Μία βόλτα στο βουνό μπορεί να γεμίσει τα πνευμόνια σας με καθαρό αέρα και το συρτάρι σας με τα γιατρικά της φύσης. Και ως γιατρικά αναφερόμαστε στα ελληνικά βότανα.

Πώς χρησιμοποιώ τα βότανα

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να μάθει όποιος ενδιαφέρεται για τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων είναι πώς να τις αξιοποιεί.

Βασικός κανόνας: Η δόση είναι πάντα 1 με 1+1/2 κουταλάκι του γλυκού για κάθε φλιτζάνι νερό. Όταν έχουμε ρίζες, φλούδες δέντρου ή σκληρά φύλλα, καλό είναι να τα κόβουμε σε ψιλά κομμάτια πριν τα χρησιμοποιήσουμε. Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να πάρουμε τις θεραπευτικές ιδιότητες που περιέχονται στα φυτά.

Από τη σκληρότητα του φυτού θα εξαρτηθεί ο τρόπος που θα ακολουθήσουμε

Έγχυμα: Βάζουμε την απαιτούμενη ποσότητα βοτάνου σ΄ ένα δοχείο εμαγιέ, γυάλινο, πήλινο ή κεραμικό (όχι μεταλλικό) που να κλείνει καλά, για να μη φύγουν τα αιθέρια έλαια. Το περιχύνουμε με βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Κατόπιν το φιλτράρουμε και το πίνουμε.

Αφέψημα: Βάζουμε στη φωτιά το νερό κρύο μαζί με το βότανο που θέλουμε στην κατάλληλη δοσολογία. Μόλις βράσει το νερό, χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγοβράζουμε καλλίτερα σκεπασμένο για 4-5 λεπτά ακόμα. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά και αφήνουμε σκεπασμένο για 5 λεπτά. Κατόπιν το φιλτράρουμε και το πίνουμε.

Διάβρεγμα: Αυτός ο τρόπος χρησιμοποιείται σε ρίζες και φλοιούς, αλλά και σε φυτά με υψηλή περιεκτικότητα σε βλεννώδεις ουσίες, όπως π.χ. η μολόχα. Βάζουμε το φυτό σε κρύο νερό στην κατάλληλη δοσολογία και το αφήνουμε να μουλιάσει για 8-12 ώρες. Μετά το ζεσταίνουμε και το σουρώνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: Σε οξείες περιπτώσεις ασθένειας πρέπει να λαμβάνονται 2-3 φλιτζάνια ροφήματος μοιρασμένα σε γουλιές καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ως θεραπεία (π.χ. Ανοιξιάτικη αποτοξίνωση) επίσης 2-3 φλιτζάνια ημερησίως. Το ίδιο βότανο δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνεται καθημερινά για διάστημα μεγαλύτερο των 3 εβδομάδων, διότι υφίσταται ο κίνδυνος του εθισμού και η πιθανότητα να φέρει η θεραπεία τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

ΔΑΦΝΗ

Αφέψημα: καταπολεμά ανορεξία, προβλήματα πέψης, κρυολογήματα, γρίπη και βήχα.
Στην κουζίνα: λόγω των αρωματικών και χωνευτικών ιδιοτήτων της χρησιμοποιείται σε πολλές σάλτσες. Επίσης σε ψητό κρέας, ψαρόσουπα, φακές και φάβα.

ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ

Αφέψημα: Βοηθά την κυκλοφορία του αίματος και δυναμώνει τον οργανισμό. Εξομαλύνει την καρδιακή λειτουργία, βελτιώνει τη λειτουργία του συκωτιού και της χολής, βοηθάει την πέψη. Είναι γνωστό σαν ένα από τα ελιξίρια της νεότητας. Ως υποκατάστατο καφέ για άτομα με προβλήματα στο στομάχι.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Καθότι αυξάνει την πίεση του αίματος να μην χρησιμοποιείται από υπερτασικούς.
Ως προσθήκη στο μπάνιο: ξεκουράζει πνεύμα και σώμα, σε καταστάσεις εξάντλησης, πονοκέφαλο και ρευματισμούς.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Όχι το βράδυ!
Στην κουζίνα: σε σούπες, ψάρι, κρέας, πουλερικά, σάλτσες, λαχανικά, μανιτάρια.

