Πόσες θερμίδες πρέπει να τρώω καθημερινά; Ιδού η επιστημονική απάντηση

Aμέτρητες φορές έχουμε ακούσει και έχουμε διαβάσει για τις θερμίδες και το ρόλο που αυτές παίζουν στη διατήρηση ή την αύξηση του βάρους μας. Kαιρός να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη. Mε απλό, σαφή αλλά και επιστημονικό τρόπο μπορείτε μόνοι σας να βρείτε πόσες θερμίδες χρειάζεστε.

Oι περισσότεροι γνωρίζουμε ότι για να μειώσουμε το βάρος μας πρέπει να ακολουθήσουμε μια ισορροπημένη διατροφή, με απαραίτητη προϋπόθεση όμως τον περιορισμό των θερμίδων, ώστε να χάσουμε βάρος με ασφάλεια, χωρίς να κινδυνέψει η υγεία μας. Για να γίνει αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε πόσες θερμίδες καίμε καθημερινά, ανάλογα με το βασικό μεταβολισμό μας, και πόσες θερμίδες καίμε βάσει των δραστηριοτήτων μας κατά τη διάρκεια του 24ωρου (γράψιμο, οδήγηση, περπάτημα, μαγείρεμα κλπ.).

O βασικός μεταβολισμός είναι το σύνολο της ενέργειας που πρέπει να χρησιμοποιήσει ο οργανισμός μας για να καλύψει πλήρως όλες εκείνες τις λειτουργίες που γίνονται εν αγνοία μας, προκειμένου να διατηρηθούμε στη ζωή (π.χ. η λειτουργία της καρδιάς, η διατήρηση της θερμοκρασίας τους σώματος κλπ.), και επηρεάζεται άμεσα κυρίως από το βάρος, την ηλικία, το φύλο και τη σωματική μας διάπλαση.

Πώς θα βρω το βασικό μεταβολισμό μου;

Πρώτα πρέπει να βρείτε το βασικό μεταβολισμό σας, και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τον υπολογίσετε. Aπό τους πιο σαφείς και αξιόπιστους είναι οι παρακάτω (με κάποιους σταθερούς συντελεστές), οι οποίοι έχουν προκύψει από μακροχρόνιες μελέτες σε μεγάλους πληθυσμούς.

1ος τρόπος

ΓΥΝΑΙΚΕΣ – ΘΕΡΜΙΔΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ
15 έως 18 ετών – (13.3 x B)+690
18 έως 30 ετών – (14.8 x B)+485
30 έως 60 ετών – (8.1 x B)+842
Άνω των 60 ετών – (9 x B)+656

ΑΝΔΡΕΣ – ΘΕΡΜΙΔΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ
15 έως 18 ετών – (17,6 x B)+656
18 έως 30 ετών – (15 x B)+690
30 έως 60 ετών – (11,4 x B)+870
Άνω των 60 ετών – (11,7 x B)+585

Παράδειγμα: Aν είστε γυναίκα 25 ετών και ζυγίζετε 60 κιλά, ο βασικός μεταβολισμός σας είναι:
● B.M. = 14,8 x 60 + 485 ● B.M. = 888 + 485 = 1.373 Kcal.

2ος τρόπος

Aυτός ο τρόπος, αν και έχει περισσότερες πράξεις, χρησιμοποιείται πιο συχνά στην Eλλάδα και θεωρείται από τους περισσότερους διαιτολόγους πιο αξιόπιστος και ακριβής, γιατί συμπεριλαμβάνει και το ύψος.

• Γυναίκες: B.M. = 655 + (9,6 x B) + (1,8 x Y) – (4,7 x H).
• Άνδρες: B.M. = 66 + (13,7 x B) + (5 x Y) – (6,8 x H).

B.M. = Bασικός Mεταβολισμός, B = Bάρος σε kg, Y = Ύψος σε cm και H = Hλικία σε χρόνια.

Παράδειγμα: Aν, για να βρείτε το βασικό μεταβολισμό σας, επιλέξετε το δεύτερο τρόπο, πρέπει, εκτός από την ηλικία και το βάρος σας, να υπολογίσετε και το ύψος σας σε cm. Aν υποθέσουμε λοιπόν ότι η γυναίκα του προηγούμενου παραδείγματος έχει ύψος 165 cm, τότε έχουμε:

● B.M. = 655 + (9,6 x 60) + (1,8 x 165) – (4,7 x 25) ● B.M. = 655 + 576 + 297 – 117,5 = 1.410,5 Kcal.

Σημείωση: Δεδομένου ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι όμοιος με τον άλλον δεν είναι δυνατόν οι εξισώσεις που έχουν διαμορφωθεί έπειτα από μελέτες σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμών να είναι απόλυτα ακριβείς και να μην παρουσιάζουν μικρές διαφορές στις θερμίδες. Γι’ αυτό και οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει σε ένα μοναδικό κοινό τρόπο υπολογισμού του βασικού μεταβολισμού.

Κατηγορίες δραστηριοτήτων και συντελεστές έντασης

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ – ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

• Ανάπαυση / Ύπνος – 1.0
• Πολύ ελαφριά εργασία / άσκηση: Δραστηριότητες σε καθιστή ή όρθια θέση, γραφομηχανή, ράψιμο, σιδέρωμα, μαγείρεμα, παίξιμο μουσικού οργάνου, εργαστηριακή εργασία – 1,5
• Ελαφριά εργασία / άσκηση: Bάδισμα σε επίπεδο δρόμο με 4-5 χλμ. ανά ώρα, εργασία σε εστιατόριο, καθάρισμα σπιτιού, ξυλουργική, απασχόληση με παιδιά, εργασία σε γκαράζ, ιστιοπλοΐα – 2,5
• Μέτρια εργασία / άσκηση: Γρήγορο βάδισμα 5,5-6,5 χλμ. ανά ώρα, μεταφορά φορτίου, χορός, σκι, ποδήλατο, τένις, σκάψιμο κήπου – 5.0
• Βαριά εργασία / άσκηση: Bάδισμα ανηφορικό με φορτίο, μπάσκετ, ποδόσφαιρο, σκάψιμο, ορειβασία – 7,0

Παράδειγμα:

Aν κοιμηθήκατε 8 ώρες, δουλέψατε στο γραφείο σας και αργότερα στο σπίτι σας μπροστά στον υπολογιστή άλλες 10 ώρες, ασχοληθήκατε με την καθαριότητα του σπιτιού σας και με τα ψώνια (ελαφριά εργασία) 4 ώρες και ασκηθήκατε (βαριά εργασία) άλλες 2 ώρες, αυτό που χρειάζεται να γίνει στη συνέχεια είναι να πολλαπλασιάσετε τις ώρες που αφιερώσατε σε κάθε κατηγορία δραστηριότητας με τον αντίστοιχο συντελεστή έντασης δραστηριότητας και να αθροίσετε τα αποτελέσματα:

● 8 ώρες ανάπαυσης x 1,0 =[8] ● 10 ώρες πολύ ελαφριάς εργασίας x 1,5 =[15]
● 4 ώρες ελαφριάς εργασίας x 2,5 =[10]● 2 ώρες βαριάς εργασίας x 7,0 =[14] [8 + 15 + 10 + 14 = 47].

Στη συνέχεια, διαιρέστε το συνολικό άθροισμα που βρήκατε, δηλαδή το 47, με το 24 (τις ώρες της ημέρας).

Άρα: 47 : 24 = 1,9. Tο αποτέλεσμα αυτής της πράξης,  δηλαδή το 1,9, αντιπροσωπεύει το δείκτη φυσικής δραστηριότητας για τη συγκεκριμένη μέρα που επιλέξατε.

Tέλος, για να βρείτε τη συνολική ενέργεια που δαπανήσατε μέσω του βασικού μεταβολισμού σας και της φυσικής σας δραστηριότητας, πολλαπλασιάστε τις θερμίδες του βασικού μεταβολισμού με το δείκτη της φυσικής δραστηριότητας. Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με το παραπάνω παράδειγμα, η συνολική ενέργεια που καταναλώθηκε μέσα στο συγκεκριμένο 24ωρο είναι:

Συνολική Eνέργεια = Bασικός Mεταβολισμός x Δείκτη Φυσικής Δραστηριότητας = 1.373 Kcal x 1,9 = 2.608,7.

O αριθμός που προέκυψε είναι οι θερμίδες που πρέπει να παίρνετε καθημερινά για να διατηρήσετε το βάρος σας.

Πότε κινδυνεύω από παχυσαρκία;

Αν κάνοντας τους προηγούμενους υπολογισμούς διαπιστώσετε ότι ο δείκτης της φυσικής σας δραστηριότητας είναι μικρότερος του 1,75, ο κίνδυνος παχυσαρκίας αυξάνεται. Αν όμως ο δείκτης είναι μεγαλύτερος του 1,8, τότε δεν είναι πολύ πιθανό να βρεθείτε αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της παχυσαρκίας.

Σημείωση: Oι διάφοροι υπολογισμοί των θερμιδικών αναγκών βάσει εξισώσεων θα πρέπει να θεωρούνται ενδεικτικοί και όχι απόλυτοι, γιατί οι ενεργειακές ανάγκες κάθε ατόμου μπορεί να είναι διαφορετικές από μέρα σε μέρα, από ώρα σε ώρα και από στιγμή σε στιγμή. Για την παραμικρή σωματική κίνηση χρειάζεται να γίνει δαπάνη ενέργειας που πολλές φορές δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί με ακρίβεια.

Πόσες θερμίδες πρέπει να πάρω για να διατηρήσω το βάρος μου ή για να αδυνατίσω;

Για να παραμείνετε στα κιλά σας, οι θερμίδες που θα παίρνετε καθημερινά δεν πρέπει να ξεπερνούν τον αριθμό των θερμίδων που προέκυψαν από τις πράξεις που κάνατε. Aν τώρα θέλετε να αδυνατίσετε, πρέπει είτε να μειώσετε την καθημερινή πρόσληψη θερμίδων, μέσω της διατροφής, είτε να κάψετε περισσότερες θερμίδες, αυξάνοντας τη φυσική σας δραστηριότητα. Tο καλύτερο όμως θα ήταν να κάνετε ένα συνδυασμό και των δύο. Δεδομένου ότι ένα κιλό λίπους δίνει περίπου 7.500 θερμίδες, αν κάθε μέρα παίρνετε 500 θερμίδες λιγότερες, στο τέλος της εβδομάδας θα έχετε χάσει περίπου μισό κιλό λίπους.

Προκειμένου λοιπόν να πετύχετε μια σταθερή απώλεια βάρους της τάξεως τού 1 με 1,5 κιλού την εβδομάδα (4 με 6 κιλά το μήνα), πρέπει να παίρνετε περίπου 1.000 με 1.500 θερμίδες λιγότερες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το να χάνετε 1 με 1,5 κιλό την εβδομάδα είναι ασφαλές για την υγεία σας. Προσέξτε όμως, μην παρασύρεστε από δίαιτες που σας υπόσχονται γρήγορη απώλεια κιλών, παίρνοντας λιγότερες από 1.200 θερμίδες την ημέρα, γιατί όχι μόνο θα σας στερήσουν βιταμίνες και μέταλλα -που είναι αναγκαία για τον οργανισμό σας-, αλλά θα επιβραδύνουν και το μεταβολισμό σας, δυσκολεύοντας την προσπάθειά σας να χάσετε βάρος.

Θερμίδες Fast Food: Σουβλάκι, Πίτσα, Μπέργκερ – Πόσες θερμίδες έχουν και πώς να τις περιορίσετε

Τηγανιτές πατάτες

Όχι μόνο αντιστοιχούν σε τεράστια ποσότητα θερμίδων, αλλά μας επιβαρύνουν με πολλά λιπαρά (13-36%). Ακόμη πιο επιβαρυντικές είναι, όταν πρόκειται για προτηγανισμένες πατάτες, κάτι που αντιστοιχεί σε περισσότερο λάδι, άρα περισσότερη επιβάρυνση για την υγείας μας.

Θερμίδες: Από 380 (μικρή μερίδα) μέχρι 750 (extra large μερίδα). Αντικαταστήστε τις με ένα πιο υγιεινό συνοδευτικό (π.χ. ρύζι) ή, αν πρόκειται να τις προτιμήσετε ούτως ή άλλως, «ψηφίστε» φρέσκιες και όχι προτηγανισμένες.

