Μαστεκτομή: Ο μαστός της γυναίκας θέλει προσοχή και όχι φόβο. Όσο περισσότερο ενημερωμένες είστε τόσο πιο γρήγορα θα προλάβετε τυχόν αλλοιώσεις και εξογκώματα του στον μαστό σας.
Ο καρκίνος του μαστού δημιουργεί σίγουρα φόβο και προβληματισμό, όμως ας δούμε τι ισχύει πραγματικά, πόσο υποψιασμένες πρέπει να είμαστε και που φθάνει ο μύθος και η πραγματικότητα.
Ο γενικός χειρουργός, εξειδικευμένος στις παθήσεις μαστού Σταύρος Τσιριγωτάκης, μιλάει για 7 μύθους και 7 αλήθειες γύρω από το θέμα:
1) Μαστεκτομή – Μύθος
Ψηλαφίσατε ένα ογκίδιο στο στήθος σας, αυτό σημαίνει ότι έχετε καρκίνο του μαστού.
Αλήθεια
Μόνο ένα μικρό ποσοστό των ογκιδίων του μαστού αποδεικνύεται ότι είναι καρκίνος. Αλλά αν ψηλαφήσετε ένα ογκίδιο στο στήθος σας ή παρατηρήσετε οποιεσδήποτε αλλαγές στον μαστό σας, δεν πρέπει ποτέ να το αγνοήσετε. Ο μαστολόγος σας μπορεί, να συστήσει εξετάσεις για να καθοριστεί εάν αυτό χρειάζεται διερεύνηση, αν πρέπει να αφαιρεθεί ή όχι.
Αυτοεξετάζετε μηνιαίως τους μαστούς σας και έχετε επικοινωνία με το γιατρό σας, για ετήσια κλινική εξέταση του μαστού, μαστογραφία και υπερηχογράφημα.
2) Μαστεκτομή – Μύθος
Οι άνδρες δεν παθαίνουν καρκίνο του μαστού, αυτός αφορά μόνο τις γυναίκες.
Αλήθεια
Το αντίθετο μάλιστα, κάθε χρόνο εκτιμάται ότι περίπου 2.190 άνδρες θα διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού και 410 θα πεθάνουν, στις ΗΠΑ. Ενώ το ποσοστό αυτό εξακολουθεί να είναι μικρό, οι άνδρες θα πρέπει επίσης να ελέγχετε το στήθος σας σε τακτά χρονικά διαστήματα κάνοντας μια αυτοεξέταση, στο ντους και να αναφέρετε τυχόν αλλαγές στο γιατρό σας.
Ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες συνήθως ψηλαφάται σαν ένα σκληρό εξόγκωμα κάτω από τη θηλή και τη θηλαία άλω. Οι άνδρες έχουν υψηλότερη θνησιμότητα από τις γυναίκες, κυρίως λόγω του ότι η ευαισθητοποίηση των ανδρών είναι μικρότερη.
3) Μαστεκτονή – Μύθος
Η μαστογραφία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού.
Αλήθεια
Η μαστογραφία (ακτινογραφία του μαστού) παραμένει προς το παρόν ο χρυσός κανόνας για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού. Η μαστογραφία δεν μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, «Τα οφέλη της μαστογραφίας, αντισταθμίζουν σχεδόν πάντοτε τον κίνδυνο ζημίας από την έκθεση σε ακτινοβολία. Οι μαστογραφίες απαιτούν πολύ μικρές δόσεις ακτινοβολίας. Ο κίνδυνος βλάβης, από αυτή την έκθεση σε ακτινοβολία είναι εξαιρετικά χαμηλός».
Οι διεθνείς κατευθηντήριες οδηγίες, είναι ένας ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος για τις γυναίκες, που ξεκινά στην ηλικία των 40 χρόνων.
4) Μαστεκτομή – Μύθος
Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό με καρκίνου του μαστού, τότε θα εμφανίσετε κι εσείς.
Αλήθεια
Ενώ οι γυναίκες που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού βρίσκονται σε μια υψηλότερη ομάδα κινδύνου, οι περισσότερες γυναίκες που έχουν καρκίνο του μαστού δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό. Στατιστικά μόνο το 10% περίπου των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού έχουν οικογενειακό ιστορικό της ασθένειας αυτής.
5)Μαστεκτομή – Μύθος
Ο καρκίνος του μαστού είναι μεταδοτικός.
Αλήθεια
Δεν μπορεί να μεταδοθεί ο καρκίνος του μαστού από τον έναν άνθρωπο στον άλλο. Ο καρκίνος του μαστού είναι το αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης και πολλαπλασσιασμού των κυττάρων τα οποία αρχίζουν να εξαπλώνονται μέσα στο μαστό και από εκεί σε άλλα όργανα μέσα στον σώμα. Ωστόσο, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, με την άσκηση, με ένα υγιεινο τρόπο ζωής, με το να είσαστε ενημερωμένη για τους παράγοντες κινδύνου, και με ένα σχέδιο έγκαιρης διάγνωσης, έτσι ώστε αν εμφανιστεί να διαγνωστεί νωρίς.
6) Μαστεκτομή – Μύθος
Αν τα ογκογονίδια BRCA1 ή BRCA2 ανιχνεύονται μεταλλαγμένα στο DNA σας, θα αναπτύξετε σίγουρα καρκίνο του μαστού.
Αλήθεια
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ , αναφορικά με τις οικογένειες που είναι γνωστό ότι φέρουν μεταλλαγμένα τα γονίδια BRCA1 ή BRCA2, «δεν είναι σίγουρο ότι κάθε γυναίκα σε αυτές οικογένειες έχει μεταλλαγμένα αυτά τα γονίδια (BRCA1 ή BRCA2). Επιπλέον, δεν είναι σίγουρο ότι κάθε γυναίκα που έχει μετάλλαξη σε αυτά τα γονίδια, θα αναπτύξει καρκίνο μαστού ή / και ωοθηκών. Όμως μια γυναίκα που έχει κληρονομήσει μια μετάλλαξη στο BRCA1 ή BRCA2 έχει περίπου 5-6 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει καρκίνο του μαστού από μια γυναίκα που δεν έχει μια τέτοια μετάλλαξη. Για τους ανθρώπους που ανακαλύπτουν ότι έχουν τη συγκεκριμένη μετάλλαξη, υπάρχουν διάφορα προληπτικά μέτρα που μπορούν να γίνουν, για να μειωθεί ο κίνδυνος. Αυτά περιλαμβάνουν τη λήψη ορμονικής θεραπείας ή μια χειρουργική προσέγγιση, που είναι η προφυλακτική μαστεκτομή με ταυτόχρονη ανάπλαση των μαστών.
Καρκίνος του μαστού σημαίνει υποχρεωτικά και αφαίρεση όλου του μαστού;
Μαστεκτομή ή ογκεκτομή; Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η διάγνωση του καρκίνου του μαστού ήταν συνυφασμένη στο μυαλό των γυναικών αλλά και των γιατρών με μαστεκτομή.
Στη διάρκεια όμως της δεκαετίας του `70, μια ομάδα Ιταλών χειρουργών πρωτοεφάρμοσε, με επιφύλαξη στην αρχή, περιορισμένη ογκεκτομή μικρών καρκινωμάτων του μαστού, σε γυναίκες που για διάφορους λόγους δεν δεχόντουσαν τη μαστεκτομή. Αφαιρούσαν τον όγκο μαζί με μια μικρή υγιή περιοχή του μαστού γύρω από αυτόν, διασώζοντας έτσι τον υπόλοιπο μαστό τον οποίο στη συνέχεια προληπτικά ακτινοβολούσαν με ειδικά μηχανήματα.
Από την παρακολούθηση των γυναικών αυτών για πολλά χρόνια μετά την επέμβαση, δεν φάνηκε να υπάρχει διαφορά στην επιβίωση τους σε σχέση με τις γυναίκες ίδιας ηλικίας και ίδιου καρκινικού σταδίου που είχαν υποβληθεί σε μαστεκτομή. Επιπλέον δεν είχαν υποστεί και την αφαίρεση του μαστού με όλο το ψυχολογικό και το σωματικό τραύμα.
Η νέα τεχνική εξαπλώθηκε γρήγορα στον πολιτισμένο κόσμο με αποτέλεσμα η διατήρηση του μαστού να είναι βασικό μέλημα των χειρουργών σήμερα, όπου αυτό είναι εφαρμόσιμο. Έτσι, ενώ πριν 30 χρόνια σε κάθε 10 καρκίνους μαστού είχαμε και 10 ολικές μαστεκτομές, σήμερα έχουμε περίπου 3 ολικές μαστεκτομές και 7 μερικές.
Μαστεκτομή: Πότε πρέπει να αφαιρείται όλος ο μαστός και πότε μόνο ο όγκος;
Συνοπτικά, ο μαστός πρέπει να αφαιρείται ολόκληρος όταν ο όγκος είναι πολύ μεγάλου μεγέθους ή βρίσκεται πολύ κοντά στη θηλή. Τα κριτήρια των χειρουργών είναι κυρίως δύο:
- Να μην πλησιάσουν πολύ στον καρκίνο κατά την επέμβαση, γιατί αλλιώς μπορεί να ξεφύγουν καρκινικά κύτταρα και υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες ο όγκος να υποτροπιάσει.
- Η όψη του μαστού που θα απομείνει αν δεν γίνει ολική μαστεκτομή να είναι αισθητικά αποδεκτή.
Όταν λοιπόν ο όγκος βρίσκεται κάτω από τη θηλή, τότε για να μην υπάρξει τοπική υποτροπή, θα πρέπει να αφαιρεθεί και η θηλή. Είναι όμως πολύ αποκρουστικός ένας μαστός που έχει στο κέντρο ένα μεγάλο κρατήρα αντί για θηλή. Είναι προτιμότερο να μην υπάρχει καθόλου μαστός εκεί. Βέβαια υπάρχουν γυναίκες που αποκλείουν την αφαίρεση όλου του μαστού σε κάθε περίπτωση. Ο γιατρός θα πρέπει να συμμορφωθεί άσχετα από την προσωπική ή επιστημονική του άποψη.
Τι είναι η προληπτική (ή προφυλακτική) μαστεκτομή και πότε γίνεται;
Ονομάζεται και υποδόρια μαστεκτομή, γιατί η διαδικασία χειρουργικής αφαίρεσης του μαστού γίνεται κάτω από το δέρμα (υποδορίως) και έτσι το δέρμα και η θηλή διασώζονται, ενώ αφαιρείται το 90-95% του μαστού. Είναι πρακτικά αδύνατο να αφαιρεθεί το 100% όπως θα ήταν το ιδανικό, γιατί διασώζοντας το δέρμα και τη θηλή του μαστού, παραμένουν εκεί προσκολλημένα και πολύ μικρά τμήματα μαστού. Πρόκειται για επέμβαση μιας ημέρας που χρειάζεται γενική αναισθησία. Οι προληπτικές μαστεκτομές είναι ακόμα σπάνιες, αλλά προβλέπεται να αυξηθούν καθώς η γενετική επιστήμη εξελίσσεται.
Εφαρμόζονται : 1. Σε γυναίκες που δεν έχουν πάθει καρκίνο μαστού ή έπαθαν στον ένα μαστό και θέλουν να αφαιρέσουν προληπτικά και το άλλον.
2. Σε γυναίκες που έχουν πολύ αυξημένο κίνδυνο επειδή οι νεώτερες γενετικές εξετάσεις τις βρίσκουν θετικές για μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA-1 και/ή BRCA- 2 ή επειδή έχουν τουλάχιστον 2 συγγενείς πρώτου βαθμού που έπαθαν καρκίνο μαστού (δείτε κεφ. γενετικής.) και εφ όσον οι ίδιες το θέλουν.
3. Σε γυναίκες που έχουν σκληρυντική αδένωση με πολλαπλές μικροαποτιτανώσεις και πολύ πυκνούς μαστούς που δεν ελέγχονται επαρκώς με τη μαστογραφία και εφ όσον οι ίδιες το θέλουν.
4. Σε γυναίκες με αμφοτερόπλευρο λοβιακό in situ καρκίνωμα, ή αμφοτερόπλευρη άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία, εφ όσον οι ίδιες το θέλουν.
Επειδή γίνονται σε νέες γυναίκες πρέπει να συνδυάζονται πάντα και με άμεση ανακατασκευή του μαστού σε μία ή δύο φάσεις.
Με πληροφορίες από τον κ. Γιάννη Φύσσα, Διευθυντή Κλινικής Μαστού στο Ιατρικό Αθηνών