Ως όγκος στο κεφάλι ορίζεται η δημιουργία μιας μάζας, ή η συσσώρευση ανώμαλων κυττάρων στον εγκέφαλό σας, ή κοντά σε αυτόν. Ο όγκος στον εγκέφαλο έχει πολλές διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις. Ορισμένοι όγκοι είναι μη-καρκινικοί (καλοήθεις) και μερικοί άλλοι είναι καρκινικοί (κακοήθεις).
Ένας όγκος στο κεφάλι μπορεί να ξεκινήσει στον εγκέφαλο (πρωτογενείς όγκοι εγκεφάλου), ή ο καρκίνος μπορεί να αρχίσει σε άλλα μέρη του σώματός σας και να εξαπλωθεί στον εγκέφαλό σας (δευτεροβάθμιοι, ή μεταστατικοί όγκοι εγκεφάλου).
Το πόσο γρήγορα ένας όγκος στο κεφάλι θα αναπτυχθεί μπορεί να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Ο ρυθμός ανάπτυξης, όπως και η ακριβής θέση του όγκου στον εγκέφαλο, καθορίζει το πώς αυτός θα επηρεάσει τη λειτουργία του νευρικού σας συστήματος. Οι επιλογές θεραπείας που έχει ένας όγκος στο κεφάλι εξαρτάται από τον τύπο του όγκου, το μέγεθος και την τοποθεσία.
Όγκος στο κεφάλι: Τα συμπτώματα, που πρέπει να σας ανησυχήσουν
Τα συμπτώματα ενός όγκου στον εγκέφαλο ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και εξαρτώνται από το μέγεθος, την τοποθεσία και τον ρυθμό με τον οποίο αναπτύσσεται. Γενικά, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πονοκέφαλοι που σταδιακά γίνονται πιο συχνοί και πιο έντονοι
- Ανεξήγητη ναυτία ή εμετός
- Προβλήματα όρασης, όπως θολή όραση, διπλή όραση (διπλωπία), ή απώλεια της
περιφερειακής όρασης - Σταδιακή απώλεια της αίσθησης, ή της κινητικότητας στο ένα χέρι ή το ένα πόδι
- Δυσκολίες με την ισορροπία
- Δυσκολίες στην ομιλία
- Σύγχυση σε καθημερινά θέματα
- Αλλαγές στην προσωπικότητα και την συμπεριφορά
- Επιληπτικές κρίσεις
- Προβλήματα ακοής
Όγκος στο κεφάλι: Συμπτώματα ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεται
Μετωπιαίος λοβός:
- αλλαγές στην προσωπικότητα
- απώλεια αυτοσυγκράτησης
- απάθεια
- επιθετικότητα και ευερεθιστότητα
- δυσκολία στη βάδιση
- απώλεια όσφρησης
- προβλήματα ομιλίας και όρασης
Κροταφικός λοβός:
- δυκολία απομνημόνευσης λέξεων
- σύγχυση κατά την ομιλία
- παροδική απώλεια μνήμης
- παραισθήσεις
Βρεγματικός λοβός:
- δυσκολία ομιλίας
- δυσκολία κατανόησης του λόγου
- προβλήματα στη γραφή ή την ανάγνωση
- απώλεια αίσθησης σε επιμέρους περιοχές του σώματος
Ινιακός λοβός:
- προβλήματα όρασης
- απώλεια όρασης από το ένα μάτι
Παρεγκεφαλίδα:
- έλλειψη συντονισμού
- ανεξέλεγκτη κίνηση των ματιών
- ναυτία
- ακαμψία αυχένα
- ζαλάδα
Εγκεφαλικό στέλεχος:
- έλλειψη συντονισμού
- πτώση βλεφάρου ή χείλους στη μία πλευρά
- δυσκολία κατάποσης
- δυσκολία κατά την ομιλία
Νωτιαίος μυελός:
- πόνος
- μούδιασμα σε επιμέρους περιοχές του σώματος
- αδυναμία στα πόδια ή τα χέρια
- απώλεια ελέγχου της κύστης
Υπόφυση:
- υπογονιμότητα
- έλλειψη ενέργειας
- επιπρόσθετο βάρος
- εναλλαγές στη διάθεση
- υπέρταση
- διαβήτης
- πρήξιμο στα χέρια και τα πόδια
Οπτικά νεύρα:
- μερική απώλεια όρασης
Ακουστικά νεύρα:
- μερική απώλεια ακοής
Μήνιγγες:
- πονοκέφαλος
- ναυτία
- προβλήματα όρασης
- προβλήματα στην κίνηση
Όγκος στο κεφάλι: Πρωτογενής
