ΥΓΕΙΑ

Εμετός: Πώς θα τον σταματήσετε – Πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό

11 Αυγούστου 2021
Newshealth.gr

Ο εμετός είναι ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα, τις περισσότερες φορές όμως είναι «αθώος».

Τα πιο συνηθισμένα αίτια είναι η γαστρεντερίτιδα, η ναυτία, η εγκυμοσύνη και σπανιότερα διάφορες λοιμώξεις, παθήσεις του νευρικού συστήματος, καρδιακές παθήσεις (συμπεριλαμβανομένου και του εμφράγματος του μυοκαρδίου), παθήσεις του μεταβολισμού και των ενδοκρινών αδένων.

Εμετός: Αιτιολογία

Ο έμετος μπορεί να εμφανισθεί σε πολλά οξέα ή χρόνια νοσήματα. Τα πλέον συνήθη αίτια εμέτου φαίνονται παρακάτω.

Λοιμώξεις

Νοσήματα πεπτικού συστήματος

  • Πεπτικό έλκος
  • Πυλωρική στένωση
  • Νεοπλάσματα (στομάχου, παγκρέατος, παχέος εντέρου)
  • Οξεία και χρονία παγκρεατίτις
  • Περιτονίτις
  • Κωλικός ήπατος- χοληφόρων
  • Αποφρακτικός ειλεός
  • Παραλυτικός ειλεός
  • Οξεία σκωληκοειδίτις
  • Εγκολεασμός
  • Συστροφή σιγμοειδούς

Νοσήματα κεντρικού νευρικού συστήματος

Μεταβολικά νοσήματα

Νευροψυχιατρικά νοσήματα

  • Ημικρανία
  • Νοσήματα λαβυρίνθου
  • Νευρογενής ανορεξία
  • Ψυχογενής έμετος

Άλλα αίτια

  • Κολικός νεφρού
  • Οξύ γλαύκωμα
  • Κύηση
  • Συστροφή κύστεως ωοθήκης
  • Ακτινοθεραπεία
  • Φάρμακα (χημειοθεραπευτικά, δακτυλίτιδα, θεοφυλλίνη)
  • Οξεια μέθη

Εμετός: Διάγνωση

Tο ατομικό αναμνηστικό παρέχει σημαντικά στοιχεία για την διάγνωση της υποκειμένης νόσου. Το ιστορικό της παρούσας νόσου έχει επίσης μεγάλη αξία και ιδιαίτερα η χρονική σχέση του εμέτου με τα γεύματα, το περιεχόμενο και η οσμή των εμεσμάτων και συνοδά συμπτώματα όπως ο κοιλιακός πόνος, οι διάρροιες, η κεφαλαλγία, η διπλωπία, ο νυσταγμός, η ανορεξία και η απώλεια βάρους.

Εμετός: Αντικειμενική εξέταση

Η κλινική εξέταση συνήθως δεν συμβάλλει ουσιαστικά στην αιτιολογική διαφορική διάγνωση ιδιαίτερα του χρονίου εμέτου. Η επισκόπηση βοηθά σε περιπτώσεις που υπάρχει ίκτερος, κοιλιακή διάταση και ορατές κήλες (βουβωνοκήλη, μετεγχειρητική κήλη κλπ). Η ακρόαση βοηθά σε περίπτωση ειλεού και πυλωρικής στένωσης. Η επίκρουση και η ψηλάφηση της κοιλίας πρέπει να γίνονται προσεκτικά για την ανεύρεση εντοπισμένης σύσπασης ή ευαισθησίας. Η αντικειμενική εξέταση κατά συστήματα δεν πρέπει ποτέ να παραλείπεται.

Εμετός: Εργαστηριακή διερεύνηση 

Ο εργαστηριακός έλεγχος δυνατόν να αναδείξει παθολογικά ευρήματα στο 50% των ασθενών με εμέτους. Η γενική αίματος, η γενική ούρων, η ουρία, η κρεατινίνη, οι ηλεκτρολύτες και η ηπατική βιοχημεία (τρανσαμινάσες, χολερυθρίνη, αλκαλική φωσφατάση, γ-GT) είναι οι βασικές εξετάσεις που πρέπει πάντοτε να αναζητούνται. Οι νεοπλασματικοί δείκτες (AFP, CEA, CA 19-9, CA 125) και το test κυήσεως πρέπει να αναζητούνται στις περιπτώσεις που υπάρχουν οι αντίστοιχες ενδείξεις.

