Τον Δεκέμβριο, μια ομάδα ερευνητών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο δημοσίευσε μια εργασία στο Current Biology αμφισβητώντας την ιδέα ότι το μπλε φως «καταστρέφει» τον ύπνο μας.

Αφού εξέθεσαν ποντίκια σε φώτα με διαφορετική απόχρωση αλλά ίδια φωτεινότητα και αξιολόγησαν την επακόλουθη δραστηριότητά τους, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κίτρινο φως στην πραγματικότητα φαίνεται να διαταράσσει τον ύπνο περισσότερο από το μπλε. Το φως με θερμούς τόνους, υπέθεσαν, θα μπορούσε να ξεγελάσει το σώμα ώστε να νομίζει ότι είναι μέρα, ενώ το πιο ψυχρό μπλε φως μιμείται περισσότερο το λυκόφως.

Μερικοί ερευνητές έχουν παράλληλα υποστηρίξει ότι, ενώ τα ηλεκτρονικά μπορούν να σας κρατήσουν ξύπνιους λόγω των έντονων φώτων τους και της ικανότητάς τους να σας…τρώνε το χρόνο, το μπλε φως δεν είναι απαραίτητα το πρόβλημα. Ποιος είναι λοιπόν ο καλύτερος τρόπος για να έχετε ένα πλήρες οκτάωρο ύπνου κάθε βράδυ; Δείτε τι λένε οι ειδικοί για το μπλε φως.

Γιατί πιστεύεται ότι το μπλε φως διαταράσσει τον ύπνο;

Το σώμα ακολουθεί αυτό που αποκαλούμε «τους κιρκάδιους ρυθμούς» του, ένα σύνολο σωματικών, νοητικών και συμπεριφορικών αλλαγών που εξαρτώνται από το χρόνο. Ο πιο εμφανής κιρκάδιος ρυθμός είναι αυτός που μας κάνει να είμαστε κουρασμένοι τη νύχτα και σε εγρήγορση την ημέρα. Αυτή η διαδικασία εξαρτάται από τη μελατονίνη, μια ορμόνη που εκκρίνεται όταν έξω έχει σκοτάδι. Η νυχτερινή έκθεση στο φως μπορεί να διαταράξει αυτή τη διαδικασία, καταστέλλοντας την παραγωγή μελατονίνης και κρατώντας μας ξύπνιους περισσότερο.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το μπλε φως είναι ένα ιδιαίτερα ισχυρό κατασταλτικό της μελατονίνης. Η μελανοψίνη, η χρωστική ουσία που βοηθά τα κύτταρα των ματιών να εκτιμήσουν τη φωτεινότητα του φωτός, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε μικρότερα, ψυχρότερα μήκη κύματος όπως το μπλε φως, κάτι που σύμφωνα με ορισμένες έρευνες σημαίνει ότι το μπλε φως μπορεί να επηρεάσει το σώμα πιο έντονα από άλλες αποχρώσεις.

Μια μελέτη του 2014 έδειξε ότι η χρήση ενός iPad που εκπέμπει μπλε φως πριν τον ύπνο καταστέλλει τη μελατονίνη, ενώ η ανάγνωση ενός παραδοσιακού βιβλίου όχι. Οι χρήστες του iPad άρχισαν να παράγουν μελατονίνη 1,5 ώρα αργότερα από το συνηθισμένο την επόμενη μέρα.

Αλλάζει η νέα μελέτη τα δεδομένα;

Οι μελέτες σε ζώα πρέπει πάντα να αποτιμώνται με επιφύλαξη, καθώς συχνά δεν αντανακλούν με καρίβεια την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ταυτόχρονα, όσον αφορά την συγκεκριμένη μελέτη, υπάρχουν επιπλέον επιφυλάξεις, λέει η Δρ Κάθι Γκόλντσταϊν, ειδικός στον ύπνο στο Michigan Medicine.

