Ποια είναι και πόσο διαρκούν τα συμπτώματα της παρατεταμένης λοίμωξης Covid-19. Πώς θα καταλάβετε ότι υποφέρετε από εμμένουσα μόλυνση από κορονοϊό.

Επίσημο κλινικό ορισμό στην παρατεταμένη COVID των ενηλίκων έδωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός. Με την κίνηση αυτή ο Π.Ο.Υ. αναγνωρίζει ότι πολλοί ασθενείς χρειάζονται μήνες για να αναρρώσουν, καθώς ταλαιπωρούνται από δυσίατα συμπτώματα.

Σε ανάρτησή του που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του, ο Π.Ο.Υ. παραθέτει τρεις βασικές προϋποθέσεις για να πάσχει ένας ασθενής από παρατεταμένη COVID (ή εμμένουσα ή μακροχρόνια):

1. Να έχει συμπτώματα επί τουλάχιστον 3 μήνες μετά την έναρξη της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός
2. Να έχουν διαρκέσει αυτά τα συμπτώματα επί τουλάχιστον 2 μήνες το καθένα
3. Να επηρεάζουν τα επίμονα συμπτώματα την καθημερινή λειτουργικότητά του

Ωστόσο τα επίμονα συμπτώματα δεν χρειάζεται να είναι ίδια με εκείνα που είχε παρουσιάσει ο ασθενής κατά την αρχική, οξεία φάση της λοίμωξης. Μπορεί να είναι και διαφορετικά. Επιπλέον, δεν χρειάζεται να είναι σταθερά. Μπορεί να παρουσιάζουν διακυμάνσεις και να υποτροπιάζουν.

Long Covid: Τα ύποπτα συμπτώματα

Ο Π.Ο.Υ. εξηγεί την παρατεταμένη COVID ως μία κατάσταση που εκδηλώνεται κυρίως σε άτομα που είχαν εκδηλώσει συμπτώματα όταν τους πρωτομόλυνε ο κορωνοϊός. Υπογραμμίζει επίσης ότι η διάγνωση της κατάστασης αυτής πρέπει να γίνεται, όταν αποκλειστούν οι άλλες πιθανές αιτίες για τα προβλήματα των ασθενών.

Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα; Στο σχετικό έγγραφό του ο Π.Ο.Υ. παραθέτει 45 πιθανές εκδηλώσεις, οι τρεις συχνότερες εκ των οποίων είναι:

• Η κόπωση
• Η δύσπνοια
• Η νοητική δυσλειτουργία

Πολύ συχνά είναι όμως και πολλά άλλα συμπτώματα, όπως:

• Ο βήχας
• Τα προβλήματα μνήμης
• Οι μυϊκοί πόνοι και σπασμοί
• Η κακουχία μετά την σωματική καταπόνηση
• Οι διαταραχές ύπνου
• Καρδιολογικές εκδηλώσεις, όπως η ταχυπαλμία και τα «φτερουγίσματα» της καρδιάς

Όχι πια «long COVID»

Στον ορισμό του, ο Π.Ο.Υ. προτείνει επίσης να μην χρησιμοποιείται πλέον ο όρος «long COVID». Εισαγάγει τον όρο «post COVID condition», υποδηλώνοντας ότι πρόκειται για μία διαταραχή που εκδηλώνεται μετά την λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός.

Τι σημασία έχει η θέσπιση ενός ορισμού; Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., ο κλινικός ορισμός της διαταραχής αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα για να εξασφαλιστεί ότι οι γιατροί θα ανιχνεύουν και θα αντιμετωπίζουν την κατάσταση όσο το δυνατόν καλύτερα.

Ο πλήρης ορισμός

Ο πλήρης ορισμός που έδωσε ο Π.Ο.Υ. στην παρατεταμένη COVID είναι ως εξής:

«Η κατάσταση μετά την COVID-19 εμφανίζεται σε άτομα με ιστορικό πιθανής ή επιβεβαιωμένης μόλυνσης από τον SARS CoV-2 (σ.σ. η επίσημη ονομασία του νέου κορωνοϊού), συνήθως 3 μήνες από την εμφάνιση της συμπτωματικής COVID-19 και με συμπτώματα που διαρκούν τουλάχιστον 2 μήνες και δεν μπορούν να εξηγηθούν με εναλλακτική διάγνωση. Στα συνηθισμένα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται κόπωση, δύσπνοια, νοητική δυσλειτουργία και άλλα και γενικά έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή λειτουργικότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι νεοεμφανιζόμενα μετά την αρχική ανάρρωση από ένα οξύ επεισόδιο της COVID-19 ή να επιμένουν από την αρχική ασθένεια. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να παρουσιάζουν διακυμάνσεις ή υποτροπές με την πάροδο του χρόνου».

