Η προεκλαμψία είναι μία σοβαρή διαταραχή της εγκυμοσύνης, που εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές για την έγκυο και το έμβρυο (ή έμβρυα) που κυοφορεί.

Εμφανίζεται συνήθως μετά την 20η εβδομάδα της κυήσεως και μπορεί να υφίσταται ακόμα και 4-6 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Προεκλαμψία: Τι είναι;

Προεκλαμψία ορίζεται η υπέρταση κατά την κύηση (συστολική αρτηριακή πίεση >140mmHg και διαστολική >90mmHg), μαζί με λευκωματουρία (>300mg λευκώματος σε συλλογή ούρων 24ώρου ή >30mg/mmol σε τυχαίο δείγμα ούρων ή περισσότεροι από ένας σταυροί σε stick ούρων), με ή χωρίς παθολογικά οιδήματα. Το οίδημα χεριών και προσώπου δεν θεωρείται κριτήριο προεκλαμψίας με βάση τα νέα δεδομένα.

Η προεκλαμψία θεωρείται σοβαρή όταν συνδυάζεται με βαριά πρωτεϊνουρία (5gr/ημέρα) ή επί συμμετοχής άλλων οργάνων (κεφαλαλγία, οπτικές διαταραχές, κοιλιακό άλγος από διάταση της κάψας του ήπατος, δυσχέρια στην αναπνοή, μειωμένη ποσότητα ούρων) και παθολογικά εργαστηριακά ευρήματα (υπερουριχαιμία, θρομβοπενία, αυξημένα ηπατικά ένζυμα).

Τη βαριά προεκλαμψία μπορεί να ακολουθήσει η εκλαμψία που εκδηλώνεται με σπασμούς των μυών του προσώπου και των χεριών, μέχρι ακαμψία και κυάνωση (τονικός – κλονικός σπασμός).

Προεκλαμψία: Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν;

Οι παράγοντες, που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης προεκλαμψίας περιλαμβάνουν:

• στορικό προεκλαμψίας σε προηγούμενη κύηση
• Οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας (η παθολογία παρουσιάστηκε σε μητέρα ή αδελφή)
• Πρώτη κύηση
• Καινούργιος πατέρας (οι πιθανότητες εμφάνισης προεκλαμψίας αυξάνονται, σε κάθε κύηση με νέο σύντροφο σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι αν η νέα κύηση είναι με τον ίδιο σύντροφο)
• Ηλικία της γυναίκας (γυναίκες εξαιρετικά νεαρές ή με ηλικία μεγαλύτερη των 40 ετών)
• Παχυσαρκία
• Δίδυμη, τρίδυμη κ.λ.π. κύηση
• Το διάστημα μεταξύ διαδοχικών κυήσεων (διάστημα μικρότερο των 2 ετών ή μεγαλύτερο των 10 ετών)
• Ιστορικό διαβήτη, αρτηριακής υπέρτασης, νεφροπάθειας, διαταραχών πηκτικότητας του αίματος, αυτοάνοσων νοσημάτων (Λύκος)
• Εξωσωματική γονιμοποίηση
• Διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα
• Διαταραχή στη ροή του αίματος στα μητριαία αγγεία στην αυχενική διαφάνεια
• Αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα (δεν είναι καθολικά αποδεκτό)

Προεκλαμψία: Αιτιολογία

Η προεκλαμψία παρουσιάζεται σε ποσοστό 2% επί των ζωντανών γεννήσεων. Θεωρείται νόσος του πλακούντα, αλλά ακόμα δεν γνωρίζουμε την ακριβή αιτιολογία της.

Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

1. Ανώμαλη εμφύτευση του πλακούντα λόγω ανοσολογικών αιτίων ή μεγάλου μεγέθους. Η κακή προσαρμογή του μητρικού ανοσολογικού συστήματος στο αλλογενές έμβρυο, θα μπορούσε να είναι η βασική αιτία για την επιφανειακή πλακουντοποίηση. Η ανασολογική ασυμφωνία μεταξύ μητέρας και εμβρύου, πιθανότατα είναι η κεντρική αιτία για τη μη επαρκή πλακουντοποίηση.

2. Βλάβη του ενδοθηλίου των αγγείων.

Προεκλαμψία: Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι να διατηρούμε καλά επίπεδα ΑΠ καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης και καλό έλεγχο των εργαστηριακών ευρημάτων.

Για την αντιμετώπιση της Αρτηριακής Υπέρτασης χορηγούμε αντιυπερτασικά φάρμακα. Η αντιυπερτασική αγωγή είναι απολύτως απαραίτητη στη σοβαρή ΑΥ, κυρίως, για την πρόληψη των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Η θεραπεία της προεκλαμψίας θέλει περίσκεψη και σύνεση, καθώς η επιθετική αντιμετώπιση της Αρτηριακής Υπέρτασης στην κύηση (π.χ. απότομη πτώση της Αρτηριακής Πίεσης, βεβιασμένη έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας) μπορεί να οδηγήσει σε μητρικές ή εμβρυϊκές επιπλοκές (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο, ισχαιμία μυοκαρδίου, υποάρδευση του εμβρύου).