Οι ερευνητές εξέτασαν συγκεκριμένα τις περιοχές στα μάτια των ζώων, που ανιχνεύουν το χρώμα, αντί της μελανοψίνης, η οποία «αισθάνεται» το φως και είναι κεντρική στο θέμα της έκκρισης μελατονίνης. Διατήρησαν επίσης χαμηλά τα επίπεδα φωτός, ανεξάρτητα από το χρώμα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα έντονα φώτα των ηλεκτρονικών.

Τέλος, αν και τα ποντίκια χρησιμοποιούνται συχνά στην έρευνα για τον ύπνο, η Γκόλντσταϊν σημειώνει ότι δεδομένου ότι τα τρωκτικά είναι νυκτόβια, μπορεί να ανταποκρίνονται διαφορετικά στο φως από ό,τι οι άνθρωποι. Συνολικά, η Γκόλντσταϊν θεωρεί ότι τα αποτελέσματα της μελέτης ισχύουν μόνο για ένα πολύ στενό σύνολο περιστάσεων και μετρήσεων.

Όσον αφορά τη ζημιά που κάνει το μπλε φως στον ύπνο μας, η ειδικός θεωρεί ότι, αν και μπορεί να σχετίζεται με θέματα υγείας, εντούτοις έχουν μεγαλοποιηθεί οι πιθανές του συνέπειες. «Το μπλε φως έχει γίνει η “γλουτένη” του ύπνου», σχολιάζει χαρακτηριστικά, μιλώντας στο περιοδικό Time.

Υπάρχει μια έγκυρη επιστημονική βάση στην ιδέα ότι το μπλε φως διαταράσσει τον ύπνο, καθώς η έρευνα δείχνει σταθερά ότι το φως κάθε είδους καταστέλλει τη μελατονίνη και το μπλε φως μπορεί να το κάνει σε ιδιαίτερα ακραίο βαθμό. Αλλά, ο Τζέιμς Γουάιατ, ειδικός ύπνου στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Rush λέει ότι οι περισσότερες ανθρώπινες έρευνες που έγιναν σε αυτόν τον τομέα δεν ήταν αντιπροσωπευτικές του τρόπου με τον οποίο ο μέσος άνθρωπος εκτίθεται στο μπλε φως.

Πάρτε για παράδειγμα αυτή τη μελέτη για το iPad. Ενώ έδειξε ότι η έκθεση στο μπλε φως μέσω ενός iPad πριν τον ύπνο μπορεί να καταστείλει τη μελατονίνη, ο Γουάιατ σημειώνει ότι οι άνθρωποι που διαβάζουν στις συσκευές τους για ώρες χρειάστηκαν μόνο 10 λεπτά περισσότερο για να κοιμηθούν από τους αναγνώστες βιβλίων. «Μέσα στα περισσότερα από 20 χρόνια που ασχολούμαι με την ιατρική του ύπνου, ποτέ δεν ήρθε ένας ασθενής να να μου πει, “Γιατρέ, μπορείς να με βοηθήσεις να κοιμηθώ 10 λεπτά πιο γρήγορα;”» λέει ο Γουάιατ.

Η Γκόλντσαϊν προσθέτει ότι το φάσμα του φωτός δεν είναι το μόνο που έχει σημασία – το ίδιο σημαντικές και η φωτεινότητα και η διάρκεια της έκθεσης. «Δεν μπορείς να ανησυχείς μόνο για το φάσμα», λέει. «Δεν μπορείτε να έχετε ενεργοποιημένο τον νυχτερινό φωτισμό και μετά να έχετε το τηλέφωνο ή το tablet σας στη μέγιστη φωτεινότητα, περιμένοντας να αποκοιμηθείτε άμεσα και χωρίς κανένα πρόβλημα».

