Κατά την περίοδο της εφηβείας το σώμα σου αλλάζει και γίνεται σιγά σιγά όπως το σώμα των ενηλίκων γυναικών. Η εμφάνιση για πρώτη φορά της εμμήνου ρύσεως, δηλαδή αίμα από τον κόλπο μία φορά περίπου κάθε μήνα, είναι μία από τις σημαντικότερες αλλαγές που εμφανίζονται στην εφηβεία.

Τι είναι η έμμηνος ρύση;

Όταν η εφηβεία ξεκινά, ο εγκέφαλος ενεργοποιεί το σώμα για να αρχίσει να παράγει κάποιες ορμόνες. Κάποιες από αυτές τις ορμόνες είναι υπεύθυνες για να προετοιμάσουν το σώμα σου για μια πιθανή εγκυμοσύνη. Αυτό λέγεται εμμηνορυσιακός κύκλος. Οι ορμόνες αυτές αυξάνουν σε πάχος και σε αιμάτωση το εσωτερικό της μήτρας δηλαδή το ενδομήτριο. Σε μία από τις δύο ωοθήκες μεγαλώνει ταυτόχρονα ένα ωοθυλάκιο το κυρίαρχο που όταν στη μέση του κύκλου γίνει περίπου 2 εκατοστά τότε απελευθερώνεται από την ωοθήκη με τη μορφή ενός ώριμου ωαρίου. Αυτό ονομάζεται ωορρηξία. Το ωάριο προσλαμβάνεται από τη σάλπιγγα και μετακινείται μέσα σε αυτή προς την μήτρα. Εάν δεν συναντήσει το ανδρικό σπέρμα και δεν γονιμοποιηθεί τότε η γυναίκα δε μένει έγκυος. Αυτόματα λίγες μέρες μετά το ενδομήτριο καταρρέει και ξεκινάει η έμμηνος ρύση όπου κύτταρα του ενδομήτριου και αίμα εξέρχονται από τη μήτρα μέσω του κόλπου. Το ενδομήτριο αποβάλλεται και λεπταίνει σε πάχος, το ωάριο απορρίπτεται και ένας καινούργιος εμμηνορυσιακός κύκλος ξεκινά για τη γυναίκα.

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται για πρώτη φορά η έμμηνος ρύση;

Στα περισσότερα κορίτσια η περίοδος εμφανίζεται πρώτη φορά μεταξύ 11 και 13 ετών. Υπάρχουν όμως μεγάλες διαβαθμίσεις που σχετίζονται με πολλούς παράγοντες συχνά και κληρονομικούς έτσι ώστε φυσιολογικά η έναρξη της εμμήνου ρύσεως να μπορεί να συμβεί από την ηλικία των 9 έως 16 ετών.

Πόσο διαρκεί το αίμα της περιόδου;

Τις πρώτες φορές μπορεί να έχεις πολύ λίγο αίμα, ακόμα και λίγες σταγόνες. Μετά από λίγους μήνες συνήθως η διάρκεια της εμμήνου ρύσεως κυμαίνεται από 2 έως 7 ημέρες.

Πόσο συχνά εμφανίζεται το αίμα της εμμήνου ρύσεως;

Ο εμμηνορυσιακός κύκλος της γυναίκας υπολογίζεται μετρώντας σαν 1η μέρα την ημέρα που εμφανίζεται το αίμα και σαν τελευταία την παραμονή της ημέρας που θα εμφανιστεί ξανά κολπική αιμόρροια. Ο μέσος όρος είναι 28 ημέρες αλλά ένας φυσιολογικός κύκλος μπορεί να διαρκεί από 21 έως 45 ημέρες. Στα μικρά κορίτσια ο κύκλος τους συχνά είναι ασταθής. Μπορεί να χρειαστούν 6 χρόνια ή και περισσότερο μέχρι ο κύκλος των νεαρών γυναικών να σταθεροποιηθεί σε διάρκεια.

Γιατί είναι καλή ιδέα να κρατάω ημερολόγιο περιόδου;

Είναι αρκετά χρήσιμο η γυναίκα να κρατά ημερολόγιο με τις ημέρες που εμφανίζεται η περίοδός της, τη διάρκεια του αίματος και την ποσότητα (αριθμός μάκτρων – σερβιέτες) που χρειάζεται κάθε φορά γιατί σε οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί η απεικόνιση των τελευταίων κύκλων είναι καθοριστικής σημασίας για τη διάγνωση της πιθανής υποκείμενης πάθησης. Το ημερολόγιο μπορεί να είναι είτε έντυπης μορφής, είτε κάποια εφαρμογή για smart κινητά από τις δεκάδες που κυκλοφορούν και δωρεάν στα ιντερνετικά καταστήματα.