ΔΥΟΣΜΟΣ

Έγχυμα: ενδείκνυται σε παθήσεις του στομάχου και των εντέρων, και ως αφροδισιακό.
Ως προσθήκη στο μπάνιο: ξεκουράζει πνεύμα και σώμα.
Στην κουζίνα: σε σάλτσες, σαλάτες, λαχανικά,κρέας, ψάρι, ρύζι, ντολμάδες, κεφτέδες.

ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ

Αφέψημα: για παθήσεις του αναπνευστικού, ως αντιβακτηριδιακό στο άσθμα, στη βρογχίτιδα και την αμυγδαλίτιδα,στον επίμονο πυρετό. Κάνουμε εισπνοές ή το χρησιμοποιούμε ως προσθήκη στο μπάνιο σε κρυολογήματα, άσθμα και ρευματισμούς. Γαργάρες για αντισηψία του στόματος.

ΘΡΟΥΜΠΙ

Έγχυμα: βοηθάει την πέψη, για σπασμούς του στομάχου, φουσκώματα του εντέρου, αιμοκαθαρτικό. Λειτουργεί διεγερτικά στη σεξουαλική αδυναμία και την πνευματική κόπωση.
Στην κουζίνα: σε λαχανικά, όσπρια, πατάτες, μανιτάρια, κρέας, ψάρι, φρικασέ, σάλτσες ντομάτας.

ΘΥΜΑΡΙ

Έγχυμα: διεγερτικό για την πνευματική εργασία και για σε γαστρεντερικές διαταραχές, άριστο ορεκτικό, αντισηπτικό. Γαργάρες για παθήσεις του αναπνευστικού.
Ως προσθήκη στο μπάνιο: επίσης για παθήσεις του αναπνευστικού και για πνευματική διαύγεια.
Στην κουζίνα: σε λαχανικά, μανιτάρια, σαλάτες, κυνήγι, κρέας, ψάρι, σούπες.

ΜΑΡΑΘΟ

Έγχυμα: για προβλήματα του στομάχου (σπασμούς, αέρια, ανορεξία), κοιλιακούς πόνους νηπίων, αυξάνει το γάλα στις μητέρες. Για το βήχα σε περιπτώσεις άσθματος, κοκίτη, βρογχίτιδας. Ως οφθαλμικές κομπρέσες σε περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας, πρησμένων ματιών κ.λπ.
Στην κουζίνα: σε ψωμί, ψάρι, λαχανικά, σάλτσες, σαλάτες.

ΜΕΝΤΑ

Έγχυμα: ρυθμιστικό της λειτουργίας του στομάχου, των εντέρων και της χολής. Σε αναγούλα, εμετό, καούρες και ανορεξία. Παυσίπονη και σπασμολυτική δράση που φέρνει ισορροπία σε όλο τον οργανισμό και παραμερίζει νευρικές διαταραχές, όπως νευρική ταχυπαλμία και νευρικούς πονοκεφάλους.
Στην κουζίνα: σε αρνί, λαχανικά, πατάτες, σάλτσες.

ΜΟΛΟΧΑ

Διάβρεγμα: ανακουφίζει φλεγμονές των βλεννογόνων, βρογχίτιδα, βήχα, φλεγμονές στομάχου/εντέρων. Ελαφριά με καθαρτική δράση. Πλούσια σε βιταμίνη C. Γαργάρες σε περιπτώσεις βραχνάδας και ενοχλήσεων από τα δόντια, για την άσχημη οσμή από το στόμα και τις φλεγμονές αμυγδαλών και βλεννογόνων. Κομπρέσες σε φλεγμονές και καλόγερους.

ΤΑΡΑΞΆΚΟ

Τα φύλλα χρησιμοποιούνται ως έγχυμα και η ρίζα ως διάβρεγμα. Για βελτίωση καιαναζωoγόνηση του μεταβολισμού. Αιμοκαθαρτικό και διουρητικό. Ρυθμίζει τη λειτουργία του συκωτιού και της χολής. Για προβλήματα της πέψης, ανορεξία, ρευματισμούς, διαβήτη. Τα φρέσκα φύλλα ωμά ή μαγειρεμένα αποτελούν άριστη τροφή.

