Νόσος του Crohn: Κατά τις περιόδους που τα συμπτώματα της νόσου του Crohn είναι σε έξαρση, γιατροί και διατροφολόγοι συνιστούν στους πάσχοντες να αποφεύγουν τις τροφές που είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες και τις τροφές που είναι ευρέως γνωστό ότι ερεθίζουν το έντερο, όπως τα πικάντικα φαγητά.

Νόσος του Crohn: Λίστα με τις τροφές που πρέπει να αποφεύγετε

Αναψυκτικά

Πρέπει να αποφεύγονται κυρίως:

• Tα αλκοολούχα ποτά
• Τα ποτά με καφεΐνη
• Τα ποτά με γλυκαντικές ουσίες ή ζάχαρη

Όλα τα παραπάνω θα εντείνουν τα συμπτώματα της διάρροιας όταν το άτομο βρίσκεται σε περίοδο της έξαρσης των συμπτωμάτων.

Ψωμί και άμυλο

Ενώ πολλές διατροφές περιλαμβάνουν τροφές ολικής αλέσεως, καλό είναι κατά όσοι πάσχουν από τη νόσο του Crohn να τα αποφεύγουν. Ολικής αλέσεως μπορεί να είναι τα εξής προϊόντα:

• καστανό ή άγριο ρύζι
• δημητριακά
• κινόα
• ψωμί, κράκερς και ζυμαρικά

Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγονται τα γαλακτοκομικά προϊόντα που μπορεί να περιέχουν έξτρα φυτικές ίνες.

Αυτά είναι:

• Τα τυριά που περιέχουν ξηρούς καρπούς ή σπόρους
• Τα γιαούρτια που περιέχουν φλούδες φρούτων, όπως τα ολόκληρα μούρα, κεράσια ή φράουλες

Το να καταναλώνετε άλλα γαλακτοκομικά πέρα από τα παραπάνω μπορεί να βοηθήσει τα συμπτώματά σας, καθώς προσφέρουν στον οργανισμό σας περισσότερο ασβέστιο.

Λιπαρά

Κάποιες πηγές λιπαρών μπορεί να περιέχουν φυτικές ίνες. Οι λιπαρές τροφές που είναι καλό να αποφεύγετε είναι:

• η καρύδα
• οι ξηροί καρποί
• οι σαλάτες με dressing καρπών
• τα ακατέργαστα φρούτα

Τα ακατέργαστα φρούτα και οι χυμοί φρούτων με πολτό πρέπει να αποφεύγονται επίσης.

Τα μόνα φρούτα που δεν επηρεάζουν τα συμπτώματα της νόσου του Crohn είναι οι μπανάνες, τα μήλα και το πεπόνι.

Πρωτεΐνες

Οι υψηλές σε λιπαρά πηγές πρωτεϊνών προκαλούν αέρια και ερεθίζουν το έντερο. Έτσι λοιπόν πρέπει να αποφεύγετε τις παρακάτω τροφές:

• φασόλια
• τηγανητά αυγά
• τηγανητό κρέας
• τα κρέατα με πολλά λίπη
• το φιστικοβούτυρο
• τον αρακά
• το επεξεργασμένο κρέας (αλλαντικά)

Γλυκά

Παραδείγματα γλυκών που πρέπει να αποφεύγετε είναι:

• τα muffins που περιέχουν πίτουρο
• τα μπισκότα που φτιάχνονται με αλεύρι ολικής άλεσης
• τα αποξηραμένα φρούτα
• οι μαρμελάδες
• οι σταφίδες

Τέλος, πρέπει να αποφεύγονται τα παρακάτω λαχανικά:

• παντζάρια
• μπρόκολο
• λαχανάκια Βρυξελλών
• λάχανο
• κουνουπίδι
• καλαμπόκι
• μαρούλι
• κρεμμύδια
• σπανάκι

Κάποια από τα παραπάνω δεν έχουν τόσες πολλές φυτικές ίνες όσο τα υπόλοιπα, π.χ. το κρεμμύδι, όμως έχει αποδειχτεί ότι επηρεάζουν το γαστρεντερικό σύστημα σε όσους έχουν τη νόσο του Crohn.

Νόσος του Crohn: Τι οδηγεί στην εμφάνιση της;

Στα υγιή άτομα, το ανοσιακό σύστημα του οργανισμού σκοτώνει τα μικρόβια και τα «κακά» κύτταρα που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε καρκίνο. Μερικές φορές όμως, αντί να σκοτώνει μόνο τα «κακά» κύτταρα, κάτι πάει στραβά και το ανοσιακό σύστημα αρχίζει να επιτίθεται στα υγιή κύτταρα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «αυτοάνοση απόκριση» και οδηγεί στη νόσο του Crohn (νόσο του Κρον). Στους ασθενείς με νόσο του Crohn, το ανοσιακό σύστημα επιτίθεται στον βλεννογόνο, δηλαδή στην εσωτερική επιφάνεια του πεπτικού συστήματος. Αυτό προκαλεί φλεγμονή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έλκη και αιμορραγία. Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις, αλλά η νόσος δεν θεραπεύεται οριστικά. Ευτυχώς υπάρχουν φάρμακα που βελτιώνουν τα συμπτώματα της νόσου.

