Ζάχαρο: Απαραίτητο για τη διατήρηση ενός υγιούς οργανισμού είναι να κρατάμε τα επίπεδα του σακχάρου μας εντός φυσιολογικών πλαισίων.

Οι φυσιολογικές τιμές του σακχάρου δεν είναι αυτές ακριβώς που νομίζουμε, αφού ανάμεσα στο υγιές και στο διαβήτη υπάρχει και ο προδιαβήτης. Η αλήθεια είναι ότι το σάκχαρο δεν μετριέται μόνο με μία εξέταση, αλλά με τρεις.

Για να γίνει διάγνωση του διαβήτη, κάθε μία από αυτές πρέπει να επαναληφθεί και να είναι παθολογική δύο φορές, σε διαφορετικές ημέρες.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα συχνό μεταβολικό νόσημα που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα.

Στο διαβήτη, ο οργανισμός παράγει λιγότερη ή και καθόλου ινσουλίνη ή χρησιμοποιεί την ινσουλίνη με τρόπο μη αποτελεσματικό.

Η αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης εμφανίζεται είτε ως αποτέλεσμα της ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω της ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στη δράση της ορμόνης αυτής (ινσουλίνη).

Ζάχαρο: Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;

Φυσιολογική τιμή σάκχαρου είναι η τιμή  που δεν ξεπερνά τα 100 mg/dL όταν δεν έχουμε φάει για 8 τουλάχιστον ώρες, γι’ αυτό και η μέτρηση ονομάζεται γλυκόζη ή σάκχαρο νηστείας. Φυσιολογικό θεωρείται επίσης το σάκχαρο που δεν ξεπερνά τα 140 mg/dL 2 ώρες μετά το φαγητό.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα επίπεδα του σακχάρου είναι συνήθως πιο χαμηλά πριν φάμε. Στα άτομα που δεν πάσχουν από  διαβήτη, τα επίπεδα του σακχάρου πριν τη συνήθη ώρα ενός γεύματος είναι 70-80 mg/dL.

Για άλλους, βέβαια, η μέση τιμή μπορεί να είναι χαμηλότερη (60 mg/dL) και για άλλους υψηλότερη (90 mg/dL).

Σε αρκετούς ανθρώπους το σάκχαρο δεν πέφτει ποτέ κάτω από τα 60 mg/dL, ακόμη και μετά από πολλές ώρες χωρίς φαγητό.

Όταν κάνουμε δίαιτα ή έχουμε πολλές ώρες να φάμε, το συκώτι διατηρεί τα επίπεδα του σακχάρου μέσα στα όρια του φυσιολογικού μετατρέποντας το συσσωρευμένο λίπος και τη μυϊκή μάζα σε γλυκόζη.

Ζάχαρο: Πώς πραγματοποιούνται οι μετρήσεις;

Το σάκχαρο δεν μετριέται μόνο με μία εξέταση, αλλά με τρεις. Για να γίνει διάγνωση του διαβήτη, κάθε μία από αυτές πρέπει να επαναληφθεί και να είναι παθολογική δύο φορές, σε διαφορετικές ημέρες.

Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη: Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (συμβολίζεται HbA1c) είναι ένδειξη της μέσης τιμής του σακχάρου κατά τους 2-3 τελευταίους μήνες.Η HbA1c μετριέται σε ποσοστό επί τοις εκατό (%) και οι τιμές της σημαίνουν τα εξής:

Φυσιολογικές τιμές = κάτω από 5,7%

Προδιαβήτης = από 5,7% έως 6,4%

Διαβήτης = 6,5% ή υψηλότερο

Σάκχαρο νηστείας: Η εξέταση αυτή μετρά το σάκχαρο όταν είστε νηστικοί, δηλαδή όταν έχουν περάσει τουλάχιστον 8 ώρες από την τελευταία φορά που φάγατε, ή ήπιατε κάτι. Η εξέταση αυτή συνήθως γίνεται το πρωί, πριν φάτε πρωινό.

