Ο βήχας είναι ο μηχανισμός που προστατευει τον οργανισμού μας από την φραγή της αναπνευστική οδού έτσι ώστε ο αέρας να κυκλοφορεί ανεμπόδιστα . Σκοπό του είναι να απομακρύνει μηχανικά αλλά και να αδρανοποιήσει, μέσω της παραγόμενης βλέννας, ξένα σώματα (σκόνη, καπνό, μικρόβια) από τους πνεύμονες ή από το ανώτερο αναπνευστικό..
Πολλοί είναι οι λόγοι που μπορεί να δημιουργήσουν ενοχλήσεις στον λαιμό μας ,όπως αλλεργία, κρυολόγημα ή παλινδρόμηση οξέων από το στομάχι . Εξετάζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του βήχα μπορούμε να ανακαλύψουμε την αιτία του.Εάν η ενόχληση που αισθανόμαστε αποτελεί εμπόδιο στην καλή και ομαλή αναπνοή, μπορεί να οφείλεται σε κάποια από τις παρακάτω αίτια :
Οπισθορρινική καταρροή (αλλεργία/κρυολόγημα)
Βήχας παραγωγικός ( υγρός) η μη παραγωγικός (ξηρός) ο οποίος προκαλείται από τη συσσώρευση βλέννας στο λαιμό σας ( λόγω αλλεργιών η κρυολογήματος) συνήθως προερχόμενη από τη μύτη ή τα ιγμόρεια, ή μπορεί να έχει ανεβεί προς τα έξω από τους πνεύμονες και την τραχεία, και ενοχλεί τις απολήξεις των νεύρων . Άλλα φανερά συμπτώματα είναι ότι ο βήχας γίνεται πιο έντονος το βράδυ και νιώθετε ένα ενοχλητικό γαργαλητό στο πίσω μέρος του λαιμού σας. Αν οφείλεται σε αλλεργία, μπορεί να έχετε επίσης φαγούρα στα μάτια και φτέρνισμα.
Αν υποπτεύεστε αλλεργία, δοκιμάστε αντιισταμινικά. Αλλά αν δεν λειτουργήσει αυτό μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, επισκεφτείτε έναν γιατρό, που μπορεί να σας παραπέμψει σε κάποιο ειδικό αλλεργιολόγο για ειδικές εξετάσεις. Αν προέρχεται απο εποχιακό κρυολόγημα, μπορείτε να δοκιμάσετε φυσικές θεραπείες όπως πλύσεις με φυσιολογικό ορό και υδρατμούς για να ανακουφιστείτε από τη συμφόρηση, αλλά αν ο βήχας επιμείνει για πάνω από μια εβδομάδα, δείτε έναν γιατρό, αφού μπορεί να είναι κάποιο βακτήριο που ίσως να απαιτεί αντιβιοτικά.
Άσθμα
Ξηρός μπορεί και χρόνιος βήχας που τελειώνει με λαχάνιασμα ή συριγμό. Τα άτομα που εμφανίζουν άσθμα έχουν φλεγμονή της αναπνευστικής οδόυ, και αυτό δυσκολεύει την αναπνοή, γι’ αυτό και προκαλείται βήχας. Άλλα εμφανή συμπτώματα: Ο βήχας χειροτερεύει το βράδυ ή κατά τη διάρκεια της γυμναστικής· σφίξιμο στο στήθος, λαχάνιασμα, κόπωση.
Με την εργαστηριακή εξέταση της σπιρομέτρησης ο γιατρός σας ελέγχει τη ροή αέρα στους πνεύμονες. Για την αντιμετώπισή του, υπάρχουν δύο είδη φαρμακευτικής αγωγής: τα φάρμακα ταχείας ανακούφισης (βρογχοδιασταλτικά όπως η αλβουτερόλη, που διευκολύνει την αναπνοή άμεσα) και τα φάρμακα που λαμβάνονται καθημερινά για να ελέγχουν το άσθμα, όπως οι τροποποιητές (αναστολείς) λευκοτριενίων.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Ξηρός και σπασμωδικός βήχας και σε κάποιες περιπτώσεις συνοδεύεται από αίσθηση καούρας και βραχνιάσματος. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι όταν τα οξέα ανεβαίνουν από το στομάχι σας στον οισοφάγο. Ο βήχας χειροτερεύει, όταν ξαπλώνετε ή αφού φάτε. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι όταν ο βήχας ξεκινά μόλις ξαπλώσετε το βράδυ στο κρεβάτι σας. Το 75% των ασθενών με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν έχουν κανένα άλλο σύμπτωμα πέρα από τον χρόνιο βήχα
Είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία του χρόνιου βήχα, σχεδόν το 40% των περιπτώσεων, σύμφωνα με μελέτη του 2006, δημοσιευμένη στο Nature.