Τι προϊόντα προσωπικής φροντίδας υπάρχουν για τις δύσκολες μέρες;

Σαν δύσκολες μέρες αναφέρονται συχνά από τις γυναίκες οι μέρες της εμμήνου ρύσεως. Τις ημέρες αυτές για να μη λερώνουν το εσώρουχο και τα ρούχα τους οι γυναίκες χρησιμοποιούν σερβιέτες όταν έχουν μεγαλύτερη ροή ή σερβιετάκια όταν είναι στα τελειώματα της περιόδου και έχουν ελάχιστο αίμα. Υπάρχουν και άλλα προϊόντα όπως ταμπόν ή το εμμηνορροϊκό κύπελο Lybera αλλά συνήθως δεν χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα από μικρές σε ηλικία γυναίκες που δεν έχουν σεξουαλικές επαφές. Οι σερβιέτες και τα σερβιετάκια κολλάνε στο εσωτερικό του εσωρούχου με αυτοκόλλητο και απορροφούν τις εκκρίσεις και το αίμα μόλις βγουν από τον κόλπο. Κυκλοφορούν σε μεγάλη ποικιλία μεγέθους, πάχους, με φτερά ή χωρίς για να συγκρατούνται καλύτερα στο εσώρουχο.

Πόσο συχνά πρέπει να αλλάζω σερβιέτες;

Πολλές κοπέλες αλλάζουν σερβιέτα κάθε φορά που πάνε για ούρηση. Οι οδηγίες είναι να μην καθυστερεί η αλλαγή τους για περισσότερο από 6 έως 8 ώρες. Όμως όταν η ροή τις πρώτες 2 – 3 μέρες είναι μεγάλη, η σερβιέτα καλά είναι να αλλάζει μόλις γεμίζει με αρκετό αίμα γιατί έτσι θα νιώθετε πιο άνετα και δεν κινδυνεύετε να λερωθούν το εσώρουχο και τα ρούχα σας. Επίσης η πολύωρη παραμονή τους λόγω του αίματος και των κολπικών εκκρίσεων δρα ερεθιστικά στο δέρμα της περιοχής του αιδοίου.

Τι είναι τα ταμπόν και ποιες οι οδηγίες χρήσης τους;

Τα ταμπόν είναι μικρά απορροφητικά σε μέγεθος δακτύλου προϊόντα που τοποθετούνται από τις ίδιες τις γυναίκες μέσα στον κόλπο. Δίνουν αίσθηση άνεσης και καθαρότητας γιατί προστατεύουν από τις διαρροές αίματος και μπορεί να τοποθετηθούν είτε μόνα τους ή και σε συνδυασμό με κάποιο σερβιετάκι. Τα ταμπόν φτιάχνονται από βαμβάκι ή ραιγιόν και έχουν ένα απαλό κάλυμμα που διατηρεί τη συμπιεσμένη τους μορφή και επιτρέπει να γλιστρούν και να τοποθετούνται ευκολότερα στον κόλπο. Υπάρχουν σε διάφορα μεγέθη και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από γυναίκες χωρίς σεξουαλικές επαφές. Το ταμπόν έχει το πλεονέκτημα ότι φοριέται εσωτερικά και δεν είναι ορατό εκτός από ένα μικρό κορδόνι που βοηθά στην εύκολη αφαίρεσή του. Επιτρέπει ελευθερία κινήσεων και η γυναίκα μπορεί να συμμετέχει κανονικά σε δραστηριότητες όπως το κολύμπι παρόλο που έχει περίοδο. Έχει μεγάλη απορροφητικότητα και όταν τοποθετείται σωστά η γυναίκα δεν το αισθάνεται. Η χρήση του ενέχει μικρό κίνδυνο τραυματισμών από κακή τοποθέτηση στην είσοδο του κόλπου ενώ για αποφυγή της πολύ μικρής πιθανότητας πρόκλησης τοξικού shock από χρυσίζων σταφυλόκοκκο πρέπει να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής κατά την τοποθέτηση του, η γυναίκα να μην κοιμάται φορώντας ταμπόν και να μην αφήνεται μέσα στον κόλπο για περισσότερο από 5 ώρες.

Τι είναι το εμμηνορροϊκό κύπελο και ποιες οι οδηγίες χρήσης του;

Το εμμηνορροϊκό κύπελο είναι πρωτοποριακός τρόπος συλλογής του αίματος της εμμήνου ρύσεως. Είναι επαναχρησιμοποιήσιμο, υποαλλεργικό φτιαγμένο από σιλικόνη. Η λειτουργία του είναι να συλλέγει αντί να απορροφά τη ροή της περιόδου. Δεν προκαλεί ξηρότητα και δεν αλλάζει το pH του κόλπου. Επιτρέπει στη γυναίκα να συνεχίσει όλες τις δραστηριότητές της όπως γυμναστική, κολύμπι, τρέξιμο, ποδήλατο. Δεν συνδέεται με την πρόκληση του συνδρόμου του τοξικού shock. Το εμμηνορροϊκό κύπελο μπορεί να αφήνεται στον κόλπο μέχρι 12 ώρες. Για να επαναχρησιμοποιηθεί πρέπει να πλένετε καλά και να φυλάσσεται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Το να έχεις περίοδο προκαλεί πόνο;