Το ΗΚΓ πρέπει πάντοτε να γίνεται και είναι δυνατόν να αποκαλύψει την παρουσία εμφράγματος μυοκαρδίου, ηλεκτρολυτικών διαταραχών και τοξικού δακτυλιδισμού.

Από τις απεικονιστικές εξετάσεις ιδιαίτερα χρήσιμες είναι η απλή ακτινογραφία κοιλίας σε όρθια θέση, το υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας, η αξονική τομογραφία κοιλίας και εγκεφάλου και η εντερόκλυση.

Η γαστροσκόπηση και η κολονοσκόπηση είναι καθοριστικές εξετάσεις για την διάγνωση οργανικών παθήσεων του πεπτικού και πρέπει να γίνονται στις περιπτώσεις που υπάρχουν οι αντίστοιχες ενδείξεις.

Η πλήρης οφθαλμολογική εξέταση είναι απαραίτητη σε ασθενείς με εμέτους. Μπορεί να αποκαλύψει οξύ γλαύκωμα, αυξημένη ενδοκράνια πίεση (οίδημα θηλών) και όγκους εγκεφάλου (ελλείματα οπτικών πεδίων, πάρεση οφθαλμοκινητικών μυών)

Εμετός: Θεραπεία

Ο απλός έμετος που ακολουθεί διαιτητική παρεκτροπή ή λήψη αλκοόλ ή ο πρωινός έμετος της κυήσεως συνήθως δεν απαιτεί θεραπεία και αρκούν απλά μόνο μέτρα. Πρέπει πάντοτε να γίνεται προσπάθεια προσδιορισμού και θεραπείας των αιτίων του εμέτου. Επίσης πρέπει πάντοτε να εξετάζεται το ενδεχόμενο εισρόφησης.

Υγρά και τροφή

Εξασφαλίζεται καλή θερμιδική κάλυψη και ενυδάτωση. Η υποκαλιαιμία και η μεταβολική αλκάλωση δεν είναι σπάνιες και αρχικά πρέπει να χορηγούνται ενδοφλεβίως γλυκόζη 5-10% και φυσιολογικός ορρός. Όταν αρχίσει η χορήγηση τροφής δίνεται στην αρχή ξηρά τροφή σε μικρές ποσότητες. Αργότερα προστίθενται εύγευστες τροφές σε συχνά, μικρά γεύματα.

Φαρμακευτική αγωγή

Τα αντιεμετικά φάρμακα είναι συνήθως καλύτερα για την πρόληψη του εμέτου, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθούν εκλεκτικά εάν το αίτιο του εμέτου δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί ικανοποιητικά. Τέτοια φάρμακα είναι τα αντιισταμινικά (διμενυδρινάτη 50 mg  από το στόμα ή ενδομυϊκά ανά 4ωρο ή 100mg με υπόθετο δύο φορές την ημέρα), οι φαινοθειαζίνες (προχλωροπεραζίνη 5-10 mg από το στόμα ή ενδομυϊκά ανά 8ωρο ή 25 mg με υπόθετο δύο φορές την ημέρα) και τα προκινητικά φάρμακα του πεπτικού όπως η μετοκλοπραμίδη (Primperan 10-20 mg ανά 8ωρο) και η δομπεριδόνη (Cilroton 10 mg  ανά 8ωρο). Η μετοκλοπραμίδη είναι ντοπαμινεργικός ανταγωνιστής με καλή αντιεμετική δράση. Η δομπεριδόνη είναι επίσης ντοπαμινεργικός ανταγωνιστής με καλή αντιεμετική δράση και λιγώτερες παρενέργειες από το ΚΝΣ από την μετοκλοπραμίδη.

Πότε πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό

Πρέπει να απευθυνθείτε επειγόντως σε γιατρό αν ο ασθενής κάνει εμετό μετά από τραυματισμό στο κεφάλι ή στην κοιλιά ή αν διαπιστώσετε ένα από τα παρακάτω συμπτώματα:

    • Ο εμετός έχει μαύρους ή κόκκινους κόκκους
    • Ο εμετός έχει πικρή γεύση και πράσινο χρώμα
    • Ο εμετός έχει αίμα
    • Ο εμετός έχει έντονα άσχημη μυρωδιά
    • Ο ασθενής αισθάνεται έντονο πόνο
    • Ο εμετός επιμένει για περισσότερες από δύο ημέρες