Συμπτώματα κατάθλιψης: Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή, που ανάλογα με τον άνθρωπο και το στάδιο στο οποίο βρίσκεται είναι δυνατόν να περάσει απαρατήρητη.
Δυστυχώς, εάν το ίδιο το άτομο δεν το συνειδητοποιήσει, είναι δύσκολο να δεχθεί να προχωρήσει στην αντιμετώπιση της, επομένως είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Ποια είναι τα πιο συχνά;
Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να νιώσουν λυπημένοι ή στενοχωρημένοι κάποια στιγμή. Ωστόσο, αν νιώθετε ότι κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα επιμένουν για εβδομάδες και εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, τότε θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Ένας ασθενής που παρουσιάζει κατάθλιψη μπορεί να εμφανίσει ψυχικά,διανοητικά αλλά και σωματικά συμπτώματα, όπως:
- Καταθλιπτική διάθεση που διαρκεί το μεγαλύτερο τμήμα της ημέρας και σχεδόν κάθε μέρα, για ένα διάστημα δύο βδομάδων.
- Απώλεια της ευχαρίστησης και μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που στο παρελθόν το άτομο ήθελε, και του άρεσε να κάνει.
- Άγχος παρατηρείται ορισμένες φορές με τη μορφή εσωτερικής δυσφορίας, φόβου, αισθήματος επικείμενου κινδύνου.
- Διαταραχές στον ύπνο. Το σύμπτωμα αυτό παρουσιάζεται με διάφορους τρόπους. Έτσι μερικοί άνθρωποι με κατάθλιψη κοιμούνται πάρα πολλές ώρες, μερικοί δεν μπορούν να κοιμηθούν καθόλου, ενώ άλλοι κάνουν πολύ ακανόνιστο ύπνο, δηλαδή ξυπνούν πολλές φορές στη διάρκεια της νύχτας ή δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν. Η πιο συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου είναι η πρωινή αφύπνιση, στην οποία το άτομο ξυπνά πολύ νωρίς το πρωί και δεν μπορεί να ξανακοιμηθεί.
- Διαταραχές της όρεξης. Συνήθως η κατάθλιψη προκαλεί απώλεια της όρεξης, με πιθανό επακόλουθο την απώλεια βάρους. Ωστόσο μπορεί σε μικρότερη συχνότητα να παρατηρηθεί το αντίθετο σύμπτωμα, δηλαδή αυξημένη όρεξη για φαγητό και αύξηση του σωματικού βάρους καθώς και κρίσεις βουλιμίας με υπερφαγικά επεισόδια.
- Κόπωση, εξάντληση, απώλεια ενεργητικότητας. Συχνά το άτομο παραπονιέται ότι αισθάνεται κόπωση ή εξάντληση, σαν όλη η ενέργεια ή η ζωτικότητά του να έχει φύγει. Μπορεί να παραμείνει σε αδράνεια για όλη τη διάρκεια της ημέρας.
- Ελάττωση της σεξουαλικής διάθεσης. Ακόμα και αν το άτομο έχει σεξουαλικές επαφές, δεν το επιθυμεί και δεν του προκαλεί καμία ευχαρίστηση.
Επίσης παρατηρούνται τα παρακάτω:
- Ανημπόρια, έλλειψη ελπίδας, ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον. Το άτομο τα βλέπει όλα μαύρα και πιστεύει πως έτσι θα παραμείνουν.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη σκέψη, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων. Η ενασχόληση με τις καταθλιπτικές σκέψεις είναι τόσο έντονη και επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό τη συγκέντρωση ώστε συχνά τα άτομα με κατάθλιψη αναφέρουν δυσκολία στο διάβασμα ή στην παρακολούθηση τηλεόρασης.
- Αισθήματα και σκέψεις ενοχής, αναξιότητας και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Σωματικά συμπτώματα που δεν ερμηνεύονται από ιατρικές εξετάσεις και δεν ανταποκρίνονται σε φαρμακευτική αγωγή και θεραπεία όπως : πονοκέφαλοι, πόνοι στη μέση, κράμπες, ναυτία, εμετός, δυσκοιλιότητα, δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στο στήθος.
