Το δεντρολίβανο είναι ένα γευστικό βότανο που μπορείς να το έχεις συνέχεια σε αφθονία στην κουζίνα σου. Πρόκειται για ένα φυτό που φύεται ακόμη και στο μπαλκόνι σου όλο τον χρόνο, συνεπώς δεν υπάρχει καμία περίπτωση να βρεθείς σε έλλειψη.
Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται ως γαρνιτούρα σε συνταγές ενώ μπορεί κανείς να το απολαύσει ως ρόφημα μαζί με άλλα βότανα και μπαχαρικά, όπως κανέλα, χαμομήλι, τσαι, λουίζα κλπ. Το δεντρολίβανο δε αποτελεί -σύμφωνα με τους chefs παγκοσμίως- το μυρωδικό που ταιριάζει απόλυτα με το κοτόπουλο, καθώς η ιδιαίτερα έντονη γεύση του δίνει τέλειο άρωμα και γεύση στα πουλερικά.
Αλλά εκτός από την υπέροχη γεύση του το δεντρολίβανο, είναι επίσης ένα βότανο πλούσιο σε οφέλη για την υγεία μας. Έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού, της γνωστικής υγείας, της μνήμης και της εστίασης, καθώς και του ύπνου μας. Πολλά από τα παραπάνω —ιδιαίτερα το τελευταίο— οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην πλούσια περιεκτικότητα του δεντρολίβανου σε απιγενίνη.
Τι είναι η απιγενίνη
«Η απιγενίνη είναι μια μορφή φλαβονοειδούς – ένας τύπος φυτικής ένωσης – η οποία βρίσκεται συχνά σε πολλά βότανα», λέει η διαιτολόγος Trista Best, MPH, RD, LD. «Τα φλαβονοειδή είναι φυτοχημικά, τα οποία αποτελούν χημικές ενώσεις που παράγονται από τα φυτά. Μόλις καταναλωθούν, τα φυτοχημικά είναι σε θέση να παρέχουν προστασία από ασθένειες καθώς και πολλά άλλα οφέλη για την υγεία». Σύμφωνα με την Best, το δεντρολίβανο είναι από τις πλουσιότερες πηγές τροφίμων απιγενίνης. Όταν καταναλώνεις τροφές με δεντρολίβανο, η υψηλή περιεκτικότητά τους σε απιγενίνη είναι ικανή να προσφέρει αντιοξειδωτικά οφέλη. «Άλλες κορυφαίες πηγές απιγενίνης είναι η ρίγανη, ο μαϊντανός, το σέλινο, οι αγκινάρες και το χαμομήλι», προσθέτει η Best. «Τα καλά νέα είναι ότι όλα αυτά τα τρόφιμα έχουν νόστιμη γεύση, έτσι μπορείτε εύκολα να διπλασιάσετε ή να τριπλασιάσετε την πρόσληψη απιγενίνης συνδυάζοντας το δεντρολίβανο με ένα άλλο από αυτά τα all-star συστατικά κατά το μαγείρεμα».
Τα οφέλη της απιγενίνης για την υγεία μας
Ενώ χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να εξηγηθεί πλήρως η σύνδεση μεταξύ της περιεκτικότητας σε απιγενίνη και των βελτιώσεων στην υγεία και την ευεξία, οι έρευνες διαπιστώνουν όλο και περισσότερα οφέλη. «Ο κόσμος της επιστήμης της διατροφής μαθαίνει γρήγορα περισσότερα σχετικά με την επίδραση που μπορεί να έχει η απιγενίνη στις χρόνιες ασθένειες και στην υγεία συνολικά», λέει η Best. Υπάρχουν αρκετές μελέτες, που πραγματοποιήθηκαν τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, οι οποίες δείχνουν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα σχετικά με τη σχέση μεταξύ της περιεκτικότητας σε απιγενίνη και της βελτίωσης της υγείας του εγκεφάλου και της γνωστικής λειτουργίας.
«Το δεντρολίβανο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων από βλάβες, βελτιώνοντας έτσι την υγεία του εγκεφάλου», συνεχίζει η Best. Ακόμη και το άρωμά του μπορεί να τονώσει την εγρήγορση, την εστίαση και τη μνήμη, για καλύτερη παραγωγικότητα και δεξιότητες εργασίας, όπως φαίνεται σε πρόσφατη έρευνα. «Το δεντρολίβανο είναι ένα γνωστό φυσικό γνωστικό διεγερτικό, που σημαίνει ότι μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της εγρήγορσης και στη βελτίωση της διάθεσής σας».