Οι εξετάσεις που προτείνει ο γιατρός σας περιλαμβάνουν ακτινογραφία της άνω πεπτικής οδού και μια γαστροσκόπηση. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση θεραπεύεται με ειδική φαρμακευτική αγωγή που μειώνει την παραγωγή οξέων.
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ( ΧΑΠ )
Χρόνιος βήχας που επιμένει και προκαλείται από βλέννα, που συσσωρεύεται στον λαιμό μας εμφανιζόμενος κυρίως το πρωί. Ο βήχας μειώνεται καθώς περνά η μέρα. Λαχάνιασμα, ειδικά κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης, συριγμός, κόπωση και σφίξιμο στο στήθος.
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια περιλαμβάνει την χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα. Η κύρια αιτία είναι το κάπνισμα.
Για την διάγνωση του ΧΑΠ ο γιατρός σας θα σας γράψει πνευμονολογικές εξετάσεις, όπως σπιρομέτρηση και ακτινογραφία. Η πάθηση θεραπεύεται με φάρμακα, όπως βρογχοδιασταλτικά και εισπνεόμενα στεροειδή. Η διακοπή του καπνίσματος είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Σε ορισμένες δύσκολες περιπτώσεις, χρειάζεται θεραπεία οξυγόνου.
Πνευμονία
Ξηρός έντονος βήχας, ο οποίος μετά από λίγες μέρες μετατρέπεται σε υγρό με κίτρινη, πράσινη η με λίγο κόκκινη βλέννα ο οποίος συνοδεύεται από πυρετό , κρυάδες , δυσκολία στην αναπνοή , πόνος κατά την βαθιά αναπνοή ή κατά τη διάρκεια του βήχα..
Συνήθως ο γιατρός σας θα διακρίνει αν έχετε πνευμονία, εξετάζοντας το στήθος σας με ένα στηθοσκόπιο. Όμως , θα σας ζητήσει ακτινογραφία και εξετάσεις αίματος, για να καθορίσει αν πρόκειται για ιό ή βακτήριο. Εάν η πνευμονία προέκυψε από βακτήριο τότε η θεραπεία είναι τα αντιβιοτικά. Αν είναι ιός, η μόνη θεραπεία είναι η ξεκούραση, τα αντιβηχικά και η ζεστές σούπες .
Κοκκύτης
Σοβαρός και έντονος βήχας με σημάδια παροξυσμού που επιμένει και τελειώνει με ένα σφύριγμα στο τέλος κατά την εισπνοή. Τα αρχικά συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα του απλού κρυολογήματος: μπουκωμένη μύτη, πρησμένα και δακρυσμένα μάτια , πυρετό και βήχα. Αλλά μετά από μια εβδομάδα, εμφανίζονται τα σημάδια του έντονου βήχα και είναι τόσο έντονα που μπορεί να προκαλέσουν τάση για εμετό.
Εάν ο βήχας επιμένει για αρκετές ημέρες και δεν υποχωρήσει με συμβατικές θεραπείες και ξεκούραση, επιβάλλεται η επίσκεψη στο παθολόγο.Ο γιατρός για να κάνει την διάγνωση θα ζητήσει εξετάσεις αίματος και ακτινογραφίες. Θεραπεύεται με αντιβιοτικά
Αν και αυτή η πάθηση ήταν εξαιρετικά σπάνια λόγω των εμβολίων που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’40, τώρα φαίνεται ότι εμφανίζεται όλο και περισσότερο- το 2012, περισσότερες από 50.000 περιπτώσεις αναφέρθηκαν, μόνο στις ΗΠΑ.