- Εμμονή σε σκέψεις θανάτου και ιδέες αυτοκτονίας. Μερικές φορές το άτομο που έχει κατάθλιψη νιώθει τόσο απελπισμένο που κάνει σκέψεις αυτοκτονίας. Η απόπειρα αυτοκτονίας είναι η πιο σοβαρή και επικίνδυνη επιπλοκή της κατάθλιψης. Σε άτομα με βαριά κατάθλιψη ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι ιδιαίτερα αυξημένος
Συμπτώματα κατάθλιψης: Τι συναισθήματα βιώνει ο ασθενής;
Το καταθλιπτικό άτομο αισθάνεται μειωμένη διάθεση. Συνήθως το περιγράφει ως θλίψη, ακεφιά ή απόγνωση. Ο καταθλιπτικός ασθενής χάνει το ενδιαφέρον για την ζωή, ελαττώνει τις αγαπημένες του δραστηριότητες.
Σε ήπιες μορφές προσπαθεί να φάει, να κάνει έρωτα ή να ενασχοληθεί με δραστηριότητες. Όσο επιδεινώνεται η νόσος, ο καταθλιπτικός ασθενής γίνεται σημαντικά αδιάφορος προς τις καθημερινές του δραστηριότητες, ακόμη και σε αυτές που πρωτύτερα του προκαλούσαν ευχαρίστηση.
Το χιούμορ του φαίνεται να έχει εξαφανιστεί, παρά μόνο εάν αυτό έχει ένα κυνικό ή σαρδόνιο πέπλο. Το άγχος είναι επίσης συχνή ψυχολογική απόκριση του καταθλιπτικού ασθενούς.
Αυτό συμβαίνεις υποσυνείδητα ,γιατί πιστεύει ότι επίκειται κάποια απειλή προς την υγεία του. Στην σοβαρή μορφή της νόσου το άγχος μετατρέπεται σε απόσυρση και απάθεια.
Ο ασθενής γίνεται απαθής γιατί δεν μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του. Έτσι αποσύρεται για να προστατευτεί από τα εσωτερικά του συναισθήματα (συνήθως θυμού) καθώς η αγωνία του μετατρέπεται σιγά σιγά σε οξεία απόγνωση.
Ο θυμός είναι ένα από τα προεξέχοντα συμπτώματα του συναισθήματος του και μπορεί να είναι ευθύς (γιατί θεωρεί ότι δεν είναι αγαπητός από τους άλλους) ή ύπουλα κεκαλυμμένος προσπαθώντας να κάνει και την ζωή των γύρω του δύσκολη.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Τι σκέψεις κάνει κάποιος που πάσχει;
Το καταθλιπτικό άτομο είναι απασχολημένο με τον εαυτό του και την κακή του κατάσταση, ανησυχώντας για τις κακοτυχίες του και τις επιπτώσεις που είχαν αυτές στην ζωή του.
Σκέφτεται και ξανασκέφτεται διαρκώς το παρελθόν του και αισθάνεται μετάνοια (remorse) καθώς φαντάζεται μαγικές λύσεις στα τωρινά του προβλήματα. Αυτό γίνεται πάντα με την βοήθεια κάποιας ανώτερης δύναμης, αν και νιώθει ότι έχει λιγοστές ελπίδες.
Οι επανηλειμένες και μηρυκαστικές σκέψεις του γίνονται μονότονη χροιά των συζητήσεων του. Ο ήπιος καταθλιπτικός ασθενείς μπορεί εσκεμμένα να κατευθύνει τις σκέψεις του αλλού, ένας αμυντικός μηχανισμός που συναντάται στους ιδεοψυχαναγκαστικούς ασθενείς.
Οι καταθλιπτικοί ασθενείς με ψυχωτικά μπορούν να αναπολούν μικροπεριστατικά του παρελθόντος όπου τα ανακαλούν με φόβο και ενοχή για τυχόν αντίποινα ή τιμωρία.
Όχι μόνο το περιεχόμενο της σκέψης είναι διαταραγμένο, αλλά και οι γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου είναι σοβαρά διαταραγμένες. Το σύνολο των σκέψεων του είναι σημαντικά μειωμένο, έχει μείωση λήψης πρωτοβουλιών και αυθορμητισμού, απαντάει συνήθως συνοπτικά δίχως να παρέχει νέες πληροφορίες.