ΡΙΓΑΝΗ

Έγχυμα: σπασμολυτικό σε κράμπες του στομάχου,για βήχα, ημικρανίες περιόδου. Δυναμώνει τα εξασθενημένα νεύρα.
Στην κουζίνα: σε ψάρι, κρέας, σάλτσες, σαλάτες, όσπρια.

ΡΙΓΑΝΗ ΑΓΡΙΑ

Έγχυμα: σπασμολυτικό σε βήχα και διαταραχές του στομάχου, κινητοποιεί τα έντερα σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας, φουσκωμάτων. Άριστο διουρητικό.
Εισπνοές: σε γρίπη,κρυολόγημα.
Στην κουζίνα: σε πίτσα, κιμά, μακαρόνια, σάλτσες, σαλάτες,ψητό, ψάρι, αρνί, όσπρια(να μην χρησιμοποιείται μαζί με μαντζουράνα γιατί καλύπτει το άρωμά της).

ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

Έγχυμα: βοηθάει στον καθαρισμό και στη δημιουργία νέου αίματος. Πλούσια σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Βοηθάει το μεταβολισμού, δυναμωτικό σε περιπτώσεις αναιμίας και γενικότερης αδυναμίας. Βοηθάει σε δερματικές παθήσεις και παθήσεις του ουροποιητικού. Καθώς είναι διουρητική βοηθάει και στην αποβολή της ουρίας (ρευματισμοί, αρθριτικά, ποδάγρα). Αιμοστατική σε δυνατή περίοδο, αιματέμεση, αιματώματα και χρόνια ρινική αιμορραγία. Πλύση των μαλλιών με αφέψημα τσουκνίδας σταματάει την τριχόπτωση (εναλλακτικά: μασάζ στης ρίζες των μαλλιών με δυνατό αφέψημα).
Στην κουζίνα: Ωμή ως σαλάτα ή μαγειρεμένα ως χόρτα ή σε σούπες και πίτες.

ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ

Αφέψημα: άριστο αντιβακτηριδιακό, αντιφλεγμονώδες, αποτοξινωτικό, αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, ρυθμιστικό της εφίδρωσης. Για προβλήματα του στομάχου, του εντέρου, του συκωτιού και της χολής, για ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις με πυρετό, γρίπη, κρυολόγημα, κλιμακτήριο, απογαλακτισμό.
Γαργάρες: για όλες τις φλεγμονές του λαιμού και του φάρυγγα.
Στην κουζίνα: σε κρέας, συκώτι, κυνήγι, ψάρι,ζυμαρικά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: ΜΕΤΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ!

ΦΛΙΣΚΟΥΝΙ

Έγχυμα: για παθήσεις του στομάχου και των εντέρων, βοηθάει την κυκλοφορία του αίματος, αφροδισιακό, εμμηναγωγό. Για πονόδοντο μασάμε τα φύλλα του.
Στην κουζίνα: μικρή ποσότητα σε κρέας, πατάτες, σάλτσες
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟΒΟΛΗΣ!

ΧΑΜΟΜΗΛΙ

Σε εσωτερική και εξωτερική χρήση έχει αντιφλεγμονώδεις, παυσίπονες, καταπραϋντικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Εσωτερικά ως έγχυμα: σε σπασμούς του στομάχου, φουσκώματα, κακή πέψη, φλεγμονές, στομάχου και εντέρων, πονοκέφαλο, γρίπη, υπερένταση, αϋπνίες, προβλήματα περιόδου.
Γαργάρες: φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα.
Εξωτερικά ως αφέψημα: κομπρέσες, πλύσεις, λουτρά, ατμόλουτρα προσώπου. Για εκζέματα, ακμή, πυώδεις, δερματοπάθειες, τραυματισμούς.