Νόσος του Crohn: Τι συμπτώματα εκδηλώνει;

Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn περιλαμβάνουν:

• διάρροια
• πόνο στην κοιλιά
• αίσθημα κόπωσης
• απώλεια βάρους
• πυρετό
• άφθες στο στόμα
• εξανθήματα
• πόνο στις αρθρώσεις
• κοκκίνισμα στα μάτια
• συρίγγια και αποστήματα στην περιοχή του πρωκτού

Επιπλέον η νόσος του Crohn συνδέεται με τις παρακάτω παθήσεις και εκδηλώσεις:

• Υπερτροφική οστεοαρθροπάθεια (περιοστίτιδα)
• Οστεοπενία ή οστεοπόρωση, άσηπτη νέκρωση, πολυμυοσίτιδα, οστεομαλακία
• Δέρμα και στόμα
• Αντιδραστικές αλλοιώσεις όπως οζώδες ερύθημα, γαγγραινώδες πυόδερμα, αφθώδη έλκη, νεκρωτική αγγειίτιδα, σύνδρομο Sweet
• Ειδικές βλάβες όπως ραγάδες και συρίγγια, στοματική νόσος του Crohn, ερύθημα από φάρμακα
• Τροφική ανεπάρκεια όπως εντεροπαθητική ακροδερματίτιδα (από ανεπάρκεια ψευδαργύρου), κνίδωση (από ανεπάρκεια βιταμινών C και K), γλωσσίτιδα (από ανεπάρκεια βιταμινών Β), τριχόπτωση και αδύναμα νύχια (από ανεπάρκεια πρωτεϊνών)
• Σχετιζόμενες νόσοι όπως λεύκη, ψωρίαση, αμυλοείδωση, επίκτητη πομφολυγώδης επιδερμόλυση
• Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα, χολαγγειοκαρκίνωμα, χολολιθίαση
• Φλεγμονές όπως αυτοάνοση χρόνια ενεργός ηπατίτιδα, περιχολαγγειίτιδα, πυλαία ίνωση και κίρρωση ήπατος, κοκκιώματα
• Μεταβολικές παθήσεις όπως λιπώδες ήπαρ, χολόλιθοι που σχετίζονται με Crohn ειλεού
• Ιρίτιδα, ραγοειδίτιδα, επισκληρίτιδα, σκληρομαλακία, έλκη κερατοειδούς, νευρίτιδα, κερατοπάθεια
• Μεταβολικά νοσήματα
• Διαταραχή ανάπτυξης στα παιδιά και τους εφήβους, καθυστέρηση σεξουαλικής ωρίμανσης
• Αναιμία λόγω ανεπάρκειας σιδήρου, φυλλικού οξέος, βιταμίνης Β12 ή αυτοάνοσης αιμολυτικής αναιμίας, αναιμία χρονίας νόσου, θρομβοκυτταροπενική πορφύρα, λευκοκυττάρωση και θρομβοκυττάρωση, θρομβοφλεβίτιδα, θρομβοεμβολισμός, αρτηριίτιδα, απόφραξη αρτηριών, αρτηριίτιδα Takayasu, δερματική αγγειίτιδα, αντικαρδιολιπινικά αντισώματα, υποσπληνισμός
• Νεφρολιθίαση, αμυλοείδωση, φαρμακευτική νεφροτοξικότητα
• Νεφρική σωληναριακή βλάβη
• Νευρολογικά νοσήματα
• Περιφερική νευροπάθεια, μυελοπάθεια, μυασθένεια gravis, αγγειακές εγκεφαλικές διαταραχές
• Πνευμονική ίνωση, αγγειίτιδα, βρογχίτιδα, λαρυγγοτραχειίτιδα, διάμεση πνευμονική νόσος, σαρκοείδωση
• Περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, καρδιακός αποκλεισμός, καρδιομυοπάθεια, καρδιακή ανεπάρκεια λόγω της anti-TNF θεραπείας
• Περικαρδίτιδα λόγω σουλφασαλαζίνης και 5-αμινοσαλικυλικών
• Οξεία παγκρεατίτιδα (προσοχή στην 6-μερκαπτοπουρίνη και τα 5-αμινοσαλικυλικά)
• Φαρμακευτικός λύκος και αυτοάνοσες νόσοι λόγω λήψης anti-TNF θεραπείας

Νόσος του Crohn: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Οι γαστρεντερολόγοι συνιστούν ακτινογραφίες ή άλλες απεικονιστικές μεθόδους για να εξετάσουν το ανώτερο τμήμα του εντέρου (λεπτό έντερο) και κολονοσκόπηση για να εξετάσουν το κατώτερο τμήμα του εντέρου (παχύ έντερο).