Πρέπει να προσπαθήσω να περιορίσω την έκθεση στο μπλε φως;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι εκτός από την αϋπνία για να μην αφιερώνετε όλο τον χρόνο σας κοιτάζοντας τις οθόνες, από τις πιθανές τους συνέπειες στην ψυχική σας υγεία μέχρι τη συσχέτισή τους με τον καθιστικό τρόπο ζωής . Αλλά όσον αφορά την υγεία των ματιών, δεν υπάρχει λόγος να ξοδεύετε τον χρόνο και τα χρήματά σας αναζητώντας γυαλιά ή gadget που φιλτράρουν το μπλε φως, λέει ο Δρ Μάθιου Γκάρντινερ, οφθαλμίατρος στο Massachusetts Eye and Ear. Ενώ μερικοί άνθρωποι αναφέρουν βελτιώσεις στην καταπόνηση των ματιών ή τους πονοκεφάλους μετά τη χρήση αυτών των προϊόντων, ο Γκάρντινερ λέει ότι δεν υπάρχει έρευνα που να υποδεικνύει ότι το μπλε φως βλάπτει τα μάτια σας.

«Αν αισθάνεστε πιο άνετα, τότε κάντε το, αλλά δε βοηθάει απαραίτητα την υγεία των ματιών σας», λέει.

Για τον ύπνο, ο Γουάιατ λέει ότι τα στοιχεία δεν είναι αρκετά ισχυρά ώστε οι ειδικοί να εκδώσουν μια γενική σύσταση για το μπλε φως. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι καλή ιδέα να χρησιμοποιείτε το τηλέφωνό σας πριν από τον ύπνο—κάθε έντονο φως ακριβώς πριν από τον ύπνο μπορεί να διαταράξει τους κιρκάδιους ρυθμούς σας —αλλά το μπλε φως μπορεί να μην είναι τόσο κακό για τον ύπνο όπως νομίζουν οι άνθρωποι. Η προσωπική προτίμηση παίζει επίσης ρόλο. Ο Γουάιατ σημειώνει ότι μερικοί άνθρωποι αισθάνονται υπνηλία μετά την παρακολούθηση τηλεόρασης, ενώ άλλοι προτιμούν να διαβάσουν ένα βιβλίο.

Η Γκόλντσταϊν συμφωνεί ότι οι έρευνες για το μπλε φως δεν είναι τόσο πειστικές, αλλά λέει ότι δεν υπάρχει επίσης λόγος να μην χρησιμοποιείτε φίλτρα νυχτερινής λειτουργίας στα ηλεκτρονικά, εάν τα βρίσκετε χρήσιμα. Απλώς θυμηθείτε να χαμηλώνετε τη φωτεινότητα και να αποφεύγετε ώρες άσκοπης σκρολαρίσματος, λέει.

Τέλος, όλες οι έρευνες δείχνουν ότι ένα σκοτεινό δωμάτιο είναι το καλύτερο περιβάλλον για ύπνο, επομένως είναι έξυπνο να αποκλείουμε τις πηγές φωτός όταν είναι πραγματικά η ώρα να κοιμηθούμε. Ο Γουάιατ προτείνει να διατηρείτε το δωμάτιό σας σε δροσερή θερμοκρασία 18 έως 20 βαθμών Κελσίου, να περιορίζετε τους θορύβους και να ακολουθείτε περίπου τις ίδιες ώρες ύπνου και αφύπνισης κάθε μέρα, για να έχετε ποιοτική ξεκούραση.

Μεγάλος κίνδυνος: Βάζεις το κινητό σου στην τσέπη; Δες τι μπορεί να πάθεις

Μεγάλος κίνδυνος: Βάζεις το κινητό σου στην τσέπη; Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες που αφορούν την χρήση των κινητών τηλεφώνων είναι το ενδεχόμενο η ακτινοβολία τους να είναι επικίνδυνη για την άνθρωπο και φυσικά να συνδέεται με μορφές καρκίνου.

Τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων στην ανθρώπινη υγεία έχει συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον και έχουν γίνει πολλές μελέτες και έρευνες, αποτέλεσμα της ευρείας εξάπλωσης της χρήσης τους σε όλο τον κόσμο.