Οι πρωτογενείς εγκεφαλικοί όγκοι προέρχονται από τον ίδιο τον εγκέφαλο ή από τους ιστούς κοντά σε αυτόν, όπως οι μεμβράνες που τον καλύπτουν (μήνιγγες), τα κρανιακά νεύρα, η υπόφυση και η επίφυση. Αυτοί οι όγκοι δημιουργούνται, όταν φυσιολογικά κύτταρα αποκτούν βλάβες (μεταλλάξεις) στο DNA τους. Αυτές οι μεταλλάξεις επιτρέπουν στα κύτταρα να αναπτύσσονται και να διαιρούνται σε αυξημένους ρυθμούς και να συνεχίσουν να ζουν, ακόμα και αφότου τα υγιή κύτταρα πεθάνουν. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας μάζας ανώμαλων κυττάρων, η οποία σχηματίζει έναν όγκο.
Όγκος στο κεφάλι: Δευτερογενής ή μεταστατικός
Οι πρωτογενείς εγκεφαλικοί όγκοι είναι πολύ σπανιότερο από ότι οι δευτερογενείς εγκεφαλικοί όγκοι, στους οποίους ο καρκίνος αρχίζει κάπου αλλού στο σώμα και εξαπλώνεται στον εγκέφαλο. Οι δευτερογενείς όγκοι (μεταστατικοί) του εγκεφάλου είναι όγκοι που προκύπτουν από τον καρκίνο που ξεκινά κάπου αλλού στο σώμα σας και στη συνέχεια εξαπλώνεται στον εγκέφαλό σας. Συμβαίνει συχνότερα σε άτομα που έχουν ιστορικό καρκίνου. Αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις, ένας μεταστατικός όγκος στον εγκέφαλο μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι καρκίνου, ο οποίος ξεκίνησε κάπου αλλού στο σώμα σας. Κάθε καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί στον εγκέφαλο, αλλά τα πιο κοινά είδη περιλαμβάνουν τους εξής:
- Καρκίνος του μαστού
- Καρκίνος του παχέος εντέρου
- Καρκίνος στα νεφρά
- Καρκίνος του πνεύμονα
- Μελάνωμα
Όγκος στο κεφάλι: Τύποι πρωτογενών εγκεφαλικών όγκων
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι πρωτογενών όγκων του εγκεφάλου. Κάθε ένας παίρνει το όνομά του από τον τύπο των κυττάρων που εμπλέκονται.
- Γλοίωμα
Οι όγκοι αυτοί αρχίζουν στον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό και περιλαμβάνουν αστροκυτώματα, επενδυώματα, γλοιοβλαστώματα, ολιγοστροκυτώματα και ολιγοδενρρογλοιώματα. - Μηνιγγίωμα
Είναι ένας όγκος που εμφανίζεται στις μεμβράνες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (μήνιγγες). Τα περισσότερα μηνιγγιώματα είναι καλοήθη (μη καρκινικά). - Ακουστικό νευρίνωμα
Είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στα νεύρα που ελέγχουν την ισορροπία και την ακοή, τα οποία οδηγούν από το εσωτερικό αυτί προς τον εγκέφαλό σας. - Αδένωμα στην υπόφυση
Είναι ως επί το πλείστον καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στην υπόφυση, η οποία βρίσκεται στην βάση του εγκεφάλου. Αυτοί οι όγκοι μπορούν να επηρεάσουν τις ορμόνες της υπόφυσης και ως εκ τούτου ασκούν επιδράσεις σε όλο το σώμα. - Μυελοβλάστωμα
Είναι οι πιο συχνοί καρκινικοί όγκοι του εγκεφάλου στα παιδιά. Ένα μυελοβλάστωμα ξεκινά στο κατώτερο οπίσθιο τμήμα του εγκεφάλου και τείνει να εξαπλωθεί μέσω του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Οι όγκοι αυτοί είναι λιγότερο συχνοί στους ενήλικες, αλλά δεν αποκλείονται και στην ενήλικη ζωή. - Πρωτόγονος νευροεκτοδερμικός όγκος (Primitive neuroectodermal tumor – PNET)
Είναι σπάνιοι, καρκινικοί όγκοι που ξεκινούν στα εμβρυϊκά κύτταρα στον εγκέφαλο. Μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στον εγκέφαλο ενός εμβρύου. - Κρανιοφαρυγγίωμα
Είναι σπάνιοι, καλοήθεις όγκοι, οι οποίοι ξεκινούν κοντά στην υπόφυση του εγκεφάλου. Καθώς το κρανιοφαρυγγίωμα αναπτύσσεται αργά, μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την υπόφυση, αλλά και άλλες δομές κοντά στον εγκέφαλο.
