Οι φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία εμπίπτουν σε τέσσερις γενικές κατηγορίες και κυμαίνονται από φυσιολογική έως το στάδιο της υπέρτασης.
Το αίμα έχει πίεση κατά τη μεταφορά του στο σώμα μας, που μπορούμε εύκολα να μετρήσουμε σε κάποια από τις κεντρικές αρτηρίες, συνηθέστερα στην αρτηρία του βραχίονα.
Κατά τη μέτρηση αυτή καταγράφεται μία μέγιστη τιμή, η «μεγάλη» (συστολική) πίεση και μία ελάχιστη τιμή, η «μικρή» (διαστολική) πίεση σε χιλιοστά της στήλης υδραργύρου.
Η πίεση του αίματος (αρτηριακή πίεση) μεταβάλλεται διαρκώς ανάλογα με την κατάσταση του σώματος και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ελαστικότητα των αρτηριών, ρυθμιστικούς μηχανισμούς του νευρικού μας συστήματος και λειτουργία των νεφρών.
Μακροχρόνια υψηλές τιμές πιέσεως επιδρούν αρνητικά στην υγεία των αρτηριών και αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανιστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τα όρια της μέσης αρτηριακής πιέσεως πέραν των οποίων συμβαίνουν περισσότερα εμφράγματα και εγκεφαλικά είναι αυτά που καθορίζουν την «σωστή» πίεση, η οποία διαφέρει ανάλογα με την ηλικία.
Στην πραγματικότητα λοιπόν «σωστή» είναι η πίεση που μειώνει την πιθανότητα να νοσήσουμε στο μέλλον.
Πέρασαν πολλά χρόνια πριν διαπιστώσουμε πως υψηλότερες τιμές αρτηριακής πιέσεως επιδρούν αρνητικά στην υγεία μας.
Ο Πρόεδρος Ρούζβελτ ήταν σε αναπηρικό καροτσάκι μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο και οι θεράποντες ιατροί του διαφωνούσαν αν πρέπει να μειωθούν τα επίπεδα της συστολικής αρτηριακής του πίεσης, η οποία ήταν 180 με 190 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (δηλαδή «μεγάλη» πίεση 18 με 19).
Χρειάστηκε μια σειρά μελετών, στις οποίες παρακολουθήσαμε χιλιάδες ανθρώπους για δεκαετίες, συσχετίζοντας τις συνήθεις μετρήσεις της πίεσής τους (αλλά και της χοληστερίνης τους και τις συνήθειές τους, όπως κάπνισμα και διατροφή) με την εμφάνιση κάποιου εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου.
Φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία: Aνατομία της… πίεσης
Η δύναμη που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, καθώς κυκλοφορεί με πίεση μέσα στο σώμα μας, είναι η αρτηριακή πίεση.
Μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg), χωρίζεται σε συστολική και διαστολική και καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ., 130/90.
Ο μεγαλύτερος είναι η συστολική πίεση (η «μεγάλη») και ο μικρότερος η διαστολική (η «μικρή»).
- Η μεγάλη πίεση (συστολική): ασκείται στις αρτηρίες, όταν η καρδιά συσπάται για να προωθήσει το αίμα στα όργανα του σώματος μέσω των αρτηριών.
- Η μικρή πίεση (διαστολική): Παρατηρείται, όταν η καρδιά χαλαρώνει για να δεχθεί νέο αίμα.
Διαφορετικές ώρες της ημέρας μπορεί να παρατηρήσεις αυξομειώσεις της πίεσης, π.χ., υψηλότερη το πρωί απ΄ ό,τι το βράδυ, μετά τη γυμναστική, στο απότομο κρύο, την ώρα που πίνεις καφέ και καπνίζεις ή κατά τη διάρκεια ενός καβγά, αλλά αυτό δε χρειάζεται να σε ανησυχεί.
Εάν, όμως, διαπιστώσεις ότι η πίεσή σου είναι σταθερά υψηλή, ξεπερνώντας τα φυσιολογικά επίπεδα, τότε μάλλον η υπέρταση σου… χτυπά την πόρτα και μαζί της οι κίνδυνοι που εγκυμονεί. Λόγω του ότι δεν παρουσιάζει συμπτώματα, για να την αντιληφθείις θα πρέπει να τη μετρήσεις με πιεσόμετρο. Έχε υπόψη σου ότι αν εμφανιστεί, θα πάρει χαρακτήρα χρόνιας κατάστασης.
Φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία: Οι συχνές αιτίες της υπέρτασης
Η υπέρταση μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες, αλλά σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή της παίζουν και διάφορες παράμετροι, οι οποίες θα πρέπει να αναλογιστείς αν ανταποκρίνονται στον τρόπο ζωής σου, προκειμένου να βρεις τι μπορεί να προκάλεσε αυτή την κατάσταση.
Το κάπνισμα, για παράδειγμα, όπως και η υψηλή κατανάλωση αλκοόλαποτελούν δύο από τους πιο σημαντικούς παράγοντες, μαζί με την παχυσαρκία, το άγχος, την έλλειψη άσκησης και την κακή διατροφή που χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση κεκορεσμένου λίπους και νατρίου.
Ακόμη, ρόλο παίζει και το φύλο, αφού έχει παρατηρηθεί ότι πριν από την ηλικία των 50 η υπέρταση παρατηρείται κυρίως στους άνδρες, μετά όμως την εμμηνόπαυση και την ηλικία των 50-55 ετών οι γυναίκες με υπέρταση ξεπερνούν το ποσοστό των ανδρών.
Φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία: Γιατί πρέπει να ρίξεις την πίεση
Για κάθε 20 mmHg αύξησης της συστολικής και 10 mmHg αύξησης της διαστολικής, πρέπει να γνωρίζεις ότι διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό ή έμφραγμα, καθώς η υπέρταση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδηγούν σε τέτοιου είδους επεισόδια.
Αυξάνει, επίσης, τον κίνδυνο για νεφρικές βλάβες, καρδιακή ανεπάρκεια, απόφραξη των αρτηριών των ποδιών κ.ά., ενώ σε συνδυασμό με την παρουσία άλλων παραγόντων, όπως η δυσλιπιδαιμία, το κάπνισμα, ο διαβήτης και η παχυσαρκία, ο κίνδυνος καρδιαγγειακού νοσήματος αυξάνεται ακόμη περισσότερο.
Φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία: Άλλαξε τον τρόπο ζωής σου για να μειώσεις τους κινδύνους
Όπως ήδη θα γνωρίζεις, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και διατροφής επιβαρύνει την υγεία σου, αυξάνοντας τους κινδύνους που προκαλούνται από την υπέρταση. Τι μπορείς να κάνεις εσύ;
Η θεραπεία της υπέρτασης μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με φάρμακα που θα σου συστήσει ο γιατρός σου και θα είναι τα κατάλληλα για εσένα. Μην επιχειρήσεις ποτέ να πάρεις τα φάρμακα που παίρνει και κάποιος γνωστός σου για την υπέρταση, χωρίς να επισκεφτείς πρώτα το γιατρό σου. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι αλλαγές που πρέπει να επιφέρεις στον τρόπο ζωής σου, έτσι ώστε ο συνδυασμός και των δύο να φέρουν τα κατάλληλα αποτελέσματα.
Πάρε, λοιπόν, μολύβι και χαρτί και φτιάξε μια λίστα με τα πράγματα που πρέπει να προσέξεις καθημερινά:
- Μη βάζεις επιπλέον αλάτι στα φαγητά και περιόρισε την κατανάλωση έτοιμων φαγητών, καθώς περιέχουν ήδη πολύ αλάτι.
- Πρόσεξε πόσο αλκοόλ καταναλώνεις ημερησίως. Όχι πάνω από 1-2 για τις γυναίκες και 2-3 ποτηράκια κρασί την ημέρα για τους άνδρες.
- Προσπάθησε να διατηρείς φυσιολογικό βάρος.
- Ένταξε στη διατροφή σου περισσότερα φρούτα, λαχανικά, ψάρια και τρόφιμα εμπλουτισμένα σε κάλιο. Το κάλιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που κάνει το σώμα μας να αποβάλλει το υπερβάλλον αλάτι, διαστέλλοντας τα αγγεία και βοηθώντας στην καλή λειτουργία της καρδιάς.