Τέλος, τα αντικαρκινικά οφέλη μπορεί επίσης να μπουν στη λίστα με τα οφέλη της απιγενίνης, με τη βοήθεια της έρευνας, εγκαίρως. «Ο αντίκτυπος της απιγενίνης στην κυτταρική υγεία έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην επιβράδυνση και την αναστροφή της βλάβης, η οποία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης τύπου 2», προσθέτει. Η περιεκτικότητα σε απιγενίνη του δεντρολίβανου μπορεί επίσης να σας βοηθήσει στο να κοιμόμαστε καλύτερα «Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι το δεντρολίβανο μπορεί να έχει μια δευτερεύουσα παρενέργεια στη βελτίωση του ύπνου, η οποία οφείλεται κυρίως στην επίδραση που έχει το δεντρολίβανο στο άγχος και το στρες», λέει η Best.
Σύμφωνα με τη διατροφολόγο, μια νέα έρευνα υποδηλώνει μια συσχέτιση μεταξύ της περιεκτικότητας σε απιγενίνη και της βελτιωμένης χαλάρωσης και ευεξίας, κάτι που μπορεί να σημαίνει ότι η απιγενίνη επιδρά κατά του στρες ενώ έχει κι άλλα ολιστικά θεραπευτικά οφέλη που βελτιώνουν την ποιότητα και τη διάρκεια του ύπνου. «Το δεντρολίβανο μπορεί να βελτιώσει το στρες μειώνοντας την παραγωγή κορτιζόλης από το σώμα, την ορμόνη του στρες, καθώς και να επιβραδύνει δυνητικά —αν και ήπια— τους καρδιακούς παλμούς», λέει η Best. «Αυτές οι δύο επιπτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερο ύπνο, αν και χρειάζεται ακόμη περισσότερη έρευνα για την επικύρωση αυτών των ευρημάτων».
Αυτές είναι οι πιο αλλόκοτες διαταραχές ύπνου
Αν ξυπνάτε από εφιάλτη και η καρδιά σας κάνει ώρα για να επανέλθει στη θέση της, τότε που να διαβάσετε τις παρακάτω διαταραχές ύπνου.
Όταν κοιμόμαστε, το σώμα μας παραλύει όμως ο εγκέφαλός μας παραμένει σε εγρήγορση. Εάν υπάρχει κάποια υποκείμενη νευρολογική διαταραχή, όπως οι παρακάτω, το αποτέλεσμα είναι πέρα για πέρα παράξενο.
1. Σύνδρομο της Ωραίας Κοιμωμένης (ή Σύνδρομο Kleine-Levin)
Τα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στο κρεβάτι, αδυνατώντας να ελέγξουν την ακατανίκητη νύστα τους. Παρατηρούνται επαναλαμβανόμενες κρίσεις υπνηλίας που μπορεί να διαρκέσουν ολόκληρες εβδομάδες και μετά από αυτές επικρατεί συνήθως η σύγχυση.
2. Σεξοβασία
Όπως λέμε υπνοβασία, μόνο που αντί να περπατάμε κάνουμε σεξ! Το άτομο δεν έχει ιδέα τι κάνει και παραμένει σε κατάσταση ύπνου κατά τη σεξουαλική πράξη ή οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση της σεξουαλικότητας. Η σεξοβασία εκδηλώνεται όταν ένα μέρος του εγκεφάλου κοιμάται και ένα άλλο παραμένει ξύπνιο.
3. Διαταραχή ελεύθερης λειτουργίας (διαταραχή νυχθημερήσιου ρυθμού)
Στα άτομα που πάσχουν από τη διαταραχή παρατηρείται δυσλειτουργία στο εσωτερικό ρολόι του οργανισμού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το σώμα να αρνείται να ακολουθήσει τις φυσιολογικές εναλλαγές ημέρας και νύχτας και βρίσκεται σε μια μόνιμη κατάσταση τζετ λαγκ.
4. Ναρκοληψία
Ένα άτομο που πάσχει από ναρκοληψία μπορεί να κοιμηθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή, πέφτοντας μάλιστα απευθείας στο πέμπτο στάδιο του ύπνου (στάδιο REM). Αυτό μπορεί να συμβεί την ώρα που περπατά, εργάζεται ή οδηγεί.