Τσάι του βουνού – Όχι μόνο για το κρυολόγημα

Ανέκαθεν το θεωρούσαν πανάκεια για τα κρυολογήματα και τις παθήσεις του αναπνευστικού. Και πραγματικά είναι από τα πιο διαδεδομένα και αγαπημένα ροφήματα στη χώρα μας. Είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, διτερπένια και μας προσφέρει αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική προστασία. Είναι ακόμη διουρητικό και αποτοξινωτικό. Σε αντίθεση με το κλασικό τσάι την αγαπημένη συνήθεια των Άγγλων, με το οποίο δεν έχει καμία σχέση, το τσάι του βουνού δεν έχει διεγερτική δράση, οπότε μπορούμε να το καταναλώσουμε και το βράδυ.
Αφέψημα: Μαζί με ξυλαράκια κανέλας και μέλι είναι ιδανικό μαλακτικό και αντισηπτικό και βοηθά στην ανακούφιση από το βήχα.

Μελισσόχορτο (Lemon Balm) – Ελιξίριο νιότης

Στη χώρα μας είναι γνωστό ως μελισσοβότανο και σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αποτελούσε το βότανο «γιατρό» για τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Το Μεσαίωνα, μάλιστα, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές ως ελιξίριο νεότητας. Περιέχει πτητικά έλαια, πολυφαινόλες και φλαβονοειδή. Ανακουφίζει από την υπερένταση της καθημερινότητας και βοηθά σημαντικά στις διαταραχές του ύπνου και ιδιαίτερα στην αϋπνία. Επιπλέον, διαθέτει και αντιικές, αντιβακτηριδιακές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Έγχυμα: Ρίχνετε ένα κουταλάκι σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Σκεπάζετε και αφήνετε για πέντε λεπτά. Στραγγίζετε και πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.
Βάμμα: Πίνετε 1-2 ml σε λίγο νερό, δυο έως τρεις φορές την ημέρα.
Κρέμα: Αναζητήστε στο φαρμακείο κρέμα με αιθέριο έλαιο μέλισσας. Μπορεί να σας απαλλάξει από ερεθισμούς, ενώ εξαιρετική είναι η δράση της σε περιπτώσεις έρπητα ζωστήρα.

Τίλιο (Tilia cordata) – Φυσικό μυοχαλαρωτικό

Υπάρχει άφθονο σε όλα τα δάση και θα το αναγνωρίσετε από τα φύλλα του, που έχουν σχήμα καρδιάς. Τα άνθη του θεωρούνται πραγματικό «φάρμακο», καθώς περιέχουν φλαβονικά γλυκοσίδια και άλλες ουσίες που ωφελούν τον οργανισμό. Στην ουσία πρόκειται για ένα φυσικό μυοχαλαρωτικό.

Έγχυμα: Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό προσθέτετε 1 κουταλάκι άνθη. Αφήνετε για πέντε λεπτά. Στραγγίζετε και πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.

Αφέψημα: Σε ένα φλιτζάνι νερό βράζετε φρέσκο ξύλο τίλιου για πέντε λεπτά. Πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.

Δίκταμο ή έρωντας – Ιδανικό αντιμικροβιακό

Ένα φυτό-θαύμα που φύεται μόνο στην Κρήτη. Οι φαρμακευτικές και κυρίως οι επουλωτικές ιδιότητές του είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιείται ως φάρμακο κυρίως με τη μορφή του αφεψήματος. Τα κύρια συστατικά του αιθέριου ελαίου του δίκταμου είναι τρεις ουσίες καρβακρόλη, θυμόλη και πουλεγκιόνη οι οποίες προσδίδουν στο φυτό τις εξαιρετικές αντισηπτικές και αντισπασμωδικές του ιδιότητες. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ύστερα από πειράματα που έγιναν σε στελέχη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, επιβεβαιώθηκε η δράση του και κατά του έλκους του στομάχου.
Αφέψημα: Βράζετε το βότανο σε ένα φλιτζάνι νερό, σουρώνετε και πίνετε.

Θυμηθείτε: Τα βότανα μπορεί να είναι αγνά προϊόντα της φύσης, ωστόσο συχνά αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα. Γι αυτό αν πάσχετε από κάποια ασθένεια, είστε έγκυος, θηλάζετε ή ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε το γιατρό ή το φαρμακοποιό.