- Σύμφωνα με συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η καθημερινή πρόσληψη σε κάλιο πρέπει να φτάνει τα 3.100 mg, αλλά το σώμα μας δεν μπορεί να το αποθηκεύσει, γι΄ αυτό φρόντισε να καταναλώνεις καθημερινά φρούτα, λαχανικά, ψάρια, πουλερικά, συκώτι και γαλακτοκομικά προϊόντα, έτσι ώστε να λαμβάνεις τις απαραίτητες ποσότητες. Μία μπανάνα περιέχει 358 mg καλίου, 1 ντομάτα 201 mg, 1 ποτήρι γάλα 300 mg και 100 γραμμάρια σολομού 455 mg.
- Ασκήσου! Προτίμησε, όμως, άσκηση ήπιας μορφής και θυμήσου ότι τα μεγάλα βάρη μπορεί να αυξήσουν απότομα την πίεση.
- Μην αφήνεις το άγχος και το στρες να σε καταβάλλουν. Δες τα πράγματα πιο χαλαρά και ασχολήσου με πράγματα και δραστηριότητες που σε ευχαριστούν και σε ξεκουράζουν.
- Εάν καπνίζεις και δεν μπορείς να το κόψεις, φρόντισε τουλάχιστον να το περιορίσεις όσο το δυνατόν περισσότερο.
Φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία
Χάρις σε αυτές τις μελέτες μπορούμε σήμερα να συστήνουμε τη «σωστή» πίεση για κάθε ηλικιακή ομάδα.
Συγκεκριμένα:
- Ενήλικες άνδρες και γυναίκες, μέχρι την ηλικία των 60 ετών, δεν πρέπει να έχουν τον μέσο όρο των τιμών της αρτηριακής τους πίεσης σε επίπεδα μεγαλύτερα των 140/90 χιλιοστών της στήλης υδραργύρου (δηλαδή πάνω από 14 «μεγάλη» πίεση και 9 «μικρή»).
- Μετά τα 60 έτη, το όριο της «μεγάλης» (συστολικής) πιέσεως ανεβαίνει στα 150 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (δηλαδή πάνω από 15 θεωρείται υψηλή) και παραμένει έτσι και μετά τα 80 έτη. Άρα τα 150/90 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (15 «μεγάλη» και 9 «μικρή) είναι τα όρια της πιέσεως για υπερήλικες.
Φυσιολογικές τιμές πίεσης ανά ηλικία: Παιδιά και έφηβοι
Και οι νεώτεροι; Ποιες είναι οι «σωστές» τιμές πιέσεως σε παιδιά και εφήβους; Υπάρχουν συστάσεις και για αυτές τις ηλικιακές ομάδες, παρόλο που δεν έχουμε μελέτες που συσχετίζουν τις τιμές της αρτηριακής πίεσης με την αρρώστια, όπως στους ενήλικες.
Η «λάθος» πίεση σε παιδιά και εφήβους προκύπτει από την απομάκρυνσή της από τον μέσο όρο των πιέσεων για τη συγκεκριμένη ηλικία, φύλο και ύψος, με βάση σχετικές καταγραφές.
Δεν υπάρχει λοιπόν «σωστή» τιμή πιέσεως, όπως στους ενήλικες, δηλαδή ένα γενικό όριο που ακολουθείται από όλους, με διαφοροποιήσεις έστω, όσο μεγαλώνει η ηλικία.
Υπάρχουν ανώτερες τιμές αρτηριακής πιέσεως, με βάση σχετικούς πίνακες, που μεταβάλλονται ανά έτος ηλικίας.
Για παράδειγμα ένα δεκάχρονο αγόρι μέσου ύψους δεν πρέπει να ξεπερνά τα 120/80 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (12 «μεγάλη», 8 «μικρή») και μια δεκαεξάχρονη κοπέλα τα 135/90 (13,5 «μεγάλη», 9 «μικρή»).
Σε κάθε περίπτωση οι «σωστές» τιμές πιέσεως σε παιδιά και εφήβους είναι μικρότερες από αυτές των ενηλίκων.
Δείτε ποιες είναι οι κατηγορίες αξιολόγησης της αρτηριακής πίεσης σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο για την Καρδιά: