Πλατυποδία: Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς όταν αντιληφθούν ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει προβλήματα με τα άκρα τους.

Πλατυποδία: Τι είναι;

Πλατυποδία ονομάζουμε την εξάλειψη του ύψους της ποδικής καμάρας με συνέπεια το έσω χείλος του άκρου ποδός να βρίσκεται κατά την ορθοστάτηση σχεδόν σε πλήρη επαφή με το έδαφος. Είναι από τις συχνότερες αιτίες ανησυχίας των γονιών και προσέλευσης τους στο παιδοορθοπαιδικό ιατρείο. Πλατυποδία εμφανίζουν πάρα πολλά παιδιά και περίπου το 20% των ενηλίκων.

Υπάρχουν τρεις τύποι πλατυποδίας.

1. Η εύκαμπτη πλατυποδία.
2. Η εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα
3. Η δύσκαμπτη πλατυποδία

Η εύκαμπτη πλατυποδία αφορά την συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών με πλατυποδία και τα 2/3 των ενηλίκων με πλατυποδία και δεν προκαλεί σχεδόν ποτέ πόνο ή λειτουργική ανικανότητα.

Η εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα απαντάται στο 25% των ενηλίκων με πλατυποδία και σχεδόν ποτέ στα παιδιά. Μπορεί να προκαλέσει πόνο και λειτουργική ανικανότητα.

Η δύσκαμπτη πλατυποδία είναι ο πιο σπάνιος τύπος και προκαλεί πόνο και περιορισμό δραστηριοτήτων στο 1/4 περίπου των πασχόντων. Η συχνότερη αιτία δύσκαμπτης επώδυνης πλατυποδίας είναι η συνοστέωση των οστών του ταρσού και σπανιότερα ο κάθετος αστράγαλος, η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σηπτική και η μετατραυματική αρθρίτιδα.

Εύκαμπτη πλατυποδία

Οι σύνδεσμοι του άκρου πόδα στα παιδιά είναι χαλαροί και όταν ένα παιδί ορθοστατεί η ποδική καμάρα συχνά εξαλείφεται. Όταν το παιδί σηκώνει το πόδι του από το έδαφος ή όταν στέκεται στις μύτες των ποδιών η ποδική καμάρα επανεμφανίζεται. Η κατάσταση αυτή καλείται εύκαμπτη πλατυποδία (flexible flatfoot) και αφορά και τα δύο πόδια.

Οι γονείς και το περιβάλλον ανησυχούν θεωρώντας ότι η απουσία ποδικής καμάρας ή η χαμηλή ποδική καμάρα μπορεί να προκαλέσει μόνιμη παραμόρφωση και λειτουργική ανικανότητα. Η εύκαμπτη πλατυποδία είναι ανώδυνη και δεν επηρεάζει τη βάδιση ή τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Στα περισσότερα παιδιά η ποδική καμάρα αναπτύσσεται καθώς το παιδί μεγαλώνει.

Εύκαμπτη πλατυποδία: Περιγραφή

Η εύκαμπτη πλατυποδία αποτελεί παραλλαγή του φυσιολογικού ποδιού. Οι μύες και οι αρθρώσεις λειτουργούν κανονικά.
Τα φυσιολογικά μωρά γεννιούνται με πολύ χαμηλή ποδική καμάρα η οποία αναπτύσσεται σταδιακά. Στα παιδιά με εύκαμπτη πλατυποδία η ποδική καμάρα αρχίζει να αναπτύσσεται πριν την ηλικία των 3 ετών ή και αργότερα, και στα περισσότερα η ανάπτυξή της έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 6ο έτος, ενώ μερικά παιδιά δεν αναπτύσσεται ποτέ. Εύκαμπτη πλατυποδία έχουν περίπου το 20% – 25% των ενηλίκων. Αν και η εύκαμπτη πλατυποδία είναι γενικά ,ανώδυνη ορισμένα παιδιά αναφέρουν πόνο ή κούραση που σχετίζεται με τη δραστηριότητα ή νυχτερινό πόνο. Όταν η πλατυποδία είναι επώδυνη το παιδί πρέπει να εξετασθεί από παιδοορθοπαιδικό.