5. Αιφνίδιος θάνατος άγνωστης αιτιολογίας (Sudden Unexpected Death Syndrome)
Πλήττει νεογνά αλλά και υγιέστατους εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Αρκετά περιστατικά καταγράφονται στον ανδρικό πληθυσμό της Ανατολικής Ασίας.
Διαταραχές ύπνου: Οι 5 ερωτήσεις που θα σας διαφωτίσουν
Ένας καλός ύπνος κατά τη διάρκεια της νύχτας θα σας διασφαλίσει ενέργεια και συγκέντρωση μέσα στην ημέρα και παράλληλα θα σας προστατεύει από ποικίλες παθήσεις, όπως η καρδιοπάθεια, ο διαβήτης και η κατάθλιψη.
Επειδή οι «παρενέργειες» των διαταραχών του ύπνου καλύπτουν ένα πολύ ευρύ φάσμα, από το αυξημένο στρες έως την αύξηση του σωματικού βάρους, είναι συνήθως δύσκολο να τις αναγνωρίσουμε. Για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να αποδώσουμε την κακή μας διάθεση και τη νευρικότητα στον υπερβολικό φόρτο εργασίας, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να φταίει ο κακός ύπνος.
1. Σας ταλαιπωρεί η υπνηλία μέσα στην ημέρα;
Η επιθυμία για έναν σύντομο υπνάκο μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά δεν είναι ανησυχητική. Εάν όμως απολαμβάνετε τις συνιστώμενες επτά έως εννέα ώρες ύπνου τη νύχτα και δεν μπορείτε να κρατήσετε τα μάτια σας ανοιχτά όταν τρώτε, οδηγείτε κ.λπ. τότε κάτι δεν πάει καλά… Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού (NINDS), οι αιφνίδιες, έντονες και ανεξέλεγκτες κρίσεις υπνηλίας αποτελούν ένδειξη-κλειδί για τη ναρκοληψία, μια διαταραχή που συνεπάγεται απορρύθμιση του κύκλου του ύπνου. Δοκιμάστε να παρατείνετε τη διάρκεια του ύπνου σας κατά μισή ώρα για μία εβδομάδα και εάν η υπνηλία παραμένει μη διστάσετε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
2. Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας;
Όλοι ταλαιπωρούμαστε πότε πότε από υπερένταση που μας εμποδίζει να κοιμηθούμε ακόμη κι αν νιώθουμε κουρασμένοι. Όταν όμως η δυσκολία ύπνου ή ο διακοπτόμενος ύπνος εξελίσσονται σε καθημερινό πρόβλημα, τότε διαπιστώνεται η αϋπνία. Κριτήρια για τη διάγνωση της αϋπνίας είναι η αδυναμία να αποκοιμηθεί κανείς μέσα σε 30 ή και περισσότερα λεπτά από την ώρα της κατάκλισης (ή μετά από μια διακοπή στον ύπνο) με συχνότητα τρεις ή και περισσότερες ημέρες της εβδομάδας για τουλάχιστον τρεις μήνες. Η αϋπνία μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολλούς τρόπους, όπως η φαρμακευτική αγωγή, ο διαλογισμός και η ψυχοθεραπεία.
3. Κινείστε υπερβολικά στον ύπνο σας;
Δεν εννοούμε να αλλάζετε πλευρό δυο τρεις φορές μέσα στη νύχτα… Ανησυχητική ένδειξη θεωρούνται οι συνεχείς και ανεξέλεγκτες κινήσεις των ποδιών ή οι γενικευμένοι σπασμοί. Οι κινήσεις των ποδιών συγκεκριμένα μπορεί να υποδεικνύουν το λεγόμενο σύνδρομο ανήσυχων ποδιών. Στην περίπτωση αυτή, εκδηλώνεται στα κάτω άκρα μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα που υποχωρεί προσωρινά με τις έντονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις των ποδιών. Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών κατατάσσεται στις διαταραχές τις κίνησης, όταν όμως εκδηλώνεται τη νύχτα αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τον καλό ύπνο. Πιο επιρρεπείς στο σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι οι γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες και ιδίως οι εγκυμονούσες.