Όταν η κατάθλιψη είναι σοβαρή μπορεί λόγω της αδυναμίας συγκέντρωσης να έχει ακόμη και ψευδοάνοια. Η διαφοροδιάγνωση της όμως γίνεται εύκολα αφού είναι τις λίγες αναστρέψιμες άνοιες και όταν υποχωρήσει η κατάθλιψη υποχωρεί και η άνοια.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Υπάρχουν σωματικά συμπτώματα;
Στην κατάθλιψη όμως υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στην φυσιολογική λειτουργία του σώματος με μειωμένο μεταβολικό ρυθμό, γαστρεντερική δυσλειτουργία, ξηροστομία και μεταβολές σε όλες τις σωματικές λειτουργίες που βρίσκονται υπό νευροορμονικό έλεγχο.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η κατάθλιψη συνοδεύεται από υψηλή θνητότητα και θνησιμότητα από σωματικές παθήσεις.
Πιο συχνά συμπτώματα είναι η αϋπνία με δυσκολία στον έναρξη του ύπνου ή αδυναμία ξυπνήματος το πρωί, η κόπωση, η μείωση της όρεξης, η δυσκοιλιότητα (αν και στα αρχική καταθλιπτιπή συνδρομή υπάρχουν διαρροϊκές κενώσεις), η μείωση της λίμπιντο, οι πονοκέφαλοι, η αυχεναλγία, η οσφυαλγία, τα διάφορα άλλα άλγη και ξηρότητα με καύσος της στοματικής κοιλότητας και συνοδή μη ευχάριστη γεύση.
Τα συμπτώματα πρέπει να τα εκτιμήσουμε στην ψυχιατρική εξέταση, αφού αυτά μπορεί να έχουν κάποιο συμβολικό νόημα για τον ασθενή.
Συμπτώματα κατάθλιψης: 6 σημάδια που φανερώνουν κατάθλιψη ακόμη και αν είναι “κρυφή”
Αν κάποιος φίλος ή μέλος της οικογένειας, περνάει κάτι σαν αυτό και προσπαθεί να το συγκαλύψει, τότε τα ακόλουθα σημάδια μπορεί να σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε τι του συμβαίνει και να τον βοηθήσετε:
- Έχουν ασυνήθιστη ρουτίνα στον ύπνο και περίεργες συνήθειες στη διατροφή (φαγητό και ποτά) που διαφέρουν από εκείνες που γνωρίζετε εσείς ως τις “κανονικές” τους συνήθειες.
- Έχουν πάντα ένα “χαρούμενο προσωπείο” μπροστά σας και έχουν πάντα κάποια δικαιολογία, για να αποφύγουν πολλές εκδηλώσεις , ή για να εξηγήσουν σε εσάς το “γιατί δεν φαίνονται τόσο καλά”.
- Πολλά άτομα με κρυφή κατάθλιψη τείνουν να μιλούν με πολύ πιο φιλοσοφικό περιεχόμενο στις κουβέντες τους από το κανονικό.
- Κάποιες στιγμές θα φτάσουν στο σημείο να κάνουν κάτι ακραίο και ασυνήθιστο, σαν να “φωνάζουν” με τον τρόπο ότι χρειάζονται βοήθεια, αλλά αμέσως μετά δικαιολογούνται και απορρίπτουν κάθε προσφορά βοήθειας.
- Αντιδρούν πολύ πιο έντονα σε συναισθηματικές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα σε μια ταινία στην τηλεόραση, όπου μπορεί ξαφνικά να αρχίσουν να κλαίνε.
- Τα άτομα με κρυφή κατάθλιψη τείνουν, επίσης, να βλέπουν τα πράγματα με μια λιγότερο αισιόδοξη άποψη από το συνηθισμένο.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Ποιοι είναι κάποιοι από τους συχνούς στρεσογόνους παράγοντες;
Απώλεια
Η απώλεια ενός αγαπητό αντικειμένου είναι ο συνηθέστερος προκλητικός παράγοντας της κατάθλιψης.
