Οι πρωτεΐνες έχουν πολλές και σημαντικές λειτουργίες στο σώμα και η έλλειψη τους εκδηλώνονται με αρκετά συμπτώματα.
Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται επίσης για να μεταφέρουν τα «σήματα» από το ένα σημείο του σώματος στο άλλο για τον σχηματισμό δομών, συμπεριλαμβανομένων των μυών. Οι πρωτεϊνικές ανάγκες κάθε ανθρώπου εξαρτώνται από το βάρος και την ηλικία του.
Σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες, πρέπει να προσλαμβάνετε 0,75 γραμμάρια πρωτεϊνών ανά κιλό σωματικού βάρους καθημερινά ή 56 γραμμάρια αν είστε μέσος άνδρας ή 45 γραμμάρια αν είστε μέση γυναίκα.
Οι πρωτεΐνες μπορεί να είναι ζωικής (κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά) ή φυτικής προέλευσης (όσπρια και δημητριακά).
Όταν οι άνθρωποι δεν λαμβάνουν αρκετές πρωτεΐνες από τη διατροφή τους, εκδηλώνουν μια σειρά συμπτωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται τα εξής:
Απώλεια μαλλιών
Η ανεπάρκεια πρωτεϊνών συχνά αφήνει σημάδια στην επιδερμίδα, τα μαλλιά και τα νύχια, τα οποία αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από πρωτεΐνες. Η αραίωση και το ξεθώριασμα των μαλλιών, τα εύθραυστα νύχια και οι φολίδες στην επιδερμίδα, είναι χαρακτηριστικά της έλλειψης πρωτεϊνών. Οι ειδικοί διευκρινίζουν ωστόσο, ότι τα συγκεκριμένα συμπτώματα αφορούν περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας.
Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος
Ένα σύνηθες σύμπτωμα της έλλειψης πρωτεϊνών είναι το λίπος στο συκώτι, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η κατάσταση προκαλεί φλεγμονή, ουλές στο συκώτι και πιθανώς ηπατική ανεπάρκεια. Παρουσιάζεται επίσης συχνά σε παχύσαρκους και ανθρώπους και κάνουν κατάχρηση αλκοόλ.
Απώλεια μυϊκής μάζας
Η μεγαλύτερη αποθήκη πρωτεϊνών του σώματός σας είναι οι μύες. Όταν δεν λαμβάνετε αρκετές πρωτεΐνες από τη διατροφή, το σώμα αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει πρωτεΐνες από τους σκελετικούς μύες για να διατηρήσει τους σημαντικούς ιστούς και τις λειτουργίες του οργανισμού. Με την πάροδο του χρόνου, η έλλειψη πρωτεϊνών οδηγεί σε απώλεια της μυϊκής μάζας.
Σοβαρές λοιμώξεις
Η έλλειψη πρωτεϊνών μπορεί να βλάψει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας σας πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις. Παράλληλα, είναι πιο δύσκολη η ίαση, αφού το ανοσοποιητικό δυσκολεύεται να καταπολεμήσει ιούς και βακτήρια.
Μεγαλύτερη όρεξη
Αν νιώθετε την ανάγκη να τρώτε περισσότερο και συχνότερα, ίσως είναι σημάδι ανεπάρκειας πρωτεϊνών. Όταν η πρόσληψη πρωτεϊνών είναι ανεπαρκής, το σώμα προσπαθεί να καλύψει το κενό, ζητώντας τροφή.
Πρωτεΐνες: Έξι σημάδια που στέλνει το σώμα όταν καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες
Οι πρωτεϊνικές δίαιτες έγιναν πολύ δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια και ακολουθούνται φανατικά κυρίως από όσους αθλούνται, καθώς τονώνουν το σώμα, βοηθούν στην αποκατάσταση των καταπονημένων από την άσκηση μυών, υποστηρίζουν την υγεία των οστών και βοηθούν στην παραγωγή ορμονών.
Μπορούν επίσης να βοηθήσουν τις γυναίκες να χάσουν το επίμονο βάρος, καθώς προκαλούν αίσθημα πληρότητας, ενώ ο τρόπος που μεταβολίζονται αυξάνει την ταχύτητα του μεταβολισμού.
Οι άνθρωποι ωστόσο, που ακολουθούν πρωτεϊνικές δίαιτες για μεγάλο χρονικό διάστημα βάζουν σε κίνδυνο την υγεία τους.
Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή με πολύ κόκκινο κρέας προκαλεί αύξηση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας, η οποία προκαλεί μεταξύ άλλων επώδυνη φλεγμονή των αρθρώσεων. Συνδέεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και νεφρική νόσο.
Δείτε πώς επηρεάζει το σώμα σας η υπερβολική πρόσληψη πρωτεΐνης:
Υπερβολική δίψα
Όταν τρώτε υπερβολική πρωτεΐνη, επιβαρύνεται η λειτουργία των νεφρών για την αποβολή της μέσω των ούρων και αυτό μπορεί να προκαλεί δίψα. Έτσι αυξάνεται τη συχνότητα ούρησης και αποβάλλεται περισσότερο νάτριο, κάλιο και μαγνήσιο.