Προεκλαμψία: Παρακολούθηση της Κύησης

Οι γυναίκες πρέπει να ενημερώνονται για τα σημεία και τα συμπτώματα της σοβαρής προεκλαμψίας και να τα αναφέρουν αμέσως στο μαιευτήρα τους.

Επιπλέον, πρέπει να επικοινωνούν άμεσα μαζί του σε περιπτώσεις κολπικής αιμόρροιας, κοιλιακού άλγους, ελάττωσης των εμβρυϊκών σκιρτημάτων ή συμπτωμάτων επαπειλούμενου πρόωρου τοκετού.

Ο περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας, ίσως προλαμβάνει σε κάποιο βαθμό την επιδείνωση της Αρτηριακής Υπέρτασης.

Η χορήγηση χαμηλών δόσεων ασπιρίνης σε γυναίκες με μέτριο ή υψηλό κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας φαίνεται να ασκεί, έστω και μερικώς, προστατευτική δράση.

Η επανεκτίμηση της εγκύου με υπερτασική νόσο πρέπει να γίνεται σε πολύ τακτική βάση.

Σε κάθε επίσκεψη πρέπει να μετράται η Αρτηριακή Πίεση, να ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου και να γίνεται stick ούρων.

Ο εργαστηριακός έλεγχος σε υπερτασική νόσο της κύησης πρέπει να γίνεται σε πολύ τακτική βάση και να περιλαμβάνει:

• Γενική αίματος,
• Γενική ούρων
• Ουρία, κρεατινίνη, ουρικό οξύ
• Ηλεκτρολύτες
• Τρανσαμινάσες, LDH
• Έλεγχο πηκτικότητας

Προεκλαμψία: Παρακολούθηση του Εμβρύου

Σε υπερτασική νόσο της κύησης προτείνεται η καθημερινή καταγραφή των εμβρυϊκών σκιρτημάτων. Ο υπερηχογραφικός προσδιορισμός του εμβρυϊκού βάρους γίνεται ανά 3 – 4 εβδομάδες.

Η κατάσταση του εμβρύου παρακολουθείται με βιοφυσικό προφίλ ή συνδυασμό καρδιοτοκογραφίας και μέτρησης του όγκου του αμνιακού υγρού.

Οι εξετάσεις παρακολούθησης εμβρύου επαναλαμβάνονται τουλάχιστον κάθε εβδομάδα ή, επί σχετικών ενδείξεων, πολύ συχνότερα. Το Doppler είναι απαραίτητο για την εκτίμηση των εμβρύων με ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης.

Η χορήγηση κορτικοστεροειδών (βηταμεθαζόνης) για διέγερση της πνευμονικής ωριμότητας του εμβρύου πριν τις 34 εβδομάδες, ίσως έχει θέση στην ήπια και σοβαρή προεκλαμψία και στη σοβαρή Αρτηριακής Υπέρτασης.

Προεκλαμψία: Τοκετός

Η οριστική θεραπεία της προεκλαμψίας είναι ο τερματισμός της κύησης.

Στην επιλογή του χρόνου τερματισμού της κύησης λαμβάνονται υπ’ όψιν οι κίνδυνοι για τη μητέρα και το έμβρυο, η ηλικία κύησης και η σοβαρότητα της υπερτασικής νόσου.

Σε ήπια Αρτηριακή Υπέρταση – προεκλαμψία, χωρίς την εμφάνιση άλλων επιπλοκών, ο τοκετός μπορεί να προγραμματιστεί σε ηλικία κύησης μεγαλύτερης από τις 37 εβδομάδες.

Σε κάθε περίπτωση δε θα πρέπει να καθυστερεί πέρα των 40 εβδομάδων. Σε περιπτώσεις σοβαρής Αρτηριακής Υπέρτασης – προεκλαμψίας, ο τοκετός μπορεί να προγραμματιστεί σε ηλικία κύησης μεγαλύτερης από τις 34 εβδομάδες ή επί σχετικών ενδείξεων, νωρίτερα.

Η υπερτασική νόσος της κύησης, κυρίως επί ωρίμανσης του τραχήλου, δεν αποτελεί αντένδειξη για κολπικό τοκετό, αρκεί να το επιτρέπει η κατάσταση της μητέρας και του εμβρύου και να μην υπάρχουν άλλοι μαιευτικοί λόγοι για καισαρική τομή.

Ο παρατεταμένος τοκετός πρέπει να αποφεύγεται, ιδιαίτερα στη σοβαρή ΑΥ- προεκλαμψία.

Στις γυναίκες με υπερτασική νόσο της κύησης που υποβάλλονται σε τοκετό παρακολουθούμε τουλάχιστον ανά μία ώρα τα ζωτικά σημεία, τη διούρηση / λευκωματουρία και τα σημεία / συμπτώματα σοβαρής προεκλαμψίας.

Οι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις επαναλαμβάνονται το λιγότερο κάθε 6 ώρες.

Η επισκληρίδιος και η ραχιαία αναισθησία φαίνεται να πλεονεκτούν, αρκεί να μην υπάρχει θρομβοπενία.