Το σάκχαρο μετριέται σε χιλιοστά του γραμμαρίου ανά δέκατο του λίτρου (mg/dl) και οι τιμές του είναι ως εξής:

Φυσιολογικές τιμές = κάτω από 100 mg/dl

Προδιαβήτης = 100 έως 125 mg/dl

Διαβήτης = 126 mg/dl ή υψηλότερο

Καμπύλη σακχάρου: Η καμπύλη σακχάρου είναι μία δίωρη εξέταση, που ελέγχει το σάκχαρο πριν και 2 ώρες έπειτα από την κατανάλωση ενός ροφήματος με γλυκόζη. Η εξέταση αυτή αποκαλύπτει πως μεταβολίζεται η γλυκόζη (δηλαδή το σάκχαρο) από τον οργανισμό. Στις 2 ώρες έπειτα από την κατανάλωση του ροφήματος γλυκόζης, τα αποτελέσματα σημαίνουν τα εξής:

Φυσιολογικές τιμές = κάτω από 140 mg/dl

Προδιαβήτης = από 140 έως 199 mg/dl

Διαβήτης = 200 mg/dl ή υψηλότερο

Ζάχαρο: Παράγοντες αύξησης των φυσιολογικών τιμών

Αύξηση βάρους

Η συγκέντρωση λίπους, ειδικά στην περίμετρο της μέσης, αυξάνει την πιθανότητα να αναπτύξετε αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη.

Το υπερβολικό βάρος επιβαρύνει το πάγκρεας για την παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας ινσουλίνης. Όταν η συσσώρευση λίπους εντοπίζεται στην περιοχή της κοιλιάς, συγκεντρώνεται λίπος γύρω από τα όργανα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη.

Γλυκά

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει τον κίνδυνο προδιαβήτη. Δεν αρκεί να κόψετε τα γλυκά, πρέπει να περιορίσετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως το άσπρο ψωμί και το άσπρο ρύζι, τα ζυμαρικά και τις πατάτες. Αντί αυτών, να προτιμάτε τους σύνθετους υδατάνθρακες, όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, τις πρωτεΐνες και τα λαχανικά.

Καθιστική ζωή

Η τακτική σωματική άσκηση βοηθά το σώμα σας να χρησιμοποιεί την ινσουλίνη πιο αποτελεσματικά. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος, το οποίο, με τη σειρά του, μειώνει τον κίνδυνο προδιαβήτη και διαβήτη. Εάν κάνετε καθιστική ζωή ξεκινήστε ήπια δραστηριότητα, κάνοντας 10λεπτο περπάτημα τρεις φορές την ημέρα. Ιδανικός στόχος πρέπει να είναι η μέτρια σωματική άσκηση συνολικής διάρκειας 150 λεπτών την εβδομάδα.

Ηλικία

Η γήρανση αυξάνει τον κίνδυνο πολλών παθήσεων καθώς και του προδιαβήτη. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Διαβήτη, οι άνω των 45 πρέπει να ελέγχονται τακτικά για προδιαβήτη.

Κακός ύπνος

Οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται καλά κινδυνεύουν να πάρουν κιλά και να αναπτύξουν προδιαβήτη. Οι διαταραχές ύπνου, όπως η αποφρακτική άπνοια ύπνου, μπορούν να προκαλέσουν αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Αν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, συζητήστε το με τον γιατρό σας. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων του ύπνου μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε τον κίνδυνο διαβήτη.

Ζάχαρο: Ποιες τροφές ρίχνουν τα επίπεδα του;

Κανέλα

Η κανέλα μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα να τα ρυθμίζουν καλύτερα. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας Western, στην Πομόνα της Καλιφόρνια, ανακάλυψαν ότι οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου 2 που παίρνουν συμπληρώματα κανέλας έχουν χαμηλότερα επίπεδα σακχάρου το πρωί που ξυπνάνε (σάκχαρο νηστείας) σε σύγκριση με όσους δεν τα παίρνουν.

Τα οφέλη της κανέλας ενδέχεται να οφείλονται σε μία από τις ουσίες που περιέχει, την κινναμαλδεΰδη. Οι ερευνητές εικάζουν ότι η κινναμαλδεΰδη διεγείρει την παραγωγή και την δράση της ινσουλίνης – της ορμόνης που διασπά το σάκχαρο.