Κάποιες φορές μπορεί να υπάρξει ένα χρονικό διάστημα ημερών, μηνών ή ακόμη ετών μεταξύ της απώλειας και της καταθλιπτικής αντίδρασης, κυρίως γιατί αυτό το άτομο ήταν σε άρνηση της απώλειας, επομένως είχε αποφύγει τις συναισθηματικές αντιδράσεις.
Σε αυτόν τον μηχανισμό βασίζονται και οι καταθλίψεις των εορτών λόγω του συναισθήματος ότι είναι μόνοι, εγκαταλειμμένοι και αποδυναμωμένοι την ώρα που οι υπόλοιποι είναι όλοι μαζί οικογενειακά, ευτυχισμένοι.
Απειλές προς την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση
Όλοι μας έχουν εσωτερικές ψυχικές αναπαραστάσεις σημαντικών ανθρώπων στην ζωή μας, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μας. Οι αναπαραστάσεις του εαυτού μας μπορεί να είναι ακριβέστατες ή σημαντικά διαστρεβλωμένες.
Χρησιμοποιώντας τον όρο αυτοπεποίθηση περιγράφουμε ένα κομμάτι της αυτό-αναπαράστασης μας και πιο συγκεκριμένα την ικανότητα της προσαρμοστικής μας ικανότητας.
Με άλλα λόγια αυτός που έχει αυτοπεποίθηση αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ικανό να καλύψει τις ανάγκες του και να διασφαλίσει την επιβίωση του.
Επιτυχία
Παράδοξα κάποιος μπορεί να νοσήσει από κατάθλιψη σε αντίδραση κάποιας επιτυχίας ή επίτευξης στόχου. Η επαγγελματική προαγωγή ή οποιαδήποτε επιβράβευση που μπορεί να επιφέρει αυξημένες ευθύνες και κοινωνικό status μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη.
Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις δύο δυναμικά συναντώνται. Στο πρώτο ο ασθενής αισθάνεται ότι δεν αξίζει την επιτυχία (μολονότι είναι κοινά αποδεκτό ότι αξίζει την επιβράβευση) πιστεύοντας ότι αργότερα θα είναι ανεπαρκής για την θέση λαμβάνοντας την απόρριψη των τρίτων.
Ενώ στο δεύτερο φοβάται ότι με την επιτυχία του θα έχει αντίποινα από τον κοινωνικό του περίγυρο, συσχετίζοντας υποσυνείδητα την διαμαρτυρία με την επιθετικότητα.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Ποια αίτια προκαλούν την εμφάνιση κατάθλιψης;
Τα αίτια της κατάθλιψης δεν είναι σαφή. Όπως και με πολλές άλλες ψυχικές διαταραχές, είναι πολλοί οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη της νόσου. Κάποια από τα αίτια που αναφέρονται είναι οι βιολογικές διαφορές στη δομή και τη χημεία του εγκεφάλου, οι ορμόνες και τα γονίδια.
Οι διαφορές στη βιολογία του εγκεφάλου αναφέρονται στις φυσικές διαφορές του εγκεφάλου των ατόμων που παρουσιάζουν κατάθλιψη. Οι διαφορές αυτές δεν έχει αποδειχθεί ακόμη σε τι βαθμό επηρεάζουν, ωστόσο εικάζεται ότι είναι σημαντικές για την ανάπτυξη της νόσου.
Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ουσίες του εγκεφάλου που παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι αλλαγές στη λειτουργία αυτών των νευροδιαβιβαστών και το πώς αλληλεπιδρούν με τo νευρικό σύστημα επηρεάζουν τη σταθερότητα της ψυχικής διάθεσης και την εξέλιξη της νόσου.
Επίσης, οι ορμονικές αλλαγές που ανατρέπουν την ισορροπία του σώματος μπορεί να παίξουν ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης για παράδειγμα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ή της εμμηνόπαυσης μια γυναίκα έχει αυξημένες πιθανότητες να βιώσει συμπτώματα κατάθλιψης.
Και τα γονίδια όμως παίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς πολλές φορές προκαθορίζουν την κατάσταση υγείας ενός ατόμου. Ωστόσο, οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμη στη διαδικασία αναζήτησης σχέσης ανάμεσα στα γονίδια και στην εξέλιξη της νόσου.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Κοινωνικά αίτια που οδηγούν σε αυτήν
- Κακοποίηση: άνθρωποι που έχουν παραμεληθεί ή κακοποιηθεί ή έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία στο παρελθόν εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο μείζονος κατάθλιψης.
