εντοπίζεται κυρίως στην κάτω δεξιά κοιλιακή χώρα (δεξιός λαγόνιος βόθρος). Ο ασθενής προτιμά να κάθεται (συνήθως διπλωμένος) ακίνητος, χωρίς να μετακινείται καθόλου, αφού κάθε κίνηση του επιδεινώνει τον πόνο.
- Ανορεξία: Είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας, σε βαθμό που αν δεν εμφανίζεται, είναι πιθανό να είναι λανθασμένη η διάγνωση. Ο ασθενής δεν έχει όρεξη να φάει το παραμικρό, ενώ ακόμη και η λέξη φαγητό του προκαλεί απέχθεια και ναυτία.
- Εμετός: Παρουσιάζεται περίπου σε ένα ποσοστό 75% των ασθενών, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από ναυτίες ή διάρροια.
- Πυρετός: Αν και είναι σύμπτωμα για πολλές και λιγότερο επίφοβες ασθένειες, στην περίπτωση της σκωληκοειδίτιδας, η θερμοκρασία του ασθενούς ανεβαίνει κατά 1 -2 °C συνήθως, ενώ σε βαριές ή/και παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και τους 40 βαθμούς, με ρίγος και εξάντληση.
- Διάρροια, δυσκοιλιότητα και αδυναμία μεταφοράς αερίων, κοιλιακό οίδημα.
- Ανταλγική θέση, κατά την οποία ο ασθενής συνήθως γέρνει προς τα δεξιά, ενώ δυσκολεύεται στη κίνηση, ακόμα και να ανέβει στο εξεταστικό κρεβάτι.
Πώς εμφανίζονται τα συμπτώματα στα παιδιά;
Το κυρίως σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας είναι ο πόνος.
Ο πόνος στην αρχή είναι γύρω από τον ομφαλό αλλά στη συνέχεια μεταφέρεται στην περιοχή μεταξύ του ομφαλού και του κοκάλου της λεκάνης στα δεξιά. Ο πόνος αυτός δεν υποχωρεί καθόλου αλλά αντίθετα με την πάροδο του χρόνου επιδεινώνεται.
Το παιδί πονά τόσο πολύ που περπατά σκυφτό πιέζοντας την κοιλιά του. Συνήθως στα παιδιά με σκωληκοειδίτιδα αρέσει να είναι ξαπλωμένα στο αριστερό πλευρό.
Δυσκολεύονται να κάνουν απότομες κινήσεις, όπως να πεταχτούν ψηλά ή να κατέβουν απότομα από το κρεβάτι. Τα παιδιά με σκωληκοειδίτιδα παρουσιάζουν ελαφρό πυρετό (37-38.5 ο C), εμετό και χάνουν τη διάθεση για φαγητό.
Σκωληκοειδίτιδα: Επικίνδυνη για τη ζωή
Μερικές φορές, η απόφυση γεμίζει με βλέννα, παράσιτα, ή κόπρανα, γεγονός που προκαλεί ερεθισμό.
Τα βακτήρια μπορούν να πολλαπλασιαστούν γρήγορα μέσα σε μία σκωληκοειδή απόφυση που έχει φλεγμονή. Αν διαρραγεί (σκάσει), μπορεί να εξαπλωθούν βακτήρια στο εσωτερικό της κοιλιάς σας. Η προκύπτουσα μόλυνση μπορεί να προκαλέσει αποστήματα.
Μια σπασμένη σκωληκοειδίτιδα είναι μια επικίνδυνη και απειλητική κατάσταση για τη ζωή σας. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε όλα εκείνα τα συμπτώματα που δείχνουν ότι υπάρχει φλεγμονή στην σκωληκοειδή σας απόφυση, ώστε να προλάβετε εγκαίρως να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας για την αφαίρεσή της.
Στους περισσότερους ανθρώπους, ο πόνος ξεκινά γύρω από τον ομφαλό και στη συνέχεια “μετακινείται”. Καθώς η φλεγμονή επιδεινώνεται, ο πόνος από τη σκωληκοειδίτιδα συνήθως αυξάνεται και τελικά γίνεται πολύ έντονος.
Σκωληκοειδίτιδα: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;
Λόγω των γενικών συμπτωμάτων της, αλλά κυρίως λόγω της θέσης της σκωληκοειδούς απόφυσης, η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας δεν είναι πάντα εύκολη και μπορεί να συγχέεται με άλλες παθήσεις όπως γαστρεντερίτιδα, η ουρολοίμωξη ή γυναικολογικές παθήσεις.