Όγκος στο κεφάλι: Μάθετε για τους παράγοντες κινδύνου
Στα περισσότερα άτομα με πρωτογενείς όγκους του εγκεφάλου, η αιτία του όγκου δεν είναι σαφής. Αλλά οι γιατροί έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες, που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για έναν όγκο στον εγκέφαλο. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Ηλικία
Ο κίνδυνος για όγκο στον εγκέφαλο αυξάνεται όσο μεγαλώνετε. Οι όγκοι του εγκεφάλου είναι πιο συχνοί σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, ένας όγκος του εγκεφάλου μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Και ορισμένοι τύποι όγκων συμβαίνουν σχεδόν αποκλειστικά στα παιδιά. - Έκθεση σε ακτινοβολία
Οι άνθρωποι που έχουν εκτεθεί σε έναν τύπο ακτινοβολίας, που ονομάζεται ιονίζουσα ακτινοβολία, έχουν αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού όγκου. Παραδείγματα ιονίζουσας ακτινοβολίας είναι η ακτινοθεραπεία για τη θεραπεία του καρκίνου και η έκθεση σε ακτινοβολία που προκαλείται από ατομικές βόμβες. Πιο κοινές μορφές της ακτινοβολίας, πάντως, είναι τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία από τις γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος και η ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων από τα κινητά τηλέφωνα και τους φούρνους μικροκυμάτων, αν και μέχρι σήμερα ΔΕΝ έχει αποδειχθεί ότι συνδέονται με όγκους στον εγκέφαλο. - Οικογενειακό ιστορικό όγκων του εγκεφάλου
Ένα μικρό μέρος των όγκων του εγκεφάλου συμβαίνουν σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εγκεφάλου, ή οικογενειακό ιστορικό γενετικών συνδρόμων, που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτό.
Όγκος στο κεφάλι: Διάγνωση
H διάγνωση ενός εγκεφαλικού όγκου γίνεται με τις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η Αξονική και η μαγνητική τομογραφία.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, εμφανίζεται «κάτι» σε μία μαγνητική τομογραφία αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι όγκος εγκεφάλου ή όχι. Ένα απόστημα, μία εστία πολλαπλής σκλήρυνσης ένα έμφρακτο εγκεφάλου, μπορεί να εμφανίζονται απεικονιστικά σαν όγκος.
Στην περίπτωση αυτή, ειδικές ακολουθίες της μαγνητικής τομογραφίας όπως η φασματοσκοπία, μπορούν να δώσουν ενδείξεις (αλλά όχι με βεβαιότητα 100%) για τη φύση του μορφώματος που απεικονίζεται.
Η χειρουργική επέμβαση, εκτός των άλλων, έχει σαν στόχο και τη λήψη υλικού για βιοψία. Η βιοψία, δίνει με 100% βεβαιότητα τη διάγνωση. Αν δεν θέλει κανείς να προχωρήσει σε κρανιοτομία και πλήρη αφαίρεση του όγκου, υπάρχει η εναλλακτική λύση της στερεοστατικής βιοψίας .
