Ποιες χρωστικές ουσίες που περιέχονται στα μελάνια των τατουάζ είναι επιβλαβείς για την υγεία μας;
Τα τατουάζ είναι μοδάτα, αλλά μπορούν και να μας… σκοτώσουν!
Μεγάλη έρευνα στις ΗΠΑ ανέδειξε τις χημικές ουσίες από τις οποίες δημιουργούνται τα μελάνια που χρησιμοποιούν οι tatoo artists, προκειμένου να ζωγραφίσουν το δέρμα μας. Οι χημικές ουσίες περνούν στον οργανισμό μας και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, αναφέρουν οι ερευνητές του State University of New York στο Μπέρμιγχαμ, οι οποίοι ανέλυσαν 56 δημοφιλή μελάνια που χρησιμοποιούνται συχνά από Αμερικανούς καλλιτέχνες τατουάζ. Όπως αποκαλύφθηκε, 23 από αυτά τα μελάνια είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο.
«Πολύ λίγα είναι πραγματικά γνωστά για τη σύνθεση των μελανιών για τατουάζ, οπότε αρχίσαμε να αναλύουμε δημοφιλείς επωνυμίες», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης John Swierk σε δήλωση μετά την φθινοπωρινή συνάντηση της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας (ACS).
«Οι μεγάλες εταιρείες κατασκευάζουν χρωστικές ουσίες για τα πάντα, όπως χρώματα και υφάσματα. Αυτές οι ίδιες χρωστικές χρησιμοποιούνται σε μελάνια για τατουάζ», πρόσθεσε.
Η είδηση είναι βέβαιο ότι θα ανησυχήσει τους περισσότερους από 100 εκατομμύρια Αμερικανούς που έχουν τουλάχιστον ένα τατουάζ, ενώ πολλοί περισσότεροι είναι οι άνθρωποι που έχουν «κτυπήσει» τατουάζ σε όλον τον πλανήτη.
Παρά τη δημοτικότητά τους, τα τατουάζ ελέγχονται ως καλλυντικό προϊόν στις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συστατικά δεν χρειάζεται να εγκρίνονται από τον FDA πριν από τη χρήση.
Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε απαγόρευση σε δύο κοινά χρησιμοποιούμενα πράσινα και μπλε μελάνια τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, αφού οι ρυθμιστικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι περιείχαν επικίνδυνες χημικές ουσίες. Τα μελάνια για τα τατουάζ περιέχουν δύο μέρη: μια χρωστική ουσία και ένα διαλυτικό φορέα.
Η χρωστική μπορεί να είναι μια μοριακή ένωση όπως μια μπλε χρωστική ή μια στερεή ένωση όπως το διοξείδιο του τιτανίου. Ο διαλυτικός φορέας από την άλλη πλευρά, μεταφέρει τη χρωστική ουσία στο μεσαίο στρώμα του δέρματος.
Τατουάζ: Ποιες είναι οι αντενδείξεις για την απόκτηση του;
Τα άτομα που σχεδιάζουν να κάνουν τατουάζ στο σώμα τους θα πρέπει να εξετάσουν προηγουμένως μια σειρά από αντενδείξεις, οι οποίες είναι οι εξής:
- χρόνιες δερματικές παθήσεις όπως η ψωρίαση
- παθήσεις διαταραχής της επούλωσης που δημιουργούν χηλοειδή
- ανοσοκαταστολή λόγω διάφορων παραγόντων
- διαταραχές πήξης του αίματος
- εγκυμοσύνη
Τατουάζ: Πιθανές επιπλοκές μετά την απόκτηση
Αλλεργικές αντιδράσεις
Οι χρωστικές που χρησιμοποιούνται στα τατουάζ, ειδικά οι κόκκινες, οι πράσινες, οι κίτρινες και οι μπλε, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική δερματική αντίδραση (π.χ. κνησμώδες εξάνθημα) στο σημείο της έγχυσής τους.
Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί αμέσως μετά το τατουάζ ή και πολύ καιρό αργότερα, ακόμα και έπειτα από μήνες ή χρόνια όπως συμβαίνει με τις λεγόμενες όψιμες αντιδράσεις όπως η οξεία εκζεματώδης δερματίτιδα.
Μολύνσεις
Αν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, μπορεί να υπάρξει μόλυνση της πληγής από μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος.
Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως διόγκωση, πόνος, ερυθρότητα, κνησμός, πύον και – σπανιότατα – εισβολή των μικροβίων στο αίμα, με σοβαρές συνέπειες για τον άρρωστο.
Οι μολύνσεις αυτές απαιτούν αντιβιοτική θεραπεία αλλά αν το υπαίτιο μικρόβιο είναι ανθεκτικό στα αντιβιοτικά (όπως π.χ. ο πολυανθεκτικός χρυσίζων σταφυλόκοκκος), η αντιμετώπιση είναι πολύ δύσκολη.
Άλλα δερματικά προβλήματα
Μερικές φορές δημιουργούνται γύρω από τις χρωστικές του τατουάζ τα λεγόμενα κοκκιώματα. Πρόκειται για τοπικές συσσωρεύσεις κυττάρων του ανοσοποιητικού, που οφείλονται στην προσπάθειά του να απομακρύνει τις χρωστικές.
Μπορεί επίσης να εμφανιστούν χηλοειδή, δηλαδή δερματικές υπερπλασίες που οφείλονται στην υπερβολική ανάπτυξη ινώδους (ουλώδους) ιστού.
Μετάδοση νοσημάτων
Αν ο εξοπλισμός με τον οποίο γίνεται το τατουάζ δεν έχει απολυμανθεί σωστά, υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης διαφόρων νοσημάτων, όπως τέτανος, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, ακόμα και HIV/AIDS.