Όσοι ακολουθούν δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και φτωχές σε υδατάνθρακες χρειάζονται περισσότερους από αυτούς τους ηλεκτρολύτες. Καλές πηγές καλίου και μαγνησίου είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως.
Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
Εάν αποκλείσετε από τη διατροφή σας όλα τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα καρύδια, τους σπόρους, τα λαχανικά και τα φρούτα, τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, είναι πιθανό να αντιμετωπίσετε πρόβλημα στο πεπτικό, όπως η δυσκοιλιότητα. Οι πρωτεϊνικές δίαιτες προκαλούν μείωση των καλών βακτηρίων του εντέρου, επειδή δεν λαμβάνετε αρκετά προβιοτικά από τις τροφές.
Όταν η χλωρίδα του εντέρου δεν έχει υγιή σύσταση, μπορεί να προκληθεί διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή των δύο καταστάσεων, καθώς επίσης φούσκωμα και αέρια. Για να προλάβετε τη δυσκοιλιότητα, προσθέστε τουλάχιστον μία μερίδα προβιοτικών την ημέρα στη διατροφή σας, τρώγοντας σπαράγγια, μήλα, μπανάνες, προϊόντα ολικής άλεσης, κριθάρι, βρόμη, κρεμμύδια και σκόρδα.
Κακή διάθεση
Οι πρωτεϊνικές δίαιτες αποκλείουν την πρόσληψη όλων των υδατανθράκων, γεγονός που μακροπρόθεσμα επηρεάζει τη διάθεση.
Η ισορροπία της εντερικής χλωρίδας σχετίζεται με την ψυχική υγεία, το άγχος και την κατάθλιψη.
Κάποιοι άνθρωποι βρίσκονται σε εγρήγορση όταν ακολουθούν πρωτεϊνικές δίαιτες, ενώ άλλοι είναι υποτονικοί. Ο λόγος είναι η απουσία σεροτινίνης (τα επίπεδα της οποίας αυξάνουν οι υδατάνθρακες) του νευροδιαβιβαστή της ευτυχίας.
Αν έχετε κακή διάθεση λόγω της πρωτεϊνικής δίαιτας, προσθέστε στη διατροφή σας καλές πηγές υδατανθράκων αργής καύσης, όπως μια γλυκοπατάτα, μισό φλιτζάνι καστανό ρύζι ή ένα φλιτζάνι φρούτα με λίγα σάκχαρα, δηλαδή μήλα, ροδάκινα, αχλάδια και μούρα.
Πρόσληψη βάρους
Μια άλλη επίπτωση που μπορεί να έχει η πρωτεϊνική δίαιτα είναι η πρόσληψη βάρους. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κακή ισορροπία των βακτηρίων του εντέρου μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους. Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι το σώμα των ανθρώπων που αποκλείουν εντελώς τους υδατάνθρακες από τη διατροφή τους, έχει την τάση να συγκρατεί τα παραπανίσια κιλά. Όταν αρχίζουν να τρώνε ξανά καλούς υδατάνθρακες, συχνά χάνουν το κιλά που επιμένουν.
Ένα άλλο συνηθισμένο λάθος που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους είναι ότι το παρακάνετε με τις θερμίδες. Αν αυξάνετε τη μερίδα του κοτόπουλου ή των ψαριών, προσθέτετε συμπληρώματα πρωτεΐνης σε όλα τα γεύματα και τα σνακ σας, αλλά δεν αφαιρείτε κάτι από το γεύμα σας, παίρνετε περισσότερες θερμίδες από αυτές που «καίτε» και έτσι αποθηκεύεται λίπος στο σώμα.
Δύσοσμη αναπνοή
Αν ακολουθείτε μία δίαιτα χωρίς υδατάνθρακες (κετογονική), η κακή αναπνοή είναι ένα κοινό σύμπτωμα της κέτωσης, της διαδικασίας όπου το σώμα χρησιμοποιεί λίπος για την παραγωγή ενέργειας. Η διαδικασία της κέτωσης μπορεί να έχει αποτέλεσμα βραχυπρόθεσμα, είναι όμως μια κατάσταση που μπορεί να γίνει επικίνδυνη μακροπρόθεσμα, π.χ. αν πάσχετε από διαβήτη. Πριν κάνετε κετογονική δίαιτα, πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό.
Αλλαγές στον κύκλο περιόδου
Εάν κάνετε κετογονική δίαιτα για μεγάλο διάστημα, είναι πιθανό να έχετε ακανόνιστη περίοδο ή η περίοδός σας να κοπεί εντελώς. Αυτό συμβαίνει επειδή ο οργανισμός χρησιμοποιεί για ενέργεια τα αποθέματα λίπους, γεγονός που επηρεάζει τον μεταβολισμό, τα επίπεδα ορμονών και τη γονιμότητα. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το σώμα εισέρχεται σε λειτουργία επιβίωσης, σημάδι ότι βιώνει άγχος και δεν μπορεί να αναπαραχθεί λόγω έλλειψης τροφής. Οι γυναίκες χρειάζονται συγκεκριμένη ποσότητα λίπους για να έχουν φυσιολογικά επίπεδα ορμονών για τη γονιμότητα και τη γενική υγεία τους και η κέτωση μπορεί να τα επηρεάσει.