4. Δυσκολεύεστε να διατηρήσετε σταθερό πρόγραμμα ύπνου;
Κάθε άνθρωπος διαθέτει ένα εσωτερικό βιολογικό ρολόι (επίσημα ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός) που τον βοηθά να συγχρονίζεται με τον κόσμο γύρω του και συγκεκριμένα με την εναλλαγή ημέρας και νύχτας. Σε ορισμένες περιπτώσεις το ρολόι δυσλειτουργεί και αυτή η δυσλειτουργία ονομάζεται διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού του ύπνου (CRSD). Υπάρχουν διάφοροι τύποι της διαταραχής ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί (π.χ. εργασία σε βάρδιες, τζετ λαγκ λόγω συχνών ταξιδιών). Όταν εντοπιστεί ο βασικός παράγοντας απορρύθμισης του βιολογικού ρολογιού, τότε ο γιατρός θα συστήσει στοχευμένα μέτρα που ταιριάζουν στις ανάγκες κάθε ασθενούς.
5. Ροχαλίζετε δυνατά;
Το καθημερινό και έντονο ροχαλητό αποτελεί το «σήμα κατατεθέν» της. Η υπνική άπνοια συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση, ο διαβήτης τύπου 2 και το εγκεφαλικό, επομένως είναι ένα πρόβλημα που δεν πρέπει να αγνοήσετε.
Ποια είναι τα 4 «συστατικά» του καλού ύπνου
Για πρώτη φορά, το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα για τον Ύπνο εξέδωσε «οδηγίες» για τον ύπνο, ώστε να καταστεί σαφές στο ευρύ κοινό ποιες παράμετροι εξασφαλίζουν επαρκή και ποιοτική ξεκούραση.
Δείτε ποια είναι σύμφωνα με τις οδηγίες τα 4 «συστατικά» του καλού ύπνου.
– Πρέπει να μας παίρνει ο ύπνος μέσα σε μισή ώρα το πολύ
Εάν στριφογυρίζουμε στο κρεβάτι με τις ώρες μπορεί να φταίνε δύο πράγματα: Είτε ξαπλώνουμε πολύ νωρίς (δηλαδή ο οργανισμός μας δεν είναι έτοιμος για ύπνο) είτε οι δραστηριότητες που επιλέγουμε πριν τον ύπνο μάς προκαλούν υπερένταση (π.χ. χρήση ηλεκτρονικών συσκευών).
– Δεν πρέπει να ξυπνάμε πάνω από μία φορά μέσα στη νύχτα
Για τους ενήλικες 65 ετών και άνω «επιτρέπονται» έως και δύο διαλείμματα μέσα στη νύχτα, σύμφωνα με τις οδηγίες. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η υπνική άπνοια και οι διάφοροι πόνοι στο σώμα είναι μερικές μόνο από τις αιτίες του διακοπτόμενου ύπνου.
– Εάν ξυπνήσουμε μέσα στη νύχτα πρέπει να ξανακοιμηθούμε μέσα σε 20 λεπτά το πολύ
Για τα άτομα μεγάλης ηλικίας ίσως χρειαστεί περισσότερος χρόνος, συγκεκριμένα έως και μισή ώρα. Εάν αισθανθούμε ότι δεν μας παίρνει ξανά ο ύπνος, οι ειδικοί συνιστούν να σηκωθούμε από το κρεβάτι και να κάνουμε μια χαλαρωτική δραστηριότητα, όπως να διαβάσουμε ένα βιβλίο ή να ακούσουμε λίγη μουσική.
– Ο ύπνος πρέπει να καλύπτει ποσοστό 85% του χρόνου που περνάμε στο κρεβάτι
Δεν πρέπει να συνδέουμε το κρεβάτι και την κρεβατοκάμαρα με άλλες δραστηριότητες πέραν του ύπνου και του σεξ, τονίζουν οι ειδικοί! Συμπληρώνουν μάλιστα πως εάν φροντίσουμε να τηρήσουμε τις τρεις πρώτες οδηγίες, η τέταρτη και τελευταία θα έρθει από μόνη της.
Να σημειωθεί ότι οι νέες οδηγίες υποστηρίζονται, μεταξύ άλλων, από την Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας, την Αμερικανική Εταιρεία Φυσιολογίας, την Εταιρεία Ανθρώπινης Ανατομίας και Φυσιολογίας, την Εταιρεία Έρευνας Ανθρώπινης Ανάπτυξης και της Εταιρεία Έρευνας της Γυναικείας Υγείας, σύμφωνα με το ΤΙΜΕ.