Εύκαμπτη πλατυποδία: Ιατρική εξέταση

Ο παιδοορθοπαιδικός προτού θέσει τη διάγνωση της εύκαμπτης πλατυποδίας θα αποκλείσει άλλες μορφές πλατυποδίας που χρήζουν ειδικής θεραπείας, όπως η εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα και η δύσκαμπτη πλατυποδία.
Το οικογενειακό ιστορικό, η ύπαρξη νευρομυϊκής πάθησης, η παρουσία τύλων (κάλων) , ο έλεγχος του αχιλλείου καθώς και η εξέταση των παπουτσιών και η αναζήτηση σε αυτά σημείων μεγαλύτερης φθοράς και πίεσης είναι σημαντικά.

Εύκαμπτη πλατυποδία: Θεραπεία

Η εύκαμπτη πλατυποδία δεν χρειάζεται θεραπεία εκτός αν το παιδί αναφέρει πόνο και αίσθημα κόπωσης που γίνεται αιτία να τροποποιεί τη δραστηριότητα του ή όταν υπάρχουν τύλοι στα πέλματα.

• Διατατικές ασκήσεις: Αν το παιδί αναφέρει πόνο ή αίσθημα κόπωσης , που σχετίζεται με την δραστηριότητα, στο άκρο πόδα ή την ποδοκνημική, ασκήσεις διάτασης του αχίλλειου τένοντα μπορεί να βοηθήσουν. Διατατικές ασκήσεις του αχίλλειου τένοντα συνιστώνται επίσης και στις περιπτώσεις ήπιας εύκαμπτης πλατυποδίας με βραχύ αχίλλειο.
• Ειδικά παπούτσια ή πέλματα πλατυποδίας μπορεί να είναι χρήσιμα μόνο στις σπάνιες περιπτώσεις επώδυνης εύκαμπτης πλατυποδίας ή παρουσία τύλων στα πέλματα.
• Η χρήση ειδικών παπουτσιών η πελμάτων δεν επηρεάζει τη φυσική εξέλιξη της πλατυποδίας. Αντιθέτως συχνά μειώνει την αυτοεκτίμηση των παιδιών και τη διάθεση τους για συμμετοχή στο παιχνίδι ή τις αθλητικές δραστηριότητες, αυξάνει τη δυσφορία τους ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
• Φυσικοθεραπεία ή νάρθηκες ενδείκνυνται σε παιδιά με εύκαμπτη πλατυποδία και βραχύ αχίλλειο.
• Χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται κυρίως στην επώδυνη εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία και στην επώδυνη δύσκαμπτη.

Εύκαμπτη πλατυποδία: Συμπέρασμα

• Η εύκαμπτη πλατυποδία αποτελεί φυσιολογική κατάσταση και απαντάται σε πάρα πολλά παιδιά και αρκετούς ενήλικες.
• Η ποδική καμάρα στα περισσότερα παιδιά αρχίζει να αναπτύσσεται στην ηλικία των 3 ετών και ολοκληρώνεται περίπου στην ηλικία των 6 ετών. Σε μερικά παιδιά δεν αναπτύσσεται ποτέ.
• Ο έλεγχος της ποδικής καμάρας πρέπει να γίνεται από τον παιδοορθοπαιδικό στην ηλικία των 3 ετών.
• Η δημιουργία και το ύψος της ποδικής καμάρας δεν επηρεάζεται από τη χρήση ειδικών παπουτσιών, πελμάτων, ναρθήκων ή ασκήσεων.
• Ο βραχύς αχίλλειος τένοντας μπορεί να προκαλέσει πόνο και λειτουργική ανικανότητα σε ένα κατά τα άλλα εύκαμπτο πόδι, αυτό όμως σπάνια συμβαίνει πριν την εφηβεία
• Χειρουργική αντιμετώπιση της πλατυποδίας ενδείκνυται σπανιότατα και αφορά κυρίως στην επώδυνη εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία καθώς και στην επώδυνη δύσκαμπτη πλατυποδία .