ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑ

Πολυομελίτιδα: Συμπτώματα, εξετάσεις, θεραπεία

5 Απριλίου 2022
Newshealth.gr

Η πολιομυελίτιδα είναι μια ιογενής νόσος, η οποία επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε μερική ή ολική παράλυση.

Αιτίες πολυομελίτιδας

Η πολιομυελίτιδα είναι μία νόσος που προκαλείται από μόλυνση με τον ιό της πολιομυελίτιδας. Ο ιός μεταδίδεται απευθείας από άνθρωπο σε άνθρωπο, μέσω βλέννας ή φλέγματος από τη μύτη ή το στόμα, καθώς και αν το άτομο έρθει σε επαφή με μολυσμένα κόπρανα.

Ο ιός εισέρχεται μέσω του στόματος και της μύτης, πολλαπλασιάζεται στον λαιμό και την εντερική οδό και στη συνέχεια εξαπλώνεται μέσω του αίματος και του λεμφικού συστήματος. Το χρονικό διάστημα από τη μόλυνση με τον ιό έως την εμφάνιση συμπτωμάτων (επώαση) κυμαίνεται από 5-35 ημέρες (μέσος όρος 7 – 14 ημέρες).

Ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού αυξάνεται:

  • Όταν κάποιος δεν έχει κάνει το εμβόλιο για πολιομυελίτιδα και εκτεθεί στον ιό
  • Όταν κάποιος ταξιδεύει σε μέρη του κόσμου όπου υπάρχει επιδημία πολιομυελίτιδας

Στις περιοχές στις οποίες υπάρχει επιδημία πολιομυελίτιδας, ο πληθυσμός που επηρεάζεται περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τα παιδιά, τις εγκύους και τους ηλικιωμένους. Η νόσος εμφανίζεται συνήθως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.

Μεταξύ του 1840 και του 1950 η πολιομυελίτιδα ήταν επιδημία παγκοσμίου κλίμακας, γεγονός που άλλαξε με την ανάπτυξη του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας, οπότε και τα κρούσματα μειώθηκαν. Σε μερικά μέρη του κόσμου η νόσος έχει εκλείψει. Στο δυτικό ημισφαίριο παρατηρούνται από το 1970 και έπειτα ελάχιστα κρούσματα πολιομυελίτιδας.

Στον ανεπτυγμένο κόσμο παρατηρούνται ακόμη επιδημίες της νόσου, ειδικότερα σε ομάδες ανθρώπων που δεν έχει εμβολιαστεί. Επιπλέον, συχνά η πολιομυελίτιδα εμφανίζεται αν κάποιος ταξιδέψει σε μία περιοχή του κόσμου στην οποία υπάρχει εξάπλωση του ιού. Χάρη σε μια παγκόσμια, μαζική εκστρατεία εμβολιασμού, τα τελευταία 20 χρόνια η πολιομυελίτιδα εμφανίζεται σε λίγες χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

Πολυομελίτιδα: Συμπτώματα

Η πολιομυελίτιδα εμφανίζεται με τρεις βασικούς τύπους μόλυνσης: ως υποκλινική μόλυνση, ως μη παραλυτική και ως παραλυτική. Περίπου το 95% των μολύνσεων ανήκει στην πρώτη κατηγορία, η οποία μπορεί και να μην έχει καθόλου συμπτώματα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ

Οι ασθενείς με υποκλινική μόλυνση πολιομυελίτιδας ενδέχεται να μην έχουν καθόλου συμπτώματα ή να έχουν συμπτώματα για 72 ή λιγότερες ώρες.

Η κλινική πολιομυελίτιδα επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και σπονδυλική στήλη) και χωρίζεται σε παραλυτική και μη παραλυτική. Μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από μια υποκλινική μόλυνση.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΗ ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑΣ
  • Πόνος στην πλάτη ή οσφυαλγία
  • Διάρροια
  • Υπερβολική κούραση, κόπωση
  • Κεφαλαλγία
  • Ευερεθιστότητα
  • Πόνος στα πόδια (στους γαστροκνήμιους μυς)
  • Ήπιος πυρετός
  • Μυϊκή δυσκαμψία
  • Ευαισθησία στους μυς και σπασμοί σε διάφορες περιοχές του σώματος
  • Πόνος και δυσκαμψία στον αυχένα
  • Πόνος στο μπροστινό μέρος του λαιμού
  • Πόνος ή δυσκαμψία στην πλάτη, τα άνω και τα κάτω άκρα και την κοιλιακή χώρα
  • Δερματικό εξάνθημα ή δερματικές αλλοιώσεις που πονούν
  • Εμετός

Τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως 1-2 εβδομάδες.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑΣ
  • Πυρετός για 5-7 ημέρες πριν από την εμφάνιση άλλων συμπτωμάτων
  • Μη φυσιολογική αίσθηση σε μια περιοχή του σώματος (όχι όμως απώλεια αίσθησης)
  • Αίσθημα πρηξίματος στην κοιλιακή χώρα
  • Δύσπνοια
  • Δυσκοιλιότητα
  • Δυσκολία στην αρχή της ούρησης
  • Αυξημένη έκκριση σιέλου
  • Πονοκέφαλος
  • Ευερεθιστότητα ή οξυθυμία
  • Μυϊκές συσπάσεις ή σπασμοί στην κνήμη, τον λαιμό ή την πλάτη
  • Μυϊκοί πόνοι
  • Ασύμμετρη αδυναμία των μυών (δηλαδή σε μία πλευρά του σώματος ή χειρότερη στη μία πλευρά), η οποία:
    • Εμφανίζεται γρήγορα και ξαφνικά
    • Εντοπίζεται στο πάσχον σημείο της σπονδυλικής στήλης
    • Επιδεινώνεται μέχρι του σημείου παράλυσης
  • Ευαισθησία στο άγγιγμα, ακόμη και ένα πολύ απαλό άγγιγμα μπορεί να είναι επίπονο
  • Δυσκαμψία στον αυχένα και την πλάτη
  • Δυσχέρεια στην κατάποση