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν μακροχρόνια συμπτώματα

Ο Π.Ο.Υ. διευκρινίζει τέλος ότι ο ορισμός αυτός ενδεχομένως δεν ισχύει για τα παιδιά, για τα οποία μπορεί να ισχύει κάτι διαφορετικό.

Γιατί όμως δεν την εκδηλώνουν όλοι οι ασθενείς; Και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Απαντήσεις προσπαθούν να δώσουν πολλές ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο. Μία από αυτές δημοσίευσε ευρήματα που υποδεικνύουν κάποιες ομάδες υψηλού κινδύνου για εμμένουσα Covid.

Την ανάλυση πραγματοποίησαν επιστήμονες από τα ομοσπονδιακά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) στις ΗΠΑ. Οι ερευνητές αξιολόγησαν 366 τυχαία επιλεγμένους ασθενείς, ηλικίας 18 ετών και άνω. Όλοι τους είχαν εκδηλώσει τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2020.

Περίπου οι μισοί (το 46%) ανέφεραν ένα χρόνιο, υποκείμενο νόσημα την εποχή που νόσησαν από τον κορωνοϊό. Το συνολικώς 5% από αυτούς χρειάσθηκαν νοσηλεία στο νοσοκομείο λόγω της Covid. Κατά την αρχική λοίμωξη είχαν κατά μέσον όρο 5,26 συμπτώματα ο καθένας.

Τα ευρήματα

Οι ερευνητές των CDC τους αξιολόγησαν τουλάχιστον 2 μήνες μετά την αρχική λοίμωξή τους. Όπως διαπίστωσαν, ο ένας στους τρεις (το 35%) εξακολουθούσαν να έχουν τουλάχιστον 1 σύμπτωμα της Covid. Αυτό ήταν πιθανότερο να συμβεί:

• Στα άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών
• Στις γυναίκες
• Σε όσους έπασχαν από υποκείμενα νοσήματα πριν τους νοσήσει ο κορωνοϊός

Τα πιο συχνά μακροχρόνια συμπτώματα που ανέφεραν οι ασθενείς ήταν κόπωση, δυσκολίες στην αναπνοή και διαταραχή της όσφρησης. Δεν ήταν όμως τα μοναδικά. Επιπλέον, οι περισσότεροι ασθενείς είχαν ταυτοχρόνως περισσότερα του ενός. Τα συχνότερα μακροχρόνια συμπτώματα ήταν:

• Κόπωση (16,9% των ασθενών με επίμονη Covid)
• Αγευσία (12,8%)
• Διαταραγμένη όσφρηση (παροσμία) ή απώλεια όσφρησης (12,6%)
• Δύσπνοια (12,8%)
• Μυαλγίες και αρθραλγίες (10,9%)

Οι γυναίκες είχαν σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν μακροχρόνια συμπτώματα της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός. Οι ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα διέτρεχαν υπερδιπλάσιο κίνδυνο σε σύγκριση με όσους κατά τα άλλα ήσαν υγιείς. Επιπλέον, τα άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών διέτρεχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να πάσχουν από εμμένουσα Covid.

Ποιοι είχαν τα περισσότερα συμπτώματα

Οι ίδιες πληθυσμιακές ομάδες (γυναίκες, άτομα άνω των 40 ετών και χρονίως πάσχοντες) διέτρεχαν και τον μεγαλύτερο κίνδυνο να έχουν πολλαπλά μακροχρόνια συμπτώματα.

Ποια είναι όμως τα υποκείμενα νοσήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο να αρρωστήσει κάποιος για καιρό, αν τον μολύνει ο κορωνοϊός; Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Ο σακχαρώδης διαβήτης
• Τα καρδιαγγειακά νοσήματα
• Η υπέρταση
• Η παχυσαρκία
• Διάφορες πνευμονοπάθειες (π.χ. χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα)
• Η χρόνια νεφρική νόσος
• Η χρόνια ηπατική νόσος
• Διάφορα νευρολογικά νοσήματα (π.χ. εγκεφαλικό, νευροαναπτυξιακές διαταραχές)
• Ο καρκίνος
• Νοσήματα που εξασθενούν το ανοσοποιητικό

Οι ασθενείς με εμμένουσα μορφή της λοίμωξης που προκαλεί ο κορoνοϊός ανέφεραν και άλλα, από την κατάθλιψη και την αρθρίτιδα μέχρι τον υποθυρεοειδισμό και τις χρόνιες ημικρανίες.