Μεγάλος κίνδυνος: Επιδράσεις του κινητού τηλεφώνου στην υγεία

Οι επιδράσεις στην υγεία περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου, κυτταρικού στρες, αύξηση των επιβλαβών ελεύθερων ριζών, γενετικές βλάβες δομικές και λειτουργικές αλλαγές του αναπαραγωγικού συστήματος, διαταραχές των λειτουργιών μάθησης και μνήμης.

Επίσης άμεσες επιπτώσεις με τη μορφή πονοκεφάλων, έλλειψης συγκέντρωσης, αϋπνίες, διαταραχές μνήμης, μείωση ανοσοποιητικού συστήματος αλλεργίες κ.τ.λ. αποτελούν καθημερινά συμπτώματα σε όσους έχουν την συνήθεια να κρατούν το κινητό διαρκώς κολλητά πάνω στο σώμα τους.

Αξίζει να αναφέρουμε πως έρευνες έδειξαν τεκμηριωμένα πως το να φοράς το κινητό στη περιοχή της λεκάνης (γοφούς) μπορεί να αποδυναμώσει την πυελική περιοχή.

Με την χρήση ακτινογραφίας όπως αυτή που χρησιμοποιείται για την διάγνωση και την παρακολούθηση ασθενών με οστεοπόρωση, ερευνητές μέτρησαν την πυελική οστική μάζα σε 150 άνδρες που συνήθως κουβαλούσαν το κινητό στην ζώνη του παντελονιού τους.

Οι άντρες αυτοί είχαν απάνω τους το κινητό τους για περίπου 15 ώρες την ημέρα, και χρησιμοποιούσαν το κινητό για έξι χρόνια μέσο όρο. Οι ερευνητές βρήκαν, πως η οστική πυκνότητα είχε πέσει στην πλευρά του γοφού όπου κουβαλούσαν το κινητό, αυξάνοντας την πιθανότητα της οστικής μάζας να μπορεί να επηρεαστεί δυσμενώς απ΄ τις ηλεκτρομαγνητικές συχνότητες που εκπέμπουν τα κινητά.

Επίσης έρευνες έδειξαν πως η ακτινοβολία απ’τα κινητά επηρεάζει τον αριθμό σπερματοζωαρίων στους άντρες, καθώς και την ποιότητα και την κινητικότητα του σπέρματος.

Την ίδια ώρα σημειώνεται ότι σε καμία περίπτωση οι χρήστες των κινητών τηλεφώνων δεν πρέπει να κοιμούνται έχοντας ανοιχτό το κινητό δίπλα στο μαξιλάρι ή στο κομοδίνο.

Η μακροχρόνια χρήση κινητών μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του εγκεφάλου, του ακουστικό νεύρου και των σιελογόνων αδένων, αλλά και σε πονοκεφάλους όπως και σε προβλήματα ύπνου.

Μεγάλος κίνδυνος: Γιατί δεν πρέπει να κοιμόμαστε δίπλα στο κινητό μας;

Αν είστε σαν τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που κοιμούνται με τα κινητά τους τηλέφωνα δίπλα στο κρεβάτι τους, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει αιτία για πολλά προβλήματα (ανεπαίσθητα για την ώρα) στην υγεία σας.

Η ακτινοβολία που εκπέμπουν τα smartphones είναι πραγματικά επικίνδυνη. Το να κοιμόμαστε έχοντας το κινητό δίπλα μας μπορεί να οδηγήσει σε εφιάλτες, σε αδυναμία ύπνου και σε περπάτημα πολλές φορές κάθε νύχτα.

Ο λόγος; Προκαλεί μια μεταβολή στο σύστημα συγκεκριμένων αυτορυθμιζόμενων διαδικασιών, όπως το βιολογικό σας ρολόι ή τον καρδιακό ρυθμό.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει δηλώσει ότι οι ηλεκτρονικές συσκευές γενικά (όχι μόνο τα κινητά τηλέφωνα) είναι επιβλαβείς για το σώμα και μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου.