Αιματολογικές εξετάσεις που να δίνουν ενδείξεις ότι υπάρχει όγκος στο κεφάλι δεν υπάρχουν. Σε κάποιες εξετάσεις οι μετρήσεις μπορεί να αλλάζουν σε περιπτώσεις όγκου στο κεφάλι αλλά οι ίδιες ενδείξεις μπορεί να αλλάζουν και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.
Όγκος στο κεφάλι: Αντιμετώπιση θεραπεία
Ο πρώτη μέθοδος αντιμετώπισής είναι η επέμβαση στον εγκέφαλο γνωστή ως νευροχειρουργική. Εάν ο όγκος του εγκεφάλου μπορεί να αφαιρεθεί εντελώς, η επέμβαση λέγεται γενική συνολική εκ τομή. Εάν ο όγκος είναι μεγάλος ή κοντά σε σημαντικά σημεία του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού, ο χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει ένα μέρος του όγκου.
Αυτό λέγεται μερική εκ τομή . Η εγχείρηση μπορεί να γίνει με δύο διαφορετικούς τρόπους :
- με ανοικτή χειρουργική επέμβαση, μια μεγάλη τομή που γίνεται στο κρανίο για να έχουν πρόσβαση στον όγκο.
- με στερεοτακτική χειρουργική επέμβαση, γίνεται μόνο μια μικρή τομή και συνήθως χρησιμοποιείται ένας υπολογιστής για να καθοδηγήσει τον χειρούργο.
Η δεύτερη μέθοδος είναι η ακτινοθεραπεία. Στην ακτινοθεραπεία χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας για να σκοτώσουν ή να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα. Θα πρέπει να είστε ξαπλωμένοι σε τραπέζι θεραπείας και να φοράτε μάσκα για να εξασφαλιστεί ότι η ακτινοθεραπεία στοχεύει στη σωστή περιοχή του σώματός σας.
Η ίδια η θεραπεία δεν είναι επώδυνη. Η ακτινοθεραπευτική αγωγή συνήθως χορηγείται μία φορά την ημέρα, από Δευτέρα έως Παρασκευή, για αρκετές εβδομάδες. Ωστόσο, η διάρκεια της θεραπείας θα εξαρτηθεί από το μέγεθος και το είδος του όγκου.
Η τρίτη μέθοδος είναι η χημειοθεραπεία. Στη χημειοθεραπεία χρησιμοποιούνται φάρμακα για να καταστρέψουν ή να επιβραδύνουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Μπορεί να είναι δύσκολη η αντιμετώπιση όγκων του εγκεφάλου με τη χημειοθεραπεία επειδή το σώμα έχει ένα προστατευτικό σύστημα που λέγεται φράγμα αίματος-εγκεφάλου.
Αυτό προφυλάσσει τον εγκέφαλο από τις ουσίες στο αίμα, όπως μικρόβια που μπορεί να είναι επιβλαβή. Μόνο ορισμένα φάρμακα μπορούν να διαπεράσουν αυτό το φράγμα. Αν κάνετε χημειοθεραπεία, ο γιατρός σας θα σας μιλήσει για τα φάρμακα που θα σας χορηγήσουν και τον τρόπο της χορήγησής τους.
Οι θεραπείες, ειδικά η χειρουργική επέμβαση, μπορεί να αλλάξει την ομιλία, την προσωπικότητα, τη μνήμη, τις κινήσεις, την ισορροπία και το συντονισμό σας. Ο εγκέφαλος μπορεί μερικές φορές να γιατρευτεί μόνος του αλλά μπορεί επίσης να χρειαστείτε κάποια βοήθεια για να επιστρέψετε στη φυσιολογική κατάσταση ή να ελέγχετε τις αλλαγές.
Αυτό ονομάζεται αποκατάσταση. Μπορεί να μην σας επιτραπεί να κάνετε μερικά πράγματα που κάνατε πριν τον όγκο, όπως η οδήγηση. Ο γιατρός σας θα σας δώσει συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που θα σας επηρεάσει ο όγκος.