- Φύλο: μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους από ότι ένας άνδρας και ότι χρειάζονται θεραπεία συχνότερα. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό, οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στην κατάθλιψη.
- Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης: οι πιο κοινές αιτίες της κατάθλιψης είναι η κοινωνική απομόνωση, η έλλειψη φίλων ή οι υποστηρικτικές σχέσεις. Η αίσθηση της μοναξιάς ή του αποκλεισμού ενδέχεται να προκαλέσει ένα επεισόδιο κατάθλιψης σε ανθρώπους που είναι επιρρεπείς σε εναλλαγές της διάθεσης.
- Σημαντικά γεγονότα στη ζωή: πολλά πράγματα στη ζωή, είτε δυσάρεστα είτε ευχάριστα, μπορεί να συνδέονται με στρες και να αυξήσουν τον κίνδυνο κατάθλιψης. Για παράδειγμα, η αγορά ενός σπιτιού, η αναμονή ενός μωρού, ένα διαζύγιο, μια νέα δουλειά κ.ά.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;
Η διάγνωση της κατάθλιψης δεν είναι πάντοτε εύκολη υπόθεση. Και αυτό, γιατί πολλές φορές μπορεί να την μπερδέψουμε με το άγχος, τη θλίψη, το φυσιολογικό πένθος ή με άλλες παθήσεις, τα συμπτώματα των οποίων μοιάζουν.
Αν διαπιστώσετε ότι σας ταλαιπωρούν πολλά από τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω, τότε ίσως θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Μην προσπαθείτε να κάνετε μόνοι σας το γιατρό.
Κάντε μια επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο/ ψυχίατρο και θα σας βοηθήσει εκείνος να εξακριβώσετε τι ακριβώς είναι αυτό που νιώθετε, αλλά και αν όντως χρειάζεστε βοήθεια.
Κατά την κλινική εξέταση ο θεραπευτής θα καταγράψει το ιστορικό και τα συμπτώματά σας και θα σας κάνει μια σειρά ερωτήσεων. Θα ακούσει προσεκτικά αυτά που σας συμβαίνουν, ώστε να κατανοήσει τις ιδιαίτερες ανάγκες σας και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.
Συμπτώματα κατάθλιψης: Πώς αντιμετωπίζεται;
Ο ιδανικός τρόπος αντιμετώπισης της κατάθλιψης είναι ένας συνδυασμός φαρμακοθεραπείας και ψυχοθεραπείας.
Η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει στην κατανόηση της νόσου όσο και των συμπτωμάτων, στην ανεύρεση τρόπων αντιμετώπισης αλλά και λύσεων στα προβλήματα που πιθανόν να την προκαλούν ή να την επιδεινώνουν.
Η φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά χάπια αποκαθιστά την ισορροπία στα επίπεδα των χημικών ουσιών στον εγκέφαλο και ανακουφίζει από τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Για την εύρεση της καταλληλότερης θεραπείας είναι απαραίτητη η συνεργασία με τον ιατρό, ο οποίος θα βασιστεί στην κλινική εικόνα και θα συνταγογραφήσει εξατομικευμένη θεραπεία.
Είναι σημαντική η συμμόρφωση στην αγωγή που έχει υποδείξει ο ιατρός, ως προς τη δοσολογία, αλλά και ως προς τη διακοπή της αγωγής. Η θεραπεία ολοκληρώνεται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού και διακόπτεται σταδιακά.
Ο ρόλος της διατροφής
Η διατροφή παίζει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της συνολικής υγείας του οργανισμού και μπορεί να απομακρύνει τον κίνδυνο πολλών παθήσεων όπως ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες.
Αν και δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες που να έχουν εντοπίσει τροφές που καταπολεμούν την κατάθλιψη, ωστόσο, κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η υγιεινή διατροφή (πχ μεσογειακή διατροφή) προστατεύει από την εμφάνισή της.
Η μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει άφθονα φρούτα, λαχανικά και ψάρια και αποκλείει τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και κρέατα.