Πολυομελίτιδα: Εξετάσεις

Ο γιατρός ενδέχεται να εντοπίσει ερεθισμό στα μηνίγγια (όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις μηνιγγίτιδας),, δυσκαμψία στον αυχένα ή την πλάτη, και δυσκολία κάμψης του λαιμού. Επιπλέον, ο ασθενής ίσως έχει δυσκολία να σηκώσει το κεφάλι ή τα πόδια του όταν βρίσκεται ξαπλωμένος ανάσκελα, ενώ τα αντανακλαστικά του μπορεί να μην έχουν φυσιολογική ανταπόκριση στα ερεθίσματα.

Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:

  • Εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού
  • Εξέταση για τα επίπεδα αντισωμάτων πολιομυελίτιδας στον οργανισμό
  • Καλλιέργεια για ιούς των εκκριμάτων του λαιμού, των περιττωμάτων ή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού

Πολυομελίτιδα: Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων, ενώ ο η νόσος κάνει τον κύκλο της. Οι ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο της νόσου μπορεί να χρειαστούν ειδική αντιμετώπιση ώστε να διαφύγουν τον κίνδυνο θανάτου, όπως αναπνευστική μηχανική υποστήριξη.

Τα συμπτώματα αντιμετωπίζονται βάσει της σοβαρότητάς τους. Κάποιες μορφές θεραπείας είναι:

  • Αντιβιοτικά για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
  • Φαρμακευτικές ουσίες για την αντιμετώπιση της κατακράτησης ούρων
  • Θερμαντικά επιθέματα ή ζεστές πετσέτες για να μειωθεί ο πόνος και οι σπασμοί των μυών
  • Παυσίπονα για τις κεφαλαλγίες, καθώς και τους πόνους και οι σπασμούς των μυών (συνήθως δεν χορηγούνται ναρκωτικά φάρμακα, καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο αναπνευστικής δυσχέρειας)
  • Φυσιοθεραπεία, επιγονατίδες, ορθοπεδικά υποδήματα ή ακόμη και χειρουργική επέμβαση ώστε να επανέλθει η δύναμη και η λειτουργία των μυών

Πολυομελίτιδα: Πρόγνωση

Η πρόγνωση της νόσου εξαρτάται από τη μορφή της ασθένειας (υποκλινική, μη παραλυτική ή παραλυτική), καθώς και από το ποια πλευρά έχει επηρεαστεί. Στο 90% των περιπτώσεων, στις οποίες δεν έχουν πληγεί η σπονδυλική στήλη και ο εγκέφαλος, το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι η πλήρης ανάρρωση.

Αν έχουν πειραχθεί η σπονδυλική στήλη και ο εγκέφαλος, απαιτείται άμεση ιατρική επέμβαση, ενώ στην περίπτωση αυτή δεν μπορούν να αποκλειστούν η παράλυση ή και ο θάνατος (συνήθως εξαιτίας της αναπνευστικής δυσκολίας). Η αναπηρία είναι πιο πιθανή από τον ενδεχόμενο θάνατο, ενώ η μόλυνση της σπονδυλικής στήλης ή του εγκεφάλου αυξάνει τον κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων.

Πολυομελίτιδα: Πιθανές επιπλοκές

  • Αναρροφητική πνευμονία

  • Πνευμονική καρδία
  • Υψηλή αρτηριακή πίεση
  • Πέτρες στα νεφρά
  • Παράλυση
  • Προβλήματα στους πνεύμονες
  • Μυοκαρδίτιδα
  • Παραλυτικός ειλεός (απώλεια της εντερικής λειτουργίας)
  • Μόνιμη παράλυση μυών, αναπηρία ή παραμόρφωση
  • Πνευμονικό οίδημα
  • Σοκ
  • Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος

Το μεταπολιομυελιτιδικό σύνδρομο είναι μια επιπλοκή η οποία μπορεί να αναπτυχθεί κυρίως σε ασθενείς άνω των 30 ετών, μετά την αρχική μόλυνση από τον ιό. Η αποδυνάμωση του μυϊκού συστήματος μπορεί να επιδεινωθεί στους μυς που έχουν ήδη αναπτυχθεί ή ενδέχεται να επηρεαστούν, ακόμη και στους μυς που δεν είχαν πληγεί από τη νόσο.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν:

  • Κάποιος από το περιβάλλον σας έχει πολιομυελίτιδα και δεν έχετε εμβολιαστεί
  • Αναπτύξετε συμπτώματα πολιομυελίτιδας
  • Έχετε παραλείψει να κάνετε στα παιδία σας τη δόση του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας

Πρόληψη

Το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας προστατεύει επαρκώς τον οργανισμό σας από τον ιό (το ποσοστό ανοσοποίησης με την πραγματοποίηση εμβολίου κυμαίνεται στο 90%).