Έχουν τοξικά αποτελέσματα, που πολλοί επιστήμονες δεν γνωρίζουν ενώ θα πρέπει να ξέρετε ότι τα κινητά βασίζονται στην ιονίζουσα ακτινοβολία.

Μια μελέτη στην Αυστραλία έδειξε ότι υπάρχει μια σημαντική σχέση ανάμεσα στην χρήση των smartphones και στην στειρότητα για τους άνδρες, καθώς επίσης και την μειωμένη ποιότητα του σπέρματος. Και στα δυο φύλλα, υπήρξε μια αύξηση στα επίπεδα άγχους.

Παρόλο που το κινητό σας μπορεί να έχει ξυπνητήρι θα πρέπει πραγματικά να το απενεργοποιείτε κατά την διάρκεια της νύχτας. Επειδή ακόμη κι όταν δεν το χρησιμοποιούμε, αυτό επικοινωνεί με τους σταθμούς βάσης με ασύρματη ζεύξη.

Αυτό σημαίνει ότι τα τηλέφωνα εκπέμπουν συνεχώς ηλεκτρομαγνητικά κύματα στο περιβάλλον, όχι μόνο όταν χρησιμοποιούνται. Και η τοποθέτηση του δίπλα στο κεφάλι σας κατά την διάρκεια του ύπνου είναι σαν “εξάπλωση μόλυνσης” αυτών των κυμάτων που δεν μας κάνουν καθόλου καλό.

Μεγάλος κίνδυνος: Η σωστή θέση του κινητού κατά τον ύπνο

Σίγουρα δεν πρέπει να κοιμάστε κοντά στο κινητό. Υπάρχουν δυο τρόποι: πρώτος, το απενεργοποιείτε και το αφήνετε στο συνηθισμένο μέρος (το κομοδίνο), έχοντας στο μυαλό σας ότι πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα διαφορετικό ξυπνητήρι.

Ο δεύτερος είναι να το αφήσετε ανοιχτό αλλά σε άλλο δωμάτιο μακριά, όπως στην κουζίνα ή στο σαλόνι. Αυτή η εναλλακτική  είναι η λιγότερο επιθυμητή.

Κι αν δεν αισθάνεστε άνετα απενεργοποιώντας το, σε περίπτωση που κάποιος χρειάζεται να επικοινωνήσει μαζί σας κατά την διάρκεια της νύχτας σε έκτακτη ανάγκη, μπορείτε τουλάχιστον να κλείσετε την σύνδεση ίντερνετ ή  WiFi , τα οποία είναι πιο επικίνδυνα από τα ραδιοκύματα.

Οι ειδικοί συνιστούν ότι όλα τα κινητά τηλέφωνα θα πρέπει να βρίσκονται τουλάχιστον τρία μέτρα μακριά από το σώμα κατά την διάρκεια του ύπνου. Μπορούμε να το αφήνουμε, για παράδειγμα, στον καναπέ ή σε μια καρέκλα.

Ένας άλλος κίνδυνος, που επίσης σχετίζεται με την τοποθέτηση του κινητού στο κομοδίνο, είναι ότι αυξάνει τα επίπεδα άγχους μας.

Είμαστε συνεχώς σε επιφυλακή κι αναμονή ότι κάτι μπορεί να συμβεί όλη την ώρα, ξυπνάμε στην μέση της νύχτας για να τσεκάρουμε τα email μας ή τα κοινωνικά δίκτυα, κάθε φορά που λαμβάνουμε κάποια ενημέρωση, κτλ.

Αυτή είναι μια αλλαγή συμπεριφοράς και συνηθειών που τελικά καταλήγει σε άγχος, αϋπνία, κακή συγκέντρωση, προβλήματα αντίληψης, έλλειψη παραγωγικότητας, ευερεθιστικότητα, εφιάλτες, πονοκεφάλους, κτλ.