Ανάλογα με τη θέση που έχει πάρει η σκωληκοειδής απόφυση μέσα στη κοιλιά (οπισθοτυφλική, ενδοκοιλιακή, πυελική κλπ) τα συμπτώματα ποικίλουν, κάνοντας την ακριβή διάγνωση μόνο με κλινικά κριτήρια εξαιρετικά δύσκολή.
Αν η διάγνωση δεν γίνει σωστά και άμεσα, η εξέλιξη της νόσου μπορεί να είναι ταχύτατη και ο ασθενής να καταλήξει. Ο γιατρός θα χρειαστεί να κάνει μια λεπτομερή κλινική εξέταση με ιδιαίτερη έμφαση στην κοιλιακή χώρα.
Όμως, σχεδόν πάντα είναι απαραίτητο η κλινική εξέταση να συνοδεύεται από κάποιες επιπλέον εργαστηριακές – απεικονιστικές εξετάσεις:
- Εξετάσεις αίματος (για να διαγνωσθεί τυχόν λευκοκυττάρωση ή αυξημένη CRP, που αποτελoύν ενδείξεις σκωληκοειδίτιδας)
- Εξετάσεις ούρων (για τον εντοπισμό πυουρίας και μικροβιουρίας)
- Ακτινογραφία θώρακος (για να αποκλειστεί η περίπτωση της πνευμονίας)
- Ακτινογραφία κοιλίας (προκειμένου να εντοπιστεί ο κοπρόλιθος που ευθύνεται για τη φλεγμονή)
- Υπερηχογράφημα ή αξονική εάν υπάρχει υποψία αποστήματος.
Σε γενικές γραμμές όλοι οι ασθενείς, μετά την κλινική εξέταση, θα υποβληθούν άμεσα σε εξετάσεις αίματος και ούρων και σε υπερηχογράφημα κοιλίας ή αξονική τομογραφία.
Σκωληκοειδίτιδα: Ειδικές περιπτώσεις ασθενών και ευάλωτες ομάδες
Υπάρχουν ορισμένες ειδικές περιπτώσεις ασθενών, στους οποίους η εξέλιξη της σκωληκοειδίτιδας είναι διαφορετική. Παράγοντες όπως η ηλικία και η κατάσταση της υγείας του ασθενούς έχουν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της πάθησης.
Παιδιά: Παρουσιάζουν ταχύτερη εξέλιξη της φλεγμονής με υψηλό πυρετό και εμετούς.
Ηλικιωμένοι: Παρουσιάζουν πιο ομαλή εξέλιξη της νόσου, όμως γενικά στους ηλικιωμένους τα ποσοστά θνησιμότητας είναι μεγαλύτερα λόγω συνυπάρχουσας νόσου και μεγαλύτερων πιθανοτήτων εμφάνισης επιπλοκών.
Έγκυες: Σε περίπτωση εγκυμοσύνης, η διάγνωση είναι σαφώς πιο δύσκολη, καθώς η σκωληκοειδής απόφυση έχει εκτοπιστεί από τη μήτρα, σε ασυνήθη θέση, με αποτέλεσμα η εντόπιση του πόνου να είναι πολλές φορές εντελώς διαφορετική από την κλασσική.
Συνήθως εκδηλώνεται με έντονο πόνο και τάση για εμετό, ενώ οι αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να μην δείχνουν καν λευκοκυττάρωση. Παρουσιάζεται σε 1 στα 1500 περιστατικά εγκυμοσύνης, συνηθέστερα στο δεύτερο τρίμηνο της κύησης.
Απαραίτητη κρίνεται η διενέργεια υπερηχογραφήματος, που αν δεν είναι διαγνωστικό τότε γίνεται Μαγνητική τομογραφία, η οποία έχει 100% ευαισθησία και 94% ειδικότητα.
Στις εγκύους απαγορεύεται η αξονική τομογραφία λόγω ακτινοβόλησης του εμβρύου. Παρόλο που οι πιθανότητες θνησιμότητας για τη μητέρα είναι εξαιρετικά χαμηλές, στην περίπτωση του εμβρύου ξεκινούν από 2%-5% και μπορεί να φτάσουν και το 60% αν γίνει διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης και αναπτυχθεί περιτονίτιδα.