Επιπλοκές στη μαγνητική τομογραφία
Έχουν υπάρξει μερικές αναφορές για ανθρώπους με μεγάλα τατουάζ (ή μόνιμο μακιγιάζ), οι οποίοι εκδήλωσαν διόγκωση ή έγκαυμα του δέρματος στο σημείο του τατουάζ, όταν έκαναν μαγνητική τομογραφία.
Έχουν επίσης υπάρξει αναφορές για περιπτώσεις όπου οι χρωστικές του τατουάζ επηρέασαν την ποιότητα της λαμβανόμενης εικόνας στην μαγνητική τομογραφία.
Η αιτία αυτών των εξαιρετικά σπάνιων αντιδράσεων δεν είναι γνωστή, αλλά ίσως οφείλονται σε αλληλεπίδραση με τα μεταλλικά στοιχεία ορισμένων χρωστικών, ειδικά της μαύρης. Πάντως αυτό είναι σπάνιο και έτσι τα τατουάζ δεν ανήκουν στις αντενδείξεις για μαγνητική.
Τατουάζ: Η επιλογή των σωστών χρωμάτων
Το τατουάζ δημιουργείται με την εισχώρηση μιας βελόνας στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος και την έγχυση μελανιού στην περιοχή που βρίσκεται κάτω από αυτήν, ώστε να σχηματιστεί ένα σχέδιο.
Επειδή η ανώτερη στιβάδα του δέρματος –η επιδερμίδα– αναγεννάται διαρκώς, προκειμένου να διαρκέσει ένα τατουάζ, το μελάνι εισάγεται στη δεύτερη, βαθύτερη στιβάδα του δέρματος, το χόριο.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να προξενήσει αλλεργικές αντιδράσεις. Το μελάνι είναι η πιο πιθανή αιτία για αυτή την παρενέργεια.
Σύμφωνα με την Αμερικανική ακαδημία δερματολογίας τα συμπτώματα της αλλεργίας μπορούν να εμφανιστούν αμέσως μετά την δημιουργία του τατουάζ, λίγες εβδομάδες αργότερα ή ακόμα και μετά από πολλά χρόνια.
Μια εγχείριση στις αρθρώσεις ή μια θεραπεία για τον ιό HIV μπορεί να ενεργοποιήσει μια αντίδραση ακόμα και δεκαετίες μετά το τατουάζ.
Τα πιο επικίνδυνα χρώματα είναι το κίτρινο και το κόκκινο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκληθεί αντίδραση και από άλλα χρώματα.
Το κίτρινο μελάνι είναι το πιο ευαίσθητο στον ήλιο. Αν έχουμε τατουάζ με κίτρινο χρώμα θα πρέπει να το προστατεύουμε διπλά και όχι μόνο τον πρώτο καιρό. Η φωτοευαισθησία, ωστόσο, φεύγει μετά από χρόνια.
Το κόκκινο μελάνι είναι υπεύθυνο για τις περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις.
Πώς εκδηλώνονται οι αλλεργικές αντιδράσεις;
Για πολλούς, τα συμπτώματα είναι ήπια, όπως κοκκίνισμα, ελαφρύ πρήξιμο στο σημείο του τατουάζ ή φαγούρα και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν με την κατάλληλη κρέμα που θα προτείνει ο δερματολόγος.
Για άλλους, ένα απλό τατουάζ μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη, καθώς τα συμπτώματα είναι εντονότερα. Εμφανίζονται οιδήματα, φουσκάλες σε μεγάλη έκταση και ξεφλούδισμα του δέρματος.
Κάποιες φορές συνοδεύονται από ταχυκαρδία ή δυσκολία στην αναπνοή. Σε αυτήν την περίπτωση, η ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη.
Μια πιο σπάνια αλλεργική αντίδραση είναι η νευροδερματίτιδα η οποία είναι μια χρόνια πάθηση, που προκαλεί φαγούρα και ερεθισμό στο δέρμα. Το σημείο του τατουάζ μπορεί να πρηστεί και να κοκκινίσει έντονα, παίρνοντας μια τραχιά υφή.
Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να αποφύγουμε όλα τα παραπάνω. Να βεβαιωθούμε πρώτα ότι το σώμα μας «δέχεται» το μελάνι, χωρίς να προκαλέσει παρενέργειες και ο μόνος τρόπος για να το κάνουμε είναι μία μικρή δοκιμή.
Οι απόψεις για την επικινδυνότητα των μελανιών και για το αν υπάρχει επαρκής έλεγχος για τα συστατικά τους ποικίλουν. Ο ΕΟΦ, πάντως, συμβουλεύει να αποφεύγουμε τις κινέζικες απομιμήσεις μελανιών που διακινούνται με ευκολία στο εμπόριο, ή αυτά από το διαδίκτυο.
Αυτά χρησιμοποιούνται συνήθως από ερασιτέχνες, καθώς είναι φθηνότερα, αλλά είναι και πολύ επικίνδυνα. Μειώνουμε τον κίνδυνο όταν εμπιστευόμαστε επαγγελματίες, που έχουμε διασταυρώσει ότι χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν ασφαλέστερο μελάνι.
Συμπερασματικά πριν κάνετε ένα τατουάζ σκεφτείτε το αρκετά καλά, καθώς θα το κουβαλάτε πάντα επάνω σας. Εάν τελικά το κάνετε βέβαια και μετέπειτα αλλάξετε γνώμη, η αφαίρεση τατουάζ με laser είναι ασφαλής και πολύ αποτελεσματική αρκεί να γίνεται από ειδικούς που θα ρυθμίσουν τις παραμέτρους όπως το μήκος κύματος, τη διάρκεια παλμού, την ένταση και το μέγεθος της επιφάνειας βολής ανάλογα με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του τατουάζ και του φορέα του.