Μεγάλος κίνδυνος: Συμβουλές για σωστή χρήση

• Αλλάζετε αυτί κάθε λίγα λεπτά.
• Αν είναι εφικτό, να απαντάτε στις κλήσεις με το σύστημα hands-free , ώστε να αποφύγετε να το έχετε δίπλα στο κεφάλι σας.
• Μην αφήνετε τα παιδιά να χρησιμοποιούν το κινητό τηλέφωνο, ούτε σαν παιχνίδι.
• Μη μιλάτε στο smartphone σας σε περιοχή όπου το σήμα είναι χαμηλό, επειδή η συσκευή θα πρέπει να εκπέμπει δυνατότερα ραδιοκύματα.
• Μην κουβαλάτε το κινητό σας στο σώμα σας (ειδικά οι άνδρες δεν θα πρέπει να το βάζουν στην τσέπη των παντελονιών τους) και να αποφεύγετε την επαφή με το δέρμα.
• Κρατείστε το μακριά, ακόμη και δυο μέτρα, ενώ είστε στο γραφείο ή στο τραπέζι.

Μεγάλος κίνδυνος: Γιατί να μη φορτίζετε το κινητό το βράδυ;

Δεν θα πρέπει να αφήνετε το κινητό σας να φορτίζει όλη τη νύχτα ενώ το έχετε κάτω από το μαξιλάρι σας. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που έκαψαν το πρόσωπο ή τα χέρια τους λόγω μιας υπερφόρτωσης ή επακόλουθης φωτιάς από τις συσκευές τους. Τα πιο πολλά μαξιλάρια είναι φτιαγμένα από ένα υλικό που καίγεται πολύ γρήγορα κι αυτό μας θέτει σε μεγάλο κίνδυνο ενώ κοιμόμαστε επειδή δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει γύρω μας.

Γιατί είναι κακό για το κινητό;

Το να αφήνεις το κινητό στην πρίζα ενώ έχει φορτιστεί πλήρως -πράγμα που σίγουρα θα συμβεί όταν το φορτίζετε όλη νύχτα- αποδυναμώνει την μπαταρία του λόγω της υψηλής συχνότητας που διέρχεται μέσω του ηλεκτρικού ρεύματος.

Στην πραγματικότητα, μάλιστα, δεν χρειάζεται καν να φορτίζετε το κινητό σας μέχρι να φτάσει στο 100%. Κι αυτό γιατί όταν φτάσει σε κατάσταση πλήρους φόρτισης κι εσείς δεν το αποσυνδέσετε, αρχίζει να ανεβαίνει η θερμοκρασία του, πράγμα που φθείρει τη μπαταρία μακροπρόθεσμα.

Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να φορτίζετε για λίγο το κινητό σας σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, τότε που μπορείτε δηλαδή να ελέγξετε τα επίπεδα φόρτισης και να το αποσυνδέσετε την κατάλληλη στιγμή.

Το πιο αποδοτικό για ένα κινητό είναι να είναι φορτισμένο ανάμεσα στο 50 και το 80%. Αυτό επιτρέπει στα φορτισμένα ιόντα να συνεχίσουν τη προστασία της μπαταρίας.

Για να επιταχύνετε τη διαδικασία μπορείτε να ακολουθήσετε τα παρακάτω:

• Απόφύγετε να το φορτίζετε με το USB και προτιμήστε τον κανονικό φορτιστή με υποδοχέα για πρίζα στον τοίχο.
• Ενεργοποιήστε το airplane mode γιατί εξοικονομεί πολλή μπαταρία.
• Αποφύγετε να ανοίξετε την οθόνη (για να δείτε την ώρα π.χ.) ή να τσεκάρετε τις ειδοποιήσεις σας γιατί και αυτό καταναλώνει μπαταρία.