Το 25% των εγκύων με οξεία σκωληκοειδίτιδα θα επιπλακεί με διάτρηση – ρήξη και περιτονίτιδα. Αν η χειρουργική επέμβαση καθυστερήσει πέραν των 24 ωρών, η πιθανότητα αυτή ανεβαίνει στο 65%. Η πιθανότητα να «χαθεί» το έμβρυο επί διάτρησης και περιτονίτιδας είναι μεγαλύτερη από 35%.
Ασθενείς με AIDS: Εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα με τον υπόλοιπο πληθυσμό, ωστόσο πολλές φορές μπορεί να πρόκειται για εντερίτιδα, φυματίωση εντέρου ή λέμφωμα τελικού ειλεού που έχουν κοινά συμπτώματα με την οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Σκωληκοειδίτιδα: Πώς αντιμετωπίζεται η φλεγμονή;
Καθώς δεν είναι δυνατόν να προκληθεί λύση της απόφραξης του αυλού μόνο με φαρμακευτική αγωγή, για την αντιμετώπιση της σκωληκοειδίτιδας είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση.
Σπάνια, και σε ειδικές περιπτώσεις, και επί πολύ ήπιων συμπτωμάτων μπορεί να ακολουθηθεί αρχικά συντηρητική (φαρμακευτική) αγωγή αλλά πάντα αργότερα πρέπει να ακολουθήσει χειρουργική επέμβαση.
Σε περίπτωση απλής (μη επιπλεγμένης) σκωληκοειδίτιδας, που δεν έχει εξελιχθεί σε διάτρηση, και ρήξη, συνιστάται απλή σκωληκοειδεκτομή, δηλαδή χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Αν έχει γίνει διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης με εντοπισμένη περιτονίτιδα, τότε απαιτείται ρύθμιση των υγρών και των μεταβολικών διαταραχών του ασθενούς και άμεση χειρουργική επέμβαση (εντός 4 ωρών) με σκωληκοειδεκτομή, επιμελή πλύση και καθαρισμό της κοιλιακής κοιλότητας από το πύον και τα φλεγμονώδη εξιδρώματα.
Λαπαροσκοπική / Ρομποτική σκωληκοειδεκτομή
Η επέμβαση εκλογής είναι η Λαπαροσκοπική ή η Ρομποτική σκωληκοειδεκτομή, η οποία όμως πρέπει να γίνεται μόνο από ιδιαίτερα έμπειρους και εκπαιδευμένους χειρουργούς στην προχωρημένη Λαπαροσκοπική και Ρομποτική χειρουργική.
Αν ο χειρουργός δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος σε αυτές τις απαιτητικές επεμβάσεις θα πρέπει να εκτελεί μόνο την ανοικτή και όχι την λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.
Η ανοικτή σκωληκοειδεκτομή συνίσταται σε μια τομή στη δεξιά κάτω πλάγια κοιλιακή χώρα ή κάτω από τον ομφαλό, δια της οποίας ανοίγονται όλοι οι μύες μέχρι να φτάσουμε στο πάσχον όργανο εντός της κοιλιακής κοιλότητας.
Ο ασθενής μετά από μια ανοικτή επέμβαση συνήθως θα μείνει στο νοσοκομείο για 3-4 ημέρες και λόγω έντονων πόνων θα χρειαστεί να πάρει αρκετά δυνατά παυσίπονα. Η σίτιση και η κινητοποίηση του του θα είναι σταδιακή, μετά τις πρώτες 48 ώρες.
Η Λαπαροσκοπική και η Ρομποτική σκωληκοειδεκτομή πραγματοποιούνται μέσω τριών μικρών οπών στο κοιλιακό τοίχωμα, από όπου ο χειρουργός περνά τα εργαλεία του, που θα τον βοηθήσουν να βγάλει την φλεγμονώδη σκωληκοειδή απόφυση αλλά και να πλύνει και να καθαρίσει επιμελώς την κοιλία από τον πύον. Ο ασθενής εξέρχεται την επόμενη κιόλας ημέρα από το νοσοκομείο χωρίς κανένα πόνο.
Η διαφορά τους είναι ότι στη Ρομποτική Χειρουργική ο χειρουργός χρησιμοποιεί το χειρουργικό σύστημα daVinci Xi για να πραγματοποιήσει την επέμβαση, με ιδιαίτερα πλεονεκτήματα: την εξαιρετική τρισδιάστατη απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου, την ασύγκριτη τελειότητα στις χειρουργικές κινήσεις, με απόλυτη σταθερότητα και ασύγκριτη συνθετότητα.