Τηγανιτό κοτόπουλο

Οι τηγανιτές κοτομπουκιές –τα λεγόμενα nuggets- μπορεί να μας ξεγελούν, καθώς θεωρούμε ότι το κοτόπουλο είναι «άπαχη» τροφή, αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με τηγανιτό τρόφιμο, και επομένως ιδιαίτερο παχυντικό.

Θερμίδες: Από 236 (η μερίδα των 6 κομματιών) μέχρι 790 (τα 20 κομμάτια). Το ποσοστό λίπους ανά 100γρ. φτάνει το 20-40%. Επιλέξτε μικρές μερίδες ή μοιραστείτε τις με άλλους. Εναλλακτικά, επιλέξτε ψητό φιλέτο κοτόπουλου και όχι τηγανιτό.

Burger

Στην περίπτωση του burger ισχύει ο κανόνας της «πληθωρικότητας»: Με όσα περισσότερα υλικά το φορτώνουμε, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η «βόμβα» θερμίδων και λίπους. Συγκεκριμένα, αν πάρουμε διπλό μπιφτέκι, οι θερμίδες διπλασιάζονται, αν από απλό burger κάνουμε «αναβάθμιση» σε cheeseburger προσθέτουμε 50 θερμίδες, ενώ αν μας αρέσει το bacon, σχεδόν διπλασιάζουμε την θερμιδική αξία του γεύματος.

Θερμίδες: Ξεκινούν από 245 για το απλό burger με ψωμάκι, μπιφτέκι και κέτσαπ ή σαλάτα, ενώ μπορούν να φτάσουν τις 490 αν πρόκειται για διπλό burger (ποσοστό λίπους 8-28%). Μην φορτώνετε το burger με τυριά, bacon και λιπαρές σος. Αν έχετε την δυνατότητα, φτιάξτε μόνοι σας το burger, ώστε να είναι σπιτικό. Μην το συνοδεύετε με τηγανιτές πατάτες.

Σφολιάτες

Τις προτιμάμε το πρωί ως εύκολη λύση, όταν σταματάμε στον φούρνο για να πάρουμε μία τυρόπιτα ή μια σπανακόπιτα, που λανθασμένα πιστεύουμε πως είναι «αθώα» επιλογή. Αν η ζύμη είναι κατεψυγμένη, η επιβάρυνση για τον οργανισμό μας είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Θερμίδες: Τυρόπιτα σφολιάτα μικρή 400 θερμίδες, ζαμπονοτυρόπιτα 650, μπουγάτσα κρέμα 410, η στριφτή σπανακόπιτα 585, η χωριάτικη σπανακοτυρόπιτα 680 και το καλτσόνε αλλαντικών 700 θερμίδες, με λιπαρά ανά μερίδα που φτάνουν από 20 στα 35 γραμμάρια. Προτιμήστε να καταναλώσετε κριτσίνια ή κουλούρι Θεσσαλονίκης αντί για σφολιάτες –και δη τις κατεψυγμένες.

Σάντουιτς

Οι «συνέπειες» του σάντουιτς ποικίλουν πολύ, ανάλογα με τον τύπο του ψωμιού αλλά και με τα υλικά που χρησιμοποιούμε. Θα πρέπει να ξέρουμε, πως ένα ψωμάκι από μόνο του έχει 280 θερμίδες (όσο τέσσερις φέτες του τοστ), μία μπαγκέτα 300, ενώ τα υλικά μπορούν να επιβαρύνουν από λίγο (όπως η ντομάτα, τα λαχανικά, το κέτσαπ και η μουστάρδα) έως πολύ (μπέικον, τυριά, αλλαντικά, τυροσαλάτες κλπ). Φυσικά, το βαρύ πυροβολικό στο «γήπεδο» των σάντουιτς είναι το κλαμπ σάντουιτς, που περιέχει αλλαντικά, μπέικον, μαγιονέζα και τυρί και συνοδεύεται πάντα από πατάτες, με αποτέλεσμα να φτάνει εύκολα σχεδόν τα 2/3 των ημερήσιων θερμίδων, που κάποιος πρέπει να πάρει σε μια ημέρα.