Κατά την κολονοσκόπηση, ο γαστρεντερολόγος τοποθετεί ένα λεπτό εύκαμπτο σωλήνα μέσα στο ορθό και το προωθεί στο τυφλό, το τελικό σημείο του παχέος εντέρου (δεξιά κάτω κοιλία). Το ενδοσκόπιο διαθέτει μια μικροκάμερα που συνδέεται με εξωτερική οθόνη, ούτως ώστε ο γαστρεντερολόγος να βλέπει τις βλάβες στο εσωτερικό του εντέρου και να παίρνει βιοψίες.

Επίσης υπάρχουν δείκτες στο αίμα και τα κόπρανα που χρησιμοποιούνται στη διαγνωστική προσέγγιση των ασθενών με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Οι σημαντικότεροι από αυτούς τους δείκτες είναι η C αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), η καλπροτεκτίνη κοπράνων και η λακτοφερρίνη κοπράνων. Το μειονέκτημα αυτών των δεικτών είναι ότι έχουν κυμαινόμενη ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση της φλεγμονής στο έντερο.

Η CRP του αίματος έχει χαμηλή ευαισθησία 0,49 και υψηλή ειδικότητα 0,92. Η καλπροτεκτίνη κοπράνων έχει ευαισθησία 0,88 και ειδικότητα 0,73. Η λακτοφερρίνη κοπράνων έχει ευαισθησία 0,82 και ειδικότητα 0,79. Συνεπώς οι 3 αυτοί δείκτες θα πρέπει να συνεκτιμώνται και φυσικά η επιβεβαίωση της νόσου θα πρέπει να τίθεται πάντοτε με κολονοσκόπηση και με βάση και την κλινική εικόνα του ασθενούς.

Νόσος του Crohn: Πώς θα ανακουφιστείτε;

Εάν έχετε διαγνωσθεί με νόσο του Crohn μπορείτε να:

• Μειώσετε τα τρόφιμα που επιδεινώνουν τα συμπτώματά σας, όπως αυτά που περιέχουν πολλές φυτικές ίνες, π.χ. φρούτα και λαχανικά.
• Διακόψετε το κάπνισμα, αν καπνίζετε. Το κάπνισμα επιδεινώνει τα συμπτώματα και αυξάνει τις πιθανότητες για ανάγκη χειρουργικής επέμβασης.
• Αποφύγετε φάρμακα όπως η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Νόσος του Crohn: Πώς αντιμετωπίζεται;

Οι βιολογικοί παράγοντες είναι ουσίες που παράγονται φυσιολογικά στον οργανισμό μας αλλά για την θεραπεία των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου παράγονται με βιομηχανικό τρόπο και χορηγούνται ενδοφλεβίως ή υποδορίως στους ασθενείς που τους χρειάζονται. Οι βιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν ειδικά αντισώματα έναντι του παράγοντα νέκρωσης του όγκου-α (anti-TNF-α / Remicade, Humira).

Επίσης κυκλοφορούν και τα βιο-ομοειδή του anti-TNF-α με τις εμπορικές ονομασίες Remsima και Inflectra.Στη νόσο του Crohn χρησιμοποιείται επίσης ένας νέος βιολογικός παράγοντας έναντι της α4β7-ιντεγκρίνης (vedolizumab, Entyvio). Ο παράγοντας αυτός προς το παρόν χορηγείται ενδοφλεβίως και χρησιμοποιείται είτε επί αποτυχίας της θεραπείας έναντι του TNF-α είτε ως πρώτης γραμμής θεραπεία.

Τέλος, μόνο για τη νόσο του Crohn και όχι για την ελκώδη κολίτιδα έχει λάβει ένδειξη και το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι των ιντερλευκινών 12 και 23 (anti-IL-12 & -23) που κυκλοφορεί με την ονομασία Ustekinumab (Stelara). Η φάση της επαγωγής της ύφεσης της νόσου του Crohn γίνεται με ενδοφλέβια χορήγηση και ακολουθεί η φάση συντήρησης με υποδόρια χορήγηση του φαρμάκου.

Η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη ως έσχατη λύση αν τα φάρμακα αποτύχουν να ελέγξουν τα συμπτώματα της νόσου του Crohn ή αν τα φάρμακα προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η χειρουργική επέμβαση δεν θεραπεύει την ασθένεια, αλλά δυνατόν να σας βοηθήσει να αισθανθείτε καλύτερα και να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες.

Η χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία της νόσου του Crohn στοχεύει σε:

• Αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου
• Αποκατάσταση της βατότητας του παχέος εντέρου που έχει φράξει