Ένα ποσοστό των γυναικών όταν έχει περίοδο νιώθει πόνο σαν κράμπες στο κάτω μέρος της κοιλιάς στην περιοχή της μήτρας. Μπορεί να συνυπάρχει μεγάλη τάση στους μαστούς που είναι ιδιαίτερα ενοχλητική, πόνος στη μέση, πονοκέφαλος, ζάλη, ναυτία ή έμετος πιο σπάνια που ταλαιπωρεί τη γυναίκα την πρώτη συνήθως μέρα της εμμήνου ρύσεως. Η ένταση του πόνου και των υπολοίπων συμπτωμάτων ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα. Ο πόνος συνήθως είναι υποφερτός. Όταν έχει μεγαλύτερη ένταση αντιμετωπίζεται με απλά παυσίπονα ή μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη ή με τη χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών. Επίσης η άσκηση και θερμά επιθέματα στο κάτω μέρος της κοιλιάς ή στη μέση (οσφύ), φαίνεται να ανακουφίζουν από τον πόνο.

Τι είναι η αμηνόρροια;

Αμηνόρροια είναι όταν η γυναίκα δεν έχει καθόλου περίοδο. Εάν δεν έχει εμφανιστεί ποτέ η περίοδος τότε λέγεται πρωτοπαθής αμηνόρροια, ενώ εάν η γυναίκα είχε περίοδο αλλά δεν ξαναείδε αίμα για 3 μήνες τότε λέγεται δευτεροπαθής αμηνόρροια. Επισκεφθείτε τον γιατρό σας εάν είστε 15 – 16 ετών και δεν έχετε ακόμη καθόλου περίοδο, εάν έχετε σεξουαλικές επαφές και έχετε καθυστέρηση ή εάν δεν έχετε σεξουαλικές επαφές αλλά η περίοδό σας έχει να εμφανιστεί τουλάχιστον 3 μήνες.

Τι είναι η μητρορραγία και τι η μηνορραγία;

Μητρορραγία είναι η εμφάνιση αίματος ξανά και ξανά χωρίς καμία χρονική σειρά ακόμη και στον ίδιο κύκλο. Μηνορραγία είναι η περίοδος που κρατά πολλές μέρες και με αυξημένη ποσότητα αίματος. Επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν η περίοδος διαρκεί για περισσότερες από 7 – 8 μέρες, εάν έχετε πολύ αίμα 1 – 2 σερβιέτες κάθε ώρα που διαρκεί για πάνω από 24 ώρες, εάν η περίοδος εμφανίζεται συνεχώς σε μικρή ή μεγάλη ποσότητα και σε διάστημα μικρότερο των 20 ημερών και εάν το αίμα συνοδεύεται από πόνο στην κοιλιά, ζάλη, ή αίσθημα λιποθυμίας.

Τι πρέπει να κάνω εάν δεν έχω καθόλου σταθερό κύκλο;

Εάν είχατε απόλυτα σταθερό κύκλο και τώρα εμφανίζετε συνεχώς ανωμαλίες ή έχετε συνέχεια περίοδο ανά χρονικό διάστημα λιγότερο των 21 ημερών ή περισσότερο των 45, τότε αφού δημιουργήσετε ένα ημερολόγιο περιόδου, επισκεφθείτε το γιατρό σας και συζητήστε μαζί του το πρόβλημά σας.

Εάν πάρω κάποιο παυσίπονο για να περιορίσω τον πόνο της εμμήνου ρύσεως και ελαττωθεί το αίμα της περιόδου ή σταματήσει εντελώς είναι αυτό επικίνδυνο;

Συχνά τα παυσίπονα αντιφλεγμονώδη φάρμακα που λαμβάνει μία γυναίκα για να ανακουφιστεί από τους πόνους της περιόδου μπορεί να ελαττώσουν ή και πιο σπάνια να διακόψουν το αίμα της περιόδου. Αυτό δεν ενέχει κανένα κίνδυνο γιατί πρόκειται για σύσπαση του τοιχώματος των αγγείων και περιορισμό της απώλειας αίματος. Δεν υπάρχει δηλαδή περίπτωση το αίμα που πρέπει να αποβληθεί να παραμείνει μέσα στη μήτρα. Η γυναίκα λοιπόν δεν έχει να φοβάται τίποτα από την μείωση αυτή της ροής του αίματος.

Πρέπει να πλένομαι συχνότερα όταν έχω περίοδο ή όχι;

Φυσικά ούτε συζήτηση για το τόσο παρεξηγημένο αυτό θέμα. Οι εκκρίσεις και το αίμα της περιόδου εκτός του ότι δρουν ερεθιστικά στην περιοχή του αιδοίου και μυρίζουν άσχημα, αποτελούν λόγω του αίματος θρεπτικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη μικροβίων. Για αυτό και η γυναίκα ειδικά όταν έχει περίοδο πρέπει να πλένεται όσο το δυνατόν συχνότερα.