Ξύδι

Όταν ρίχνετε ξύδι σε φαγητά που περιέχουν πολλούς υδατάνθρακες (όπως το ρύζι, τα ζυμαρικά, οι πίτες κ.λπ.) φαίνεται ότι καθυστερεί η απορρόφηση των σακχάρων που περιέχονται από τον οργανισμό, με αποτέλεσμα να μην αυξάνεται απότομα το ζάχαρο.

Αυτό μάλλον συμβαίνει επειδή το ξύδι δεσμεύει ορισμένα πεπτικά ένζυμα τα οποία μετατρέπουν τους υδατάνθρακες σε γλυκόζη.

Μελέτη που έγινε στην Ιταλία, έδειξε πως όταν υγιείς εθελοντές κατανάλωναν 4 κουταλάκια του γλυκού άσπρο ξύδι, το οποίο πρόσθεταν σε σαλάτες μαζί με δύο λεπτές φέτες άσπρο ψωμί, μειωνόταν κατά 30% η γλυκαιμική αντίδρασή τους.

Πιπέρι καγιέν

Λίγη ποσότητα στα φαγητά εμποδίζει την απότομη άνοδο στο σάκχαρο μετά το γεύμα, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Ταζμανίας.

Σε αυτήν παρατηρήθηκε ότι το σάκχαρο ενηλίκων που έτρωγαν βιαστικά μπιφτέκι με καυτερές κόκκινες πιπεριές πάνω σε ψωμάκι μαζί με ζαχαρούχο αναψυκτικό ήταν πολύ χαμηλότερο απ’ ό,τι όταν οι ίδιοι προτιμούσαν μόνο το μπιφτέκι και το αναψυκτικό χωρίς τα καρυκεύματα.

Καρότα

Σε μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ τονίζεται ότι η κατανάλωση μισού φλιτζανιού σκούρων κίτρινων λαχανικών καθημερινά, όπως το καρότο, μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη στις γυναίκες κατά 27%.

Οι μελετητές δεν είναι σίγουροι γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά θεωρούν πως μπορεί να οφείλεται στα υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών που εντοπίζονται σε αυτά τα λαχανικά.

Βρώμη

Η κατανάλωση βρώμης οδηγεί σε μικρότερη αύξηση των επιπέδων σακχάρου και καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο. Παράλληλα, η ιδιότητά της να αυξάνει το ιξώδες του περιεχομένου του στομάχου, καθυστερεί τη διαδικασία της πέψης, γεγονός που αυξάνει το αίσθημα κορεσμού και μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση του σωματικού βάρους.

Φασόλια

Έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, γεγονός που οδηγεί σε μείωση του ρυθμού απορρόφησης της γλυκόζης και συνεπώς μικρότερη άνοδο των επιπέδων σακχάρου μεταγευματικά.

Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική κατανάλωση οσπρίων, και ειδικότερα φασολιών, σχετίζεται με χαμηλότερες τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοαφαιρίνης, γεγονός που υποδηλώνει καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.

Λιπαρά ψάρια

Αποτελούν καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία συμβάλλουν στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ και τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, συνεπώς η κατανάλωση λιπαρών ψαριών όπως ο σολωμός, ο γαύρος, η σαρδέλα, η γόπα, το σκουμπρί, η πέστροφα και ο τόνος, 1-2 φορές την εβδομάδα, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου.

Από την άλλη, αποτελούν μια καλή εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης έναντι του κόκκινου κρέατος που έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά.

Αμύγδαλα

Περιέχουν «καλά» λιπαρά, φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά συστατικά, ενώ παράλληλα έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η προσθήκη αμυγδάλων στο γεύμα οδηγεί σε χαμηλότερα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης, ενώ η τακτική κατανάλωση αμυγδάλων και άλλων ξηρών καρπών έχει συσχετισθεί με βελτίωση των τιμών γλυκόζης νηστείας και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.